താത്‌പ​ര്യ​ക്കാരു​ടെ വിശ്വാ​സം വളർത്തു​ന്ന​തിൽ മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ വഹിച്ച പങ്കു ചെറുതല്ല. വളരെ വർഷങ്ങ​ളാ​യി സത്യത്തി​ലു​ള്ള​വ​രെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ പുതി​യ​താ​യി സ്‌നാ​ന​മേ​റ്റ​വ​രും മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ നടത്താൻ തങ്ങളുടെ വീടുകൾ വിട്ടു​ത​രു​ന്ന​തിൽ ഒരു മടിയും കാണി​ച്ചില്ല. കൂടി​വ​രു​ന്ന​വ​രെ​യെ​ല്ലാം അവർ ഹൃദ്യ​മാ​യി സ്വാഗതം ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. അത്‌ അവരുടെ സ്‌നേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഇഴയടു​പ്പം വർധി​പ്പി​ച്ചു.

കുറെ പേർ സ്‌നാ​ന​മേൽക്കാൻ തയ്യാറാ​കു​മ്പോൾ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ വളരെ വിവേ​ക​ത്തോ​ടെ പ്രത്യേ​ക​മീ​റ്റി​ങ്ങു​കൾ നടത്തും. സോഖു​മി നഗരത്തി​നു വെളി​യിൽ, കരിങ്ക​ട​ലി​ന്‍റെ തീരത്ത്‌ അങ്ങനെ​യൊ​രു  മീറ്റിങ്ങ് 1973 ആഗസ്റ്റിൽ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ സംഘടി​പ്പി​ച്ചു. പക്ഷേ ആ 35 പേർക്കും സ്‌നാ​ന​മേൽക്കാ​നുള്ള സമയം കിട്ടി​യില്ല! കാരണം ആ മീറ്റിങ്ങ് തീരു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ് പോലീസ്‌ അതു തടസ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും വ്‌ലാ​ഡി​മർ ഗ്ലാഡ്യുക്ക് ഉൾപ്പെടെ ചില സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യു​ക​യും ചെയ്‌തു.

മോചി​ത​രാ​യ​ശേഷം വ്‌ലാ​ഡി​മ​റും മറ്റു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളും എല്ലാ സ്‌നാ​നാർഥി​ക​ളോ​ടും വീണ്ടും സംസാ​രി​ച്ചു. പരാജ​യ​പ്പെട്ട ആദ്യ​ശ്രമം കഴിഞ്ഞ് രണ്ടാം ദിവസം അവരെ​ല്ലാം സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. വ്‌ലാ​ഡി​മർ ഓർക്കു​ന്നു: “യഹോവ ഞങ്ങളുടെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​താ​യി ഞങ്ങൾക്ക് അനുഭ​വ​പ്പെട്ടു. സ്‌നാ​ന​ത്തി​നു ശേഷം, ഞങ്ങളെ​ല്ലാ​വ​രും യഹോ​വയ്‌ക്കു നന്ദി പറഞ്ഞ് പ്രാർഥി​ച്ചു.”

സ്‌നാനം നടന്ന് രണ്ടു ദിവസം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ, വ്‌ലാ​ഡി​മർ ഗ്ലാഡ്യു​ക്കി​നെ വീണ്ടും അറസ്റ്റ് ചെയ്‌തു. പിന്നീട്‌ അദ്ദേഹ​ത്തെ​യും ഇറ്റാ സുഡാ​രെൻകോ​യെ​യും നറ്റേലാ ചർഗീ​ഷ്വി​ലി​യെ​യും വർഷങ്ങൾ നീണ്ട തടവിനു വിധിച്ചു. ഇത്‌ അറിഞ്ഞ പ്രചാ​ര​കർക്കു സങ്കടം തോന്നി​യെ​ങ്കി​ലും പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​ലുള്ള അവരുടെ വീര്യം കെട്ടു​പോ​യില്ല. വളരെ വിവേ​ച​ന​യോ​ടെ അവർ അതു തുടർന്നു.

അധികാ​രി​ക​ളു​ടെ ശ്രദ്ധയിൽപ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കാൻ പ്രചാ​രകർ അവരുടെ സ്വന്തം പ്രദേശം വിട്ട് മറ്റു നഗരങ്ങ​ളി​ലും ഗ്രാമ​ങ്ങ​ളി​ലും പോയി പ്രസം​ഗി​ച്ചു. അങ്ങനെ ഒരർഥ​ത്തിൽ ഈ ഉപദ്രവം, സന്തോ​ഷ​വാർത്ത മറ്റു സ്ഥലങ്ങളി​ലേക്കു വ്യാപി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഇടയാക്കി.

കമ്മ്യൂ​ണിസ്റ്റ് ഭരണകാ​ലത്ത്‌, വലിയ പട്ടണങ്ങ​ളിൽ താമസി​ച്ചി​രുന്ന പ്രചാ​രകർ തിരക്കു കുറഞ്ഞ തെരു​വു​ക​ളി​ലും പാർക്കു​ക​ളി​ലും സാക്ഷീ​ക​രി​ച്ചു. മറ്റു സ്ഥലങ്ങളിൽനിന്ന്, ബന്ധുക്കളെ കാണാ​നും സാധനങ്ങൾ വാങ്ങാ​നും ഒക്കെ വന്നവരെ അവർ കണ്ടുമു​ട്ടി. ഒരു വ്യക്തി താത്‌പ​ര്യം കാണി​ച്ചാൽ ബന്ധപ്പെ​ടാ​നുള്ള വിവരങ്ങൾ ശേഖരിച്ച് വീണ്ടും കാണാ​നുള്ള ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

സത്യം വ്യാപി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പടിഞ്ഞാ​റൻ ജോർജി​യ​യി​ലു​ട​നീ​ളം യാത്ര​ചെയ്‌ത​വ​രിൽ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു ബാപു​റ്റ്‌സാ ജെജ്‌ലാ​വാ. ആ സഹോ​ദരി ഓർക്കു​ന്നു: “പല സ്ഥലങ്ങളി​ലും എനിക്കു ബന്ധുക്കൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട് കൂടെ​ക്കൂ​ടെ​യുള്ള എന്‍റെ യാത്ര​കളെ ആരും സംശയ​ത്തോ​ടെ കണ്ടില്ല. ഏതാണ്ട് രണ്ടു വർഷം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ  സുഗ്‌ദി​ദി​യിൽ 20-ലധികം പേരും ഖൊ​റോട്ട്സ്‌കൂ​വിൽ അഞ്ചു പേരും എന്നോ​ടൊ​പ്പം ബൈബിൾ പഠിക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവരെ​ല്ലാ​വ​രും പഠിച്ച് സ്‌നാ​ന​മേറ്റു.”

ജോർജി​യൻ ഭാഷയി​ലുള്ള പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​തെ കാര്യങ്ങൾ മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കി​ല്ലെന്നു പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ വ്യക്തമാ​യി​ത്തീർന്നു. മടക്കസ​ന്ദർശ​ന​ങ്ങ​ളും ബൈബിൾപ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളും നടത്തു​മ്പോൾ താത്‌പ​ര്യം കാണി​ച്ച​വർക്ക് ഏറ്റവും നന്നായി മനസ്സി​ലാ​കുന്ന ഭാഷയി​ലുള്ള ബൈബി​ളും മറ്റു പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും വേണ​മെന്നു പ്രചാ​രകർ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. *

ജോർജി​യൻ ഭാഷയി​ലുള്ള പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ ബൈബിൾപ​ഠനം നടത്തു​ന്ന​തി​ന്‍റെ ബുദ്ധി​മു​ട്ടി​നെ​ക്കു​റിച്ച് ബാപു​റ്റ്‌സാ സഹോ​ദരി പറയുന്നു: “എന്‍റെ കൈയിൽ ഒരു ബൈബി​ളും റഷ്യൻ ഭാഷയി​ലുള്ള മറ്റു പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും മാത്ര​മാ​ണു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌. അതു​കൊണ്ട് മിക്ക​പ്പോ​ഴും വിദ്യാർഥി​കൾക്കാ​യി അവർ പഠിക്കുന്ന ഭാഗം ഞാൻ പരിഭാഷ ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.” നമ്മുടെ മാസി​ക​യി​ലെ ലേഖനങ്ങൾ വെറും ഒരു നിഘണ്ടു മാത്രം ഉപയോ​ഗിച്ച് സഹോ​ദരി പരിഭാഷ ചെയ്‌തു. മത്തായി​യു​ടെ സുവി​ശേഷം മുഴു​വ​നും സഹോ​ദരി ഇങ്ങനെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി!

തങ്ങളുടെ മാതൃ​ഭാ​ഷ​യിൽ ഇങ്ങനെ ലേഖനങ്ങൾ കിട്ടു​ന്നതു പഠിച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നവർ വളരെ വിലമ​തി​ച്ചു. അതു​കൊണ്ട്, പരിഭാഷ ചെയ്‌ത ലേഖനങ്ങൾ വ്യക്തി​പ​ര​മായ ഉപയോ​ഗ​ത്തിന്‌ അവർതന്നെ പകർത്തി​യെ​ഴു​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. ജോർജി​യൻ ഭാഷയിൽ ബൈബിൾ കിട്ടാൻ ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യ​തി​നാൽ ചില ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​കൾ ദൈവ​വ​ച​ന​ത്തി​ന്‍റെ ആധുനി​ക​കാ​ലത്തെ ‘പകർപ്പെ​ഴു​ത്തു​കാർ’ ആയിത്തീർന്നു!

ജോർജി​യൻ ഭാഷയി​ലേക്കു പരിഭാഷ ചെയ്‌ത പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണങ്ങൾ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്കും താത്‌പ​ര്യ​ക്കാർക്കും വായി​ക്കാൻ ക്രമമ​നു​സ​രിച്ച്  കൈമാ​റു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഓരോ​രു​ത്തർക്കും അതു വായി​ച്ചു​തീർക്കാൻ കുറച്ച് ദിവസ​ങ്ങ​ളോ ആഴ്‌ച​ക​ളോ മാത്രമേ ലഭിച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ആധുനിക ജോർജി​യൻ ഭാഷയി​ലുള്ള ഗ്രീക്കു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ ഇങ്ങനെ കൈമാ​റി​യ​പ്പോൾ ആ തക്കത്തിന്‌ അതു പകർത്തി​യെ​ഴു​താൻ ഒരു കുടും​ബം തീരു​മാ​നി​ച്ചു.

ഗ്രീക്കു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ പകർത്തി​യെ​ഴു​താൻ റൗൾ കാർച്ചാ​വ​യോട്‌ അവന്‍റെ പിതാവ്‌ ആവശ്യ​പ്പെ​ടു​മ്പോൾ അവനു വെറും 13 വയസ്സാ​യി​രു​ന്നു പ്രായം. റൗൾ പറയുന്നു: “എന്നെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കാൻവേ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നെന്നു തോന്നു​ന്നു, അച്ഛൻ ഒരു പെട്ടി നിറയെ നോട്ടു​ബു​ക്കു​ക​ളും പലതര​ത്തി​ലുള്ള പേനക​ളും പെൻസി​ലു​ക​ളു​മാ​യി ഒരു ദിവസം വന്നു. പേടി തോന്നി​യെ​ങ്കി​ലും ആ വെല്ലു​വി​ളി ഞാൻ ഏറ്റെടു​ത്തു. ദിവസം​മു​ഴു​വൻ ഞാൻ അതു പകർത്തി​യെ​ഴു​തി. മടുക്കു​മ്പോൾ കൈ ഒന്നു നിവർക്കാൻ മാത്ര​മാണ്‌ ഞാൻ എഴുത്ത്‌ നിറു​ത്തി​യത്‌.”

 കൈയിൽ കിട്ടാൻ എല്ലാവ​രും ആഗ്രഹി​ച്ചി​രുന്ന ആ ബൈബിൾ കുറച്ച് ആഴ്‌ചകൾ കൂടി കൈവശം വെക്കാൻ അനുവാ​ദം കിട്ടി​യ​പ്പോൾ റൗളിന്‍റെ കുടും​ബാം​ഗ​ങ്ങൾക്കു വളരെ സന്തോ​ഷ​മാ​യി. അങ്ങനെ രണ്ടു മാസം​കൊണ്ട് ഈ വലിയ ജോലി റൗൾ പൂർത്തി​യാ​ക്കി, ഗ്രീക്കു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളി​ലെ 27 പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും പകർത്തി​യെ​ഴു​തി!

കഠിനാ​ധ്വാ​നി​ക​ളായ ഈ പകർപ്പെ​ഴു​ത്തു​കാ​രൊ​ക്കെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, വർധി​ച്ചു​വ​രുന്ന ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​ക​ളു​ടെ ആത്മീയ​വി​ശപ്പ് പൂർണ​മാ​യി ശമിപ്പി​ക്കാൻ പറ്റിയില്ല. അതു​കൊണ്ട്, അപകടം​പി​ടിച്ച പണിയാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ അവരുടെ വീടു​ക​ളി​ലി​രുന്ന് ബൈബിൾപ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ പകർപ്പെ​ടു​ക്കാ​നും അവ വിതരണം ചെയ്യാ​നും ധൈര്യ​ത്തോ​ടെ മുന്നോ​ട്ടു​വന്നു.

പടിഞ്ഞാ​റൻ ജോർജി​യ​യിൽ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ഇങ്ങനെ അതി​വേഗം മുന്നേ​റു​മ്പോൾ, കിഴക്കൻ ജോർജി​യ​യു​ടെ അവസ്ഥ എന്തായി​രു​ന്നു? നമ്മൾ മുമ്പ് പറഞ്ഞ വാസോ ക്വിനി​യ​ഷ്വി​ലി​യെ​പ്പോ​ലുള്ള  സത്യാ​ന്വേ​ഷി​കളെ സഹായി​ക്കാൻ തലസ്ഥാ​ന​ന​ഗ​രി​യായ ടിബി​ലി​സി​യിൽ ആരെങ്കി​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നോ?

1970-കളിൽ സോവി​യറ്റ്‌ അധികാ​രി​കൾ, ഓരോ സ്ഥലത്തെ​യും യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​കളെ അവരുടെ വീടു​ക​ളിൽനിന്ന് പുറത്താ​ക്കി​ക്കൊണ്ട് അവരുടെ മുന്നേറ്റം തടയാൻ ശ്രമിച്ചു. അതാണു ടിബി​ലി​സി​യി​ലേക്കു വന്ന യു​ക്രെ​യി​നി​യൻ ദമ്പതി​ക​ളായ ഓലെക്‌സി​യി കുർദാ​സി​നും ലിഡിയ കുർദാ​സി​നും സംഭവി​ച്ചത്‌. വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്‍റെ പേരിൽ അനേക​വർഷ​ങ്ങ​ളോ​ളം സോവി​യറ്റ്‌ തടങ്കൽപ്പാ​ള​യ​ത്തിൽ കഴി​യേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​വ​രാണ്‌ അവർ.

വളരെ മതഭക്ത​രാ​യി​രുന്ന സൗർ കെസ്സാ​വി​നെ​യും എത്തേരി കെസ്സാ​വി​നെ​യും സത്യം അറിയി​ച്ചതു കുർദാസ്‌ ദമ്പതി​ക​ളാണ്‌. അന്ന് 15 വയസ്സു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന അവരുടെ മകൾ ലാരിസ, കുർദാസ്‌ ദമ്പതി​കളെ ആദ്യമാ​യി കണ്ടുമു​ട്ടി​യ​പ്പോ​ഴുള്ള അനുഭവം പറയുന്നു: “ഓർത്ത​ഡോക്‌സ്‌ സഭ മാത്ര​മാണ്‌ സത്യമതം എന്നു തെളി​യി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾ ശ്രമിച്ചു. ചർച്ചകൾ മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കവെ ഞങ്ങൾക്കു ന്യായങ്ങൾ ഒന്നും പറയാ​നി​ല്ലാ​താ​യി. പക്ഷേ സാക്ഷി​കൾക്കു തിരു​വെ​ഴു​ത്തിൽനിന്ന് ന്യായങ്ങൾ തുടർന്നും കാണി​ക്കാ​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.”

ലാരിസ തുടരു​ന്നു: “ഞങ്ങൾ പള്ളിയിൽ പോയി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, ചുമരിൽ രണ്ടു ചിത്ര​ങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ എഴുതി​യി​രുന്ന പത്തു കല്‌പ​നകൾ ഞാൻ എപ്പോ​ഴും വായി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ഒരു ദിവസം വൈകു​ന്നേരം ഓലെക്‌സി​യി സഹോ​ദരൻ പുറപ്പാട്‌ 20:4, 5 ഞങ്ങളെ വായി​ച്ചു​കേൾപ്പി​ച്ച​പ്പോൾ ഞാൻ ഞെട്ടി​പ്പോ​യി. അന്നു രാത്രി എനിക്ക് ഉറങ്ങാൻപോ​ലും കഴിഞ്ഞില്ല. എന്‍റെ ചിന്ത ഇതായി​രു​ന്നു, ‘ചിത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ മുന്നിൽ കുമ്പിട്ട് ആരാധി​ക്കു​ക​വഴി ഞങ്ങൾ വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ദൈവ​ത്തി​ന്‍റെ കല്‌പന ലംഘി​ക്കു​ക​യല്ലേ?’”

തന്‍റെ ചോദ്യ​ത്തി​നുള്ള ഉത്തരം കണ്ടെത്തു​ന്ന​തി​നാ​യി നേരം വെളു​ത്ത​പ്പോൾത്തന്നെ ലാരിസ പള്ളിയി​ലേക്ക് ഓടി. അവിടെ ചുമരിൽ എഴുതി​യി​രുന്ന കല്‌പന വീണ്ടും അവൾ വായിച്ചു, ‘എന്തി​ന്‍റെ​യെ​ങ്കി​ലും രൂപമോ വിഗ്ര​ഹ​മോ നീ ഉണ്ടാക്ക​രുത്‌. അവയുടെ മുന്നിൽ കുമ്പി​ട​രുത്‌.’ ജീവി​ത​ത്തിൽ ആദ്യമാ​യി ഈ ദിവ്യ​കല്‌പ​ന​യു​ടെ അർഥം എന്താ​ണെന്ന് അവൾക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. ലാരി​സ​യും മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളും തുടർന്ന് പഠിച്ച് സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. ടിബി​ലി​സി​യി​ലെ ആദ്യകാ​ല​സാ​ക്ഷി​ക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രാ​യി​രു​ന്നു അവർ.

വാസോ ക്വിനി​യ​ഷ്വി​ലി ബൈബിൾ സത്യം ആദ്യമാ​യി കേട്ടിട്ട് ഇപ്പോൾ 20 വർഷം കഴിഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ ടിബി​ലി​സി​യിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ മീറ്റി​ങ്ങിൽ പങ്കെടുത്ത ഒരാളെ അദ്ദേഹം കണ്ടുമു​ട്ടി. കാലങ്ങ​ളാ​യുള്ള തന്‍റെ കാത്തി​രിപ്പ് ഒടുവിൽ ഫലം കണ്ടതിൽ അദ്ദേഹം അതിയാ​യി സന്തോ​ഷി​ച്ചു.

അദ്ദേഹം പണ്ട് അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന ഒരു കുറ്റവാ​ളി​യാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട് ആദ്യ​മൊ​ക്കെ അവി​ടെ​യുള്ള സാക്ഷി​കൾക്ക് അദ്ദേഹത്തെ സഭയുടെ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ പങ്കെടു​പ്പി​ക്കാൻ മടിയാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹം സോവി​യറ്റ്‌ അധികാ​രി​ക​ളു​ടെ ചാരനാ​ണോ എന്നു​പോ​ലും ചിലർ ഭയന്നി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട് നാലു വർഷ​ത്തോ​ളം നമ്മുടെ മീറ്റി​ങ്ങി​നു വരാൻ വാസോ​യെ അനുവ​ദി​ച്ചില്ല.

എന്നാൽ വാസോ​യു​ടെ നല്ല ഉദ്ദേശ്യം മനസ്സി​ലാ​യ​പ്പോൾ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തെ സഭയുടെ ഭാഗമാ​കാ​നും സ്‌നാ​ന​മേൽക്കാ​നും അനുവ​ദി​ച്ചു. അങ്ങനെ ചെറുപ്പം മുതൽ താൻ അന്വേ​ഷി​ച്ചു​നടന്ന ‘ന്യായ​ത്തി​ന്‍റെ ദൈവ​മായ യഹോ​വ​യോട്‌’ അടുക്കാൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു കഴിഞ്ഞു! (യശയ്യ 30:18) 2014-ൽ മരിക്കു​ന്ന​തു​വരെ വിശ്വസ്‌ത​ത​യു​ടെ ഒരു നല്ല ജീവി​ത​രേഖ അദ്ദേഹം കാത്തു​സൂ​ക്ഷി​ച്ചു.

 അങ്ങനെ, 1990-കളോടെ ജോർജി​യ​യു​ടെ കിഴക്കും പടിഞ്ഞാ​റും ഭാഗങ്ങ​ളിൽ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം സുസ്ഥാ​പി​ത​മാ​യി. ഏതാണ്ട് 900 പ്രചാ​രകർ 942 ബൈബിൾപ​ഠ​നങ്ങൾ ആ സമയത്ത്‌ നടത്തു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ഈ പ്രവർത്തനം വരുങ്കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ നാടകീ​യ​മായ മുന്നേ​റ്റ​ത്തി​നുള്ള കളമൊ​രു​ക്കി.