Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Kɩt-y t’a Zeova yʋʋrã lill-yã

Kɩt-y t’a Zeova yʋʋrã lill-yã

Kɩt-y t’a Zeova yʋʋrã lill-yã

“Mam na n kɩtame tɩ sik-m-mens rãmbã zĩnd be. Bãmb na n baoome tɩ m yʋʋrã lill-ba.”—SOF. 3:12.

1, 2. Ka la bilfu, bõe n na n pak ãdem-biisã fãa, tɩ b mak-a ne seb-kẽenga?

YÃMB zoe n soonda saag tɩɩg tẽngr bɩ? La rẽ yĩnga, sã n yaa sa-kẽeng n wate, y na saag n soond tɩɩg tẽngr sɩda? Sã n yaa sa-bila, tɩɩg tẽngr tõe n soondame. La sã n yaa sa-kẽeng yẽ, tɩɩg tẽngr soondg ka võor ye.

2 Bũmb sẽn wõnd seb-kẽeng n wat ãdem-biisã fãa yĩnga. B maka a waoongã raar ne seb-kẽeng daare. Ra-kãng sẽn yaa ‘a Zeova ra-kãsengã’ na n paka ãdem-biisã fãa. Baasgo, wakat kãngã, d tõe n paama koglgo. (Karm-y Sofoni 1:14-18.) Wãn to la d tõe n paam koglg zĩiga, ‘a Zeova sũ-puugrã daar’ sẽn na n sɩng ka la bilfã sasa?

Yɛl sẽn zĩnd pĩnd wẽndẽ, tɩ b mak-b ne seb-kẽenga

3. “Sãoong sa-kẽeng” bʋg buud n nag Israɛll buud piigã rĩungã?

3 A Zeova daarã na n sɩnga ne dũni-kãngã ziri tũudmã toɛy-toɛyã sãoongo. D tõe n gesa bũmb ning sẽn paam Wẽnnaam pĩnd wẽndẽ nin-buiidã, n bãng d sẽn tõe paam koglg to-to wakat kãnga. No-rɛɛs a Ezai maka a Zeova sẽn na n kao Israɛll buud piigã rĩungã bʋʋd to-to wã ne “sãoong sa-kẽeng” sẽn wat tɩ ned pa tõe n gɩdg-a ye. (Karm-y Ezai 28:1, 2.) Bãngr-gom-kãng paama pidsg yʋʋmd 740 soabã sẽn deng a Zezi rogmã. Wakat kãnga, Asiri sodaasã wa n sãama buud piigã soolmã b sẽn da boond me tɩ Efrayimmã.

4. Yʋʋmd 607 sẽn deng a Zezi rogmã, wãn to la ‘a Zeova ra-kãsengã’ wa Zerizalɛm yĩnga?

4 Israɛll buud piigã sãoong poore, yʋʋmd 607 sẽn deng a Zezi rogmã, ‘a Zeova ra-kãseng’ n zĩnd Zerizalɛm la Zida yĩnga. Yɩɩ woto, bala Zida nebã me wa n lebga wẽn-kɩɩsdba. Babilon nebã ne b naab a Nebukadnezaar namsa Zida ne a na-tẽngã sẽn da yaa Zerizalɛmmã wʋsgo. Wakat kãnga, Zida nebã baoa “ziri zĩ-lilldga,” b sẽn da tɩ zems ne Ezipt n dat sõngrã yĩnga. La ne rẽ fãa, Babilon nebã yɩɩ wa sa-kẽenga, n sãam “zĩ-lilldg” kãngã.—Ezai 28:14, 17.

5. Ziri tũudum toor-toorã sãoong sasa, bõe la Wẽnnaam nin-buiidã n na n paame?

5 Woto ra pĩnd n wilgda sɩbgr ning sẽn na n wa paam kiris-neb ne yʋʋrã tũudmã sẽn kɩɩsd sɩdã. “Babilon Kãsengã” babs a taabã me na n paama sãoongo. Babilon Kãsengã yaa ziri tũudmã fãa sẽn naag taaba. Rẽ poore, b na n sãama a Sʋɩtãan dũniyã babs nins sẽn ketã me. La Wẽnnaam a Zeova nin-buiidã na n põsame, bala b kɩtame t’a yʋʋrã lill-ba.—Wil. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.

D zoodã ne a Zeova, la d mengã koglgo

6. Wãn to la a Zeova nin-buiidã tõe n paam koglgo?

6 Wãn to la Wẽnnaam nin-buiidã tõe n paam koglg baa masã meng sẽn yaa saabã wakatã? D kogenda zood ning d sẽn tar ne Wẽnnaamã, d sã n gũusd wakat fãa n ‘waoogd a yʋʋrã’ la d maand a raabã ne yẽesem. (Karm-y Malaki 3:16-18.) La rẽndame tɩ d bãng tɩ waoogd Wẽnnaam yʋʋrã bal pa sek ye. Biiblã yeta woto: “Ned ninga fãa sẽn kot ne Zusoabã yʋʋre, a na n paama fãagre.” (Rom 10:13) Yaa d sẽn na n pʋʋsd ne a Zeova yʋʋrã la d na n paam t’a fãag-do. Sẽn paase, kiris-neb hakɩkã yaa Wẽnnaam kaset rãmba, n sɩd “waoogd [a] yʋʋrã.” Woto kɩtame tɩ pʋ-peelem dãmb wʋsg ne welgr ning sẽn be nin-kãensã ne neb nins sẽn pa maand Wẽnnaam raabã sʋkã vẽenega.

7, 8. Wãn to la pipi kiris-nebã paam n põs sãoongo, la d tõe n maka rẽ ne bõe rũndã-rũndã?

7 La pa zood ning d sẽn tar ne a Zeova wã bal n tõe n paam koglg ye. Wẽnnaam pʋlma a nin-buiidã t’a na n kogl-b lame me tɩ bũmb da maan-b ye. Bũmb ning sẽn zĩnd yʋʋmd 66 soabã, Rom sodaasã ne b naab a Sɛstius Galus sẽn wa n zab ne Zerizalɛmmã wilgda rẽ. A Zezi ra reng n togsame tɩ b na n “booga” to-kãseng ning sẽn na n zĩnd wakat kãngã ray sõore. (Mat. 24:15, 16, 21, 22) Gom-kãngã pidsg yɩɩ Rom sodaasã sẽn wa n lebg n loog n bas tẽngã tɩ b pa wʋm a võorã. Woto kɩtame tɩ kiris-neb hakɩkã paam n “põse,” bala b tõog n zoe n yii tẽngã la a tẽn-kɩremsã. Kẽer pasga Zʋrdẽ kʋɩlgã n tɩ soond tãensã sẽn be kʋɩlgã yaangã sʋka.

8 Wẽnnaam rũndã-rũndã nin-buiidã me yaa wa kiris-nin-kãensã. Pipi kiris-nebã baoa koglg zĩiga. Bãmb me na n baoa koglg zĩiga. Woto pa rat n yeel tɩ b yãka zĩig takɩ tɩ bãmb me segd n zoe n kẽng be ye. La b sã n wa na n sãam kiris-neb ne yʋʋrã tũudmã, “nin-tũusdsã” ne b tũud-n-taasã fãa na n paama koglg a Zeova siglgã b sẽn mak ne tãngã pʋgẽ.

9. Ãnd dãmb n mak n na n kɩt tɩ nebã yĩm a Zeova yʋʋrã yelle? Kõ-y makre.

9 Kiris-neb ne yʋʋrã tũudmã sɩd segda ne sãoong ning sẽn watã, b sẽn kɩt tɩ b wẽnd-dotã neb pa tol n mi Wẽnnaam daabã, la b sẽn kis Wẽnnaam yʋʋrã yĩnga. Pĩnd wẽndẽ, Erop soolmẽ wã, b yaool n da mii Wẽnnaam yʋ-peellã zĩig zãnga. B ra gʋlsda tetragrammã (YHWH bɩ JHVH) sẽn yaa hebre wã gʋls biis a naas nins sẽn makd Wẽnnaam yʋʋrã ligd koeems zutu, rot zutu, sɛb la Biibl dãmb pʋsẽ, la baa Katolik rãmbã la Portɛstã rãmbã wẽnd-dot pʋsẽ. La rũndã-rũndã, tũudum kãensã taoor dãmbã pa le rat tɩ Wẽnnaam yʋʋrã zĩnd Biibl dãmb nins b sẽn yiisdã pʋsẽ, la b pa rat me tɩ b nebã pʋd-a ye. Bũmb a ye sẽn wilgd rẽ yaa tɩ yʋʋmd 2008 sigr kiuugã rasem 29 wã daare, egiliiz katolikã taoor dãmb sull a ye (La Congrégation pour le Culte divin et la Discipline des Sacrements) toola lɛtr evɛk rãmbã ne b taoor dãmbã, n gom ne-b Wẽnnaam yʋʋrã yelle. Lɛtrã pʋgẽ, b kõo noor tɩ tetragrammã sẽn beẽ fãa bɩ b yãk-a la b ledg-a ne “Zusoaba.” Vatikã wã wilgame tɩ Katolik rãmbã pa segd n pʋd Wẽnnaam yʋ-peellã b yɩɩl wall b pʋʋsg pʋgẽ ye. Katolik rãmbã sẽn yãk b toogo, kiris-neb ne yʋʋrã tũudum a taaba, la tũudum zẽms taoor dãmb me yɩɩ sabaab tɩ b neb milyõ rãmbã pa tol n mi Wẽnnaam sɩd-sɩdã ye.

Neb nins sẽn waoogd Wẽnnaam yʋʋrã paamda koglgo

10. Rũndã-rũndã, wãn to la Wẽnnaam yʋʋrã paamd waoogre?

10 A Zeova Kaset rãmbã yẽ pa maand wa tũudum a taabã neb ye. B pẽgda Wẽnnaam yʋʋrã la b waoogd-a. B pʋt-a-la ne waoogre, n wilgdẽ t’a yaa kãsenga. A Zeova sũur nooma ne neb nins sẽn teeg-a wã, sẽn paase, sẽn na yɩl n ning a nin-buiidã bark la a kogl-ba, a tõe n lebga a sẽn dat n yɩɩ a soab fãa. Biiblã yeta woto: “Bãmb mii neb nins sẽn teeg bãmbã.”—Nah. 1:7; Tʋʋ. 15:14.

11, 12. Ãnd dãmb n pẽg a Zeova yʋʋrã pĩnd wẽndẽ Zida soolmẽ wã, la ãnd dãmb n maand woto tõnd wakatã?

11 Pĩnd wẽndẽ, baa ne Zida nebã wʋsg sẽn wa n lebg sɩdã kɩɩsdbã, kẽer n kell n bao t’a Zeova “yʋʋrã lill-ba.” (Karm-y Sofoni 3:12, 13.) Sɩd me, a Zeova sẽn wa n na n sɩbg Zida nebã b sẽn bas a tẽebã yĩnga, a sakame tɩ Babilon nebã zab ne-b n tõoge, n yõg-b n kẽng yembdo, la kẽer n põse. Wala makre, a Zeremi, a Baruk la a Ebɛd-Melek. Nin-kãensã ra vɩɩ neb sẽn da yaa wẽn-kɩɩsdb sʋka. Yembdã weoogo, b kẽer me kell n saka Wẽnnaam. Yʋʋmd 539 soabã sẽn deng a Zezi rogmã pʋgẽ, meed la pɛrs rãmbã ne b naab a Sirus wa n zaba ne Babilon n tõoge. Rẽ poor bilfu, a Sirus yiisa noor n kõ zʋɩf rãmbã sẽn da ketã sor tɩ b leb b ba-yirã.

12 A Sofoni ra goma neb nins sẽn da na n wa paam n yã b sẽn na n lebs n lugl tũudum hakɩkã yelle, n pĩnd n togs t’a Zeova na n fãag-b lame, la t’a na n maana sũ-noog b yĩnga. (Karm-y Sofoni 3:14-17.) Gom-kãensã pidsa tõnd wakatã me. Wẽnnaam a Zeova sẽn lugl a Rĩungã saasẽ wã poore, a yiisa kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeeb n ket tẽngã zugã Babilon Kãsengã yembdẽ. Rẽ tɛk n tãag masã, a maanda sũ-noog b yĩnga.

13. Fãag-bʋg buud la neb sẽn yit buud fãa pʋgẽ paamda?

13 Neb nins sẽn na n wa vɩɩmd tẽngã zug wakat sẽn kõn sa wã me paama b mens ne Babilon Kãsengã la a ziri zãmsgã. (Wil. 18:4) Rẽnd Sofoni 2:3 goamã paamda a pids-kãseng tõnd wakatã. Be, b yeta woto: “Tẽngã sik-m-mens rãmbã fãa, . . . bao-y Zusoabã.” Neb sẽn yaa sik-m-mens rãmba, n yit buud fãa pʋgẽ, tɩ kẽer na n wa vɩɩmd saasẽ tɩ sãnda vɩɩmd tẽngã zug wakat sẽn kõn sa kɩtame t’a Zeova yʋʋrã lilld-ba.

Wẽnnaam yʋʋrã pa wa bũmb d sẽn tar tɩ kogend-d ye

14, 15. a) Bõe la neb kẽer da maand n tẽed tɩ kogend-b lame? b) Bõe la d pa segd n ges wa bũmb sẽn kogend-do?

14 Israɛll nebã kẽer da geta b wẽnd-doogã wa bũmb sẽn kogend-b tɩ bɛɛb pa tõe-b ye. (Zer. 7:1-4) Sẽn deng rẽ, zabr a ye sasa, Israɛll nebã tagsame tɩ kãabg koglgã sã n be ne-ba, b na n tõogame. (1 Sãm. 4:3, 10, 11) A Kõnstãntẽ le Gãrã ra gʋla Kirist yʋʋrã gʋlsg ne gɛrkã sẽn sɩngd ne gʋls-biis a yiib ninsã (khi, ne rho) a sodaag fãa gãong zugu, n da tẽed tɩ woto kogend-b-la zabr sasa. Swɛd rĩm a Gistaav Adolf a yiib-n-soabã me ra ninga kut yã-lilldg ning fot sẽn be seb-neng 15 wã, n zab tũudum zabr sẽn daag zɩɩm wʋsg Erop soolmẽ wã. Y sã n ges sõma, y yãtame tɩ Iehova wã gʋlsa a zug tɩ ne vẽenega.

15 Yaa sɩd tɩ zĩn-dãmb sẽn da wa n namsd neb kẽere, b zẽka b koees n bool a Zeova yʋʋrã n paam koglgo. La baasgo, b sã n gʋls Wẽnnaam yʋʋrã bũmb zugu, d pa segd n ges bõn-kãng wa bũmb sẽn tõe n kogl-do, tɩ yaa wa yʋʋrã sẽn gʋls a zugã yĩng kɩtame t’a tar pãng ye. Kɩt t’a Zeova yʋʋrã lill-fã võorã pa woto ye.

D sẽn tõe n paam koglg rũndã-rũndã to-to

16. Rũndã-rũndã, wãn to la d tõe n paam zood ning d sẽn tar ne Wẽnnaamã koglgo?

16 Rũndã-rũndã, Wẽnnaam kogenda zood ning a nin-buiidã sẽn tar ne-a wã, tɩ nafd tõnd fãa. (Yɩɩl 91:1) Ne “tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã” n paas tigingã kãsem dãmbã maasem, a keoogd-d lame tɩ d ra wa bao n wõneg dũniyã nebã, bala tõe n kɩtame tɩ d bõn koglg ning d sẽn paamdã. (Mat. 24:45-47; Ezai 32:1, 2) Tags-y n ges-y b sẽn keoogd tõnd n yɩlemdẽ tɩ d gũus ne laogã nonglmã, la rẽ sẽn kogend tõnd tẽebã to-to wã. La yaa wãn yẽ ne b sẽn keoogd-d tɩ d gũus ne d sẽn tagsd to-to wã tɩ sã n pa rẽ d tõe n wa basa a Zeova tʋʋmdã tʋmbã? Wẽnnaam Gomdã yeela woto: “Zɩt kõn deeg yellã na n kɩtame t’a ki. Yalem yalemdã [rat n yeel t’a sẽn pa tagsdã] na n sãam-a lame. La sẽn kelgd-a maama na n zĩnda ne laafɩ. Yẽ na n zĩnda bãan tɩ rabeem kaẽ ye.” (Yel. 1:32, 33) D sã n modgd n yaa yɩlem d vɩɩmã nens fãa pʋgẽ me, kogenda zood ning d sẽn tar ne Wẽnnaamã.

17, 18. Rũndã-rũndã, bõe n sõngd neb milyõ rãmb tɩ b kɩtdẽ t’a Zeova yʋʋrã kogend-ba?

17 Tags-y tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩdã sẽn sagend tõnd tɩ d sak a Zezi sẽn kõ noor tɩ d moon Wẽnnaam Rĩungã koe-noog dũniyã tɛk fãa wã yell me. (Mat. 24:14; 28:19, 20) A Sofoni ra togsa bãngr-gomd sẽn wilgd toeeng sẽn na n wa sõng neb wʋsg tɩ b kɩt tɩ Wẽnnaam yʋʋrã lill-ba. A yeela woto: “Wakat kãnga, mam na n tedga nin-buiidã buud-gomd t’a yɩ buud-gomd sẽn yaa yɩlemde, sẽn na yɩl tɩ b fãa pʋʋs ne a Zeova yʋʋrã, sẽn na yɩl tɩ b naag taab n tũ-a.”—Sof. 3:9, NW.

18 Bõe la b sẽn boond tɩ buud-gomd sẽn yaa yɩlemdã? Yaa Biiblã sẽn yet bũmb ning Wẽnnaam a Zeova la a raabã zugã. Y sã n wa wilgd ned Wẽnnaam Rĩungã sẽn sɩd yaa a soab la a sẽn na n maneg Wẽnnaam yʋʋrã to-to wã, y sã n wa wilgd Wẽnnaam sẽn na n maan to-to n wilg tɩ yaa yẽ n segd n yɩ yĩngr la tẽng naabã, y sã n wa gomd ne sũ-noog me n wilgd bark nins wẽn-sakdbã sẽn na n wa paamã, yaa buud-gomd sẽn yaa yɩlemdã la y gomda. Neb wʋsg sẽn gomd buud-gom-kãngã yĩng kɩtame tɩ neb sõor sẽn tar paasg ‘pʋʋsd ne a Zeova yʋʋrã,’ la b ‘naag taab n tũud-a.’ Hakɩka, dũniyã gill zugu, neb milyõ rãmb n kɩtd t’a Zeova yʋʋrã lilld-ba.—Yɩɩl 1:1, 3.

19, 20. Wãn to la neb sẽn bao kogl ‘ziri zĩ-lilldgẽ’ pa paam koglgo?

19 Rũndã-rũndã, ãdem-biisã maooda ne yɛl toor-toor sẽn wõnd pa tar tɩɩm ye. Neb wʋsg sẽn pa mi b sẽn maandg kong n teega ninsaalb sẽn yaa pãn-komsem dãmb wa bãmba. Wʋsg teega politikã sigls n tẽed tɩ bãmb n tõe n maneg yɛlã, wala pĩnd wẽndẽ Israɛllã neb me sẽn da teeg b tẽn-yagsã n yõg zood ne-b n dat tɩ b sõng-bã. La y mii vẽeneg tɩ Israɛll nebã sẽn maan woto wã pa naf-b ye. Rũndã-rũndã, tẽng baa a ye nanambs kae n tõe n welg ninsaalbã zu-loeesã sõma ye. Baa Nasiõzĩni wã meng pa tõe ye. Rẽ n so tɩ d pa segd n ges politikã sigls toor-toorã wa koglg zĩigã. Biiblã bãngr-gomd a ye pʋgẽ, b bool-b lame tɩ “ziri zĩ-lilldga.” D sɩd tõe n bool-b-la woto, bala, neb nins fãa sẽn teeg-bã sũur na n sãamame.—Karm-y Ezai 28:15, 17.

20 Ka la bilfu, a Zeova raarã b sẽn mak ne sa-kẽengã na n waa ãdem-biisã yĩnga. Wakat kãnga, ninsaalbã sɩlem la b magb baa a ye pa na n tõog n kogl-b ye. Rot nins b sẽn met tɩ tõe n kogl-b ne bõmb nikleɛɛr dãmbã, pa rẽ bɩ b arzɛgsã pa na n naf-b ye. Ezai 28:17 wã yeta woto: “Sapɩlem na n sãama ziri zĩ-lilldgã, la koom na n dɩɩ yãmb zĩ-soaandgã.”

21. D sã n tũud yʋʋmd 2011 soabã vɛrse wã saglgã, wãn to la d na n nafe?

21 Rũndã-rũndã menga, la sãoong ning sẽn watã sasa, Wẽnnaam a Zeova nin-buiidã na n paama koglg hakɩka b Wẽnnaamã nengẽ. A Sofoni yʋʋrã sẽn dat n yeel t’a “Zeova n solgã” wilgdame tɩ d tõe n sɩd paama solgr zĩig Wẽnnaam nengẽ. Rẽ n so tɩ vɛrse ning b sẽn yãk tɩ na n yɩ yʋʋmd 2011 soabã vɛrse wã sɩd zemse. Be, b sagend-d-la woto: “Kɩt-y t’a Zeova yʋʋrã lill-yã.” (Sof. 3:12, NW ) Rũndã-rũndã menga, d tõe n kɩtame t’a Zeova yʋʋrã lill-du, rat n yeel tɩ d teeg-a zãng-zãnga, la d pʋd d segd n maana rẽ. (Yɩɩl 9:11) Bɩ d ningd Biiblã pʋlem-kãngã d yamẽ wakat fãa. B yeta woto: “[A Zeova] yʋʋrã yaa wa gasg sẽn tar pãnga. Nin-tɩrg tõe n kẽe be tɩ bũmb da paam-a ye.”—Yel. 18:10.

Y tẽrame bɩ?

• Rũndã-rũndã, wãn to la d tõe n kɩt t’a Zeova yʋʋrã lill-du?

• Bõe yĩng tɩ d pa segd n teeg “ziri zĩ-lilldga”?

• Solgr zĩ-bʋg n tõe n kogl tõnd beoog-daare?

[Zãmsgã sogsgã]

[Yʋʋmdã vɛrse, seb-neng 14]

Yʋʋmd 2011 vɛrse wã la woto: “Kɩt-y t’a Zeova yʋʋrã lill-yã.” —Sofoni 3:12, NW.

[Fotã sẽn yitẽ, seb-neng 15]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”