Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Waoog-y-yã a Zeova sẽn yaa zãmaan fãa Rĩmã

Waoog-y-yã a Zeova sẽn yaa zãmaan fãa Rĩmã

“Bɩ Rĩmã sẽn so zãmaan fãa . . . wã paam waoogr la naam wakat sẽn ka sɛta.”—1 TƖM. 1:17.

1, 2. a) Ãnd n yaa ‘Rĩm sẽn so zãmaan fãa’ wã, la bõe yĩng tɩ b sẽn boond-a woto wã zemse? (Ges-y fotã sẽn be yĩngrã.) b) Bõe yĩng tɩ d rat t’a Zeova yɩ d Rĩma?

SOAZILÃND rĩm a Sobhuza a yiib-n-soabã rɩɩ naam na maan yʋʋm 61. Baa ninsaal sẽn pa wae n dɩt naam n kaoosd woto wã, rĩm a ye n be t’a naamã kaoosd n yɩɩd ninsaalbã naam. Biiblã yeelame t’a yaa ‘Rĩm sẽn so zãmaan fãa.’ (1 Tɩm. 1:17) Yɩɩl-gʋlsd a ye goma rĩm kãng yelle, n yeel woto: “[“A Zeova,” MN] yaa rĩm daar fãa la wakat sẽn ka sɛta.”—Yɩɩl 10:16.

2 Wẽnnaam naamã sẽn kaoosd to-to wã kɩtame t’a yaa toor fasɩ ne ninsaalbã naam. La yaa a sẽn dɩt a naamã to-to wã n kɩt tɩ d nong-a. Rĩm a ye sẽn dɩ naam pĩnd Israyɛllã zug n maan yʋʋm 40 pẽga a Zeova n yeel woto: “Zu-soabã yaa nimbãan-zoɛt la bark kõata, bãmb sũur ka puugd tao-tao ye. B tara nonglem wʋsgo. Zu-soabã yẽbga b naam geer saasẽ, la bũmb fãa yaa bãmb naam n so.” (Yɩɩl 103:8, 19) La a Zeova pa tõnd Rĩm bal ye. A yaa tõnd Ba me sẽn nong tõndo. Wãn to la a Zeova wilg t’a yaa d Ba? Kɩɩsgã sẽn zĩnd Edɛnnã tɛk n tãag rũndã, wãn to la a rɩt a naamã? D sã n paam sogs-kãensã leoore, na n  kɩtame tɩ d maneg n nong a Zeova, la d waoog-a ne d sũur fãa.

ZÃMAAN FÃA RĨMÃ NAANA MALƐGS LA NINSAALBA

3. Ãnda la a Zeova reng n naane, la ãnd dãmb me n yaa a Zeova “kom-dibli”?

3 A Zeova sẽn deng n naan a soabã yaa a Bi-kãsengã. Yaa vẽeneg t’a Zeova sũur yɩɩ noog a sẽn naan-a wã poore. A ra nong-a lame la a nand-a, n kɩt t’a naag-a n naan malɛgs milyõ-rãmba, n paam sũ-noogo. (Kol. 1:15-17) Biiblã wilgame tɩ malɛgsã yaa Wẽnnaam ‘tʋm-tʋmdb sẽn maand a raabã’ ne sũ-noogo. Wẽnnaam boond-b lame t’a “kom-dibli,” tɩ yaa zu-zẽkr n kõ-ba. B fãa ra naaga a Zeova zakã rãmba.—Yɩɩl 103:20-22; Zoob 38:7.

4. Bõe la a Zeova maan n yalg a zakã?

4 A Zeova sẽn wa n naan saasã la tẽngã n sa wã, a yalga a zakã. A reng n manega tẽngã tɩ yaa neere, n yaool n naan pipi rao a Ãdem a meng wẽnego. (Sɩng. 1:26-28) A Zeova sẽn yaa Naandã, a tara sor n na n yeel a Ãdem t’a sak yẽ. A kõ a Ãdem noy sẽn na n naf-a, tɩ wilgdẽ t’a yaa Ba sẽn nong a kamba. A pa kõ a Ãdem noy n na n weoog-a ye.—Karm-y Sɩngr 2:15-17.

5. Bõe la a Zeova maan sẽn na yɩl tɩ tẽngã pid ne ninsaalba?

5 A Zeova pa maand wa ninsaalbã rĩm-dãmb wʋsg sẽn maandã ye. A nanda neb nins sẽn sakd-a wã, n kõt-b tʋʋm la a kõt-b tõog tɩ b tʋmdẽ. Wala makre, a kɩtame t’a Ãdem soog bõn-naandsã fãa sẽn be dũniyã zugã. A leb n kõ-a-la tʋʋmd sẽn da noogd sũuri. Tʋʋm-kãng yɩɩ rũmsã fãa yʋy pʋdbo. (Sɩng. 1:26; 2:19, 20) Wall tɩ Wẽnnaam naan ninsaalb milyõ-rãmb n pids tẽngã, a naana pag sẽn zems zãng n kõ a Ãdem. Pagã yʋʋr la a Hawa. (Sɩng. 2:21, 22) Rẽ poore, a kõ a Ãdem ne a pagã noor tɩ b rog kamb n pid dũniyã. Bilf-bilfu, ninsaalbã ra na n kɩtame tɩ tẽngã gill lebg arzãna. Ninsaalbã ne malɛgsã fãa ra na n naaga taab wa zak a ye neb n waoog a Zeova wakat fãa. A Zeova sẽn kõ a Ãdem ne a Hawa tõog tɩ b ra tõe n maan woto wã sɩd wilgdame t’a ra nong-b lame.

WẼNNAAM KAMB N TÕDG A NAAMÃ

6. a) Bõe la Wẽnnaam kamb maan n tõdg a naamã? b) Bõe n kɩt tɩ d miẽ tɩ baa ne b sẽn kɩɩs a Zeova wã, a ket n dɩta naam?

6 Bʋko, a Ãdem ne a Hawa wilgame t’a Zeova sẽn yaa b rĩmã pa noom-b ye. B yãka yam n tũ a Sʋɩtãan n kɩɩs Wẽnnaam. (Sɩng. 3:1-6) B sẽn kɩɩs Wẽnnaamã kɩtame tɩ b namse, n paam sũ-sãamse, la b ki. Yaa woto me ne b kambã la b yagensã. (Sɩng. 3:16-19; Rom 5:12) A Ãdem ne a Hawa kɩɩsgã poore, ninsaal sẽn sakd Wẽnnaam da pa le be tẽngã zug ye. Rẽ yĩnga, woto rat n yeelame tɩ yɛlã looga Wẽnnaam nugu, la t’a basa ninsaalbã n pa le rɩt naam b zug bɩ? Ayo! A riga a Ãdem ne a Hawa n yiis Edɛn. Sẽn na yɩl tɩ b ra le wa be, a kɩtame tɩ seribẽ-rãmb gũ zĩigã noore. (Sɩng. 3:23, 24) La a wilgame t’a na n pidsa a raabã, n kɩt tɩ malɛgs la ninsaalb naag taab n waoog yẽ. A pʋlmame t’a Ãdem “yageng” a ye n na n wa sãam a Sʋɩtãana, la a kɩt t’a Ãdem yel-wẽndã sẽn wa ne yɛl ninsã sa.—Karm-y Sɩngr 3:15.

7, 8. a) A Nowe wakatẽ wã, nebã manesem da lebga wãna? b) Bõe la a Zeova maan n menes nin-wẽnsã la a kogl wẽn-sakdbã?

 7 Yʋʋm nins sẽn pʋgl a Ãdem kɩɩsgã, neb n yãk yam n sak a Zeova. Wala makre, a Abɛll ne a Enok. La nebã fãa la bal pa sak t’a Zeova yɩ b Ba la b Rĩm ye. A Nowe wakatẽ wã tɩ dũniyã pida ne wẽnem. (Sɩng. 6:11) Woto rat n yeelame tɩ yɛlã ra looga Wẽnnaam nug bɩ? Bõe la Biiblã yeta?

8 Biiblã wilgame t’a Zeova yeela a Nowe t’a maan koglg sẽn yaa kãsenga, la a wilg-a a sẽn segd n maan-a to-to. Ra yaa sẽn na yɩl tɩ yẽ ne a zakã rãmb wa paam n põse. Wẽnnaam wilgame me t’a nonga ninsaalbã, n kɩt t’a Nowe yɩ ‘tɩrlem koe-moonda.’ (2 Pɩɛ. 2:5) Yaa vẽeneg t’a Nowe keooga nebã tɩ sãoong n wate, la a sagl-b tɩ b tek yam n kos sugri. La b pa kelg ye. A Nowe ne a zakã rãmb vɩɩmda neb sẽn nong nen-kɛglem la tʋʋm-beed sʋka, n kaoos yʋʋma. La a Zeova kogl-b lame la a wilg-b sore. A sẽn maan woto ne nin-kãensã b nii wã, a wilgame t’a yaa Ba sẽn nong a kamba. A kɩtame tɩ sa-kãsengã ni yʋʋmd 2370 sẽn deng a Zezi rogmã, n wilg nin-kɩɩsdbã la malɛg-wẽnsã t’a ket n yaa rĩma. A wilgame tɩ yɛlã pa loog a nug ye.—Sɩng. 7:17-24.

A Zeova zɩ n bas a naamã rɩɩb ye (Ges-y sull a 6, 8, 10, 12, 17)

A ZEOVA KELL N DƖƖ NAAM SA-KÃSENGÃ POORE

9. Sa-kãsengã poore, bõe la ninsaalbã ra tõe n maane?

9 A Nowe ne a zakã rãmb sẽn wa n yi koom koglgã pʋgẽ wã, b sũy ra yaa noog a Zeova sẽn ges b yell la a kogl-bã. Tao-tao bala, a Nowe mee tẽn-kugr n maan maoong n waoog a Zeova. Wẽnnaam ninga a Nowe ne a zakã rãmb barka, n yeel-b tɩ b ‘rog kamb n pid dũniyã.’ (Sɩng. 8:20–9:1) Ninsaalbã ra le tõe n naaga taab n waoog a Zeova la b rog kamb n pid tẽngã.

10. a) Sa-kãsengã poore, yɛ la ninsaalbã sɩng a Zeova kɩɩsgo, la wãn to la b kɩɩs-a? b) Bõe la a Zeova maan sẽn na yɩl t’a raabã pidsi?

10 La sa-kãsengã poore, nebã ra ket n yaa koangdba. Sẽn paase, a Sʋɩtãan ne a zĩn-dãmbã ra ket n beeme, n tusd-b n dat tɩ b kɩɩs Wẽnnaam. Pa yã n kaoos la neb wilg tɩ b pa rat a Zeova naamã ye. Wala makre, a Nowe yagen-tʋbrakẽeg a Nimrood. A ra yaa tãoos sẽn yaa gãndaoogo. A mee tẽn-kãsems wala Babɛll “Sineaar soolem pʋg” n dɩ naam. (Sɩng. 10:8-12) A Nimrood baoome n na n kɩɩs a Zeova raabã sẽn da yaa kɩt tɩ dũniyã pid ne nebã. La bõe la zãmaan fãa Rĩm a Zeova maan-yã? A gẽdga nebã goama, t’a Nimrood poorẽ dãmbã sãeeg “dũniyã tɛk fãa.” La b sẽn ta zĩig ning fãa, b kell n pʋʋsa bõn-naandse, la b bao ned t’a yɩ b naaba.—Sɩng. 11:1-9.

11. Wãn to la a Zeova wilg t’a kɩsa a zoa a Abrahaam sɩda?

11 Sa-kãsengã poore, baa neb wʋsg sẽn da pʋʋsd bõn-naandsã, neb n kell n tũ a Zeova. Wala makre, a Abrahaam. A ra vɩɩ Uur sẽn da yaa tẽn-noogã. La a saka a Zeova, n yi Uur n tɩ vɩɩmd fu-rot pʋsẽ n kaoos yʋʋma. (Sɩng. 11:31; Heb. 11:8, 9) Yʋʋm kãens fãa pʋgẽ, a Abrahaam pa teeg rĩm sẽn yaa ninsaal t’a kogl-a ye. A leb n pa bao koglg tẽng sẽn tar lalg pʋgẽ ye. Yaa a Zeova n da kogend a Abrahaam ne a zakã rãmba. Rẽ wɛɛngẽ, yɩɩl-gʋlsd a yembr  yeela woto: “Wẽnnaam ka sak tɩ neb nams bãmb ye, la bãmb sɩbga rĩm-dãmb bãmb poorẽ.” (Yɩɩl 105:13, 14) A Zeova sẽn kɩs a zoa a Abrahaam sɩdã yĩnga, a pʋlm-a-la woto: “Rĩm-dãmb na n yii fo pʋgẽ.”—Sɩng. 17:6; Zak 2:23.

12. Wãn to la a Zeova wilg t’a naam yɩɩda a Faraõ, la wãn to la rẽ naf a nin-buiidã?

12 Wẽnnaam pʋlma a Abrahaam biig a Izaak la a yageng a Zakoob me t’a na n ning-b-la barka, la tɩ rĩm-dãmb n na n yi b yagensã sʋka. (Sɩng. 26:3-5; 35:11) La nand tɩ rĩm-dãmb yi a Zakoob yagensã sʋka, b lebga yembs Ezipt. Woto rat n yeelame t’a Zeova pa na n pids a kãabgã, wall a ra pa le rɩt naam tẽngã zug bɩ? Ayo! A Zeova sẽn yãk wakat ningã sẽn wa n ta, a wilgame t’a yaa pãng sẽn ka to soaba, la t’a naam yɩɩda a Faraõ sẽn da yaa tõatã. Israyɛll nebã teega a Zeova, t’a fãag-b ne pãn-kãsenga, n kɩt tɩ b pasg mog-miuugã. Vẽenega, a Zeova ra ket n yaa yĩngr la tẽng naaba. A tũnuga ne a pãn-kãsengã n kogl a nin-buiidã, n wilg t’a yaa Ba sẽn get a kamb yell sõma.—Karm-y Yikr 14:13, 14.

A ZEOVA LEBGA ISRAYƐLL RĨMA

13, 14. a) Israyɛll nebã yɩɩlame n pẽg a Zeova n yeel bõe a naamã wɛɛngẽ? b) Bõe la Wẽnnaam pʋlem a Davɩɩde?

13 A Zeova sẽn yiis Israyɛll nebã Eziptã poor bilfu, b yɩɩlame n pẽg-a. Yɩɩn-kãng bee Yikr sak 15 soabã pʋgẽ. A vɛrse 18 wã yeta woto: “[“A Zeova,” MN] na n dɩɩ naam wakat sẽn ka sɛta.” Sɩd me, a Zeova yɩɩ rĩma, n dɩ naam Israyɛll sẽn lebg bu-paalgã zugu. La Israyɛll nebã wa n wilgame tɩ b pa rat t’a Zeova yɩ b rĩm ye. B sẽn yi Eziptã na maan yʋʋm 400 poore, b yeela a Zeova t’a yãk rĩm sẽn yaa ninsaal t’a soog-ba. B ra ratame n wõneg tẽn-yagsã sẽn pʋʋsd bõn-naandsã. (1 Sãm. 8:5) La rĩm a Davɩɩd naamã sasa, wa n lebga vẽeneg t’a Zeova ket n yaa Rĩma.

14 A Davɩɩd kɩtame tɩ b tall kãabg koglgã n kẽng Zerizalɛm. Wakat kãng sẽn yɩ sũ-noog wakatã, Levi nebã yɩɩlame n pẽg a Zeova. Yɩɩllã bee  1 Kibay sak 16 pʋgẽ, tɩ vɛrse 31 wã yet woto: “Bɩ b yeel bu-zẽmsã sʋk [“t’a Zeova,” MN] rɩta naam.” B sã n yeel t’a Zeova rɩta naam, rat n yeelame t’a maana bũmb n wilg t’a yaa rĩma, wall t’a yãka ned t’a na n dɩ naam a yʋʋr yĩnga. Woto bãngr tara yõodo. Nand t’a Davɩɩd maan yõore, a Zeova pʋlm-a lame t’a naamã na n paa wakat fãa, n yeel woto: “Mam na n zẽka f biig a ye sẽn yi fo pʋgẽ n kõ-a naam.” (2 Sãm. 7:12, 13) Gom-kãngã pidsa yʋʋm 1000 la zak poore, wakat ning a Davɩɩd ‘biigã’ sẽn wa wã. Ãnd n yɩ bi-kãnga, la wakat bʋg la a lebg rĩma?

A ZEOVA YÃKA NED T’A LEBG RĨMA

15, 16. a) Wakat bʋg la Wẽnnaam yãk a Zezi t’a na n wa yɩ rĩma? b) Kaool bʋg la a Zezi maan ne a tʋm-tʋmdbã?

15 Yʋʋmd 29 soabã, a Zãmbatiis sɩnga moonego, n yetẽ tɩ saasẽ “soolem kolgame.” (Mat. 3:2) A Zãmbatiis sẽn wa n lisd a Zezi wã, a Zeova zae-a-la ne a vʋʋsem sõngã, t’a lebg Mesi wã, n na n wa yɩ Wẽnnaam Rĩungã rĩma. Wakat kãnga, a Zeova wilgame t’a nonga a Biig a Zezi, n yeele: “Ada yaa mam Bi-nongr mam sẽn nong ne m sũur fãa zãnga.”—Mat. 3:17.

16 A Zezi sẽn wa n be tẽngã zugã, a ra waoogda a Ba wã. (Zã 17:4) Yaa ne Wẽnnaam Rĩungã koɛɛgã mooneg maasem la a maan rẽ. (Luk 4:43) A pʋd n sagla a karen-biisã tɩ b pʋʋs tɩ Wẽnnaam Rĩungã wa. (Mat. 6:10) A Zezi sẽn yaa rĩm ning Wẽnnaam sẽn yãkã, a tõog n yeela a kɩɩsdbã woto: “Wẽnnaam soolem bee yãmb sʋka.” (Luk 17:21) Yʋng ning b sẽn yõk a Zezi wã, a maana kaool ne a tʋm-tʋmdbã. A pʋlm-b lame tɩ b na n wa yɩɩ rĩm-dãmba. Woto kɩtame t’a karen-biis kẽer na n wa naag-a n dɩ naam Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ.—Karm-y Luk 22:28-30.

17. Wãn to la a Zezi sɩng naam dɩɩb yʋʋmd 33 soabã, la bõe la a ra segd n gũ?

17 La wakat bʋg la a Zezi ra na n sɩng a naamã rɩɩbo? Ra pa na n yɩ a sẽn maan kaoolã ne a tʋm-tʋmdbã poor ye. Bala b yõk-a lame n kʋ, t’a karen-biisã zoe n sãeege. (Zã 16:32) La yɛlã ra pa loog a Zeova nug ye. Rasem a tãab-n-soabã daare, a vʋʋga a Biigã, tɩ yʋʋmd 33 Pãntekotã daare, a kɩt t’a lebg kiris-neb tigingã zu-soaba. (Kol. 1:13) Baasgo, a Zezi sẽn yaa a Davɩɩd biigã ra segd n gũume n yaool n sɩng naam dɩɩb dũniyã gill zugu. Rẽ n so t’a Zeova yeel a Biigã woto: “Zĩnd mam dɩtg hal tɩ m kɩt tɩ f tab f bɛɛbã.”—Yɩɩl 110:1.

WAOOG-Y ZÃMAAN FÃA RĨMÃ

18, 19. Bõe la d rat n maane, la sogs-bʋs la sõsg ning sẽn pʋgdã na n leoke?

18 Sẽn na maan yʋʋm tusa, malɛgs la ninsaalb n kɩɩsd a Zeova naamã. La yɛlã zɩ n loog a Zeova nug t’a bas a naamã rɩɩb ye. A wilgame t’a yaa Ba sẽn nong a kamba, n kogend neb nins sẽn sakd-a wã la a get b yelle. Wala makre, a kogla a Nowe, a Abrahaam la a Davɩɩde. Rẽ yĩnga, woto pa kɩt tɩ d maneg n nong d Ba wã, la d sakd-a a sẽn yaa d Rĩmã yĩng sɩda?

19 La d tõe n soka d meng woto: Wãn to la a Zeova rɩt naam rũndã-rũndã? Wãn to la d tõe n wilg tɩ d yaa a Zeova Rĩungã neba, n wa lebg a zakã neb sẽn zems zãnga? D sẽn pʋʋsd n kotẽ tɩ Wẽnnaam Rĩungã wa wã rat n yeelame tɩ bõe? Sõsg ning sẽn pʋgdã na n leoka sogs-kãensã.