1. Bõe n kɩt tɩ d tõe n dɩk a Zeova togs-n-taare?

A ZEOVA naana tõnd tɩ d sã n yã ned sẽn tar zu-loɛɛga, bɩ d tõe n tags n bãng zu-loɛɛgã sẽn namsd a soabã to-to, baa d mengã sã n zɩ n paam zu-loe-kãng buudu. (Karm-y Efɛɛz rãmb 5:1, 2.) Wãn to la rẽ tõe n sõng tõnd tɩ d rɩk a Zeova togs-n-taare? La bõe yĩng tɩ d segd n gũus ne d sẽn tagsd bũmb nins yellã?

2. Bõe n wilgd tɩ d sã n wa tar zu-loeese, a Zeova mii rẽ sẽn namsd tõnd to-to wã?

² A Zeova pʋlma tõnd vɩɩm sẽn tar barka. D na n wa vɩɩme tɩ baa fʋɩ pa le namsd-d ye. Sẽn paam-b vʋʋsem sõng zaeebã na n vɩɩmda wakat sẽn kõn sa saasẽ, t’a Zezi ‘piis a taabã’ vɩɩmd tẽngã zugu. (Zã 10:16; 17:3; 1 Kor. 15:53) La d sã n wa tar zu-loeese, a Zeova mi rẽ sẽn namsd-d to-to wã. Pĩnd wẽndẽ, a nin-buiidã sẽn wa n yaa yembs Ezipt soolmẽ wã, a yeela woto: “Mam mii bãmb toogã.” (Yik. 3:7) Yʋʋm wʋsg poore, Israyɛll nebã sẽn wa n lebs n met wẽnd-doogã tɩ b bɛɛbã yaa wʋsg tɩ b yɛɛsdẽ wã, a Zeova wilgame t’a mi b sẽn maand rabeemã võore. A yeel-b lame tɩ ‘ned sã n sɩɩs yẽ  neda, yaa wa a sẽn tuk a nifu.’ (Zak. 2:12) A Zeova nonga neb nins sẽn tũud-a wã n dat n sõng-ba, wa pag sẽn nong a bi-pɛɛlg n get a yell sõma wã. (Ezai 49:15) Rẽnd d tõe n yeelame t’a Zeova tõe n ninga a meng sẽn namsd-bã zĩigẽ, n naan tõnd me tɩ d tõe n maan woto.—Yɩɩl 103:13, 14.

3. Bõe n wilgd t’a Zezi ra zoeta nebã nimbãanega?

³ A Zezi sã n da yã ned sẽn tar zu-loɛɛga, a mii rẽ sẽn namsd-a to-to wã, baa yẽ mengã sẽn zɩ n paam zu-loe-kãng buudã. Wala makre, a ra miime tɩ neb wʋsg zoeta tũudmã taoor dãmbã, bala, b ra zãmsd-b-la bũmb kẽer sẽn pa sɩda, la b weoogd-b ne noy wʋsg sẽn pa yit Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ ye. (Mat. 23:4; Mark 7:1-5; Zã 7:13) Baa a Zezi sẽn da pa zoet tũudmã taoor dãmbã, la a pa tẽed b ziri wã, a ra mii neb nins sẽn zoet-bã sẽn namsd to-to wã. Rẽ n so t’a ‘sẽn yã kʋʋngã, b nimbãaneg yõk-a lame,’ bala, “bãmb sũyã sãama wʋsgo, la bãmb pãngã fãa sɛɛme. Bãmb yaa wa piis sẽn ka tar kɩɩm ye.” (Mat. 9:36) A Zezi ra nonga nebã la a zoet b nimbãaneg wa a Ba wã.—Yɩɩl 103:8.

4. A Zezi sã n da yã ned sẽn namsde, a maanda bõe?

⁴ A Zezi sã n da yã ned sẽn namsde, a sõngd-a-la a sẽn nong-a wã yĩnga. Rẽnd a yaa wa a Ba wã bal kɛpɩ. Daar a ye, a Zezi tʋm-tʋmdbã gilga wʋsg n moon koɛɛgã n ya. B lebg n waame, tɩ bãmb ne a Zezi baood zĩig neb sẽn ka be n na n vʋʋse. La b sẽn ta be, b mikame tɩ neb n deng taoor n tɩ gũud-ba. A Zezi sẽn bãng tɩ b rata sõngrã, a “sɩngame n zãms bãmb bũmb wʋsgo.”—Mark 6:30, 31, 34.

5, 6. D sã n dat n dɩk a Zeova togs-n-taar nonglmã wɛɛngẽ, bõe la d segd n maane? Rɩk-y makre. (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.)

⁵ D sã n dat n dɩk a Zeova togs-n-taar nonglmã wɛɛngẽ, bõe la d segd n maane? D rɩk makre: Bi-bɩɩg yʋʋr sẽn boond t’a Alẽ n tags a tẽed-n-taag sẽn kʋʋl yelle. A pa tõe n kẽn sõma, t’a ninã me pa ne sõma ye. A Alẽ tẽega a Zezi goam nins sẽn be Luk 6:31 wã. Be, a Zezi yeela woto: “Bũmb ning yãmb sẽn dat tɩ nebã maan yãmbã, bɩ yãmb me maan bãmb woto.” A Alẽ soka a meng woto: ‘Bõe la mam dat tɩ m taabã maane?’ A ratame tɩ b naag yẽ n tão balle. La saam-biigã sẽn kʋʋlã, a pa tõe n tão ball ye. Rẽnd a Alẽ ra segd n soka a meng woto: ‘Mam sã n da kʋʋlẽ wa saam-bi-kãngã, bõe la m na n dat tɩ m taabã maane?’

⁶ Baa a Alẽ sẽn ket n yaa bi-bɩɩgã, a mamsa yẽ sẽn na n wa kʋʋl tɩ yɛlã lebg to-to wã. A baoa sẽk n sõs ne saam-biig ning sẽn kʋʋlã, n maag a yĩng n kelg-a t’a togs bũmb nins sẽn pak-a wã. A Alẽ bãngame tɩ Biiblã kareng yaa toog ne saam-biigã, la tɩ kẽn n moon zak-zakã me pa nana ne-a ye. Rẽ kɩtame t’a bãng a sẽn tõe n maan bũmb ning n sõng-a, la kɩt me t’a rat n sõng-a. Tõnd me tõe n maana wa a Alẽ. D sã n dat n dɩk a Zeova togs-n-taar nonglmã wɛɛngẽ, d segd n bao n bãnga d tẽed-n-taasã sẽn namsd to-to wã, n tõog n sõng-ba.—1 Kor. 12:26.

7. Bõe la d tõe n maan n tõog n bãng d tẽed-n-taasã zu-loeesã sẽn namsd-b to-to wã?

⁷ La pa wakat fãa la yaa nana tɩ d bãng neb a taabã sẽn namsd to-to wã ye. Sẽn yɩɩd fãa, d sã n zɩ n paam b zu-loeesã buudu. Wala makre, d tẽed-n-taas wʋsg  namsda ne bãag wall sãmpogre, pa rẽ bɩ yaa kʋʋlmã zu-loees n namsd-ba. Sãnda namsda ne yam-ka-m-meng bãaga. Nina nengẽ, yaa ned n maan-a wẽng wʋsg tɩ ket n namsd-a. Kẽer yaa b yembr n wubd b kamba, tɩ sãnda yaa b zakã neb kẽer n pa tũud a Zeova. Nebã fãa tara zu-loeese. La naoor wʋsgo, neb a taabã zu-loeesã yaa toor ne tõnd rẽndã. D yaool n dat n sõng-b lame n wilg tɩ d nong-b lame. Woto wã, d maanda wãna? Ned kam fãa sẽn datã me tõe n yɩɩ toor ne a to. Dẽnd d segd n maagda d yĩng n sõsd ne d tẽed-n-taasã. Rẽ la d na n bãng b zu-loeesã sẽn namsd-b to-to wã, n tõog n bãng d sẽn tõe n sõng-b to-to. Tõe tɩ d na n togsa gomd n keng b raoodo, wall d maan bũmb takɩ n sõng-ba. D sã n maand woto, d rɩkda a Zeova togs-n-taare.—Karm-y Rom dãmb 12:15; 1 Pɩɛɛr 3:8.

8. Bõe la a Zezi maan tɩ sõng-a t’a maan nebã neere?

⁸ A Zezi yeelame t’a Zeova maanda nebã buud fãa neere. (Luk 6:35) Yẽ mengã rɩka a Ba wã togs-n-taare. Bõe la a Zezi maan tɩ sõng-a t’a maan nebã neere? A ra rengd n tagsa a no-goamã la a manesmã sẽn tõe n maan neb a taabã bũmb ningã zugu. Wala makre, daar a ye, pag sẽn da yaa yel-wẽn-maand n wa a Zezi nengẽ. A ra yãbdame t’a nintãmã madgd a Zezi naoã. A Zezi bãngame tɩ pagã sũur sãama ne a yel-wẽnã, t’a tek yam n kot sugri. A bãngame me t’a sã n pa bʋk a meng n gom ne-a, a sũurã na n maneg n sãamame. Rẽ n so t’a pẽg-a a sẽn maan bũmb ningã yĩnga, la a kõ-a sugri. Fariziẽ a ye n zĩnd be t’a sũur pa yɩ noog ne yellã ye. La a Zezi bʋka a meng n gom ne yẽ me.—Luk 7:36-48.

9. Bõe la d tõe n maan tɩ sõng-d tɩ d rɩk a Zeova togs-n-taar n maan d taabã neere? Rɩk-y makre.

⁹ Wãn to la d tõe n dɩk Wẽnnaam togs-n-taar n maan d taabã neere? Tʋm-tʋmd a Poll yeela woto: “Zu-soabã tʋm-tʋmd ka tog n maan zabr ye. A tog n yɩɩ sũ-bʋgsem soab ne nebã fãa.” (2 Tɩm. 2:24) D sã n dat n wilg tɩ d yaa sũ-bʋgsem soaba, baa sã n wa pa nana, d na n gũusame n da maan bũmb sẽn na n sãam d to sũur ye. Wala makre, y tʋʋmdã taoor soab sã n wae n maand bũmb sẽn pa noom-y-yã, y manesem yaa wãna? Saam-biig sẽn maan kiis n pa wa tigissã sã n wa Rĩungã roogẽ, y na n deeg-a-la wãn to? Zak-zak moonegã sasa, ned sã n yeel-y t’a pa tar sẽka, y wilgdame tɩ y yaa wʋmd bɩ? Mams-y wa y pagã sẽn na n sok-y woto: “Bõe yĩng tɩ fo pa reng n togs maam bũmb ning f sẽn yãk yam n dat n maanã?” Y na n bʋka y meng n leoka bɩ? D sã n ningd d meng d taabã zĩigẽ, la d mamsd d no-goamã sẽn tõe n maan-b bũmb ningã, d na n bãnga d sẽn tõe n gom to-to, la d sẽn tõe n maan bũmb ninga, tɩ wilg tɩ d rɩka a Zeova togs-n-taare.—Karm-y Yelbũn 15:28.

10, 11. Bõe la d tõe n maan n dɩk a Zeova togs-n-taar n tall yam? Rɩk-y makre.

¹⁰ A Zeova yamã ka koak ye. Sẽn paase, a tõe n bãnga bũmb sẽn wat beoogo. Baa tõnd sẽn pa tõe n bãng sẽn wat beoogã, d tõe n dɩka a togs-n-taar n tall yam. Wãn to la d tõe n maan dẽ? Nand tɩ d yãk yam n maan bũmbu, d tõe n deng n tagsame n ges rẽ sẽn tõe n wa ne zu-loees ninsi. D pa segd n maan wa Israyɛll nebã ye. B ra pa tagsd a Zeova  kɩɩsg sẽn tõe n kɩt tɩ b paam yɛl ninsã ye. Sẽn paase, b ra pa tagsd bãmb ne a Zeova zoodã yelle, la bũmb nins a sẽn maan n kõ-bã yell ye. A Moiiz sẽn da mi rẽ wã kɩtame t’a bãng tɩ b ra na n wa maana sẽn pa segde. A yeela woto: “Bãmb yaa buud sẽn ka tar yam. Bãmb ka mi baa fɩ ye. Bãmb sã n da tarẽ yam, b ra na n tagsame n bãng a sẽn na n yɩ bũmb ninga.”—Tõo. 31:29, 30; 32:28, 29.

¹¹ D sã n dat n dɩk Wẽnnaam togs-n-taar n tall yam, nand tɩ d maan bũmbu, d segd n deng n tags n gesa rẽ sẽn tõe n wa ne yɛl ninsã. D rɩk makr ne y sẽn na n dood ned n dat n kẽ kãadem. Y segd n tẽegame tɩ y yamã sẽn kẽ taabã yĩnga, pag ne rao lageng tʋlsmã tõe n talla pãnga. Bɩ y gũus n da wa maan bũmb sẽn tõe n sãam yãmb ne a Zeova zoodã ye. Y sã n tall yam, y tõe n gila zu-loeese. Sɩd me, Wẽnnaam Gomdã yeela woto: “Nin-yẽeseng yãta toog n gil n looge. La sẽn ka mi a sẽn dabdẽ kẽngda taoor n paamd sɩbgre.”—Yel. 22:3.

12. Bõe yĩng tɩ d segd n gũus ne bũmb nins yell d sẽn tagsdã?

¹² Ned sẽn tar yam gũusda ne bũmb nins yell a sẽn tagsdã. D tõe n maka bũmb nins yell d sẽn tagsdã ne bugum. D sã n yõgen bugum, d tõe n segla rɩɩbo. La d sã n pa gũus bugmã, a tõe n yõka roog n dɩ zãnga, la a kʋ ned menga. Woto me, d sã n tagsd bũmb nins d sẽn bãng a Zeova zugã yelle, yaa sõma. La d sã n tagsd yoob yell wall d mamsd bõn-wẽns a taab maanego, d tʋls-wẽnsã na n wa paama pãnga, tɩ d maan yel-wẽnde. Rẽ tõe n sãama tõnd ne a Zeova zoodã.—Karm-y Zak 1:14, 15.

13. Tõe tɩ waafã sẽn gom ne a Hawa wã kɩtame t’a mams bõe a yamẽ?

¹³ Tẽeg-y sẽn sɩng to-to tɩ d yaab a Hawa yam wa kẽ “sõma ne wẽng bãngr tɩɩgã” bilã. Wẽnnaam yaool n da gɩdgame tɩ b ra rɩ tɩɩgã bil ye. (Sɩng. 2:16, 17) Waafã yeel-a-la woto: “Yãmb ka na n ki ye. Tɩ bõe, Wẽnnaam miime tɩ daar ning yãmb sẽn na n yãk a biisã n dɩ, yãmb ninã na n pukame tɩ yãmb lebg wa Wẽnnaam n mi sõma ne wẽng n bake.” A Hawa “yãame tɩ tɩɩgã biis yaa sõma tɩ rɩ la b yaa neer tɩ gese.” Rẽ waa ne bõe? A “yãka a biisã n dɩ. La a yãkame n kõ a sɩdã me sẽn be ne yẽ wã t’a rɩ.” (Sɩng. 3:1-6) A Hawa tagsame t’a Sʋɩtãan sẽn yeel yẽ bũmb ningã wõnda bõn-sõngo. A mamsa yẽ sẽn na n so a meng n maand a sẽn date, tɩ ned pa tõe n yeel-a tɩ bũmb ye. Ad rẽ waa ne yel-beed tɛkẽ! A sɩd a  Ãdem sẽn naag n kɩɩs Wẽnnaamã, a waa ne “yel-wẽnã dũniyã tɩ kũum wa yel-wẽnã yĩnga.”—Rom 5:12.

14. Sagl-bʋs n be Biiblã pʋgẽ n tõe n sõng-d tɩ d ra wa yo?

¹⁴ A Hawa yel-wẽndã pa yɩ yoob ye. La a Zezi yeelame tɩ d gũus n da wa tagsd bũmb sẽn tõe n kɩt tɩ d yo yell ye. A yeela woto: “Ned ning fãa sẽn get pag ne datem-wẽnga, a maana yoob ne yẽnda a sũur pʋgẽ.” (Mat. 5:28) A Poll me yeelame tɩ ‘d ra tags d yĩngã yelle, n baood n na n pids a tʋls-yoodã ye.’—Rom 13:14, Sebr Sõngo.

15. Arzeg-bʋg buud la d segd n bao, la bõe yĩnga?

¹⁵ Biiblã yeelame me tɩ pa segd n yɩ d sẽn na n maan to-to n paam arzɛkã yell la d segd n tagsdẽ ye. Segd n yɩɩ d sẽn na n maan to-to n ta a Zeova yamã n tog n pak tõndo. Baa ned sã n lebg rakãagre, a tarmã pa tõe n kogl-a ye. (Yel. 18:11) A Zezi wẽe yel-bũnd n wilg tɩ “ned ning sẽn bĩngd paoong a meng yĩnga, n yaool n ka tar Wẽnnaam arzegs” yaa yalma. (Luk 12:16-21) D sã n ‘bĩngd d paoongã’ saasẽ, la d maand sẽn tat a Zeova yam, d noogda a sũuri, tɩ kõt tõnd me sũ-noogo. (Mat. 6:20; Yel. 27:11) Sẽn paase, d pa tõe n paam bũmb t’a yõodã ta tõnd ne a Zeova zoodã ye.

16. D sã n wa maand yɩɩre, bõe la d tõe n maan tɩ sõng-do?

¹⁶ D sã n maood n dat n paam arzɛgs dũni-kãngã pʋgẽ, d pa tõe n pa paam zu-loees ye. (Mat. 6:19) A Zezi wẽe yel-bũnd n wilg tɩ ned sã n wʋm Rĩungã koɛɛgã, ‘yɩɩr ne dũniyã yɛlã la arzɛgsã belgr’ tõe n kɩtame tɩ ka wom biis ye. (Mat. 13:18, 19, 22) Neb kẽer me tagsda wakat fãa tɩ yel-beed n na n paam-ba, n maand yɩɩre. La d sã n maand yɩɩr woto, tõe n waa ne bãase, wall boog tõnd ne a Zeova zoodã pãnga. Bɩ d teeg a Zeova, n kɩs sɩd t’a na n sõng-d lame. Biiblã yeelame: “Yɩɩr kɩtdame tɩ ned sũur sãame. La gom-nood kõt-a-la sũ-noogo.” (Yel. 12:25) Woto wã, y sã n wa maand yɩɩr bɩ y sõs ne ned sẽn tũud a Zeova la sẽn mi yãmb sõma, t’a sõng-y tɩ y maneg n kɩs a Zeova sɩda. Rẽ na n booga y yɩɩrã. Tõe n yɩɩ y roagda, y pag wall y sɩda, pa rẽ bɩ y zoa.

17. D sã n wa maand yɩɩre, wãn to la a Zeova sõngd tõndo?

¹⁷ D sã n wa tar zu-loeese, d pa tõe n paam ned sẽn mi rẽ sẽn namsd-d to-to wã n ta a Zeova ye. A Poll yeela woto: “Da maan-y yɩɩr ne bũmb ba a yembr ye. La ne pʋʋsgo, la ne bark pʋʋsgo, bɩ y wilg Wẽnnaam yãmb sẽn dat bũmb ninsi. La Wẽnnaam laafɩ sẽn yɩɩd nebã bãngr fãa na gũ yãmb sũyã la yãmb tagsg Kirist Zezi maasem yĩnga.” (Fil. 4:6, 7) Y sã n wa kẽnd ne yɩɩr bɩ y tags a Zeova sẽn maan to-to sẽn na yɩl tɩ tõnd ne yẽ zoodã kell n tall pãngã yelle. A tũnugda ne d tẽed-n-taasã, kãsem-dãmbã, tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩdã, malɛgsã la a Zezi n sõngd tõndo.

18. Wãn to la d sẽn tõe n mams bũmb d yamẽ wã nafd tõndo?

¹⁸ Sõs-kãngã sõnga tõnd tɩ d bãng tɩ d sã n yã d to sẽn tar zu-loɛɛga, n bao n wʋm rẽ sẽn namsd-a to-to wã, d rɩka a Zeova togs-n-taare. (1 Tɩm. 1:11; 1 Zã 4:8) D sã n dat n paam sũ-noogo, bɩ d wilgdẽ tɩ d nonga d taabã, la d maand-b neere. D segd n dengd n tagsda d tʋm-tʋmdɩ wã sẽn tõe n wa ne zu-loees ninsã me yelle, la d ra maan yɩɩr tɩ loog ye. Bɩ d mamsd vɩɩmã sẽn na n yɩ to-to Wẽnnaam Rĩungã naam sasa wã d yamẽ, la d maand d sẽn tõe fãa n dɩkd a Zeova togs-n-taare.—Rom 12:12.