KAPITLU GĦAXRA
Iddefenda l-Qima Pura
1, 2. (a) In-nies t’Elija biex kienu milqutin? (b) Elija maʼ liema oppożizzjoni ħabbat wiċċu fuq il-Muntanja Karmel?
ELIJA ħares lejn il-folla tielgħa bi tbatija fuq il-Muntanja Karmel. Minkejja li kien għadu qed ibexbex, il-faqar u l-għaks li kienu qed jagħfsu fuq dawn in-nies kienu jidhru sew. In-nixfa li damet tliet snin u nofs kienet ħalliet il-marka tagħha fuqhom.
2 Fosthom kien hemm l-450 profeta taʼ Bagħal, mexjin dritti dritti u kburin, b’qalb mimlija mibegħda għal Elija, il-profeta taʼ Ġeħova. Is-Sultana Ġeżabel kienet qatlet ħafna mill-qaddejja taʼ Ġeħova, iżda dan ir-raġel kien għadu jżomm sod kontra l-qima taʼ Bagħal. Però, kemm setaʼ jdum iktar? Forsi dawk il-qassisin irraġunaw li raġel waħdu ma setaʼ qatt jibqaʼ sod kontrihom ilkoll. (1 Slat. 18:4, 19, 20) Is-Sultan Aħab ġie wkoll, riekeb fil-karru rjali tiegħu. Lanqas hu ma kien iġerrgħu lil Elija.
3, 4. (a) Elija għala setaʼ ħassu xi daqsxejn beżgħan hekk kif wasal jum importanti? (b) Liema mistoqsijiet se nikkunsidraw?
3 Lil dan l-uniku profeta veru kien qed jistennieh jum mhux bħall-oħrajn. Quddiem għajnejn Elija kienet qed titħejja x-xena għal waħda mill-akbar konfrontazzjonijiet drammatiċi li qatt rat id-dinja, dik taʼ bejn it-tajjeb u l-ħażin. Kif ħassu Elija meta wasal dak il-jum? Bħala “raġel b’sentimenti bħal tagħna,” żgur li ħassu xi daqsxejn beżgħan. (Aqra Ġakbu 5:17.) Nistgħu nkunu ċerti minn tal-inqas minn ħaġa waħda: Imdawwar b’nies bla fidi, bis-sultan apostata tagħhom, u b’dawk il-qassisin qattilin, min jaf Elija kemm ħassu bħal ħuta barra mill-ilma!—1 Slat. 18:22.
4 Iżda, x’wassal lil Iżrael għal din il-kriżi? U int illum x’għandek x’taqsam maʼ dan ir-rakkont? Ikkunsidra l-eżempju taʼ fidi t’Elija u kif inhu prattiku għalina llum il-ġurnata.
Battalja Twila Tasal fil-Qofol Tagħha
5, 6. (a) Iżrael kien għaddej minn liema battalja? (b) Is-Sultan Aħab kif kien offenda bil-kbir lil Ġeħova?
5 Għal parti kbira minn ħajtu, Elija qagħad iħares, bla ma setaʼ jagħmel xejn, hekk kif l-isbaħ ħaġa li kellhom pajjiżu u niesu tiġi mwarrba u kalpestata. Iżrael kien ilu żmien twil għaddej minn battalja, jissielet jekk jagħżilx ir-reliġjon pura jew dik falza, il-qima t’Alla Ġeħova jew l-idolatrija tal-ġnus tal-madwar. Fi żmien Elija, din il-battalja kompliet tiggrava.
6 Is-Sultan Aħab kien offenda bil-kbir lil Ġeħova. Kien iżżewweġ lil Ġeżabel, bint is-sultan taʼ Sidon. Ġeżabel kienet determinata li xxerred il-qima taʼ Bagħal mal-pajjiż taʼ Iżrael u li tqaċċat kompletament il-qima taʼ Ġeħova. Aħab ma damx ma ċeda għall-influwenza tagħha. Hu bena tempju u artal lil Bagħal u kien minn taʼ quddiem fil-qima taʼ dan l-alla pagan.—7. (a) X’għamel il-qima taʼ Bagħal daqstant offensiva? (b) Rigward kemm damet in-nixfa fi żmien Elija, għala nistgħu nkunu ċerti li l-Bibbja ma fiha ebda kontradizzjoni? (Inkludi l-kaxxa.)
7 X’għamel il-qima taʼ Bagħal daqstant offensiva? Din qarrqet bil-poplu taʼ Iżrael, u ħajret lil ħafna minnhom jitbiegħdu mill-Alla l-veru. Kienet ukoll reliġjon moqżieża u brutali. Kienet tinvolvi prostituzzjoni fit-tempju kemm taʼ rġiel kif ukoll taʼ nisa, tbahrid sesswali, u saħansitra l-issagrifikar tat-tfal. Ġeħova rreaġixxa billi bagħat lil Elija għand Aħab sabiex iħabbarlu li kien se jkun hemm nixfa, u li din kienet se ddum sakemm il-profeta t’Alla jħabbar it-tmiem tagħha. (1 Slat. 17:1) Laħqu għaddew diversi snin sakemm Elija deher quddiem Aħab u qallu biex jiġbor lill-poplu u l-profeti taʼ Bagħal fuq il-Muntanja Karmel. *
Sa ċertu punt, l-iktar aspetti qawwijin li kienu jikkaratterizzaw il-qima taʼ Bagħal għadhom komuni ferm illum
8. Ir-rakkont dwar il-qima taʼ Bagħal xi jfisser għalina llum?
8 Iżda din il-battalja xi tfisser għalina llum? Xi wħud għandhom mnejn jaħsbu li storja dwar il-qima taʼ Bagħal ma tapplikax għal żmienna, ladarba madwarna ma naraw ebda tempju jew artal dedikat lil Bagħal. Imma dan ir-rakkont mhuwiex sempliċement ġrajja storika tal-qedem. (Rum. 15:4) Il-kelma “Bagħal” tfisser “sid” jew “kap.” Ġeħova qal lin-nies tiegħu li huma kellhom jagħżluh bħala l-“bagħal” tagħhom, jew sidhom bħala raġel miżżewweġ. (Is. 54:5) Ma taqbilx int li n-nies għadhom jaqdu għadd taʼ sidien oħrajn minflok lil Alla li Jistaʼ Kollox? Iva, meta n-nies jużaw ħajjithom biex jiġru wara l-flus, il-karriera, ir-rikreazzjoni, il-pjaċiri sesswali, jew xi wieħed mill-allat bla għadd li jiġu meqjumin minflok Ġeħova, huma jkunu qed jagħżlu sid. (Mt. 6:24; aqra Rumani 6:16.) Sa ċertu punt, l-iktar aspetti qawwijin li kienu jikkaratterizzaw il-qima taʼ Bagħal għadhom komuni ferm illum. Meta nirriflettu fuq din il-battalja tal-qedem bejn Ġeħova u Bagħal niġu megħjunin nieħdu deċiżjoni għaqlija rigward lil min irridu naqdu.
“Izzappu”—Kif?
9. (a) Il-pożizzjoni tal-Muntanja Karmel kif għamlitha post ideali biex jintwera kemm kienet falza l-qima taʼ Bagħal? (Ara wkoll in-nota taʼ taħt.) (b) Elija x’qalilhom lin-nies?
9 Minn fuq il-quċċata tal-Muntanja Karmel wieħed jistaʼ jġib taħtu parti kbira mill-art—mill-wied taʼ Kison sal-Baħar il-Kbir (il-Baħar Mediterran), li qiegħed fil-qrib, u sal-muntanji tal-Libanu fix-xefaq imbiegħed fit-Tramuntana. * Imma hekk kif telgħet ix-xemx f’dan il-jum hekk importanti, il-veduta kienet waħda taʼ swied il-qalb. L-art li Ġeħova kien ta lil ulied Abraham u li darba kienet fertili, issa kienet bħallikieku f’ħalq il-mewt. Issa kienet art fejn ix-xemx kienet tisreġ fuqha bla ħniena, rovinata minħabba l-bluha tal-poplu t’Alla stess! Hekk kif dawn in-nies inġemgħu flimkien, Elija resaq lejhom u qal: “Kemm se ddumu zzappu fuq żewġ opinjonijiet differenti? Jekk Ġeħova hu l-Alla l-veru, morru warajh; imma jekk hu Bagħal il-wieħed veru, morru warajh.”—1 Slat. 18:21.
10. In-nies t’Elija kif kienu qed ‘izappu fuq żewġ opinjonijiet differenti,’ u liema verità bażika kienu nsew?
10 X’ried ifisser Elija bl-espressjoni “zzappu fuq żewġ opinjonijiet differenti”? Sewwa, dawk in-nies ma rrealizzawx li kellhom jagħżlu bejn il-qima taʼ Ġeħova u l-qima taʼ Bagħal. Huma ħasbu li setgħu jqimu lit-tnejn—jibqgħu ħbieb maʼ Bagħal bir-ritwali moqżieża tagħhom u fl-istess ħin jitolbu lil Alla Ġeħova biex jgħinhom. Forsi huma rraġunaw li Bagħal kien se jberkilhom l-uċuħ tar-rabaʼ u l-imrieħel, waqt li “Ġeħova taʼ l-armati” se jipproteġihom fil-battalji. (1 Sam. 17:45) Imma kienu nsew verità bażika—verità li ħafna nies illum għadhom ma fehmuhiex. Ġeħova ma jaqsam il-qima tiegħu maʼ ħadd. Hu bi dritt jitlob u jistħoqqlu devozzjoni esklużiva. Kull qima lejh li tkun imħallta maʼ xi forma taʼ qima oħra mhijiex aċċettabbli għalih, anzi toffendih!—Aqra Eżodu 20:5.
11. Kif taħseb li d-diskors t’Elija fuq il-Muntanja Karmel jistaʼ jgħinna neżaminaw mill-ġdid il-prijoritajiet u l-qima tagħna?
11 Għaldaqstant, dawn l-Iżraelin kienu qed ‘izappu’ bħal bniedem li jipprova jimxi f’żewġ toroq f’daqqa. Ħafna nies illum jagħmlu dan l-istess żball billi jħallu lil xi “bagħal” ieħor jidħol inkiss inkiss f’ħajjithom u jieħu post il-qima t’Alla. Jekk naċċettaw l-istedina urġenti u ċara t’Elija biex ma nibqgħux inzappu nistgħu niġu megħjunin neżaminaw mill-ġdid il-prijoritajiet u l-qima tagħna.
Prova Deċiżiva
12, 13. (a) Elija ppropona li ssir liema prova? (b) Kif nistgħu nuru li għandna l-istess fiduċja li kellu Elija?
12 Elija mbagħad ippropona li ssir prova. Din kienet sempliċi ħafna. Il-qassisin taʼ Bagħal kellhom iwaqqfu artal u jpoġġu annimal tas-sagrifiċċju fuqu; imbagħad jitolbu lill-alla tagħhom biex iqabbad in-nar. Elija kellu jagħmel l-istess. Hu qal li ‘l-Alla li jwieġeb bin-nar ikun hu l-Alla l-veru.’ Elija kien jaf tajjeb min kien l-Alla l-veru. Tant kellu fidi b’saħħitha li ma qagħadx jaħsibha imma ta lill-opponenti tiegħu kull vantaġġ. Ħalla l-profeti taʼ Bagħal jibdew huma. Għalhekk, għażlu barri għas-sagrifiċċju tagħhom u resqu quddiem Bagħal. *—1 Slat. 18:24, 25.
13 Fi żmienna ma jseħħux mirakli bħal dawn. Minkejja dan, Ġeħova ma nbidilx. Bħal Elija, aħna jistaʼ jkollna l-istess fiduċja fih. Pereżempju, meta oħrajn ma jaqblux maʼ dak li tgħallem il-Bibbja, m’għandniex għalfejn nibżgħu nħalluhom jitkellmu u jesprimu ruħhom. Bħal Elija, aħna nistgħu nistennew l-Alla l-veru jsolvi l-kwistjoni. Dan nagħmluh billi ma nistriħux fuqna nfusna imma fuq il-Kelma mnebbħa tiegħu, li hi mfassla biex “tikkoreġi.”—Elija ra l-qima taʼ Bagħal bħala farsa bla sens, u ried lill-poplu t’Alla jirrealizza li ma kienet xejn ħlief qerq
14. Elija b’liema mod iddieħaq bil-profeti taʼ Bagħal, u għala?
14 Il-profeti taʼ Bagħal ħejjew is-sagrifiċċju tagħhom u bdew isejħu lill-alla tagħhom. “O Bagħal, wiġibna!” huma għajtu għal darba wara l-oħra. U komplew jgħajtu hekk kif għaddew il-minuti u mbagħad is-sigħat. “Imma ma nstemaʼ l-ebda leħen, u ħadd ma wiġibhom,” tgħid il-Bibbja. F’nofsinhar Elija beda jiddieħaq bihom u jgħidilhom b’mod sarkastiku li Bagħal żgur li kellu ħafna x’jagħmel ladarba ma wiġibhomx, u li ried imur il-latrina, jew inkella kien rieqed u kellu bżonn min iqajmu. “Għajtulu kemm tifilħu,” ħeġġiġhom Elija lil dawk l-impusturi. Jidher ċar li hu ra din il-qima taʼ Bagħal bħala farsa bla sens, u ried lill-poplu t’Alla jirrealizza li ma kienet xejn ħlief qerq.—1 Slat. 18:26, 27.
15. Il-każ tal-qassisin taʼ Bagħal kif juri li tkun bluha jekk nagħżlu kwalunkwe sid ieħor minflok lil Ġeħova?
15 Għal dan, il-qassisin taʼ Bagħal iktar qabdithom ferneżija, “u bdew jgħajtulu kemm jifilħu u jqattgħu ġisimhom stess skond id-drawwa tagħhom bl-istalletti u l-lanez, sakemm ħarġu d-demm li beda jċarċar fuqhom.” Imma kollu għalxejn! “Baqaʼ ma nstemaʼ l-ebda leħen, u ħadd ma wiġibhom, u ħadd ma ta kashom.” (1 Slat. 18:28, 29) Tabilħaqq, ma kien hemm ebda Bagħal. Dan kien invenzjoni taʼ Satana bl-iskop li jbiegħed lin-nies lil hinn minn Ġeħova. Il-verità hi li jekk nagħżlu xi sid ieħor minflok lil Ġeħova se nkunu diżappuntati u mġegħlin nistħu.—Aqra Salm 25:3; 115:4-8.
It-Tweġiba
16. (a) Il-mod kif Elija sewwa l-artal taʼ Ġeħova fuq il-Muntanja Karmel fiex setaʼ fakkar lin-nies? (b) Elija kif kompla juri l-fiduċja li kellu f’Alla tiegħu?
16 Iktar tard waranofsinhar kien imiss lil Elija biex joffri sagrifiċċju. Hu sewwa l-artal taʼ Ġeħova li kien ġie mġarraf, bla dubju 1 Slat. 18:30-35.
mill-għedewwa tal-qima pura. Hu uża 12-il ġebla, u b’hekk forsi fakkar lil ħafna mill-ġens tal-10 tribujiet taʼ Iżrael li xorta waħda kienu għadhom taħt il-Liġi li kienet ngħatat lit-12-il tribù kollha kemm huma. Imbagħad qiegħed is-sagrifiċċju tiegħu fuq l-artal u qalilhom biex ixarrbu kollox bl-ilma, li x’aktarx ġabuh mill-Baħar Mediterran li kien fil-viċin. Hu saħansitra qalilhom biex iħaffru gandott madwar l-artal u jimlewh bl-ilma. Bħalma lill-profeti taʼ Bagħal kien tahom kull vantaġġ, bl-istess mod ta lil Ġeħova kull żvantaġġ—tant kemm kellu fiduċja f’Alla tiegħu.—It-talba t’Elija wriet li xorta kien għadu jimpurtah minn niesu, għax kien ħerqan biex jara lil Ġeħova jreġġgħalhom “qalbhom lura”
17. It-talba t’Elija kif uriet xi prijoritajiet kellu, u kif nistgħu nimitaw l-eżempju tiegħu fit-talb tagħna?
17 Meta kollox kien lest, Elija qal talba. Din it-talba sempliċi imma qawwija wriet ċar x’kienu l-prijoritajiet t’Elija. L-ewwel u qabel kollox, hu ried li jsir magħruf li Ġeħova, u mhux dan Bagħal, kien “Alla f’Israel.” It-tieni, hu ried lil kulħadd ikun jaf li l-irwol tiegħu kien dak taʼ qaddej taʼ Ġeħova; il-glorja u l-krettu kellhom jingħataw kollha lil Alla. Fl-aħħar, hu wera li xorta kien għadu jimpurtah minn niesu, għax kien ħerqan biex jara lil Ġeħova jreġġgħalhom “qalbhom lura.” (1 Slat. 18:36, 37) Minkejja l-miżerja kollha li kienu ġabu fuqhom bin-nuqqas taʼ fedeltà tagħhom, Elija kien għadu jħobbhom. Meta nitolbu lil Alla, nistgħu aħna nuru l-istess umiltà, tħassib għall-isem t’Alla, kif ukoll mogħdrija lejn dawk li jeħtieġu l-għajnuna?
18, 19. (a) Ġeħova kif wieġeb it-talba t’Elija? (b) Elija x’ordnalhom jagħmlu lin-nies, u l-qassisin taʼ Bagħal għala ma kien jistħoqqilhom ebda ħniena?
18 Qabel it-talba t’Elija, il-folol li kienu hemmhekk forsi kienu qed jaħsbuha jekk Ġeħova kienx se jirriżulta li hu gidba fiergħa bħalma wera li kien Bagħal. Iżda wara t-talba ma kienx hemm ħin għad-dubji. Ir-rakkont jgħid: “Għal dan, in-nar taʼ Ġeħova niżel u ħataf l-offerta tal-ħruq u l-ħatab u l-ġebel u t-trab, u xorob l-ilma tal-gandott.” (1 Slat. 18:38) Xi tweġiba spettakolari! U n-nies kif irreaġixxew?
19 “Ġeħova hu l-Alla l-veru! Ġeħova hu l-Alla l-veru!” għajtu lkoll kemm huma. (1 Slat. 18:39) Fl-aħħar raw il-verità. Madankollu, s’issa kienu għadhom ma wrew ebda fidi. Ngħiduha kif inhi, imbilli ammettew li Ġeħova huwa l-Alla l-veru, wara li kienu raw in-nar nieżel mis-sema bi tweġiba għat-talba t’Elija, ma kinux qed jagħmlu xi turija impressjonanti tal-fidi. Għalhekk, Elija talabhom jagħmlu xi ħaġ’oħra. Hu talabhom jagħmlu dak li suppost kellhom jagħmlu ħafna snin qabel—jobdu l-Liġi taʼ Ġeħova. Il-Liġi t’Alla kienet tgħid li l-profeti foloz u l-idolatri kellhom jingħataw il-mewt. (Dt. 13:5-9) Dawn il-qassisin taʼ Bagħal kienu għedewwa akkaniti t’Alla Ġeħova u minn jeddhom kienu ħadmu kontra l-iskopijiet tiegħu. Kienu dawn jistħoqqilhom li jintwerew ħniena? Sewwa, xi ħniena qatt urew maʼ dawk it-tfal innoċenti kollha li ġew maħruqin ħajjin bħala sagrifiċċji lil Bagħal? (Aqra Proverbji 21:13; Ġer. 19:5) Dawn l-irġiel ma kien jistħoqqilhom ebda ħniena! Għaldaqstant, Elija ordna li jiġu maqtulin, u fil-fatt hekk sar.—1 Slat. 18:40.
20. It-tħassib tal-kritiċi tal-lum dwar l-esekuzzjoni li Elija għamel tal-qassisin taʼ Bagħal, għala m’għandu ebda bażi?
20 Il-kritiċi tal-lum għandhom mnejn jikkundannaw il-mod kif intemmet din il-prova fuq il-Muntanja Karmel. Xi nies jistgħu jinkwetaw li xi reliġjużi fanatiċi jużaw din il-konklużjoni biex jiġġustifikaw atti vjolenti taʼ intolleranza reliġjuża. U b’sogħba, illum il-ġurnata hawn ħafna fanatiċi reliġjużi vjolenti. Iżda Elija ma kienx fanatiku. Hu kien qed jaġixxi għan-nom taʼ Ġeħova f’esekuzzjoni ġusta. Iżjed minn hekk, il-Kristjani ġenwini jafu li huma ma jistgħux jagħmlu bħal Elija u jaqbdu u joqtlu lin-nies il-ħżiena. Minflok, huma jsegwu l-prinċipju għad-dixxipli kollha taʼ Ġesù li nsibuh fil-kliem li Kristu qal lil Pietru: “Erġaʼ daħħal sejfek f’postu, għax kulmin jaqbad is-sejf, bis-sejf jinqered.” (Mt. 26:52) Fil-futur, Ġeħova se juża lil Ibnu biex iwettaq ġustizzja divina.
21. L-eżempju t’Elija għala hu wieħed tajjeb għall-Kristjani veri llum?
21 Ir-responsabbiltà taʼ Kristjan veru hi li jgħix ħajja taʼ fidi. (Ġw. 3:16) Mod wieħed kif jagħmel dan hu billi jimita lil nies leali bħal Elija. Dan qiem biss lil Ġeħova u ħeġġeġ lil oħrajn jagħmlu bħalu. B’mod qalbieni, hu kixef il-qerq taʼ reliġjon li ntużat minn Satana biex iħajjar lin-nies jitbiegħdu minn Ġeħova. U hu ħalla f’idejn Ġeħova biex isolvi l-kwistjoni, u ma qagħadx fuq l-abbiltajiet u r-rieda tiegħu stess. Elija ddefenda l-qima pura. Jalla lkoll kemm aħna nimitaw il-fidi tiegħu!
^ par. 7 Ara l-kaxxa “Kemm Damet in-Nixfa fi Żmien Elija?”
^ par. 9 Il-Muntanja Karmel ġeneralment tkun tħaddar u fertili, peress li l-irjieħ li jiġu minn fuq il-baħar iġibu magħhom ħafna umdità, u huma u telgħin ’il fuq taʼ spiss iħallu warajhom ħalbiet tax-xita u ħafna nida. Peress li Bagħal kien jingħata l-krettu għax-xita, din il-muntanja evidentement kienet post importanti għall-qima taʼ Bagħal. Għaldaqstant, issa li Karmel kienet post niexef u vojt, ma setax ikun hemm post aħjar biex jintwera kemm kienet falza l-qima taʼ Bagħal.
^ par. 12 Taʼ min jinnota li Elija qalilhom biex ma ‘jagħtuhx in-nar’ is-sagrifiċċju. Xi studjużi jgħidu li dawn l-idolatri kultant kienu jużaw artali li kien ikollhom ħofra moħbija taħthom sabiex in-nar ikun jidher li qisu tqabbad b’xi qawwa sopranaturali.