1, 2. B’kuntrast mal-knejjes tal-Kristjaneżmu, ix-Xhieda taʼ Ġeħova kif iqisuh isem Alla?

IL-KNEJJES tal-Kristjaneżmu ġeneralment evitaw l-użu tal-isem t’Alla. Pereżempju, l-introduzzjoni tal-Bibbja Revised Standard Version tgħid li “xejn mhu xieraq” għall-knisja li ssejjaħ ’l Alla b’xi isem.”

² B’kuntrast, ix-Xhieda taʼ Ġeħova huma kburin li jissejħu b’isem Alla u li jonorawh. (Aqra Salm 86:12; Isaija 43:10.) Barra minn hekk, inħossuna onorati li nifhmu t-tifsir tal-isem t’Alla u li nkunu nafu kemm hu importanti li ismu jitqaddes. (Mt. 6:9) Biex qatt ma ninsew x’unur għandna li nafu lil Ġeħova, ħalli nikkunsidraw tliet mistoqsijiet importanti: Xi jfisser li nkunu nafu isem Alla? Ġeħova kif wera li jistħoqqlu ismu l-kbir? U kif nistgħu “nimxu f’isem Ġeħova”?

3. Xi jfisser li nkunu nafu isem Alla?

³ Li nkunu nafu isem Alla jinvolvi ħafna iktar milli sempliċement inkunu familjari mal-kelma “Ġeħova.” Jinkludi li nkunu nafu r-reputazzjoni taʼ Ġeħova, kif ukoll il-kwalitajiet, l-iskop, u l-attivitajiet tiegħu kif murijin fil-Bibbja, bħal kif aġixxa mal-qaddejja tiegħu. Hekk kif Ġeħova wettaq l-iskop tiegħu, bil-mod il-mod wera x’tip t’Alla hu. (Prov. 4:18) Aħna nafu li Alla għarraf ismu lil Adam u Eva għax Eva użatu wara li wildet lil Kajjin. (Ġen. 4:1) Il-qaddejja leali Noè, Abraham, Iżakk, u Ġakobb ukoll kienu jafu isem Alla. Tgħallmu iktar dwar x’tip t’Alla hu hekk kif berikhom, ħa ħsiebhom, u rrivelalhom l-iskop tiegħu. Iktar tard, Alla rrivela lil Mosè xi ħaġa speċjali dwar it-tifsir t’ismu.

4. (a) Mosè għala staqsa ’l Alla dwar ismu? (b) Mosè għala ried jikkonvinċi lill-Iżraelin li Alla kien se jsalvahom?

 ⁴ Aqra Eżodu 3:10-15. Meta Mosè kellu 80 sena, Alla tah kmand taʼ responsabbiltà: ‘Oħroġ il-poplu tiegħi wlied Israel mill-Eġittu.’ Mosè wieġbu b’rispett permezz taʼ mistoqsija sinifikanti ħafna. Mosè bħallikieku staqsa: ‘X’jismek?’ Meta tikkunsidra li isem Alla kien ilu magħruf, x’kien l-iskop tal-mistoqsija taʼ Mosè? Milli jidher, ried ikun jaf iktar dwar x’tip t’Alla hu Ġeħova—fatti li kienu se jikkonvinċu lill-poplu t’Alla li Hu verament kien se jeħlishom. It-tħassib taʼ Mosè kien xieraq, għax l-Iżraelin kienu lsiera għal żmien twil u probabbilment iddubitaw jekk Ġeħova setax jgħinhom. Fil-fatt, xi Iżraelin kienu saħansitra bdew jaqdu allat Eġizzjani!—Eżek. 20:7, 8.

5. Ġeħova xi rrivela dwar ismu lil Mosè?

⁵ Ġeħova kif wieġeb għall-mistoqsija taʼ Mosè? Hu qal: “Dan għandek tgħidilhom lil ulied Israel, ‘Jien SE NSIR bagħatni għandkom.’” * Imbagħad żied jgħid: “Ġeħova, l-Alla taʼ missirijietkom . . . bagħatni għandkom.” Alla rrivela li hu se jsir dak li jiddeċiedi li jsir ħalli jwettaq l-iskop tiegħu. U hu dejjem jagħmel dak li jwiegħed. Għaldaqstant, fil-vers 15 naqraw li Ġeħova nnifsu qal: “Dan hu ismi għal dejjem, u din hi t-tifkira tiegħi minn ġenerazzjoni għal ġenerazzjoni.” Dan il-kliem żgur li impressjona bil-kbir lil Mosè u saħħaħlu l-fidi tiegħu!

6, 7. Ġeħova kif għamel dak li kien wiegħed?

⁶ Ftit wara li Ġeħova kellem lil Mosè, Ġeħova għamel dak li kien wiegħed u ħeles lill-Iżraelin. Hu umilja lill-Eġittu b’għaxar kastigi u wera li l-Fargħun u l-allat Eġizzjani kienu bla qawwa. (Eżo. 12:12) Imbagħad, Ġeħova fetaħ il-Baħar l-Aħmar, mexxa lill-Iżraelin minn ġo fih, u għarraq lill-Fargħun u l-armata tiegħu. (Salm 136:13-15) Fix-xagħri, Ġeħova żamm lil dawn il-miljuni t’Iżraelin ħajjin billi tahom l-ikel u l-ilma. Anki l-ħwejjeġ u s-sandlijiet tagħhom ma qdimux. (Dt. 1:19; 29:5) Dan kollu jagħti prova li xejn ma jistaʼ jwaqqaf lil Ġeħova milli jagħmel dak li jwiegħed. Iktar tard qal lil Isaija: “Jien—jien Ġeħova, u m’hemm ebda salvatur ħliefi.”—Is. 43:11.

 ⁷ Ġożwè, is-suċċessur taʼ Mosè, ukoll ra l-għemejjel setgħanin li Ġeħova kien għamel fl-Eġittu u fix-xagħri. Allura fl-aħħar taʼ ħajtu, Ġożwè setaʼ jgħid lill-Iżraelin: “Intom tafu sew b’qalbkom kollha u b’ruħkom kollha li lanqas kelma waħda mill-kliem tajjeb kollu li Ġeħova Alla tagħkom qalilkom ma naqset. Kollu seħħ għalikom. Lanqas kelma waħda ma naqset.” (Ġoż. 23:14) Ġeħova għamel eżatt dak li kien wiegħed li se jagħmel.’

8. Illum, Ġeħova kif qed jagħmel dak li wiegħed?

⁸ Anki llum, Ġeħova qed jagħmel dak li wiegħed li se jagħmel. Permezz t’Ibnu hu bassar li matul l-aħħar jiem l-aħbar tajba tas-Saltna se tkun pritkata “fl-art abitata kollha.” (Mt. 24:14) Ġeħova biss setaʼ jbassar dan ix-xogħol u jkollu l-qawwa biex jagħmel ċert li jseħħ. U hu juża nies komuni biex jagħmlu dan! (Atti 4:13) Allura, meta nieħdu sehem f’dan ix-xogħol, aħna fil-fatt inkunu qed nieħdu sehem fit-twettiq tal-profezija tal-Bibbja. Aħna nonoraw lil Missierna u nuru li verament nagħmlu dan meta nitolbu: “Ħa jitqaddes ismek. Ħa tiġi saltnatek. Ħa jkun li trid int, kif fis-sema, ukoll fuq l-art.”—Mt. 6:9, 10.

9, 10. X’nitgħallmu iktar dwar Ġeħova minn kif ittratta mal-Iżraelin?

⁹ Ftit wara li l-Iżraelin telqu mill-Eġittu, Ġeħova rrivelalhom iktar dwaru nnifsu. Ġeħova għamel il-patt tal-Liġi magħhom u wegħedhom li jieħu ħsiebhom bħalma raġel jieħu ħsieb lil martu. (Ġer. 3:14) U l-Iżraelin saru l-mara figurattiva taʼ Ġeħova. Kienu poplu msejjaħ b’ismu. (Is. 54:5, 6) Kieku kienu ubbidjenti għall-kmandamenti tiegħu hu kien se jberikhom, jipproteġihom, u jagħtihom is-sliem. (Num. 6:22-27) Il-ġnus kollha kellhom ikunu jafu li m’hemm ebda Alla bħal Ġeħova. (Aqra Dewteronomju 4:5-8; Salm 86:7-10.) Tabilħaqq, matul l-istorja tal-Iżraelin, ħafna barranin inġibdu lejn il-qima vera. Huma bħallikieku qalu dak li Rut il-Mowabija qalet lil Nagħomi: “Il-poplu tiegħek ikun il-poplu tiegħi, u Alla tiegħek, Alla tiegħi.”—Rut 1:16.

¹⁰ Għal xi 1,500 sena, il-mod kif Ġeħova ttratta maʼ Iżrael irrivela bosta aspetti ġodda tal-personalità tiegħu. Għalkemm m’obdewhx għal darba wara l-oħra, Ġeħova ta prova li hu “Alla ħanin” u “bil-mod biex jirrabja.”  Hu wera li kien Alla taʼ paċenzja u sabar fit-tul liema bħalhom. (Eżo. 34:5-7) Minkejja dan, il-paċenzja taʼ Ġeħova kellha limitu, u dan intlaħaq meta l-ġens Lhudi ċaħad u qatel ’l Ibnu. Ma setgħux jibqgħu jissejħu b’isem Alla. (Mt. 23:37, 38) Għal Ġeħova huma saru mejta spiritwalment, bħal siġra niexfa. (Lq. 23:31) Dan kif effettwa l-attitudni tagħhom lejn l-isem divin?

11. L-isem t’Alla kif tneħħa mill-Ġudaiżmu?

¹¹ L-istorja turi li, maż-żmien, il-Lhud żviluppaw attitudni superstizzjuża lejn isem Alla, billi kienu jqisuh bħala xi ħaġa li m’għandhiex titlissen. (Eżo. 20:7) Bil-mod il-mod, l-isem t’Alla tneħħa mill-Ġudaiżmu. Bla dubju, dan weġġaʼ lil Ġeħova meta ra li ismu kien qed jiġi trattat b’tant disprezz. (Salm 78:40, 41) Madankollu, Alla, “li ismu hu Għajjur,” żgur li ma setax jibqaʼ jħalli lill-poplu jibqaʼ jissejjaħ b’ismu, poplu li kien ċaħdu u li Hu kien ċaħad. (Eżo. 34:14) Dan jgħallimna li huwa importanti ferm li nittrattaw l-isem tal-Ħallieq tagħna b’rispett kbir.

12. Min sar il-poplu msejjaħ b’isem Alla?

¹² Permezz taʼ Ġeremija, Ġeħova rrivela l-iskop tiegħu biex jistabbilixxi “patt ġdid” maʼ ġens ġdid, Iżrael spiritwali. Ġeremija bassar li l-membri kollha taʼ dan il-ġens, “mill-iżgħar wieħed sa l-akbar wieħed minnhom,” kienu se ‘jkunu jafu lil Ġeħova.’ (Ġer. 31:31, 33, 34) Din il-profezija bdiet titwettaq f’Pentekoste tas-sena 33 E.K. meta Alla stabbilixxa l-patt il-ġdid. Il-ġens il-ġdid, “l-Israel t’Alla,” li inkluda kemm lil-Lhud u kemm lil dawk li ma kinux Lhud, sar ‘poplu għal isem’ Alla, jew “nies li jissejħu b’ismi,” qal Ġeħova.—Gal. 6:16; aqra Atti 15:14-17; Mt. 21:43.

13. (a) Il-Kristjani tal-bidu użawh isem Alla? Spjega. (b) Kif tqisu l-privileġġ taʼ li tuża isem Alla fil-ministeru?

¹³ L-ewwel Kristjani, li kienu membri taʼ dan il-ġens il-ġdid, użaw isem Alla. Pereżempju, huma użaw ismu meta kkwotaw mill-Iskrittura Ebrajka. * B’hekk, meta l-appostlu Pietru tkellem maʼ udjenza internazzjonali taʼ Lhud u proseliti f’Pentekoste tas-sena 33 E.K., hu uża isem Alla diversi drabi. (Atti 2:14, 20, 21, 25, 34) Il-Kristjani tal-bidu onoraw lil Ġeħova, allura hu, min-naħa tiegħu, bierek l-isforzi tagħhom fix-xogħol tal-ippritkar. Bl-istess mod illum, Ġeħova jbierek il-ministeru tagħna meta bi kburija nxandru ismu u nuruh lil dawk interessati, fil-Bibbja tagħhom stess jekk dan ikun possibbli. B’hekk inkunu qed nintroduċuhom mal-Alla l-veru. Xi privileġġ—għalihom u għalina! Din l-introduzzjoni tistaʼ f’xi każi tkun il-bidu taʼ relazzjoni mill-isbaħ maʼ Ġeħova li tibqaʼ tissaħħaħ u li tkun dejjiema.

14, 15. Kif nafu li Ġeħova pproteġa lil ismu?

¹⁴ Aktar tard, l-apostasija bdiet tinfetta lill-kongregazzjoni Kristjana tal-bidu, speċjalment wara l-mewt tal-appostli. (2 Tess. 2:3-7) Għalliema foloz saħansitra adottaw it-tradizzjoni Lhudija taʼ li ma jużawx isem Alla. Imma Ġeħova ppermetta li ismu jgħib? Le! Kif nafu dan? Forsi  ma nafux eżattament kif kien jiġi ppronunzjat isem Alla fil-passat, imma ismu baqaʼ jissemma. Maż-żmien, l-isem deher f’diversi traduzzjonijiet tal-Bibbja, kif ukoll fil-kitbiet taʼ studjużi tal-Bibbja. Pereżempju, fl-1757, Charles Peters kiteb li t-tifsir taʼ isem Alla jiddeskrivi t-tip t’Alla li hu Ġeħova aħjar minn kwalunkwe titlu. Fi ktieb li ħareġ fl-1797 dwar il-qima lil Alla, Hopton Haynes beda kapitlu 7 b’dan il-kliem: “ĠEĦOVA l-isem proprju t’ALLA fost il-Lhud; li huma lilu biss kienu jqimu; bħalma għamel ukoll Kristu u l-appostli tiegħu.” Henry Grew (1781-1862) mhux biss uża isem Alla imma fehem ukoll li isem Alla ġie mkażbar u għandu jitqaddes. Bl-istess mod, George Storrs (1796-1879) u Charles T. Russell, li ħadmu flimkien, użaw isem Alla.

¹⁵ Is-sena 1931 kienet importanti ħafna, għax f’dik is-sena l-Istudenti Internazzjonali tal-Bibbja, bħalma kien jissejjaħ il-poplu t’Alla dak iż-żmien, adottaw l-isem Skritturali Xhieda taʼ Ġeħova. (Is. 43:10-12) B’hekk, huma ħabbru lid-dinja li kienu kburin li huma qaddejja tal-uniku Alla veru, li huma “poplu għal ismu,” u li jfaħħru isem Alla. (Atti 15:14) Dawn l-iżviluppi jfakkruna fil-kliem taʼ Ġeħova li nsibuh f’Malakija 1:11: “Minn tlugħ ix-xemx sa nżulha ismi se jkun kbir fost il-ġnus.”

16. Għala għandna nqisuh t’unur li nimxu f’isem Ġeħova?

¹⁶ Il-profeta Mikea kiteb: “Il-popli kollha, min-naħa tagħhom, se jimxu kull wieħed f’isem l-alla tiegħu; imma aħna, min-naħa tagħna, se nimxu f’isem Ġeħova Alla tagħna għal żmien indefinit, saħansitra għal dejjem.” (Mik. 4:5) Għall-poplu t’Alla taʼ dak iż-żmien, il-fatt li kienu jissejħu b’ismu kien iktar minn sempliċement unur kbir. Aċċertahom ukoll li kellhom l-approvazzjoni t’Alla. (Aqra Malakija 3:16-18.) Imma xi ngħidu għalik personalment? Qed tagħmel kull sforz biex ‘timxi f’isem Ġeħova’? Tifhem x’jinvolvi dan?

17. X’inhu involut f’li timxi f’isem Alla?

¹⁷ Li timxi f’isem Alla jinvolvi minn tal-inqas tliet affarijiet. L-ewwel, għandna nxandru dan l-isem lil oħrajn, billi nagħrfu li dawk biss li ‘jsejħu isem Ġeħova jiġu salvati.’ (Rum. 10:13) It-tieni, għandu jkollna l-kwalitajiet taʼ Ġeħova, speċjalment l-imħabba tiegħu. U t-tielet, minn rajna għandna nobdu l-liġijiet t’Alla u, b’dan il-mod, inkunu qed nonoraw isem Missierna. (1 Ġw. 4:8; 5:3) Determinat int li ‘timxi f’isem Ġeħova Alla tagħna għal żmien indefinit’?

18. Għala dawk kollha li jonoraw l-isem il-kbir taʼ Ġeħova jistgħu jħarsu lejn il-futur b’ċertezza?

¹⁸ Dawk kollha li jinjoraw lil Ġeħova jew jirribellaw kontrih dalwaqt se jkollhom ikunu jafu min hu. (Eżek. 38:23) Dan jinkludi individwi li huma bħall-Fargħun, li qal: “Min hu Ġeħova, biex jien nismaʼ minn kliemu?” Ma damx ma sar jaf! (Eżo. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Imma aħna għażilna li nkunu nafu lil Ġeħova u li nkunu l-ħbieb tiegħu. Aħna kburin li aħna l-poplu ubbidjenti tiegħu u li nissejħu b’ismu. Għalhekk, inħarsu lejn il-futur b’ċertezza fil-wegħda mniżżla f’Salm 9:10: “Dawk li jafu ismek jafdaw fik, għax int żgur ma titlaqx lil dawk li jfittxuk, O Ġeħova.”