သမ္မာကျမ်းစာပျံ့နှံ့ရေးအတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့သူ

လက်ရေးစာအုပ်များနှင့် ကျမ်းလိပ်များ တည်ရှိခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်းထောင်နှင့်ချီကြာခဲ့လေပြီ။ သို့သော် ပုံနှိပ်စာအုပ်များ တည်ရှိခဲ့ချိန်မှာ ထိုမျှလောက်မကြာသေးချေ။ ကျွန်ုပ်တို့ ဦးဆုံးသိရှိခဲ့ရသည့် ပုံနှိပ်စာအုပ်များကို အေဒီ ၈၆၈ တွင် တရုတ်ပြည်က ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်များကို အက္ခရာစာလုံးများ ထွင်းထားသော သစ်သားဘလောက်တုံးများဖြင့် ရိုက်နှိပ်ထားသည်။ ၁၄၅၅ ခုနှစ်ခန့်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံမှ ယိုဟန်နပ်စ် ဂူတင်ဘာ့ဂ်သည် ခဲစာလုံးအရှင်များကို တီထွင်ခဲ့ပြီး လက်တင်ဘာသာစကားဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာကို ဦးဆုံးပုံနှိပ်ခဲ့သည်။

 နှစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် စာအုပ်ထုတ်ဝေခြင်းလုပ်ငန်း အတည်တကျဖြစ်လာပြီးနောက် ကျမ်းစာအုပ်များနှင့် အခြားစာအုပ်များ ဖြန့်ချိရေးမှာ တစ်ဟုန်ထိုး တိုးတက်လာသည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ နျူရင်ဘာ့ဂ်မြို့သည် စာအုပ်ထုတ်ဝေရေးလုပ်ငန်းအတွက် အချက်အချာကျသည့် မြို့ဖြစ်လာသည်။ ထိုမြို့မှ အဲန်တဲန်ကိုဘာဂါအမည်ရှိ လူတစ်ဦးသည် ကျမ်းစာနှင့် အခြားစာပေများကို အမြောက်အမြားထုတ်ဝေသည့် ပုံနှိပ်တိုက်ပိုင်ရှင်ဖြစ်လာသည်။

ယဉ်ကျေးမှုအသီးသီးမှ ကျွန်ုပ်တို့သည် အဲန်တဲန် ကိုဘာဂါ အပါအဝင် အစောပိုင်း ကျမ်းစာထုတ်ဝေသူများကို ကျေးဇူးတင်ရပေမည်။ ကိုဘာဂါနှင့် သူ၏လုပ်ဆောင်ပုံအကြောင်းကို ဆန်းစစ်ကြည့်ကြစို့။

“အထူးသဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာကို ထုတ်ဝေနိုင်ရန် ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့”

ကိုဘာဂါသည် နျူရင်ဘာ့ဂ်မြို့၏ ပထမဆုံး ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းကို ၁၄၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် စတင်ခဲ့သည်။ သူသည် ဘာစဲလ်မြို့၊ စထရေ့ဇ်ဘာ့ဂ်မြို့၊ လီအွန်မြို့နှင့် အခြားမြို့များ အသီးသီးတွင် စက်ကိုင်များ၊ လက်မှုပညာသည်များနှင့် အထွေထွေလုပ်သားများ စုစုပေါင်း အယောက် ၁၀၀ ကို ပုံနှိပ်စက် ၂၄ လုံးဖြင့် တစ်ပြိုင်တည်း အလုပ်လုပ်စေခဲ့သည်။ ကိုဘာဂါသည် အလယ်ခေတ် လက်တင်စာပေများနှင့် သိပ္ပံဆိုင်ရာစာပေများစွာကို ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သူသည် စာအုပ်အမျိုးအစားပေါင်း ၂၃၆ ကို ထုတ်ဝေဖြန့်ချိခဲ့သည်။ စာပေတချို့သည် စာမျက်နှာပေါင်း ရာနှင့်ချီရှိပြီး ယင်းတို့ကို လက်လှည့်ပုံနှိပ်စက်များဖြင့် တစ်ခါနှိပ်လျှင် တစ်မျက်နှာသာ ရိုက်နှိပ်ကာ ထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သပ်ရပ်လှပပြီး ထင်ရှားပေါ်လွင်စွာ ထွင်းထားသော ခဲစာလုံးပုံစံများဖြင့် ပုံနှိပ်ထားသည့် ကိုဘာဂါ၏စာအုပ်များမှာ လှပပြီး ဖတ်ရလွယ်ကူသဖြင့် အလွန်နာမည်ကြီးသည်။ “ကိုဘာဂါသည် ထင်သာမြင်သာရှိသော ခဲစာလုံးပုံစံများကို ၎င်း၏အလုပ်သမားများ အသုံးပြုနေမနေ သေချာစေရန် အမြဲစစ်ဆေးသည်။ အလုပ်သမားများကလည်း စာလုံးရာမှိန်နေသော ခဲစာလုံးပုံစံများကို အသုံးမပြုကြချေ” ဟု သမိုင်းပညာရှင် အဲလ်ဖရက် ဘော်ကယ်လ်က ရေးသားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကိုဘာဂါသည် အနုစိတ်ထွင်းထားသည့် သရုပ်ဖော်ပုံများပါရှိသော သစ်သားဘလောက်တုံးများကို အသုံးပြု၍ စာအုပ်များနှင့် ကျမ်းစာအုပ်များတွင် ရိုက်နှိပ်ဖော်ပြခဲ့၏။

ကိုဘာဂါ၏ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရေး လုပ်ငန်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် “အထူးသဖြင့် သမ္မာကျမ်းစာကို ထုတ်ဝေနိုင်ရန် ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့” သည်ဟု ၎င်း၏ဘဝအတ္ထုပ္ပတ္တိကိုရေးသူ အော်စကာ ဟာဇာက ရေးသားခဲ့သည်။ ကိုဘာဂါနှင့် သူ၏လုပ်ဖော်ဆောင်ဖက်များသည် အတိကျဆုံးသမ္မာကျမ်းစာ ရရှိနိုင်ရေးအတွက် အထူးကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့ကြ၏။ သို့သော် သူတို့အတွက် မလွယ်ကူခဲ့ချေ။ အကြောင်းမှာ သားရေလက်ရေးစာမူများကို ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းများတွင် အမြတ်တနိုး ထိန်းသိမ်းထားရှိပြီး ယင်းတို့ကို လုံးဝကူးခွင့်မပေးချေ။ ကူးခွင့်ပေးပါကလည်း တစ်ခဏသာဖြစ်၏။

လက်တင်နှင့်ဂျာမန် ကျမ်းစာများ

ကိုဘာဂါသည် လက်တင်ကျမ်းစာ ဘစ်ဘလီယာ လက်တီနာကို ၁၅ ကြိမ် ထုတ်ဝေခဲ့ရသည်။ ပထမဆုံးအကြိမ်ကို ၁၄၇၅ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့၏။ ထုတ်ဝေခဲ့သည့် ကျမ်းစာအုပ်တချို့တွင် နောဧသင်္ဘောပုံ၊ ပညတ်တော်ဆယ်ပါးပုံနှင့် ရှောလမုန်၏ဝတ်ပြုရာအိမ်တော်ပုံများ ပါဝင်သည်။ ၁၄၈၃ ခုနှစ်တွင် ကိုဘာဂါသည် ဂျာမန်ကျမ်းစာ ဘစ်ဘလီယာ ဂျာမန်နီကာကို အုပ်ရေပေါင်း ၁,၅၀၀ ခန့် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ယင်းအရေအတွက်သည် အလွန်များသော ကိန်းဂဏန်းဖြစ်၏။ စာဖတ်သူများ ပိုမိုဖတ်ချင်လာစေရန်၊ ကျမ်းစာသားများကို နားလည်စေရန်၊ စာမဖတ်တတ်သူများအား ကျမ်းစာပါအကြောင်းအရာများနှင့် အကျွမ်းတဝင်ရှိစေရန် ထိုကျမ်းစာတွင် သစ်ထွင်းသရုပ်ဖော်ပုံပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ကို ရိုက်နှိပ်ဖော်ပြထားသည်။ ထိုသရုပ်ဖော်ပုံများသည် နောက်ပိုင်းတွင် ကျမ်းစာသရုပ်ဖော်ပုံရေးဆွဲသူများ၊ အထူးသဖြင့် ဂျာမန်ကျမ်းစာများတွင် သရုပ်ဖော်ပုံရေးဆွဲသူများကို အထောက်အကူပြုခဲ့သည်။

၁၄၈၃ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေသော ကိုဘာဂါ၏ ဂျာမန်ကျမ်းစာသည် လူကြိုက်များလာခဲ့သည်။ ဝမ်းနည်းစရာမှာ ထိုဂျာမန်ကျမ်းစာကို ထပ်မံမထုတ်ဝေတော့ချေ။ ကိုဘာဂါ၏ ကျမ်းစာတည်းဖြတ်သူများသည် ကျမ်းစာသားအသုံးအနှုန်းများကို လက်တင်ကျမ်းစာဖြစ်သော ဗားလ်ဂိတ်ကျမ်းနှင့် ကိုက်ညီစေရန် အသေအချာ ပြင်ဆင်တည်းဖြတ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ကိုဘာဂါကမူ တားမြစ်ထားသည့် ၁၄ ရာစုမှ ဝေါလ်ဒဲန်ရှန်ဘာသာပြန်ကျမ်းကို အခြေခံခဲ့သည်။ * နောက်တစ်နှစ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်း အင်နိုးစင့် ၈ သည် ဝေါလ်ဒဲန်ရှန်အုပ်စုကို နှိမ်နင်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ထို့နောက် အမည်ခံခရစ်ယာန်အသင်းသည် လူသုံးများသောဘာသာစကားဖြင့် ပြန်ဆိုထားသည့် သမ္မာကျမ်းစာကို ပိုမိုဆန့်ကျင်လာခဲ့သည်။ ၁၄၈၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ မိုင့်ဇ်မြို့မှ ဂိုဏ်းချုပ် ဘာထော်လ်သည် သမ္မာကျမ်းစာကို ဂျာမန်ဘာသာဖြင့် မပြန်ဆိုရန် အမိန့်ထုတ်ခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဘာထော်လ်သည် ထိုအမိန့်ကို ထပ်ဆင့်ထုတ်ပြန်ခဲ့၏။ ထိုသို့သောဆန့်ကျင်မှုကြောင့် ကိုဘာဂါသည် ၎င်း၏ဂျာမန်ကျမ်းစာကို ထပ်မံမပုံနှိပ်ရဲတော့ချေ။

သို့သော် အဲန်တဲန်ကိုဘာဂါ၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် အချည်းနှီးမဖြစ်ခဲ့ပေ။ သူသည် ဥရောပတစ်ခွင် မည်သူမဆို ဝယ်ယူရရှိနိုင်သော စာအုပ်စာပေအမျိုးမျိုးကို ထုတ်ဝေရန် အသစ်တီထွင်ထားသော ပုံနှိပ်ခြင်းအတတ်ပညာကို အသုံးပြုရာတွင် ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုခဲ့၏။ ထိုသို့ဖြင့် ကိုဘာဂါသည် သမ္မာကျမ်းစာကို သာမန်ပြည်သူတို့လက်ထဲ ရောက်ရှိရန် ကူညီပေးခဲ့သည်။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါရုပ်ပုံ]

လက်ဝဲမှ လက်ယာသို့– ဒံယေလကို ခြင်္သေ့တွင်းထဲပစ်ချပုံ; ရွှေရောင်စာလုံး; ပေါ်လွင်ထင်ရှားသော ခဲစာလုံးများ

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါရုပ်ပုံ]

ကိုဘာဂါ

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါရုပ်ပုံ]

ရွှေရောင်ငွေရောင်များဖြင့် အနုစိတ် အလှဆင်ရေးခြယ်ထားသော ကမ္ဘာဦး ၁:၁ ၏ရှင်းလင်းချက်ပါ ကိုဘာဂါ၏ လက်တင်ကျမ်းစာနှင့် ဂျာမန်ကျမ်းစာ

[Picture Credit Lines on page 26]

All Bible photos: Courtesy American Bible Society Library; Koberger: Mit freundlicher Genehmigung der Linotype GmbH