1, 2. ¿Tlake kiijtosneki kejuak tijtlachilijtosej Jehová?

TLAUEL ouij tiitstokej, uan kej panotias tonali, nojua panos miak tlamantli tlen amo kuali. Maske kiampa panos, asis se tonali kema onkas tlaseuilistli ipan nochi Tlaltipaktli (2 Tim. 3:1). Yeka, kualtiaskia ma timotlatsintokikaj: “¿Kanke titlachixtokej, o ajkia tikiljuiaj ma techpaleui uan ma techyakana?”. Uelis nimantsi tikijtouaj: “Jehová”. Kiampa kinamiki tijnankilisej nopa tlajtlanili.

² ¿Tlake kiijtosneki kejuak tijtlachilisej Jehová? Uan, ¿kenijkatsa uelis tijmatisej tlaj nelia timotemachiaj ipan ya kema tikixnamiktiauij tlaouijkayotl? Uejkajkia, katli kiijkuilok se salmo kiijtok tlauel monekiyaya kejuak tijtlachilisej Jehová kema tijpiaskiaj tlaouijkayotl (xijpoua Salmo 123:1-4). Kiixnextik ni tlamantli ika tlen kichiua se tlatekipanojketl. Se tlatekipanojketl nochipa kiitayaya tlake kichiuayaya katli kitekipanouayaya. Ya amo kichiuayaya nopa san pampa motemachiyaya kitlamakaskia uan kimokuitlauiskia, kuali kiitayaya tlake kichiuayaya pampa kinekiyaya kimatis tlake kipaktia uan kenijkatsa ueliskia kiyolpakiltis. Tojuantij nojkia moneki kiampa tijchiuasej ika toTeotsij, yeka tlauel moneki  timomachtisej iTlajtol uan kiampa tijkuamachilisej tlake kineki ma tijchiuakaj uan tijkauasej ma techyakana. Tlaj tijchiuasej nopa, ya kinekis techpaleuis (Efes. 5:17).

3. ¿Tlake ueliskia kichiuas kejuak amo ma tijtlachilijtokaj Jehová?

³ Maske tijmatij nochipa moneki kejuak tijtlachilijtosej Jehová, kemantika uelis amo kiampa tijchiuaj. Kej nopa kipanok Marta, katli kuali mouampojchijtoya iuaya Jesús. Marta “kipixtoya miak tekitl” uan yeka amo kitlakakilik tlen Jesús tlamachtik (Luc. 10:40-42). Tlaj kej nopa kipanok se akajya katli kuali tlaneltokayaya maske itstoya iuaya Jesús, tojuantij nojkia ueliskia kiampa techpanos. ¿Tlake ueliskia kichiuas ma techpano nopa? Ipan ni tlamachtili tikitasej kenijkatsa tlen kichiuaj sekinok ueliskia kichiuas ayokmo kejuak ma tijtlachilijtokaj Jehová. Uan nojkia tikitasej tlake techpaleuis kejuak nojua ma tijtlachilijtokaj.

4. ¿Kenke uelis tlauel timosentlachiliaj kema timoiljuia Moisés amo kalajki ipan nopa tlali tlen Jehová kintenkauilijtoya?

⁴ Moisés nochipa kikauayaya Jehová ma kiyakana. Biblia kiijtoua “kimatiyaya para toTeko itstoya iuaya yonke axueliyaya kiita” (xijpoua Hebreos 11:24-27). Uan nojkia kiijtoua “ayok kema onkak seyok teokamanalojketl ipan israelitajmej keja Moisés tlen moixtlachiliyaya iuaya toTeko kema iuaya kama[nal]tiyaya” (Deut. 34:10). Maske kuali mouampojchijtoya iuaya Jehová, ya amo uelki kalajki ipan nopa tlali tlen Jehová kintenkauilijtoya (Núm. 20:12). ¿Tlake kipanok Moisés?

5-7. ¿Tlake kuesoli onkak kema israeleuanij ya kistoyaj tlen altepetl Egipto, uan tlake kichijki Moisés?

⁵ Kema ayamo panotoya ome metstli ika israeleuanij kistoyaj Egipto uan kema ayamo onasiyayaj ipan tepetl Sinaí, kipixkej se ueyi kuesoli. Nochi pejkej kualanij pampa tlanki atl uan pejkej kiijixnamikij Moisés. Pampa nojua tlauel kualaniyayaj, Moisés chikauak kitlajtlanik Jehová: “¿Tlake nijchiuas ika ni tlakamej? ¡San se kentsi más uan nechtepachosej!” (Éx. 17:4). Jehová kiiljuik ika ikua ma kiuiteki se tetl tlen eltoya ipan Horeb uan kiampa kisaskia miak atl. Biblia kiijtoua: “Moisés keja nopa kichijki ininixpa nopa ueuejtlakamej tlen nopa israelitajmej”. Nochi israeleuanij atlikej uan nopa kuesoli mosenkajki (Éx. 17:5, 6).

⁶ Kampa panok nopa, Moisés kitokaxtik Masah, tlen kiijtosneki “Tlayejyekoli”, uan Meriba, tlen kiijtosneki “Kualantli”. ¿Kenke kinamijki nopa tokajyotl? “Pampa nopona nopa israelitajmej tlanajnankilijkej uan kiyejyekojkej toTeko uan kiijtojkej: ‘¿Itstok toTeko touaya o axaka?’” (Éx. 17:7).

⁷ ¿Kenijkatsa kiitak Jehová tlen panok ipan Meriba? Kema israeleuanij kiijixnamijkej Moisés, nojkia kiitak kejuak ya kiijixnamikiyayaj uan amo kitlepanitayayaj (xijpoua Salmo 95:8, 9). Maske israeleuanij tlauel amo kuali tlen kichijkej, Moisés kena kichijki tlen kinamikiyaya pampa kiiljuik Jehová ma kipaleui uan kichijki tlen kinauatik.

8. ¿Tlake kuesoli onkak kema nechka kiixkotonaskiaj uaktok tlali?

⁸ Kema panok se 40 xiuitl, kema nechka kiixkotonaskiaj uaktok tlali, sampa panok nopa kuesoli. Kampa nama itstoyaj nojkia kitokaxtlaliskiaj Meriba, katli  eltoya nechka Cades, nechka kampa peuayaya nopa tlali tlen kinmakaskiaj. * Israeleuanij sampa kualankej pampa amo onkayaya atl (Núm. 20:1-5). Kema panok ni, Moisés kichijki seyok tlamantli.

9. ¿Tlake kiiljuijkej Moisés ma kichiua, uan tlake kichijki? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

⁹ ¿Tlake kichijki Moisés kema sampa tlaijixnamijkej israeleuanij? Sampa kiiljuik Jehová ma kipaleui. Uan nama toTeotsij ayokmo kiiljuik ma kiuiteki nopa tetl. San kiiljuik ma kiitski ikua, ma kinsentili maseualmej kampa eltoya se tepexitl uan ma kinojnotsa nopa tepexitl (Núm. 20:6-8). Pampa Moisés mokualankamakak kema tlaijixnamijkej, amo kinojnotski nopa tepexitl uan kinkuatsajtsilik nopa maseualmej: “¡Xitlakakikaj inmosisinijka tlakamej! ¿Uelis moneki tojuantij ma tiinmechkixtilikaj atl ipan ni ueyi tepexitl para tiinmechamakasej?”. Teipa ompa kiuitejki nopa tepexitl (Núm. 20:10, 11).

10. ¿Kenijkatsa kiitak Jehová tlen kichijki Moisés?

¹⁰ Jehová tlauel kualanki ika Moisés (Deut. 1:37; 3:26). Uelis miak tlamantli kichijki ma kualani Jehová. Uelis moyolkokok kema kiitak Moisés amo kichijki tlen kinauatik.

11. ¿Tlake uelis moiljuijkej israeleuanij kema Moisés kiuitejki nopa tepexitl?

¹¹ Ma tikitakaj seyok tlamantli tlen nojkia uelis kichijki ma kualani Jehová. Ipan nopa achtoui Meriba, nopa tetl tlen eltoya nopaya tlauel tetik eliyaya. Maske chikauak kiuitekiskiaj, amo aka moiljuiskia kisaskia atl. Uan ipan nopa seyok Meriba, nopa tepexitl eliyaya yamanik. Kampa onkayaya nopa tetl, maseualmej kipantiyayaj atl tlen eltoya ostoijtik o tlaltsintla. Kema Moisés kiuitejki uan amo kinojnotski, uelis israeleuanij moiljuijkej kiski atl pampa nopaya eltoya uan amo kiitakej kej se ueyi tlamantli tlen panotoya. *

12. ¿Kenke uelis nojkia kualanki Jehová iuaya Moisés uan Aarón?

¹² Onka seyok tlamantli tlen nojkia uelis kichijki Jehová ma kualani iuaya Moisés uan Aarón. Ma tikitakaj tlake kiijtok Moisés: “[¿]Moneki tojuantij ma tiinmechkixtilikaj atl ipan ni ueyi tepexitl para tiinmechamakasej?”. Kema kiijtok “tojuantij”, uelis kiijtosnekiyaya ya iuaya Aarón. Tlen kiijtok kinextik amo kitlepanitayaya Jehová, katli kichijki nopa ueyi tlamantli. Tijmatij mokuapolok ika tlen kiijtok kema tijpouaj tlen kiijtoua Salmo 106:32, 33: “Nojkia kampa atl Meriba, nopa israelitajmej kikualankamakakej toTeko. Kena, ininpampa inijuantij, toTeko kualanki ika Moisés. Pampa kichijkej ma kualani Moisés, uan ma kama[nal]tikisa ika tlen axmonekiyaya” * (Núm. 27:14). Moisés amo kiueyichijki Jehová kej kinamiki. Yeka, Jehová kiniljuik Moisés uan Aarón: “Axinkineltokakej tlen na  niinmechnauatik” (Núm. 20:24). Tlauel amo kuali tlen kichijkej.

13. ¿Kenke kinamijki kej Jehová kitlatsakuiltik Moisés?

¹³ Moisés uan Aarón kinyakanayayaj israeleuanij, yeka Jehová tlauel kinekiyaya ma kichiuakaj tlen kinamikiyaya (Luc. 12:48). Jehová ipa kiniljuijtoya miakej israeleuanij amo kalakiskiaj ipan Canaán pampa tlaijixnamiktoyaj (Núm. 14:26-30, 34). Yeka, nojkia kinamikiyaya kiampa kitlatsakuiltis Moisés uan amo kikauas ma kalaki ipan nopa tlali tlen kintenkauilijtoya.

14, 15. ¿Tlake kichijki Moisés ma tlaijixnamiki?

¹⁴ ¿Kenke tlaijixnamijki Moisés? Sampa ma tikitakaj tlen kiijtoua Salmo 106:32, 33: “Nojkia kampa atl Meriba, nopa israelitajmej kikualankamakakej toTeko. Kena, ininpampa inijuantij, toTeko kualanki ika Moisés. Pampa kichijkej ma kualani Moisés, uan ma kama[nal]tikisa ika tlen axmonekiyaya”. Maske israeleuanij kiijixnamijkej Jehová uan amo Moisés, ya kualanki, uan yeka san kej ueli kamanaltik.

¹⁵ Moisés kejuak ayokmo kitlachilik Jehová pampa san mosentlalik ipan tlen sekinok kichiuayayaj. Achtoui, kema israeleuanij tlaijixnamijkej pampa amo kipixtoyaj atl, Moisés kichijki tlen kinamikiyaya (Éx. 7:6). Uan teipa kema sampa tlaijixnamijkej, uelis Moisés ya siajtoya uan ayokmo kuali kiyolmatiyaya pampa tlauel miak xiuitl kinijiyouijtoya nopa maseualmej. Uelis san mosentlalik ipan tlen kiyolmatiyaya uan kiilkajki kiueyichiuas Jehová.

16. ¿Kenke kinamiki kuali tijmatisej tlake kipanok Moisés?

¹⁶ Tlaj se tlajtolpanextijketl katli kuali kitekipanok toTeotsij mokuapolok uan tlaixpanok, tojuantij nojkia ueliskia kiampa techpanos. Sanse kej Moisés, nechka tiitstosej ipan nopa Xochimili tlen toTeotsij techtenkauilijtok (2 Ped. 3:13). Nochi tojuantij tijnekiskiaj tiitstosej nopaya. Yeka, tlauel moneki kejuak tijtlachilijtosej Jehová uan tijchiuasej kampeka nochipa tijchiuasej tlen ya kineki (1 Juan 2:17). ¿Tlake techmachtia tlen kipanok Moisés?

17. ¿Tlake techpaleuis amo ma tisiauikaj?

¹⁷ Amo ma tisiauikaj. Kemantika, nochipa tikixnamiktokej se kuesoli. Maske kiampa techpano, Biblia techtlajtolmaka: “Ma axtikuesiuikaj para tijchiuasej tlen kuali, pampa intla axtijkauasej tijchiuaj tlen kuali, toTeko techtlaxtlauis miak kema asis tonal” (Gál. 6:9; 2 Tes. 3:13). Kema tikixnamikisej se keski tlamantli tlen techkuesos o uelis nochipa timokualanijtosej iuaya se akajya, ¿tijchiuasej kampeka amo tikijtosej yon tijchiuasej tlen amo kinamiki? (Prov. 10:19; 17:27; Mat. 5:22). Uan tlaj sekinok techkualankamakaj, moneki amo timomakuepasej uan tijkauasej “toTeko ma kintlatsakuilti” (xijpoua Romanos 12:17-21). Ni uelis tijchiuasej tlaj nochipa kejuak tijtlachilisej Jehová, tijpiasej toyolo uan timotemachisej ya kimatis kema kichiuas tlen kinamiki. Tlaj amo tijchiuasej nopa uan timomakuepasej, uajka tijnextiskiaj amo tijtlepanitaj Jehová.

18. ¿Tlake moneki tikilnamikisej kema Jehová itlanechikol kiijtos ma tijchiuakaj se keski tlamantli?

¹⁸ Ma tijchiuakaj tlen technauatiaj. Kema Jehová techiljuia ika itlanechikol  tlake moneki tijchiuasej, moneki nimantsi tijchiuasej. Uan nojkia amo tijnekisej nojua tijchiuasej tlen achtouia tijchiuayayaj (Heb. 13:17). Uan moneki timomokuitlauisej pampa ueliskia tijchiuasej san tlen tojuantij tijnekij uan “axkeja ijkuilijtok” (1 Cor. 4:6). Tlaj tijchiuasej tlen technauatisej, tijnextisej kejuak tijtlachilijtokej Jehová.

19. ¿Tlake techpaleuis nojua kuali ma timouikakaj iuaya Jehová maske sekij mokuapolosej?

¹⁹ Nojua kuali ma timouikakaj iuaya Jehová maske sekinok mokuapolouaj. Tlaj kejuak tijtlachilijtosej Jehová, amo tijkauasej ma techyolkoko tlen sekinok kichiuaj yon tijkauasej ma kichiua ayokmo kuali ma timouikakaj iuaya Jehová. Katli kintekimakatokej ipan tlanechikoli, kej Moisés kitekimakatoyaj, tlauel moneki kiilnamiktosej ni tlamantli. Uan maske nochi kinamiki tijchiuasej kampeka tijneltokasej tlen Jehová tlanauatia uan timomakixtisej, moneki tikilnamikisej Jehová amo techtlajtolsenkaua ika se keski tlanauatili tlen amo kema mopatla o tlen tlauel ouij (Filip. 2:12). Tlaj nojua tlauel techtekimakatosej, Jehová nojua tlauel techtlajtlanis nochi tlen tijchijkej (Luc. 12:48). Tlaj nelnelia tikikneliaj Jehová, amo tleno kichiuas ma timokuapolokaj uan yon se tlamantli uelis techiyokatlalis tlen Jehová itlaiknelijkayo (Sal. 119:165; Rom. 8:37-39).

20. ¿Tlake kinamiki timosentlalisej tijchiuasej?

²⁰ Moneki nojua kejuak tijtlachilijtosej katli itstok iluikak uan kiampa tijmatisej tlake kineki ma tijchiuakaj, pampa ipan ni tonali nelia tlauel ouij kej tiitstokej. Amo kema ma tijkauakaj tlen sekinok kichiuaj ma kichiua ayokmo kuali ma timouampojchijtokaj iuaya Jehová. Tlen kipanok Moisés techmachtia ni tlamantli tlen tlauel ipati. Amo tijnekij timokualankamakasej san pampa sekinok mokuapolouaj, kinamiki timosentlalisej tijchiuasej tlen kiijtoua ni texto: “Tojuantij timitstlachiliaj ta, toTeko toDios, para [xitechtlasojtla]” (Sal. 123:1, 2).