1, 2. 1) ¿Keyej amo yolpaki Ana keman motakuijkuilijtok? 2) ¿Keniuj uelis techpaleuis tein kipanok Ana?

ANA tel ijsiujtok motakuijkuilijtok porin youij Siló, kineki tanemilis itech okseki taman uan amo itech ikuejmoluan. Elqaná, itakauj, momattok ompa kinuikas xijxiujtika nochin ichankauan maj kiueyichiuatij Dios kampa yetok tabernáculo. Itech nejin tonalmej, monekiskia yolpakiskej. Tein melauj, Jiova kichia maj nochin yolpakikan (xikonixtajtolti Deuteronomio 16:15). Uan amo tiomeyolouaj ke ijkuak katka konet uan hasta axkan, Ana semi kiyolpaktia yas. Sayoj ke miak taman mopatakya itech seki xiujmej.

² Melauak ke Elqaná kitasojta, uan nejon se tatiochiualis. Sayoj ke yejua kipia okse inamik. Yejua Peniná, akin kiixtalijtok kitajyouiltis Ana. Uan xijxiujtika keman youij Siló, kitemoua keniuj kitajyouiltis. ¿Keniuj kichiua? Uan tein okachi moneki, ¿keniuj kipaleuia Ana itakuaujtamatilis maj ueli kiixnamiki nejon ouijkayot tein moita ke amo ueliskia kixikos? Komo tejuatsin tikonpanotok kuejmolmej tein kichiua amo xionyolpaki, tein kipanok Ana semi mitsonyolchikauas.

3, 4. ¿Toni ome kuejmolmej kiixnamiki Ana, uan keyej ouij kikisa kixikos?

³ Biblia kimelaua ke Ana kipia ome uejueyi kuejmolmej itech inemilis. Itech yekinika amo teyi semi ueli kichiua, porin itakauj kipia okse siuat uan yejua semi kitauelita Ana. Uan itech ojpatika, senkis amo teyi ueli kichiua, porin amo ueli kinpia konemej. Nejon ipa semi ouij komo se siuat kinejneki kinpias konemej. Sayoj ke itech itonaluan Ana uan kemej nemiaj kampa yejua katka kayot, komo se siuat amo uelia kinpiaya konemej semi kiualkuiliaya tayokol, porin yejuan tapaleuiayaj maj inintokay kalyetouanij amo poliui. Yejua ika, nejon moitaya kemej se taman tein tel tepinaujtij.

⁴ Ana amo semi kiouijmakaskia kixikos nejon tayokol komo Peniná amo kitajyouiltiskia. Ika nejin moyekita ke komo aksa  amo sayoj se inamik kipia, amo yolpakiskej kemej kalyetouanij porin mojmostaj motatanij, moteuiaj uan mokualantiaj. Uan nejin panoua porin nion tepitsin mouika ika tein Dios kiixtalij itech xochital tein moajsia Edén: takat oso siuat sayoj se inamik kipiaskiaj (Gén. 2:24). Keman Biblia ika tajtoua ke se takat amo sayoj se inamik kipiaya, nochipa kinextia ke onkaya kuejmolmej, uan tein kinpanok nejin kalyetouanij kiyeknextia nejon.

5. ¿Keyej Peniná kineki kitajyouiltis Ana, uan keniuj kichiua?

⁵ Tein melauj, Elqaná okachi kitasojta Ana. Ijkon kemej motetapouia iniuan judíos, uelis moijtos ke achto iuan monamiktij Ana, uan seki xiujmej satepan iuan Peniná. Yeski melauak oso amo, moyekita ke Peniná kiteltauelita Ana, uan yejua ika kiajsi miak taman keniuj kitajyouiltis. Yejua moueyichiua porin ueli kinpia konemej. Uan kemej kinpiani miakej, okachi moueyineki. Amo kiiknelia Ana nion kiyolseuia, ta okachi kitemoua keniuj kiyolxokolis. Biblia kijtoua ke kikuejmoloua porin kineki “maj amo kuali momachili” (1 Sam. 1:6). Yejua kiixtalia kiyolxokolis Ana, uan ijkon kichiua.

6, 7. 1) Maski Elqaná kitemoua kiyolseuis inamik, ¿keyej Ana xa amo kitapouia tein kipanotok? 2) ¿Ana amo uelia kinpiaya konemej porin Dios kitatsakuiltijtoya? Xikonmelaua motanankilil. (Xikonita nota.)

⁶ Xijxiujtika, keman youij tabernáculo ompa Siló, Peniná kiajsi se taman kemej uelis kitajyouiltis Ana. ¿Toni kichiua? Tein panoua yejua nejin: Elqaná kinxejxelouilia tepitsin netetayokolil tein kimakakaj Jiova, sejse “iokichpipiluan uan isiuapipiluan” Peniná, akin semi miakej. Sayoj ke Ana kimaka sayoj tein yejua kikuas, porin iselti. Uan kemej Peniná kiteltauelita, oksepa peua kielnamiktia ke amo ueli kinpia konemej, yejua ika Ana peua choka uan hasta amo kineki takuas. Elqaná kiita ke Ana, akin semi kitasojta, tayokoxtok uan amo kineki takuas, yejua ika kitemoua kiyolseuis. Kiiluia: “Ana, ¿keyej tichoka, uan keyej amo titakua, uan keyej timoyolkokoua? ¿Amo okachi kuali tinechpixtos nejua ke majtakti konemej?” (1 Sam. 1:4-8).

⁷ Elqaná kichiua se taman tein kuali. Kiajsikamati ke Ana tayokoxtok porin amo ueli kinpia konemej, uan Ana xa semi kiteltasojkamati maj kinextili ke kitasojta. * Sayoj ke Elqaná amo ika tajtoua tein amo kuali tein kichiua Peniná, uan  Biblia amo no kinextia ke Ana kitapouij tein panotoya. Yejua xa kiitaya ke komo kiiluiaya, okachi moskaltiskia nejon ouijkayot. ¿Yekmelauj ueliskia itakauj kiyektalis nejon kuejmol? Uan no, komo kitapouiskia tein kipanotoya, Peniná xa okachi kitauelitaskia, uan ikoneuan uan itakeualuan no ijkon kichiuaskiaj. Nejon xa sayoj kichiuaskia maj okachi momachili iselti ompa ikalijtik.

8. ¿Keyej techyolseuia tikmatiskej ke Jiova se Dios akin kitasojta melaujkayot keman techchiuiliaj tein amo kuali?

⁸ Amo tikmatij ox Elqaná kimatia tein Peniná kichiuiliaya Ana. Sayoj ke Jiova kemaj kimatia. Tein melauj, Biblia kinextia ke Jiova nochi kiita, uan nejon kinnejmachtia akin ika ueyi netauelitalis, kinyolxokoliaj oksekin keman kinchiuiliaj tein amo kuali uan kichiuaj maj moita ke amo teijtakoua. Sayoj ke, akin amo kiixtaliaj kinchiuiliskej oksekin tein amo kuali uan kitemouaj kuali mouikaskej iniuan, kemej Ana, uelis yolseuiskej keman kielnamikiskej ke Dios akin kitasojta melaujkayot kiyektalis nochi keman monekis uan kemej yejuatsin kiitas ke monekis (xikonixtajtolti Deuteronomio 32:4). Moita ke Ana no kimatia nejon, porin kitemoj inepaleuil Jiova.

9. ¿Toni techmachtia keman Ana youi Siló maski kimattok toni kichiuiliskej?

⁹ Nejin xiuit, kemej nochipa kichiuaj, kalyetouanij meuaj kualkan uan motakuijkuiliaj porin youijya Siló. Nochin amo kemantij, hasta akin okachi konemej. Monekis ojtokaskej panoua 30 kilómetros itech tepemej tein moajsij itech tal tein poui Efraín, porin yejuan nemij Ramá. Nejnemitij kemej se oso ome tonal. Ana kimattokya toni uelis kichiuilis Peniná, sayoj ke maski ijkon, amo mokaua kalijtik. Ika tein kichiua, techkauilia se tel kuali neskayot: komo oksekin amo kuali monejnemiltiaj, maj nejon amo kichiua maj amo tiknekikanok tikueyichiuaskej Dios. Komo tikauaskiaj maj pano nejon, tikpoloskiaj tatiochiualismej tein techpaleuis maj titaxikokan.

10, 11. 1) ¿Keyej Ana youi tabernáculo niman keman ueli? 2) ¿Keniuj Ana kiiluia Jiova nochi tein kimachilia?

¹⁰ Satepan ke ojtokakej nochi tonal itech ojti kampa tel ouijkan, kalyetouanij ueli kiitajya xolal Siló. Ompa yetok, itech se tepet tein kiyoualouaj okseki uejueyi tepemej. Ijkon kemej motokijtiyouij, Ana xa kiyeknemilia tein kiiluiti Jiova keman kichiuilis netataujtil. Keman ajsij, nochin motaliaj uan peuaj takuaj. Sayoj ke Ana niman keman ueli, moketsa uan youi itabernáculo Jiova. Kampa ikalakyan tokotsyetok tayekankatiopixkat Elí. Ana xa amo kiita, porin kinemilijtiuj toni kiiluiti Jiova. Nikan, kampa ichan Dios, takuaujtamati  ke yejuatsin kikakis. Maski amo akin ueli kiajsikamati tein kimachilia, iTajtsin akin moajsi iluikak kemaj kiajsikamati. Kemej tel tayokoxtok, peua ixayojtemoua.

¹¹ Yejua chokatiuj keman kinojnotsa Jiova iyolijtik. Itenxipaluan mooliniaj keman itech itanemilil kijtojtiuj tein kinextia itayokol. Yejua uejkaua kiiluijtok iTajtsin nochi tein kimachilia. Uan amo sayoj kitajtania maj kimaka se konetsin ijkon kemej kinejneki, ta amo sayoj kitekipachoua tein Dios uelis kimakas, ta no tein yejua uelis kimakas Dios. Yejua ika, motenkaua iuan, ke komo kipia se okichpil, kimaktilis maj kitekitili nochi inemilis (1 Sam. 1:9-11).

12. Ijkon kemej techmachtia ineskayo Ana, ¿keniuj moneki timotataujtiskej iuan Dios?

¹² Ineskayo Ana technextilia keniuj kineki Dios maj tiktataujtikan. Jiova ika miak pakilis techyoleua maj tiknojnotsakan ika nochi toyolo, maj nochi tikiluikan tein tikmachiliaj, ijkon kemej se konetsin kichiuaskia iuan ipopaj akin kitasojta (xikonixtajtolti Salmo 62:8 uan 1 Tesalonicenses 5:17). Tatitanil Pedro kijkuiloj ika inepaleuil Dios nejin tajtolmej tein techyolseuiaj uan technextiliaj keniuj moneki timotataujtiskej iuan Jiova: “Xikpanoltilijtiyakan Dios nochi namoyolkuejmololisuan porin Yejuatsin semi namechyolnejneki de namechyekpixtinemis” (1 Ped. 5:7).

13, 14. 1) ¿Toni niman kinemilia Elí, uan keyej? 2) ¿Toni neskayot ika itakuaujtamatilis techkauilia Ana ijkon kemej kinankilia Elí?

¹³ Tetayokoltij tikijtoskej ke taltikpakneminij amo semi titeajsikamatij kemej Jiova. Keman Ana kichiujtok netataujtil uan chokatok, aksa kitakotonaltia keman kinotsa. Yejua tayekankatiopixkat Elí, akin kiitstoya Ana. Yejua kiiluia: “¿Hasta kemanian tikauas tauanalis? Ximoijkuanili tayil”. Elí kiitstoya ke Ana tenuiuiyokaya uan ichtakachokaya, sayoj ke amo kitajtania toni kipanoua, ta niman kinemilia ke uintitok (1 Sam. 1:12-14).

¹⁴ ¡Ana xa semi kiyolkokoua maj kijtouilikan nejon keman semi tayokoxtok! Uan okachi porin akin kijtouilia nejon yejua tayekankatiopixkat. Maski ijkon, Ana oksepa kinextia ke itakuaujtamatilis semi chikauak, uan ika nejon techkauilia se kuali neskayot. Amo kikaua maj inepololuan nion se takat kichiua maj amo kinekiok kiueyichiuas Jiova. Yejua kinankilia Elí ika poujkaitalis uan kimelauilia tein kipanotok. Elí, xa ika pinaujkayot kiyemankanankilia: “Xiyouj ika yolseuilis, uan maj Dios itech xolal Israel mitsmaka tein tiktajtanij” (1 Sam. 1:15-17).

15, 16. 1) ¿Keniuj momachilij Ana satepan ke kiiluij Jiova nochi tein kitekipachouaya uan keman kiueyichiuak itech tabernáculo? 2) ¿Keniuj uelis tiktojtokaskej ineskayo Ana keman amo kuali timomachiliskej?

¹⁵ ¿Keniuj momachilij Ana satepan ke kiiluij Jiova nochi tein  kitekipachouaya uan keman kiueyichiuak itech tabernáculo? Biblia kijtoua ke “yajki itech iojti uan takuaj, uan iixko amo kinextijok netekipacholis ika tein kipanotoya” (1 Sam. 1:18). Ana yolseuik porin kikauilij iTajtsin nochi tein kitekipachouaya, ta yejuatsin okachi chikauak ke yejua (xikonixtajtolti Salmo 55:22). ¿Xe onkas se kuejmol tein semi ueyi tein yejuatsin amo uelis kiyektalis? Amo, nion ijkuak, nion axkan uan nion keman.

¹⁶ Keman amo kuali timomachiliskej, maj tikchiuakan kemej Ana uan maj tikiluikan Jiova nochi tein techtekipachoua, ta Biblia kijtoua ke yejuatsin ‘kikaki netataujtil’ (Sal. 65:2). Komo tikchiuaj ika takuaujtamatilis, tikitaskej ke totayokol mokepa itech “yolseuilis ten kachi kuika uelilis hasta amo uelis se kajsikamatis ok de keniu” (Filip. 4:6, 7).

17, 18. 1) ¿Toni kichiua Elqaná keman kimati tein Ana motenkauak? 2) ¿Toni Peniná amo ueliaok kichiuiliaya Ana?

¹⁷ Mostika kualkan, Ana oksepa youi tabernáculo iuan Elqaná. Yejua xa kitapouij tein kitajtanij Jiova uan tein motenkauak kichiuas, porin Tanauatil tein kiselij Moisés kijtoua ke tetakauj uelis kijtos maj amo mochiua tein motenkauak inamik komo amo kiiluij (Núm. 30:10-15). Sayoj ke nejin takat yolmelauak amo kichiua nejon, ta iuan Ana kiueyichiua Jiova itech tabernáculo achto ke mokepaskej kalijtik.

¹⁸ ¿Kemanian Peniná kiitak ke amo ueliaok kitajyouiltiaya Ana? Biblia amo kijtoua, sayoj ke keman kijtoua ke “amo kinextijok netekipacholis” techajsikamatiltia ke Ana peuak okachi kuali momachilia. Tein yeski tein panok, Peniná xa niman kiitak ke amo ueliaok kitajyouiltiaya Ana. Biblia amo keman ika tajtouaok.

19. ¿Toni tatiochiualis kiselia Ana, uan keniuj kinextia ke kimati akoni kimakak?

¹⁹ Ana kuali momachilia uan yolseujtok. Uan seki metsti satepan kimati se taman tein kitelyolpaktia: ¡kipiati se konetsin! Sayoj ke, amo kielkaua ke nejon tatiochiualis kimaka iTajtsin akin moajsi iluikak. Keman yoli ikonetsin, kitokaytia Samuel, tein kijtosneki “ITokay Dios”. Nejon kinextia ke moneki se kitemos Dios ika itokay, uan yejua nejon tein kichiujka Ana. Itech eyi xiuit satepan amo youi Siló iuan itakauj uan oksekin ichankauan, ta mokaua kalijtik iuan ikonetsin hasta keman amo monekisok yejua kitamakas. Uan no moyolchikaua porin ejkos tonal keman monekis kikauas ikonetsin akin kiteltasojta.

20. ¿Keniuj Ana uan Elqaná kichiuaj tein motenkaujkaj iuan Jiova?

²⁰ Ejko tonal keman moneki mokauaskej. Ana kimati ke ikonetsin  kuali moajsis ompa Siló, xa kiyekpiaskej seki siuamej akin ompa tekitij. Maski ijkon, yejua semi konetok. Uan no, akin yeski temomaj kiouijmakaskia kikauas ikonetsin. Sayoj ke, yejua uan itakauj kikauatij ika miak yolpakilis. Yekinika kitemakaj netetayokolilmej ichan Dios uan satepan kiuikaj Samuel iuan Elí, uan kielnamiktiaj netenkaualis tein Ana ompa kichiujka seki xiujmej achto.

21. ¿Keniuj kinextia inetataujtil Ana ke kipia ueyi takuaujtamatilis? (No xikonita recuadro “ Ome netataujtilmej tein motelnekij”.)

²¹ Ompa, Ana peua kichiua se netataujtil tein Dios kiita ke kinamiki maj moijkuilo itech iTajtol. Itech sejse tajtol tein moajsi itech 1 Samuel 2:1-10 tikitaj ke nejin siuat kipiaya tel ueyi takuaujtamatilis. Itech inetataujtil kiueyichiua Jiova porin tel kuali kitekitiltia ichikaualis, uan kimelaua ke amo akin kemej yejuatsin akin kinpinaujtia akin moueyinekij, kintiochiua akin tajyouijtokej uan ueli kikuilia inemilis aksa oso kimakixtia itech mikilis. No kiueyichiua porin amo akin yektik kemej yejuatsin, kitasojta melaujkayot uan amo tekaua. Yejua ika, Ana ueli kiyekijtoua: “Amo onkak tepejxit kemej toDios”. Kemaj, Jiova semi takuaujtamach. Iuan ueli mopaleuiaj nochin akin kintajyouiltiaj uan yejuatsin kinmatampauia uan kinpaleuia.

22, 23. 1) ¿Keyej ueli tikyekmatij ke Samuel kimatia ke itatuan kitasojtayaj? 2) ¿Keniuj Jiova kisentokak kitatiochiuij Ana?

²² Kemej moita, konetsin Samuel kiselij se ueyi tatiochiualis porin kipia se imomaj akin ueyi itakuaujtamatilis. Maski tikyekmatij ke ijkon kemej moskaltijtiuj kitemoua imomaj, amo keman momachilia iselti. Xijxiujtika, Ana youi Siló uan kiuikilia se taken makojkotoltik tein uelis motalilis keman tekitis itech tabernáculo. Ika nejon tein kichiua kinextia ke kiteltasojta  (xikonixtajtolti 1 Samuel 2:19). ¿Ueli tionmonemilia tein panotok? Ompa yetok Ana, kitalilijtok ikonetsin iyankuik taken, kiyektalilijtok uan kiita ika miak netasojtalis uan kiyolchikaua ika itajtoluan. ¡Se ueyi tatiochiualis kiselij Samuel porin imomaj kichiua nochi nejon! Keman moskaltis, itatuan uan xolal Israel no kiitaskej kemej se tatiochiualis.

²³ Uan Ana no kiselij uejueyi tatiochiualismej. Dios kichiuak maj ueli kinpiaok makuil konemej (1 Sam. 2:21). Uan no, ijkon kemej panotiyayaj xiujmej, ikuali uikalis iuan iTajtsin okachi mochikauaya. Tein melauj, xa yejua nejon okachi ueyi tatiochiualis tein kiselij itech inemilis. Maj no tikpiakan chikauak totakuaujtamatilis kemej Ana, uan no tikseliskej miak tatiochiualismej.