NOCHI xiujmej panoua seis millones taltikpakneminij kikalpanotij se koujtaj ompa Shima, itech ueyi altepet Japón. Ajsij itech Ueyi Kali Ise, kampa panoua ome mil xiujmej kiueyichiuaj Amaterasu Omikami, se tiotsin siuat tein ika kiueyichiuaj tonaltsin itech taneltokalis sintoísmo. Keman ompa ajsij, mochipauaj ijkuak momapajpakaj uan kipakaj inintenoj. Satepan, moketsaj iixpan haiden (kampa kichiuaj netataujtil), kisentokaj ika inintaueyichiualis: moixpilouaj, momataxkalouaj uan kitataujtiaj inintiotsin. * Nejon taneltokalis kinkaua akin ompa pouij maj taueyichiuakan kemej okseki taneltokalismej. Uan no, ompa moajsij budistas, akin kijtouaj ke kitojtokaj Cristo uan oksekin taneltokalismej akin no taueyichiuatij itech nejon ueyi kali.

Miakej taneltokalismej tein motelixmatij kipiaj kampa kinueyichiuaj tiotsitsin, uan miak millones kinkalpanotij. * Itech altepemej kampa kijtouaj ke kitojtokaj Cristo, onkak miak tiopamej kampa kinueyichiuaj tiotsitsin uan kijtouaj ke kiueyichiuaj Jesús, María uan taltikpakneminij. No moajsij kampa taueyichiuaj kampa mochiuak seki taman tein kijtoua Biblia oso “uejueyi tachiualismej” tein yankuixtok mochiujkej, uan altares kampa kitaliaj seki taman tein ika taueyichiuaj. Miakej youij kampa moajsij nejin taman porin kineltokaj ke Dios ompa kikakis ininnetataujtiluan. Uan oksekin uejka youij kampa moajsij nejin tiopamej uan ijkon kinextiaj ke itech taneltokaj.

¿Moneki timotataujtiskej kampa kinueyichiuaj tiotsitsin uan ijkon Dios kikakis uan kinankilis tonetataujtiluan? ¿Kiyolpaktia Dios maj uejka ojtokakan kampa kinueyichiuaj tiotsitsin? Uan okachiok: ¿moneki akin kichiuaj kemej Cristo taueyichiuaskej kampa kinueyichiuaj tiotsitsin? Itanankilil nejin netajtanilmej techiluis keniuj moneki tikitaskej taueyichiualis kampa kinueyichiuaj tiotsitsin uan keniuj kineki Dios maj tikueyichiuakan.

Keman Jesús tajtoj iuan se siuat akin kayot Samaria kinextij keniuj Dios kiita taueyichiualis kampa kinueyichiuaj tiotsitsin. Ijkuak, Jesús ojtokatoya  Samaria, moseuij inakastan se ameyal uan amo uejka moajsia xolal Sicar. Peuak iuan tajtoua se siuat akin kikuito at. Keman monojnotstoyaj, siuat kijtoj se taman tein kichiuaya maj judíos uan samaritanos amo kuali mouikanij: “Nouejkautatuan de Samariajkopaka, yejuan nojonkes kimouistilijke Totajtsin Dios nikan tech nijin tepet. Pero namejuan nanjudíos nankijtoaj ke sayo ompa Jerusalén kampa moneki se kimouistilis Totajtsin Dios” (Juan 4:5-9, 20).

Siuat ika tajtouaya tepet Guerizim, tein moajsi kemej 50 kilómetros uejka kampa ika norte Jerusalén. Ompa, samaritanos kipiayaj se templo kampa kichiuayaj iluit Pascua. Sayoj ke, Jesús amo okachi ika tajtoj tein siuat kijtojka, ta kijtoj: “Tejua, siuat, xinechneltokili ten nimitsilijtok ke ejkotok ya in tonal keman namejuan nankimouistiliske Totajtsin Dios kampa yeski. Uan ijkon amo moneki ok nanualaske kampa nijin tepet, uan amo no moneki nanyaske ok Jerusalénkopaka para nankimouistiliske Totajtsin Dios” (Juan 4:21). ¡Se kimoujkaita nejon tanankilil, okachiok porin kijtojka se judío! ¿Keyej amo kiueyichiuaskiajok Dios itech itemplo?

Uan no, Jesús kiluij: “Ejkos hora, uan ejkokya, keman akin yekmelauj kiueyichiuaj toTajtsin, kiueyichiuaskej ika espíritu uan ika tein melauak, porin tein melauj, yejuan akin toTajtsin kintemoua maj kiueyichiuakan” (Juan 4:23, TNM). Itech tel miak xiujmej, templo tein moajsia Jerusalén katka kampa taueyichiuayaj judíos. Ojtokayaj expa itech xiuit uan kimakayaj netetayokolilmej ininDios, Jiova (Éxodo 23:14-17). Sayoj ke, Jesús kiyekijtoj ke nochi mopataskia, ke akin yekmelauj itekitikauan Dios kiueyichiuaskiaj “ika espíritu uan ika tein melauak”.

Nejon templo moajsia kampa nochin ueliskiaj kiitaskej. Sayoj ke espíritu uan tein melauak amo moitaj uan nion moajsij kansaika. Yejua ika, Jesús kimelauak ke taueyichiualis tein melauak amo moajsiskia kansaika nion itech se ueyi kali; maski yeskia tepet Guerizim, templo tein moajsia Jerusalén oso kampa yeski taueyichiuaskiaj.

Ijkuak monojnotsak iuan nejon siuat samaritana, Jesús no kijtoj ke ejkotoya “hora” keman mopataskia kemej moueyichiua Dios. Nejon hora ejkok keman Jesús kitemakak inemilis uan ika kitamij taueyichiualis tein kichiuayaj judíos ijkon kemej kijtouaya itanauatil Moisés (Romanos 10:4). Sayoj ke, ¿keyej Jesús kijtoj “uan ejkokya”? Porin kemej yejua katka Mesías, kinixpejpentoyaya imomachtijkauan akin kitakamatiskiaj tein kijtoj satepan: “Dios se Espíritu, uan akin kiueyichiuaj moneki kiueyichiuaskej ika espíritu uan ika tein melauak” (Juan 4:24, TNM). Yejua ika, ¿toni kijtosneki se taueyichiuas ika espíritu uan ika tein melauak?

Keman Jesús kijtoj ke moneki se taueyichiuas ika espíritu amo kijtosnekia maj se taueyichiua ika miak yolpakilis. Ta, kijtosnekia ke iespíritu Dios techixyekanaskia, uan ke semej taman kemej techpaleuiskia yejua maj tikajsikamatikan iTajtol (1 Corintios  2:9-12). Uan keman ika tajtoj tein melauak kijtosnekia taixmatilis tein melauak tein kitemaka Biblia. Yejua ika, kampa tikueyichiuaskej Dios amo semi moneki. Totaueyichiualis kiyolpaktis sayoj komo mouika ika tein kijtoua Biblia uan tiktakamatij kemej techixyekana iespíritu.

¿Keniuj akin kichiuaj kemej Cristo monekiskia kiitaskej keman oksekin ojtokaj kampa kinueyichiuaj tiotsitsin uan taueyichiualis tein ompa kichiuaj? Kemej itajtoluan Jesús kinextiaj ke akin yekmelauj kitekitiliaj Dios kiueyichiuaskiaj ika espíritu uan ika tein melauak, keman sekin taueyichiuaj kampa kinueyichiuaj tiotsitsin amo kipia ipatiuj iixpan Dios. Uan no, Biblia techmelauilia keniuj Dios kiita taueyichiualis ika tiotsitsin, ta kijtoua: “Ximochololtikan de ne tatadiosme” uan “kuali ximotachilikan den ne tatadiosme tamachiuchime” (1 Corintios 10:14; 1 Juan 5:21). Yejua ika akin yekmelauj kichiuaj kemej Cristo amo moneki kiueyichiuaskej Dios kampa oksekin kiueyichiuaj tiotsitsin uan nion kampa kijtouaj maj se kinueyichiua. Kemej noyampa ompa kinueyichiuaj tiotsitsin, akin yekmelauj kichiuaj kemej Cristo amo ompa kiueyichiuaj Dios.

Nejin amo kijtosneki ke Biblia amo tekaua maj se kipia kampa uelis se motataujtis, se momachtis oso se tanemilis. Kampa amo teyi kakisti uan kampa uelis se monechikos tapaleuia maj se momachti uan se tajto ika miak taman kemej se kiueyichiua Dios. Uelis se kitalis se teisa kampa kintokaj akin tikintasojtayaj. Xa sayoj ika tiknextiaj ke tikintasojtayaj uan ika tikinelnamikij akin momikilijkejya. Sayoj ke komo se kiita ke ompa moneki se taueyichiuas, oso se kinueyichiuas tiotsitsin oso okseki taman, amo yejua nejon tein tamachtij Jesús.

Yejua ika tejuatsin amo moneki tionyas kampa kinueyichiuaj tiotsitsin uan tikonnemilis ke ijkon Dios mitsonkakis. Amo no mitsontiochiuas komo uejka tionojtoka tiontaueyichiuati kemej sekin kichiuaj. Biblia tamachtia ke Jiova, “Yejuatsin itaaxkayan ne eluiyak uan nikan taltikpak. Uan Yejuatsin amo kalyetinemi tech in tiopan ten tamachijchiu de se tagat san”. Sayoj ke amo xikonnemili ke Dios uejka moajsi. Uelis tiktataujtiskej, uan yejuatsin techkaki kampa yeski timoajsiskej, porin “Yejuatsin amo uejka yetika de cada senme de tejuan” (Hechos 17:24-27).