1, 2. ¿Keniuj miakej kiitaj tekit tein kipiaj?

MIAKEJ kinemiliaj ke tekit tein kipiaj kinextia ox ueyichiuanimej oso amo. Itech seki altepemej, keman ome taltikpakneminij yekin moixmatij motajtaniaj toni tekit kipiaj.

² Keman Biblia ininka tajtoua seki taltikpakneminij, kemansa kijtoua toni tekit kipiayaj. Kemej neskayot, kijtoua ke Mateo katka “tatopaluijke”, ke Simón katka “taxokoltijke de kuetaxme” uan ke Lucas katka tapajtijkej (Mat. 10:3; Hech. 10:6; Col. 4:14). Kemansa kijtoua tekit tein kipiayaj itech itekiyo Jiova. Maj titanemilikan itech tekiuaj David, tanauatijkej Elías uan tatitanil Pablo. Nejin takamej kipatiuitakej tekimej tein Jiova kinmakaka. Tejuan no moneki tikpatiuitaskej tein yeski taman tein ika tiktekitiliskej Jiova.

3. ¿Keyej semi kuali maj tokniuan takamej akin okachi xiuejkejya kinmachtikan akin ayamo xiuejkej? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.)

³ Tiitekitikauan Dios techyolpaktia tiktekitiliskej uan tikpatiuitaj tekimej tein tikpiaj itech inechikol. Timiakej  semi techyolpaktia tein tikchiuaj uan yejua ika tikuelitaskiaj tiksentokaskej tikchiujtoskej nochipaya. Sayoj ke tein melauj, keman tiueuentsintiaj amo ueliok tikchiuaj miak taman kemej achto (Ecl. 1:4). Nejon techualkuilia seki ouijkayomej tiitaixpantijkauan Jiova. ¿Keyej? Porin tanojnotsalis kisentoka momoyaua uan itech inechikol Dios motekitiltijtok yankuik taman tein kichijchiuaj tamatinij uan ika kinixmatiltiaj kuali tanauatilmej nochi taltikpakneminij akin ueliskej. Sayoj ke tokniuan akin xiuejkejya kemansa kinouijmaka ueliskej yankuik taman kemej mochiua seki taman (Luc. 5:39). Uan no, moajsikamati maj taltikpakneminij amo kipiakanok chikaualis kemej achto ijkon kemej panotiyouij xiujmej (Prov. 20:29). Yejua ika, semi kuali maj tokniuan takamej akin xiuejkejya kinmachtikan takamej akin ayamo xiuejkej tein kinpaleuis maj kiselikan okachi tekimej itech nechikol (xikonixtajtolti Salmo 71:18).

4. ¿Keyej sekin kinouijmaka kinkauiliskej tekit oksekin? (Xikonita kampa kijtoua “ Keyej xa amo kinkauiliaj tekit oksekin”).

⁴ Tokniuan akin taixyekanaj kemansa kinouijmaka kinkauiliskej tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej tekit tein kipiaj. Xa tayokoyaj keman kinemiliaj ke kipolotij se tekit tein kiteluelitaj. Xa kinyolkokoua kinemiliskej ke oksekin kichiuaskej se tekit tein yejuan kitelpatiuitaj. Uelis yeski ke kimachiliaj ke amo kuali mochiuas tekit komo amo yejuan kiixyekanaj. Oso xa kinemiliaj ke amo kemantij kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit. Sayoj ke no, takamej akin ayamo xiuejkej moneki amo yolijsiuiskej keman amo kiseliskej okachi tekimej.

5. ¿Toni netajtanilmej tikitaskej itech nejin tamachtilis?

⁵ Komo ijkon, ¿keyej motelneki maj tokniuan takamej akin xiuejkejya kinpaleuikan tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej maj kipiakan okachi tekimej? ¿Keniuj uelis kinpaleuiskej? (2 Tim. 2:2.) Uan ¿keyej motelneki maj akin ayamo xiuejkej kipiakan se kuali tanemilil uan maj kinekikan momachtiskej keman tekitij iniuan tokniuan akin xiuejkejya? Yekinika maj tikitakan keniuj tekiuaj David kipaleuij Salomón maj kichiua se tekit tein motelnekia.

6. ¿Toni kinekia kichiuas David, sayoj ke toni kiluij Jiova?

⁶ David kinekiaj kimiktiskej uan miak xiujmej monekik cholojtinemis. Keman peuak tekiuajti, yajki nemito itech se tel kualtsin kali. Yejua ika David kiluij tanauatijkej Natán: “Nikan ninentok itech se kali tachijchiuj ika tiokouit keman arca tein techelnamiktia netenkaualis tein iaxka Jiova moajsi takenkaltampa”. David kinekia ika nochi iyolo kichijchiuas se tel kualtsin templo kampa kiueyichiuaskiaj Jiova. Yejua ika Natán kiluij: “Xikchiua tein yeski tein moajsis itech moyolo, porin Dios akin melauak yetok mouan”. Sayoj ke Jiova amo tanemiliaya kemej tanauatijkej Natán. Yejua ika kititanik maj kiluiti David: “Amo tejua tinechchijchiuilis kali”. Melauak ke Jiova motenkauak iuan David ke kisentokaskia kitatiochiuijtoskia, sayoj ke kiluij ke semej ikoneuan kichijchiuaskia templo. ¿Keniuj momachilij David? (1 Crón. 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.)

7. ¿Keniuj kinextij David ke kipoujkaitaya tein Jiova kiixtalijka?

 ⁷ Kemej David kitelnekia kichijchiuas templo, xa tel tayokoyak porin amo ueliskia kichijchiuas. Maski ijkon, senkis kipaleuij Salomón ika tekit tein yaya kiixyekanati. Kiixtalij keniuj tekitiskiaj nochin uan kisentilij kouit, tepos, cobre, plata uan oro. David amo kitekipachoj akoni kiueyitaliskiaj porin kichijchiuak templo, tein satepan moixmatik kemej templo tein kichijchiuak Salomón, ta kiyolchikauak keman kiluij: “Maj Jiova yeto mouan, uan maj kuali kisa tein tikchiua uan xikchijchiua ichan Jiova moDios, ijkon kemej yejuatsin kijtoj” (1 Crón. 22:11, 14-16).

8. ¿Keyej David ueliskia kinemilis ke Salomón ayamo ueliskia kichijchiuas templo, sayoj ke toni kichiuak?

⁸ (Xikonixtajtolti 1 Crónicas 22:5.) David ueliskia kinemilis ke Salomón ayamo uelia kiixyekanaya se ueyi tekit kemej nejon. Yejua kinekia maj templo tel kualtsin mokauani, sayoj ke Salomón semi telpochok katka uan ayamo kimatia keniuj kichiuas teisa. Maski ijkon, David kimatia ke Jiova kipaleuiskia Salomón maj kichiuani nejin tekit tein kitelpiaya ipatiuj. Yejua ika kichiuak nochi tein uelik tein ika kipaleuij itech nejin tel ueyi tekit.

9. ¿Toni neskayot uelis kinpaleuis maj yolpakikan tokniuan takamej akin xiuejkejya keman kinkauiliaj oksekin tekit tein kipiayaj?

⁹ Tokniuan takamej akin xiuejkejya moneki amo yolkuetauiskej keman moneki kikauaskej maj tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej kichiuakan seki tekit tein yejuan kichiuaj. Tinochin tikmatij ke tein axkan okachi moneki yejua tikchiuaskej tekit tein Jiova techmakani. Yejua ika moneki se kinmachtis akin ayamo xiuejkej keniuj kichiuaskej tekit. Maj titanemilikan  itech nejin neskayot. Keman tikatkaj tikonemej, xa sekin tikitayaj topopaj keman kinejnemiltiaya icarro. Keman timoskaltijtiyajkej, techiluiaya keniuj kinejnemiltiaya. Satepan, tikixtijkej amat kampa kijtoua ke ueli tiknejnemiltiaj se carro uan no peuak tiknejnemiltiaj. Hasta ijkuak, topopaj kisentokaya techiluiaya keniuj tiknejnemiltiskej. Kemansa timopapatayaj keman tiknejnemiltiayaj. Sayoj ke keman xiuejya katka, tejuan peuak okachi tiknejnemiltiaj carro. ¿Kualania topopaj porin tikchiuayaj nejon? Amo. Yejua xa kiyolpaktiaya maj tikuikanij kampa monekia yas. No ijkon, tokniuan takamej akin xiuejkejya yolpakij keman kiitaj ke tokniuan akin ayamo xiuejkej akin kinmachtijkej keniuj kichiuaskej tekit ueli kichiuaj okachi tekimej.

10. ¿Keniuj kiitaya Moisés tanauatil tein kipiaya?

¹⁰ Moneki amo tikinnexikoluiskej oksekin keman kiseliskej se tekit. Moisés techkauilij se kuali neskayot. Maj tikitakan toni kichiuak keman seki takamej itech xolal Israel peuak tajtouaj kemej tanauatianij (xikonixtajtolti Números 11:24-29). Josué kitemoj kintsakuilis, sayoj ke Moisés kiluij: “¿Noka tikinnexikoluia? Amo, ¡niknekiskia maj nochi ixolal Jiova yeskiaj tanauatianij uan maj Jiova kitaliani iespíritu inintech!”. Moisés kimatia ke Jiova kiixyekantoya nochi. Amo kitemouaya sayoj maj yejua kiueyitalianij nion sayoj yejua kipias tanauatil, ta kinekia maj nochin itekitikauan Dios yeskiaj tanauatianij. ¿Uan tejuan? ¿Tiyolpakij keman oksekin kiseliaj se tekit?

11. ¿Toni kijtoj se tokniuj keman monekik kikauas maj okse tokniuj kichiuani tekit tein kipiaya?

¹¹ Miakej tokniuan tel miak xiujmejya kitekitilianij Jiova. Yejuan kinmachtianij tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej keniuj kichiuaskej okachi tekimej. Maj tikitakan tein kichiuak se tokniuj akin itokay Peter. Itech 74 xiujmej tein kitekitiliani Jiova miak tonalmej, 35 xiujmej tapaleuij itech se sucursal ompa Europa. Ompa, miak xiujmej taixyekanak Kampa kiitaj iTekiyo Dios. Sayoj ke satepan, tekit tein kipiaya kimakakej se tokniuj akin ayamo xiuej akin monotsa Paul. Peter kimachtijka Paul. ¿Yolkualanik Peter? Amo. Yejua kijtoj: “Nechtelyolpaktia maj kinmachtianij tokniuan maj kichiuakan okachi tekimej uan maj tel kuali kichiujtokan”.

12. ¿Toni techmachtia ineskayo Rehoboam?

¹² Keman tekiuaj Salomón momikilij, Rehoboam, akin katka ikonetsin, peuak tekiuajti. Kemej Rehoboam kinekia kimatis keniuj ueliskia kichiuas yankuik tekimej tein kipiaya, kintajtanij seki takamej akin xiuejkejya katkaj maj kiyolmajxitianij. Sayoj ke satepan amo kichiuak kemej kiyolmajxitijkej. Okachi kuali kichiuak tein kiyolmajxitijkej telpochmej akin iniuan moskaltij. Uan nejon kiualkuik tein tel amo kuali (2 Crón. 10:6-11, 19). ¿Toni techmachtia ineskayo? Ke semi kuali maj tikintajtanikan akin xiuejkejya uan akin kipiaj okachi taixmatilis ke tejuan maj techyolmajxitikan. Uan no, moneki tikinkakiskej ika poujkaitalis. Sayoj ke nejin amo kijtosneki ke tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej nochipa moneki kichiuaskej teisa senkis kemej achto mochiuaya. Sayoj ke moneki amo niman kinemiliskej ke ijkon kemej kichiuaj teisa akin xiuejkejya amo tapaleuis.

13. ¿Toni moneki kichiuaskej akin ayamo xiuejkej keman tekitij iniuan akin xiuejkejya?

¹³ Kemansa, seki tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej moneki kiitaskej keniuj tekitij tokniuan takamej akin xiuejkejya uan kipiaj okachi taixmatilis. Akin ayamo xiuejkej kinextiskej tamatilis komo momachtiaj keniuj kichiuaj tekit akin xiuejkejya. Paul, akin ika titajtojkej achto, kijtoj: “Nikixtaliaya niktajtanis Peter maj nechyolmajxitiani, uan nikinyolchikauaya tokniuan akin nouan tekitiaj maj no ijkon kichiuanij”.

14. ¿Toni techmachtia kemej tekitiaj Timoteo uan tatitanil Pablo?

¹⁴ Tatitanil Pablo kipiaya okachi xiujmej ke Timoteo. Maski ijkon, yejuan sentekitikej miak xiujmej (xikonixtajtolti Filipenses 2:20-22). Se tonal, Pablo kiniluij tokniuan akin nemiaj Corinto: “Namechtitanilia in tokniu Timoteo. Yejua notasokonetsin uan notatakamatkakonetsin ika in tamachtilis de Totekotsin. Uan yejua Timoteo namechelnamiktijtiu de keniu nejua nikuika nechipaukanemilis de Cristo, ijkon keme niktenextilijtinemi nouiyampa kampa mosentilijtinemij in taneltokani” (1 Cor. 4:17). Nejin tajtolmej technextiliaj ke Pablo uan Timoteo mosenpaleuiayaj. Pablo kiixtalij kimachtis Timoteo keniuj kichiuas itekiyo Dios, uan Timoteo mochikauak kuali momachtis. Tein melauj, Pablo semi kitasojtaya Timoteo uan kiyekmatia ke kinyekpiaskia tokniuan ompa Corinto. Tayekananij uelis kichiuaskej kemej Pablo keman kinmachtiskej okseki tokniuan maj taixyekanakan itech nechikol.

15. ¿Keniuj techpaleuia Romanos 12:3-5 keman mopata seki taman?

¹⁵ Itech nejin tonalmej kampa mochiujtok miak taman tein semi teyolpaktij, inechikol  Jiova tein poui nikan taltikpak itech miak tataman moskaltijtok. Nejin kijtosneki ke kisentokas onkas seki taman tein mopatas, uan seki xa kipatas tonemilis. ¿Toni uelis tikchiuaskej? Maj amo okachi totech titanemilikan, ta maj tiknextikan yolyemanilis uan maj timochikauakan tikpaleuiskej iTekiuajyo Dios. Komo ijkon tikchiuaj, tapaleuis maj kuali timouikakan. Itech se amat tein Pablo kintitanilij tokniuan akin nemiaj Roma, kijtoj: “Namechilia ke ma amo aken kinemili ke yejua kachi uelilis kipixtinemi”. Satepan kimelauak ke ijkon kemej sejse taman itech tonakayo kichiua se tekit, sejse tokniuj itech nechikol kipia se tekit tein ixyetok kichiuas (Rom. 12:3-5).

16. ¿Toni uelis tikchiuaskej tisejsemej tein tapaleuis maj onka yolseuilis itech ixolal Dios uan maj tinochin kuali timouikakan?

¹⁶ Tinochin tiitekitikauan Jiova tiknekij tikpaleuiskej iTekiuajyo uan tikchiuaskej tein techiluiskej. Tokniuan takamej akin xiuejkejya uelis kinmachtiskej tokniuan takamej akin ayamo xiuejkej, uan yejuan uelis kichiuaskej okachi tekimej ika yolyemanilis uan poujkaitalis. Uan tokniuan takamej akin namikyejkej kitasojkamatij maj ininnamik kinpaleui hasta komo mopata tein kipanotokej. Ijkon, kichiujtoskej kemej Priscila, se itatojtokakauj Cristo akin nochipa kipaleuij inamik, Áquila (Hech. 18:2).

17. ¿Keyej Jesús kinmachtij imomachtijkauan keniuj kichiuaskej tekit?

¹⁷ Jesús nochipa kiixtalij kinmachtis oksekin keniuj kichiuaskej tekit, uan techkauilij okachi kuali neskayot. Yejua kimatia ke oksekin monekiskia kichiuaskej tein yejua kichiuaya. Melauak ke kimatia ke imomachtijkauan katkaj tajtakouanij. Sayoj ke takuaujtamatia ke tanojnotsaskiaj itech okachi miak altepemej ke yejua (Juan 14:12). Jesús kuali kinmachtij keniuj tanojnotsaskej noyampa kampa ueliskiaj, uan yejuan kichiujkej tekit (Col. 1:23).

18. 1) ¿Toni tekit tikpiaskej satepan? 2) ¿Toni tekit tikpiaj axkan?

¹⁸ Satepan ke Jesús momikilij, Jiova kiajokuik uan kimakak okachi tekit. Uan no, kimakak “tanauatil inpan nochi ejekame tekiuani uan inpan nochi ejekame chiuanime uan inpan nochi ejekame ten tanauatiani” (Efes. 1:19-21). Komo timomikiliaj achto ke ejkos Armagedón uan amo keman tikaujkej Jiova, timoajokuiskej itech yankuik taltikpak uan tikpiaskej miak tekit tein semi techyolpaktis. Sayoj ke axkan tikpiaj tel kualtsin tekit tikteixmatiltiskej kuali tanauatilmej uan tikinpaleuiskej oksekin maj mochiuakan itatojtokakauan Jesús. Yejua ika, tiyeskij titelpochmej oso tixiuejkejya, maj tiksentokakan ‘titekititiyakan okachi ok itech ne tekitsin tein Totekotsin Cristo technauatij’ (1 Cor. 15:58).