TANAUATIL tein kiselijka Moisés kijtouaya ke kemansa kinamikia maj se kichiua se netenkaualis. Sayoj ke, itech itonaluan Jesús, miakej judíos nochipa kijtouayaj okse netenkaualis satepan ke motenkaujkajya teisa. Ijkon kitemouayaj kinextiskej ke melauak tein kijtouayaj. Jesús ojpa kijtoj ke amo kuali yetoya nejin tein sayoj nenkaj katka. Yejua kijtoj: “Kuak tiknekis tikijtos ‘kemaʼ, sayo xikijto ‘kema’. Uan kuak tiknekis tikijtos ‘amo’, sayo xikijto ‘amo’” (Mat. 5:33-37; 23:16-22).

Itech se amatajkuilol moijtoua ke itech seki tajkuilolmej tein moajsij itech Talmud (se amatajkuilol tein ika tajtoua judíos) moita ke judíos momattoyaj kijtoskej se netenkaualis uan ika kinextiayaj ke melauak tein kijtouayaj. Itech Talmud kuali momelaua katiyejua netenkaualismej monekia kichiuaskej uan katiyejua satepan uelia amo kichiuayaj.

Amo sayoj Jesús kijtoj ke amo kuali yetoya nejon. Kemej neskayot, tajkuilojkej judío Flavio Josefo ininka tajtoj sekin akin pouiaj itech se taneltokalis akin kitemouayaj amo kichiuaskej netenkaualismej. Yejuan kijtouayaj ke se kichiuas se netenkaualis okachi amo kuali katka ke se takajkayauas. Kinemiliayaj ke komo aksa monekia motenkauas uan ijkon oksekin kineltokiliskiaj tein kijtouaya, nejon taltikpaknenkej takajkayaujtoya. Se amatajkuilol judío tein moixmati kemej Eclesiástico oso Sabiduría tein kijkuiloj Jesús Ben Sirá no kijtoua se taman kemej nejon: “Takat akin miakpa motenkaua, kitelpia tein amo kuali” (23:11). Kemej tikitaj, Jesús kijtoj ke amo kuali yetoya maj kiauilmatinij netenkaualismej. Komo nochipa tikijtouaj tein melauak, amo monekis tikijtoskej se netenkaualis uan ika tiktemoskej maj oksekin kineltokakan tein tikijtouaj.