SHO Wesley, omusamane gwameeDoreen, a li owala e na omimvo 54, okwa monika oshitumbuka kuuluyi. Shoka osha li sha halutha Doreen noonkondo. * Oondohotola odha ti kutya oku na ko owala oomwedhi dhontumba a se. Doreen okwa ti: “Kanda li tandi vulu oku shi itaala. Onda ningi iiwike nda sa uukangambungu. Onda li ndi wete sha fa haatse tatu shi ningilwa. Kanda li nokuli nde shi ilongekidhila.”

Shiyemateka, oyendji kunena ohaya kala yu uvite ngaashi Doreen. Uuvu woshinamenena ohawu vulu okukwata omuntu ethimbo kehe. Oshi shi okupandulwa sho aantu oyendji ye na ehalo lyokusila oshimpwiyu ngoka a monika uuvu woshinamenena. Nonando ongawo, oshilonga shoka oshidhigu. Oshike aanegumbo taya vulu okuninga po, ya hekeleke noya sile oshimpwiyu ngoka te ehamenene? Mboka haya sile oshimpwiyu ngoka te ehama, otaya vulu ngiini okuungaunga nomaiyuvo ogendji ngoka haga kala ge ya gwilila po, sho taye mu tonatele? Sho omuntu e li pokusa, oshike ya tegelela okumona? Tango natu taleni kutya omolwashike okusila oshimpwiyu omuntu e na uuvu woshinamenena shi li oshidhigu kunena.

Aanongononi yopaunamiti oya kwathela aantu kaaya kale taya si unene. Omimvo ethele dha ka pita, nokuli nomiilongo oyindji mbyoka ya putuka, aantu kaya li haya kala nomwenyo ethimbo ele. Oya li haya si nziya komikithi dhomukwawu nenge kiiponga. Iipangelo kaya li ya ha, naantu oyendji oya li owala haya tonatelwa kuyaandjawo sho taye ehama noya li haya sile momagumbo.

Kunena, ehumokomeho lyopaunamiti olya kwathela oondohotola dhi kondjithe lela omikithi, opo aantu ya vule okukala nomwenyo ethimbo ele. Omikithi ndhoka nale dha li hadhi dhipaga aantu nziya, ngashingeyi otashi vulika omuntu a kale nadho uule womimvo inaa sa. Nonando ongawo, shika itashi ti kutya omukundu ogwa kandulwa po. Olundji aavu ohaya kala nomikithi omidhigu ndhoka hadhi ya ningitha  ya kale itaaya vulu okwiikwathela yo yene. Osha ninga oshidhigu noonkondo okutonatela aantu mboka nohashi pula oshindji.

Onkee ano, poompito odhindji aantu ihaya sile we momagumbo, ihe omiipangelo. Aantu oyendji kunena inaya mona nale omuntu e li pokusa, naashona yowala ya mono omuntu ta si. Ohaya kala ya tila shoka tashi ka ningwa po, shoka tashi vulu oku ya shololitha kaaya kwathele omupambele ngoka te ehama. Oshike tashi vulu oku ya kwathela, opo ye mu tonatele?

Ngaashi Doreen a li u uvite, aantu oyendji ohaya kala ya yemata uuna omuntu gwawo a monika omukithi omudhipagi. Nonando oho kala wa gwililwa po komaiyuvo, wa tila nowa yemata, oshike tashi ku kwathele wu kale wi ilongekidhila shoka tashi ka ningwa komeho? Omupiya omudhiginini gwaKalunga gumwe okwa li a galikana a ti: “Tu longa okukoneka uuhupi womasiku getu, opo tu ninge aanandunge.” (Episalomi 90:12) Eeno, galikana wa mana mo Jehova Kalunga e ku ulukile nkene wu na “okukoneka uuhupi womasiku” goye, opo wu longithe nawa omasiku ngoka omuntu gwoye e na ko.

Opo wu shi ninge, owa pumbwa okwiilongekidha nawa. Ngele ngoka te ehama ota vulu okupopya noku na ehalo oku shi ninga, oshi li nawa oku mu pula kutya olye e na oku mu ningila omatokolo uuna itaa vulu we oku ga ninga. Omwa pumbwa oku mu pula shu ukilila ngele okwa hala onkalamwenyo ye yi lelepekwe, okukala moombete nenge okutaamba ko omapango galwe. Shika ohashi kutha po omahilathano nomaiyuvo gokwiipa uusama ngoka iilyo yuukwanegumbo hayi kala yi na uuna tayi mu tokolele ko. Uuna aanegumbo ye shi kundathana manga kuyele, ohashi ya kwathele ya kale taye mu tonatele nawa. Ombiimbeli otayi ti: “Omadhiladhilo inaaga kundathanwa nawa otaga ponyo.” — Omayeletumbulo 15:22.

Ngoka ta sile omuvu oshimpwiyu oye unene ha kala te mu hekeleke. Omuntu ngoka e li pokusa okwa pumbwa okulombwelwa kutya oku holike noke li oye awike. Shika oto shi ningi ngiini? Kala ho mu leshele nenge ho mu imbile ko iinima mbyoka tayi vulu oku mu tunga noku mu nyanyudha. Aavu oyendji ohaya kala yu uvite nawa uuna omuntu gwaandjawo e ya kwata koshikaha nota popi nayo nombili.

Ohashi kala nawa ngele to popi omadhina gaamboka ye ya oku mu talela po. Olopota yimwe oya ti: “Nonando iiyuvitithi iikwawo ine oyi kale ya sa,  omakutsi ohaga kala gu uvite ko. Otashi vulika a kale u uvite ko nawa, nonando ina tonata. Onkee ano, uuna wu li pomuvu, ino popya iinima mbyoka tayi mu uvitha nayi.”

Ngele otashi wapa, galikana pamwe naye. Ombiimbeli otayi hokolola kutya pompito yimwe, Paulus nookuume ke oya li monkalo ondhigu. Kaya li nokuli ye shi ngele otaya ka hupa. Ekwatho lini ya li ya pula? Paulus okwa lombwele yalwe a ti: ‘Otamu tu kwatha nomagalikano geni.’ (2 Aakorinto 1:8-11) Egalikano olya simanenena, unene tuu moonkalo oondhigu nomuuwehame wa kwata miiti.

Oshidhigu okukala wu wete omuntu gwaandjeni e li pokusa. Eso kali li paunshitwe, lyo kalya li oshitopolwa shonkalamwenyo. (Aaroma 5:12) Ombiimbeli otayi ti kutya oli li “omutondi.” (1 Aakorinto 15:26) Onkee ano, oshi shi okuuviwa ko ngele ino hala okudhiladhila kutya omuntu gwaandjeni ona ka se.

Okudhiladhila kombinga yaashoka tashi ka ningwa po, otashi vulu okukwathela aanegumbo kaaya kale ya tila noya kale ya ngungumana. Iinima yimwe mbyoka tayi vulu okuholoka po, oya popiwa moshimpungu, “ Uuna omuntu e li pokusa.” Haavu ayehe haya ningi iinima mbyoka, yo ihaye yi ningi momukalo gwa faathana. Ihe aavu oyendji ohaya ningi yimwe yomuyo.

Ngele omuvu okwa si, oshi li nawa kuume ke ngoka naye a li e hole oku mu kwathela a tseyithilwe. Mboka ya li ye mu kalelela nosho wo yaandjawo oya pumbwa okulombwelwa kutya uuwehame moka a li owa hula po. Kalunga ote tu shilipaleke kutya ‘aasi inaa tseya sha nando.’ — Omuuvithi 9:5.

Osha simanenena wu kale wi inekela muKalunga, pethimbo sho omuntu te ehamenene, nuuna a hulitha. Ote ke ku hekeleka okupitila moohapu dhayalwe nomekwatho lyawo. Doreen okwa ti: “Ondi ilongo okutaamba ko ekwatho kehe tandi pewa. Ekwatho ndyoka twa pewa olya li enene. Ngame nomusamane gwandje otwa li twa yelelwa nawa kutya Jehova ota ti: ‘Ondi li pamwe nane ndi mu kwathele muudhigu weni.’ Oshinima shoka itandi shi dhimbwa nando.”

Eeno, Jehova Kalunga oye Omusilishimpwiyu a shiga ko. E li Omushiti gwetu, ohu uvu ko uuwehame wetu noluhodhi lwetu. Ote ke tu kwathela note ke tu tsa omukumo ngoka twa pumbwa tu idhidhimike. Okwa halelela nokuli oku shi ninga. Okwe tu uvanekela wo oshinima sha dhenga mbanda kutya masiku ota ka hulitha po eso sigo aluhe. Ota ka yumudha oonakusa ayehe mboka ta ka dhimbulukwa. (Johannes 5:28, 29; Ehololo 21:3, 4) Opo nduno aantu ayehe otaya ka popya ngaashi omuyapostoli Paulus taya ti: “So ngoye, esindano lyoye oli li peni? So ngoye, oonkondo dhoye dhokweehameka odhi li peni?” — 1 Aakorinto 15:55.