UIT ONS ARCHIEF
Een geloofversterkend meesterwerk van 100 jaar oud
„Die lijkt meer op broeder Russell dan broeder Russell zelf!” — Een man die in 1914 het „Photo-Drama” zag.
DIT jaar is het honderd jaar geleden dat het „Photo-Drama der Schepping” in première ging. Het was een indrukwekkende voorstelling, bedoeld om geloof in de Bijbel als het Woord van God op te bouwen. In een tijd waarin de evolutieleer, hogere Bijbelkritiek en scepticisme het geloof van velen ondermijnd hadden, verdedigde het „Photo-Drama” Jehovah als de Schepper.
Charles Taze Russell, die de leiding had over de Bijbelonderzoekers, was voortdurend op zoek naar de doeltreffendste en snelste manieren om Bijbelse waarheden te verspreiden. De Bijbelonderzoekers gebruikten al ruim dertig jaar de kracht van het gedrukte woord. Maar nu werd hun aandacht getrokken door een nieuw medium: de film.
HET EVANGELIE VERSPREIDEN VIA FILM
Eind negentiende eeuw verschenen de eerste stomme films. Al in 1903 werd er een religieuze film vertoond in een kerk in de stad New York. De filmindustrie stond dus nog in de kinderschoenen toen Russell in 1912 vooruitstrevend begon met voorbereidingen van het „Photo-Drama”. Hij besefte dat die communicatiemethode meer mogelijkheden bood om de Bijbelse waarheid over te brengen dan de gedrukte bladzijde alleen.
De voorstelling duurde acht uur en werd meestal in vier delen vertoond. Er zaten 96 korte opnames in van Bijbellezingen die ingesproken waren door een bekende spreker met een van de meest herkenbare stemmen van die tijd. Bij veel scènes was klassieke muziek te horen. Bekwame broeders bedienden de grammofoons waarmee stem- en muziekopnames werden gedraaid die synchroon moesten lopen met de kleurendia’s en de filmfragmenten waarin bekende Bijbelverhalen werden uitgebeeld.
„Het gaf een totaalbeeld, vanaf de schepping van de sterren tot aan de glorierijke climax van Christus’ duizendjarige regering.” — F. Stuart Barnes, die 14 was in 1914
Het meeste filmmateriaal en veel van de glazen dia’s kwamen uit commerciële studio’s. In Philadelphia, New York, Parijs en Londen werden de glazen dia’s en de filmbeeldjes stuk voor stuk met de hand ingekleurd door professionals. Er werd ook veel inkleurwerk gedaan op de Grafische Afdeling van Gen. 22:9-12).
Bethel, waar vaak kapotte dia’s werden vervangen. Behalve van gekochte films werd gebruikgemaakt van eigen materiaal, dat gefilmd was op een locatie in Yonkers (New York). Daar speelden leden van de Bethelfamilie de rollen van Abraham, Isaäk en de engel die Abraham ervan weerhield zijn zoon te offeren (Een medewerker van broeder Russell zei tegen de pers dat dit medium talloze duizenden zou interesseren voor de Bijbel, „meer dan enige andere methode die in het verleden gebruikt is ter bevordering van het geloof”. Waren de geestelijken blij met die innovatieve poging om grote groepen mensen te bereiken die in geestelijk opzicht hongerig waren? Integendeel. De christenheid als geheel had kritiek op het „Photo-Drama” en gebruikte soms zelfs sluwe of schaamteloze tactieken om te voorkomen dat mensen ernaar zouden kijken. Bij één voorstelling had een predikantenbond er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de elektriciteit afgesloten werd.
Toch stroomden de filmzalen vol met mensen die het „Photo-Drama” gratis kwamen bekijken. In de VS werd de film elke dag in wel tachtig steden vertoond. Veel aanwezigen vonden het geweldig om voor het eerst een ’pratende film’ te zien. Door middel van time-lapse (een techniek waarbij met tussenpozen een object wordt gefotografeerd) kon men zien hoe een kuikentje uit het ei kroop en een bloem zich sierlijk ontvouwde. De wetenschappelijke kennis van die tijd werd gebruikt om Jehovah’s enorme wijsheid uit te laten komen. Op het scherm was ook broeder Russell te zien die de film inleidde. Zoals eerder gezegd, vond een toeschouwer hem meer op broeder Russell lijken dan broeder Russell zelf.
EEN MIJLPAAL IN HET BIJBELONDERWIJS
Schrijver en filmhistoricus Tim Dirks beschreef het „Photo-Drama” als „de eerste grote film die een combinatie was van geluid (opgenomen spraak), bewegende beelden en gekleurde projectieplaatjes van een toverlantaarn”. Vóór die tijd had men al enkele van die technieken gebruikt in films, maar nog nooit allemaal in één voorstelling, en al helemaal niet in een film met een Bijbels thema. En nooit eerder waren er zo veel mensen op afgekomen: alleen al in het eerste jaar in totaal zo’n negen miljoen in Noord-Amerika, Europa, Australië en Nieuw-Zeeland!
Het „Photo-Drama” ging op 11 januari 1914 in New York in première. Zeven maanden later brak de Eerste Wereldoorlog uit. Maar grote massa’s mensen bleven op het „Photo-Drama” afkomen en werden getroost door de levendige taferelen van toekomstige Koninkrijkszegeningen. Het „Photo-Drama der Schepping” was een opmerkelijke en voor die tijd unieke voorstelling.