DIT spreekwoord, dat in Oost-Afrika heel bekend is, geeft het gevoel weer van mensen over de hele wereld. Denkt u ook zo over het lenen van geld van een vriend of van anderen? Het lijkt soms verstandig, maar is dat wel zo? Wat zijn de gevaren en valkuilen van lenen?

Een ander Swahilisch spreekwoord maakt duidelijk wat het voornaamste probleem is: „Lenen betekent het einde van een vriendschap.” Schulden kunnen inderdaad vriendschappen en relaties op het spel zetten. Zelfs met de meest doordachte plannen en de beste bedoelingen loopt het niet altijd zoals gepland. Als iemand bijvoorbeeld niet volgens afspraak zijn schuld aflost, kan degene van wie hij het geld heeft geleend geïrriteerd raken. Misschien neemt hij het de lener kwalijk en komt hun relatie — en zelfs die tussen hun familieleden — onder spanning te staan. Omdat lenen wrijving kan veroorzaken, is het beter om het als allerlaatste optie te zien in plaats van als makkelijke oplossing voor geldproblemen.

Geld lenen kan ook iemands band met God in gevaar brengen. De Bijbel zegt dat iemand die willens en wetens weigert zijn schulden terug te betalen, goddeloos is (Psalm 37:21). In de Bijbel staat ook: „Wie leent, is de slaaf van wie uitleent” (Spreuken 22:7, De Nieuwe Bijbelvertaling). De lener moet beseffen dat hij onder een verplichting staat bij degene die hem geld heeft geleend, totdat hij alles heeft terugbetaald. Het volgende Afrikaanse spreekwoord is ook waar: „Als je iemands benen leent, moet je gaan waarheen hij wil.” Het idee is dat iemand met zware schulden niet meer vrij is om te doen wat hij wil.

Het aflossen van een schuld moet dus hoge prioriteit krijgen. Anders zullen er waarschijnlijk problemen ontstaan. Zich opstapelende schulden kunnen leiden tot veel zorgen, slapeloze nachten, overwerk, ruzie tussen man en vrouw en zelfs echtscheiding, om nog maar te zwijgen van mogelijke rechtszaken en gevangenisstraf. Romeinen 13:8 bevat dan ook de wijze woorden:  „Zijt niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben.”

Het is dus goed voorzichtig te zijn met het lenen van geld. Denk over de volgende vragen na: Is het echt nodig om geld te lenen? Kan ik anders niet voor mijn gezin zorgen? Of ben ik hebberig en wil ik eigenlijk boven mijn stand leven? Meestal is het beter om tevreden te zijn met wat je hebt dan jezelf in de schulden te steken.

Er kunnen natuurlijk uitzonderingen zijn, bijvoorbeeld in een noodsituatie waarbij lenen de enige optie lijkt. Hoe dan ook, als iemand besluit om een lening aan te gaan, moet hij eerlijk en betrouwbaar zijn. Hoe kan hij dat doen?

Maak geen misbruik van anderen, alleen maar omdat ze het goed voor elkaar lijken te hebben. We moeten niet denken dat als iemand goed in de slappe was zit, hij verplicht is ons financieel te steunen. Ook mogen we niet denken dat we het niet zo nauw hoeven te nemen met onze beloften aan die persoon. Wees niet jaloers op mensen die financiële zekerheid lijken te hebben (Spreuken 28:22).

Zorg er verder voor dat u de lening terugbetaalt, en doe dat zo snel mogelijk. Als de uitlener daar geen termijn voor heeft vastgesteld, moet u dat doen en u daar dan aan houden. Het wordt aanbevolen om de gemaakte afspraken op papier te zetten, om misverstanden aan beide kanten te voorkomen (Jeremia 32:9, 10). Toon bij het terugbetalen ook uw dankbaarheid. Gewetensvol aflossen voorkomt dat een vriendschap onder spanning komt te staan. Jezus zei in zijn Bergrede: „Laat uw woord Ja gewoon Ja betekenen, en uw Neen, Neen” (Mattheüs 5:37). Houd u verder altijd aan de Gulden Regel: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen” (Mattheüs 7:12).

De Bijbel biedt een eenvoudig alternatief voor het maken van schulden: „Ze is ongetwijfeld een middel tot groot gewin, deze godvruchtige toewijding gepaard aan het genoegen nemen met wat men heeft” (1 Timotheüs 6:6). Met andere woorden, tevredenheid is de beste manier om aan de nadelige gevolgen van lenen te ontsnappen. Het is natuurlijk niet makkelijk om tevreden te zijn als we omgeven worden door mensen die meteen willen hebben wat ze zien. Dan komt toewijding aan God in beeld. In welk opzicht?

Neem het verhaal van een christelijk echtpaar in Azië. Toen ze wat jonger waren, keken ze op naar mensen die een eigen huis hadden. Daarom gebruikten ze hun spaargeld en geld dat ze van de bank en van familie hadden geleend om een huis te kopen. Maar al snel werden de hoge maandlasten te veel voor ze. Ze gingen meer werken en maakten lange dagen, waardoor ze weinig tijd overhielden voor hun kinderen. „De stress, pijn en het gebrek aan slaap voelden als een zware steen op mijn hoofd. Het was verstikkend”, vertelt de man.

Uiteindelijk dachten ze na over de raad in 1 Timotheüs 6:6 en besloten ze dat het huis verkopen de enige oplossing was. Twee jaar later waren ze eindelijk van hun schulden verlost. Wat leerden ze hieruit? „Een geestelijke kijk op materiële dingen vormt een bescherming”, zeiden ze.

Veel mensen kennen het Swahilische spreekwoord uit de inleiding. Toch blijven mensen geld lenen. De bovenstaande Bijbelse principes laten duidelijk zien dat het verstandig is om twee keer na te denken over de vraag: zal ik geld lenen?