Pasen wordt door de Encyclopædia Britannica omschreven als het ‘belangrijkste feest van de christelijke kerk, waarmee de opstanding van Jezus Christus wordt herdacht’. Maar is Pasen echt een christelijke viering?

De echtheid van een archeologische vondst wordt vastgesteld op basis van details. Op een vergelijkbare manier moeten alle paasgebruiken goed onderzocht worden om te bepalen of Pasen een christelijke viering is.

Om te beginnen moesten Jezus’ volgelingen zijn dood herdenken, niet zijn opstanding. Paulus noemde deze herdenking ‘het avondmaal des Heren’ (1 Korinthiërs 11:20; Lukas 22:19, 20).

Bovendien hebben de meeste paastradities ‘weinig te maken’ met de opstanding van Jezus, ‘maar stammen ze van folkloristische gebruiken af’, zegt de Britannica. Over bijvoorbeeld het paasei zegt The Encyclopedia of Religion: ‘Het ei staat voor nieuw leven dat door de schijnbare dood (hardheid) van de eierschaal breekt.’ Verder zegt het boek: ‘Het konijn stond bekend als een bijzonder vruchtbaar dier en staat daarom symbool voor het aanbreken van de lente.’

Philippe Walter, hoogleraar middeleeuwse literatuur, legt uit hoe die gebruiken onderdeel werden van de paasviering. Hij schreef dat ‘bij het verchristelijken van heidense religies’ het heidense feest voor ‘de overgang van de dood van de winter naar het leven van de lente’ eenvoudig aan de opstanding van Jezus gekoppeld kon worden. Zo kon er een grote stap gemaakt worden in het introduceren van ‘christelijke herdenkingen’ in de heidense kalender, wat massabekering makkelijker maakte.

Die ‘verchristelijking’ begon pas na de dood van de apostelen. Vóór die tijd vormden zij een ‘belemmering’ tegen heidense invloeden (2 Thessalonicenzen 2:7). Paulus waarschuwde dat na zijn ‘heengaan’ mannen zouden ‘opstaan die verdraaide dingen zouden spreken om de discipelen achter zich aan te trekken’ (Handelingen 20:29, 30). En aan het eind van de eerste eeuw schreef Johannes al dat sommige mannen christenen misleidden (1 Johannes 2:18, 26). Dat leidde uiteindelijk tot het overnemen van heidense gebruiken.

Sommigen vinden misschien dat het niet verkeerd was dat bepaalde paasgebruiken toegestaan werden — ‘heidenen’ zouden daardoor de betekenis van Jezus’ opstanding beter begrijpen. Maar Paulus zou het daar nooit mee eens zijn geweest. Hoewel hij veel heidense gebruiken zag toen hij door het Romeinse Rijk reisde, nam hij ze nooit over om mensen meer begrip over Jezus te geven. Sterker nog, hij waarschuwde christenen: ‘Komt niet onder een ongelijk juk met ongelovigen. Want wat voor deelgenootschap hebben rechtvaardigheid en wetteloosheid? Of wat heeft licht met duisternis gemeen? “Gaat daarom uit hun midden vandaan en scheidt u af”, zegt Jehovah, “en raakt het onreine niet langer aan”’ (2 Korinthiërs 6:14, 17).

Op basis van deze korte beschouwing kunnen we dus concluderen dat Pasen geen christelijke viering is.