AYITSANO DI RO MAKIWA?
Ka Mokgo Nko ya Mpsya yi Kgonang go Nkgelela
Bo ba go nyakolla ba re mpsya mo yi nkgelela mpsya ye nngwana yi ka kgona go kwa gore ke ye kaye ka mengwaga, gore ke pholo kela ke tshadi le gore yi kwatiye kela yi jabodiye. Fote mpsya ba ka yi tšhutisa gore yi nkgelele dibhomu kela didhraksi. Rune re berekisa maahlo go nyakolla dilo mara dimpsya di berekisa dinko. Ke setšha di “bala” ka dinko tsa tsona.
Nagana ka sowa ša: Dinko tsa dimpsya di phala tsa rune kgole ka go nkgelela. Go ya ka U.S. National Institute of Standards and Technology, mpsya yi kgona go “nkgelela dilo tse dinyana di le kgole. Tsowa di ka tshwana le mo motho a ka kgona go nkgelela tšhukela ya go lekana llepola ka lloši yi le teng ga meetši ya go feta 100 ya dikete tsa dilitha.”
Ke ntaba nko ya mpsya yi phala ya rune ka go nkgelela?
Nko ya mpsya yi thambhiye, sosone se yi gelepa gore yi kgone go nkgelela dilo tse di nyana.
Nko ya mpsya yi na le mašuba ka mabedi, lešuba ka lloši ke la go wona ke mokane le lengwana ke la go nkgelela. Mo mpsya yi nkgelela selo, moya wa gona wo kena ga lešuba la go nkgelela.
Lešuba la nko ya mpsya la go nkgelela le ya lekanana, lehlaya le lengwana le le lengwana le ka lekana gana hala ga 130 ya disenthimitha kela go feta hone, hala dinko tsa batho go le 5 ya disenthimitha.
Mpsya yi kgona go nkgelela go phala rune ka taba la gore yona yi na le dilo tsa go tlala ka ho mmeleng tsa go yi gelepa gore yi nkgelele go phala batho.
Dilo tsowa ka mokana ga tsona di gelepa mpsya gore yi kgone go tšiba menkgo ya go sa tshwane. Mo re beyisa, go ya ka bo ba go tšiba dilo ba re rune re kgona go kwa monkgo wa mosope mara mpsya yona yi kgona go kwa gore mone mosopeng ba tšhelatšhediye ying.
Bo ba go nyakolla ka tso tsa khensa ba ku Pine Street Foundation, ba re byoko bya mpsya le nko ya yona dya berekisana gore go be “motšhini wa go nkgelela wa go phala metšhini ka moka ya ho lefaseng.” Bo ba tsa sayense ba maka motšhini ba yekisela nko ya mpsya gore wo nkgelele dibhomu, didhraksi le malwele ya go tshwana le khensa.
O nagana ying? Ayitsano di f’lo timakegela gore nko ya mpsya yi kgone go nkgelela? Kela go na le ye a yi makiyeng?