Go Tsoma Ditharollo

GO THOMA ka 1972 ditšhaba tša ka godimo ga tše lekgolo di ile tša saenela tumelelano ya ditšhaba-tšhaba yeo e bego e iletša go dirwa, go tšweletšwa le go kgoboketšwa ga dibetša-phedi. Tumelelano ye, yeo e bitšwago Biological and Toxin Weapons Convention (BTWC [Tumelelano ya Mabapi le Dibetša-phedi le tša Mpholo]), e be e le ya pele go thibela mohuta ka moka wa dibetša. Phošo ya yona e bile gore e ile ya palelwa ke go hloma tsela ya go kgonthišetša gore ditšhaba di be di latela melao.

Go thata go kgonthišetša gore dinaga ga di tšweletše dibetša-phedi, ka ge mekgwa e swanago gotee le tsebo tšeo di dirišetšwago merero ya khutšo di ka dirišetšwa gape go tšweletša dibetša-phedi. Seka se sa thekinolotši ya tša thutaphedi seo se “šomago gabedi” se dira gore go be bonolo go uta tšweletšo ya dibetša mafelong a tšweletšo le dilaporatoring tšeo di bonagalago di phegelela mediro ya selegae yeo e lego molaong.

Bakeng sa go rarolla mathata a tša go kgonthišetša, ka 1995 baemedi ba dinaga tše di fapa-fapanego ba ile ba thoma go rerišana ka tumelelano ya ditšhaba-tšhaba yeo e tlamago. Lebaka la nywaga ya ka godimo ga e tshela, ba ile ba ahla-ahla gore ke megato efe e lebanyago yeo e ka tšewago bakeng sa go kgonthišetša gore ditšhaba di be di dira ka go dumelelana le BTWC. Ka December 7, 2001, seboka sa dibeke tše tharo seo go sona go bego go e-na le mekgatlo e 144 ya tumelelano ya 1972 se ile sa fela go se gwa fihlelelwa tumelelano. Bothata bjo bogolo e be e le gore United States e be e sa dumelelane le ditšhišinyo tša motheo mabapi le kamoo go ka kgonthišetšwago gore dinaga di dira ka go dumelelana le BTWC. United States e ile  ya bolela gore go dumelela batho bašele ba hlahloba mafelo a tšona a tša bohlabani le a diintaseteri go be go tla ba biletša dihlodi.

Seo se Letšego ka Pele

Thekinolotši ya tša thutaphedi e na le bokgoni bja go tliša botse gotee le bobe. Dithekinolotši tše dingwe tše dikgolo—thutamahlale ya ditšhipi, dithuthupi, go fehla mollo ka gare ga entšine, tšweletšo ya difofane le di-electronic—ka moka ga tšona di ile tša dirišwa e sego feela bakeng sa merero ya khutšo eupša gape le bakeng sa merero ya ntwa. Na go bjalo ka thekinolotši ya tša thutaphedi? Ba bantši ba dumela gore karabo ya potšišo yeo ke ee.

Pego ya 1999 ka U.S. Commission on National Security e itše: “Batho ba ikemetšego gotee le dihlopha . . . ba tla ba le matla le tutuetšo, gomme ba bantši ba tla ba le mokgwa o tšhošago wa go baka tshenyo. . . . Go tla ba le tiragalo e kgolo ya dihlopha tša bo-radikgaruru gotee le batho ba ikemetšego, yeo gantši e tutueletšwago ke phišego ya bodumedi, ditumelo tša dihlotswana tšeo di bonagalago di se na teka-tekano goba go kgopišega kudu. Batšhošetši ga bjale ba kgona go diriša dithekinolotši tšeo pele e bego e le tša mebušo e megolo feela ke moka ba hlasela mafelo a magolo a baagi.”

Le ge re sa tsebe seo se tlago go direga kgaufsinyane, fela re tseba seo Modimo a se nagannego ka batho. Beibele e holofetša gore go tla tla nako yeo ka yona batho lefaseng “ba tlo [go] dula bà iketlile, xò se na e a ba thšošaxo.” (Hesekiele 34:28) Bakeng sa go hwetša mo go oketšegilego mabapi le kholofetšo yeo e homotšago, ikopanye le Dihlatse tša Jehofa tša lefelong la geno goba o ngwalele atereseng e swanetšego e lego go letlakala 5 la makasine wo.

[Seswantšho go letlakala 30]

Banyakišiši ba hlama ditsela tša go fokotša “anthrax” bogale

[Mothopo]

Photo courtesy of Sandia National Laboratories

[Seswantšho go letlakala 30]

Seboka sa Mabapi le Dibetša-phedi, November 19, 2001, Switzerland

[Mothopo]

AP Photo/Donald Stampfli

[Diswantšho go letlakala 31]

Beibele e holofetša nako yeo ka yona bohle ba tlago go “dula bà iketlile”