Kriste O Bolela Le diphuthego
Kriste O Bolela Le diphuthego
“Xo bolêla E a swerexo ’naledi tše šupaxo ka seatla s’axwe.”—Kutollo 2:1.
1, 2. Ke ka baka la’ng re swanetše go ba le kgahlego go seo Kriste a se boditšego diphuthego tše šupago tša Asia Minor?
MORWA yo a tswetšwego a nnoši wa Jehofa e lego Jesu Kriste, ke Hlogo ya phuthego ya Bokriste. E le gore a boloke phuthego ya balatedi ba gagwe ba tloditšwego e se na bosodi, Kriste o diriša bohlogo bja gagwe ka go e reta le ka go e phošolla. (Ba-Efeso 5:21-27) Mehlala ya gona e ka go Kutollo dikgaolo 2 le 3, moo re hwetšago melaetša e matla le e lerato ya Jesu yeo e lebišitšwego go diphuthego tše šupago tša Asia Minor.
2 Pele a ka kwa mantšu a Jesu a yago go diphuthego tše šupago, moapostola Johane o ile a bontšhwa pono ya “letšatši la Morêna.” (Kutollo 1:10) “Letšatši” leo le thomile ge Mmušo wa Mesia o be o hlongwa ka 1914. Ka gona, seo Kriste a se boditšego diphuthego ke sa bohlokwa kudu mehleng ye ya bofelo. Kgothatšo le keletšo tša gagwe di re thuša go lebeletšana le mehla ye e hlobaetšago.—2 Timotheo 3:1-5.
3. “Dinaledi,” “barongwa” le “dihlôma-pônê” tšeo moapostola Johane a di bonego di swantšhetša’ng?
3 Johane o ile a bona Jesu Kriste yo a tagafaditšwego, yo “a swerexo ’naledi tše šupaxo ka seatla s’axwe” le yoo “a sepelaxo xare xa dihlôma-pônê tše šupaxo tša xauta,” goba diphuthego. “Dinaledi” ke “batseta [barongwa, PK] ba diphuthêxô tše šupaxo.” (Kutollo 1:20; 2:1) Ka dinako tše dingwe dinaledi di swantšhetša dibopiwa tša moya tša barongwa, eupša Kriste o be a ka se diriše batho go bega melaetša e yago go dibopiwa tša moya. Ka gona, ka mo go kwagalago “dinaledi” tše di swantšhetša balebeledi bao ba tloditšwego ka moya, goba dihlopha tša bagolo. Lentšu “barongwa” le tswalana le karolo ya bona yeo ba e kgathago e le batseta. Ka baka la ge mokgatlo wa Modimo o godile, “molaki e a bôtêxaxo yo bohlale” gape o kgethile le banna bao ba swanelegago ba “dinku tše dingwê” tša Jesu go ba balebeledi.—Luka 12:42-44; Johane 10:16.
4. Bagolo ba holwa bjang ke go ela hloko seo Kriste a se botšago diphuthego?
4 “Dinaledi” di ka letsogong le letona la Jesu—di matleng, taolong, thekgong le tšhireletšong tša gagwe. Ka gona, di ikarabela go yena. Ka go ela hloko mantšu a gagwe a yago go e nngwe le e nngwe ya diphuthego tše šupago, bagolo ba mehleng yeno ba bona kamoo ba ka swaraganago le maemo a swanago. Ke therešo gore Bakriste ka moka ba swanetše go theetša Morwa wa Modimo. (Mareka 9:7) Ka gona, ke’ng seo re ka ithutago sona ka go ela hloko ge Kriste a dutše a bolela le diphuthego?
Go Morongwa wa Efeso
5. Efeso e be e le motse wa mohuta mang?
5 Jesu o ile a reta le go sola phuthego ya Efeso. (Bala Kutollo 2:1-7.) Tempele e kgolo kudu ya modimogadi Artemis e be e le lefelong le leo le humilego kudu la tša kgwebo le la bodumedi leo le lego ka lebopong la ka bodikela bja Asia Minor. Gaešita le ge Efeso e be e tletše ka boitshwaro bjo bo gobogilego, bodumedi bja maaka le go diriša maleatlana, Modimo o ile a šegofatša bodiredi bja moapostola Paulo le ba bangwe motseng woo.—Ditiro, kgaolo 19.
6. Lehono Bakriste bao ba botegago ka go se kwanantšhe ba swana bjang le ba kua Efeso ya bogologolo?
6 Kriste o ile a reta phuthego ya Efeso ka gore: “Medirô ya xaxo ke a e tseba, le xo itapiša xa xaxo, le xo kxôtlêlêla xa xaxo, le xore ba babe O šitilwe xo axišana nabô’, ’me bao ba rexo re Baapostola, mola è se bôná, O ba lekotše wa hwetša è le ba maaká.” Lehono, diphuthego tša balatedi ba Jesu ba therešo di na le pego e swanago ya ditiro tše botse, go šoma ka thata le kgotlelelo. Ga ba kgotlelele bana babo bona ba maaka bao ba nyakago go lebelelwa e le baapostola. (2 Ba-Korinthe 11:13, 26) Ka go swana le ba-Efeso, lehono Bakriste bao ba botegago ka go se kwanantšhe ‘ba ka se kgotlelele batho ba babe.’ Ka gona, bakeng sa go boloka go sekega ga borapedi bja Jehofa le go šireletša phuthego, ga ba itswalanye le bahlanogi bao ba sa itsholego.—Ba-Galatia 2:4, 5; 2 Johane 8-11.
7, 8. Ke bothata bofe bjo bogolo bjoo bo bego bo le gona ka phuthegong ya Efeso, le gona re ka lebeletšana bjang le boemo bjo bo swanago?
7 Lega go le bjalo, Bakriste ba kua Efeso ba be ba e-na le bothata bjo bogolo. Jesu o itše: “Se ke se sôlaxo xo wene, ké xe leratô la xaxo la pele O le lahlile.” Ditho tša phuthego di be di swanetše go tsošološa lerato la tšona la pele la go rata Jehofa. (Mareka 12:28-30; Ba-Efeso 2:4; 5:1, 2) Le rena re swanetše go itiša malebana le go lahlegelwa ke lerato la rena la pele la go rata Modimo. (3 Johane 3) Eupša go thwe’ng ge e ba dilo tše bjalo ka go kganyoga mahumo a dilo tše di bonagalago goba go phegelela maipshino go thoma go laola maphelo a rena? (1 Timotheo 4:8; 6:9, 10) Ka gona re swanetše go rapelela thušo ya Modimo ka go tšwa pelong bakeng sa go re thuša gore ditshekamelo tše bjalo di tšeelwe sebaka ke lerato leo le tseneletšego la go rata Jehofa le tebogo ya go leboga dilo ka moka tšeo yena le Morwa wa gagwe ba re diretšego tšona.—1 Johane 4:10, 16.
8 Kriste o ile a kgothatša ba-Efeso ka gore: “Xopola mo O wetšexo fase, O sokoloxê O boêlê medirong yela ya pele.” Go thwe’ng ge e ba ba sa dira se? Jesu o itše: “Xe O sa dire byalo, ke tlo tsoxa ka Xo tlêla, ka kxorometša se-hlôma-pônê sa xaxo, ka se tloša madulong a sôna.” Ge e ba dinku ka moka di be di ka lahlegelwa ke lerato la tšona la pele, “se-hlôma-pônê” goba phuthego, e be e ka se sa ba gona. Bjalo ka Bakriste ba fišegago, anke re šomeng ka thata go boloka phuthego e phadima moyeng.—Mateo 5:14-16.
9. Dihlotswana di swanetše go lebelelwa bjang?
9 Seo se bego se retega ka ba-Efeso ke gore ba be ba hloile “medirô ya Banikolaite.” Ka ntle le seo se boletšwego ka go Kutollo, ga go na selo seo ka mo go lebanego se tsebjago ka setlogo, dithuto le mediro ya sehlotswana se. Lega go le bjalo, ka ge Jesu a ile a ganetša taba ya go latela batho, re swanetše go tšwela pele re hloile dihlotswana, go etša ge Bakriste ba kua Efeso ba dirile.—Mateo 23:10.
10. Bao ba kwago seo moya o se bolelago ba tla thabela’ng?
10 Kriste o itše: “E a naxo le tsêbê a a kwê se Môya o se botšaxo diphuthêxô.” Ge Jesu a be a le mo lefaseng, o ile a bolela a tutuetšwa ke moya wa Modimo. (Jesaya 61:1; Luka 4:16-21) Ka gona re swanetše go ela hloko seo ga bjale Modimo a se bolelago ka moya o mokgethwa. A tutuetšwa ke tlhahlo ya moya, Jesu o holofeditše gore: “E a fenyaxo ke tlo mo nea a ja sehlare sa bophelô se se lexo Paradiseng ya Modimo.” Go batlotšwa bao ba kwago seo moya o se bolelago, se se bolela bophelo bja go se hwe “Paradiseng ya Modimo” ya legodimong, goba go ba gona ga Jehofa. “Lešaba le lexolo” leo le lona le theetšago seo moya o se bolelago, le tla thabela paradeise ya lefaseng moo le tlago go nwa ‘meetse a bophelo a noka e sekilego,’ gomme le tla fodišwa ke “matlakala a sehlare” seo se lego ka thoko ga yona.—Kutollo 7:9; 22:1, 2; Luka 23:43.
11. Re ka kgona bjang go godiša lerato la go rata Jehofa?
11 Ba-Efeso ba be ba lahlile lerato la bona la pele, eupša go thwe’ng ge e ba lehono boemo bjo bo swanago bo tšwelela ka phuthegong? Re le motho ka o tee ka o tee anke re godišeng lerato la go rata Jehofa ka go bolela ka ditiro tša gagwe tše lerato. Re ka bontšha tebogo ya rena ya go leboga lerato leo Modimo a le bontšhitšego ka go nea topollo ka Morwa wa gagwe yo a rategago. (Johane 3:16; Ba-Roma 5:8) Moo go swanetšego gona, re ka bolela ka lerato la Modimo ditlhalosong le dikarolong tša lenaneo dibokeng. Re ka bontšha lerato la rena ka noši la go rata Jehofa ka go tumiša leina la gagwe bodireding bja Bokriste. (Psalme 145:10-13) Ee, mantšu le ditiro tša rena di ka dira mo gontši go tsošološa le go matlafatša lerato la pele la phuthego.
Go Morongwa wa Simirina
12. Histori e utolla’ng mabapi le Simirina le mekgwa ya bodumedi ya fao?
12 Phuthego ya Simirina e ile ya retwa ke Kriste, e lego “Wa-mathômô le Wa-mafêlô, E a kilexo a hwa ’me a phela” ka go tsošwa. (Bala Kutollo 2:8-11.) Simirina (yeo ga bjale e lego Izmir, Turkey) e be e agilwe lebopong la ka bodikela bja Asia Minor. Ba-Gerika ba ile ba aga motse, eupša ba-Lydia ba ile ba o fediša mo e ka bago ka 580 B.C.E. Bahlatlami ba Alexander yo Mogolo ba ile ba aga Simirina gape lefelong le lefsa. E ile ya ba karolo ya profense ya Roma ya Asia gomme e be e le lefelo leo le atlegilego la tša kgwebo e bile e tsebja ka meago ya setšhaba e kgahlišago. Tempele ya yona ya Kesara Tiberio e ile ya dira gore e be lefelo la borapedi bja mmušiši. Barapedi ba be ba swanetše go fiša seorelo se senyenyane gomme ba bolele gore “Kesara ke Morena.” Bakriste ba be ba ka se dumelelane le se ka gobane go bona “Jesu ké Yêna Morêna!” Ka baka leo, ba ile ba tlaišwa.—Ba-Roma 10:9.
13. Gaešita le ge ba diila, ke ka kgopolo efe Bakriste ba kua Simirina ba bego ba humile?
13 Go sa šetšwe tlaišo, Bakriste ba kua Simirina ba ile ba kgotlelela bodiidi, mohlomongwe ba bile ba na le mathata a tša boiphedišo ka gobane ba be ba sa nyake go tšea karolo borapeding bja mmušiši. Bahlanka ba Jehofa ba mehleng yeno le bona ba lebeletšana le diteko tše di swanago. (Kutollo 13:16, 17) Gaešita le ge ba diila, bao ba swanago le Bakriste ba kua Simirina ba humile moyeng, gomme seo ke sona e lego sa bohlokwa kudu!—Diema 10:22; 3 Johane 2.
14, 15. Batlotšwa ba ka hwetša khomotšo efe go Kutollo 2:10?
14 Bontši bja ba-Juda ba kua Simirina e be e le “phuthêxô ya Sathane” ka gobane ba be ba dumela meetlo ye e sego ya mangwalo, ba ile ba gana Morwa wa Modimo, gomme ba hlapaola balatedi ba gagwe bao ba tswetšwego ka moya. (Ba-Roma 2:28, 29) Eupša batlotšwa ba ka hwetša khomotšo e kgolo gakaakang mantšung a Kriste a latelago! O re: “O tsebê xore Diabolo ó tlo lahlêla ba bangwê ba lena kxolexong xore Le lekwê, xomme Le tlo ba le ditlaišêxô ka matšatši a lesome. Bôtêxa xo fihla lehung, ke tlê ke Xo neê mphapahlôxô wa bophelô.”—Kutollo 2:10.
15 Jesu o be a sa boife go hwa ka baka la go godiša bogoši bja Jehofa. (Ba-Filipi 2:5-8) Gaešita le ge gona bjale Sathane a e-lwa le mašaledi a batlotšwa, ga a boife dilo tšeo a swanetšego go lebeletšana le tšona e le sehlopha—tlaišo, go golegwa goba lehu le sehlogo. (Kutollo 12:17) E tla ba bafenyi ba lefase. Le gona go e na le go hwetša kgare e omelelago ya matšoba yeo e bego e rwalwa ke bafenyi e le mphapahlogo dipapading tša baheitene, Kriste o holofetša batlotšwa bao ba tsošitšwego “mphapahlôxô wa bophelô” e le dibopiwa tša legodimong tšeo di sa hwego. A mpho e sa bapišwego gakaakang!
16. Re swanetše go lebiša tlhokomelo ya rena tabeng efe ge e ba re kopanela le phuthego e swanago le ya Simirina ya bogologolo?
16 Go thwe’ng ge e ba re kopanela le phuthego yeo e swanago le ya Simirina ya bogologolo, go sa šetšwe gore kholofelo ya rena ke ya legodimong goba ke ya go phela mo lefaseng? Gona a re thušeng barapedi-gotee le rena go lebiša tlhokomelo go lebaka le legolo leo ka lona Modimo a dumeletšego tlaišego—kgang ya bobuši bja legohle. Hlatse ya Jehofa e nngwe le e nngwe yeo e botegago e hlatsela Sathane e le wa maaka le go bontšha gore gaešita le batho bao ba tlaišwago ba ka thekga ka go se šišinyege tshwanelo ya Modimo ya go buša e le Mmuši wa Legohle. (Diema 27:11) Anke re kgothaletše Bakriste ba bangwe go kgotlelela tlaišo gomme ka baka la seo ba ‘direle Jehofa ka go se kgaotše, ba se na poifo e le bakgethwa le baloki pele ga gagwe ka mehla ka moka ya bophelo bja bona’—gaešita le ka mo go sa felego.—Luka 1:68, 69, 74, 75.
Go Morongwa wa Peregamo
17, 18. Peregamo e be e le lefelo la borapedi bja mohuta ofe, gomme mafelelo a go gana go tšea karolo borapeding bjo bjalo bja medimo ya diswantšho e be e ka ba afe?
17 Phuthego ya Peregamo e ile ya newa bobedi theto le phošollo. (Bala Kutollo 2:12-17.) Peregamo e be e le dikhilomithara tše ka bago 80 ka leboa la Simirina, e be e le motse wo o bego o tletše ka bodumedi bja boheitene. Go bonagala ba-Kaladea ba bohlale ba bohlabela (balepi ba dinaledi) ba ile ba tšhabela moo go tšwa Babele. Balwetši ba ile ba tla tempeleng yeo e tumilego ya Peregamo ya Asclepius, modimo wa maaka wa go fodiša le wa tša kalafo. Peregamo le tempele ya yona yeo e bego e neetšwe go borapedi bja Kesara Augusto, e be e bitšwa “lefelo le legolo la sehlotswana sa bogoši ka tlase ga mmušo wa mathomong.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Bolumo 17, letlakala 507.
18 Kua Peregamo go be go e-na le aletare yeo e neetšwego go Zeus. Le gona motse e be e le lefelo la borapedi bja batho bjoo bo bego bo tutuetšwa ke Diabolo. Ga go makatše gore go be go bolelwa gore phuthego ya moo e be e le moo “sedulô sa boxoši sa Sathane” se bego se le gona! Go gana go rapela mmušiši go be go ka feleletša ka gore motho yo a godišago bogoši bja Jehofa a bolawe. Lefase le sa dutše le rapaletše matleng a Diabolo, gomme ga bjale maswao a botšhaba a dirilwe medimo. (1 Johane 5:19) Go tloga lekgolong la pele la nywaga go fihla lehono, Bakriste ba bantši bao ba botegago ba ile ba bolaelwa tumelo, go swana le yoo Kriste a mmiditšego “Antipa hlatse yeo ya xo mpôtêxêla à bolawa moo xo lena.” Ka ntle le pelaelo Jehofa Modimo le Jesu Kriste ba gopola bahlanka ba bjalo bao ba botegago ka go se kwanantšhe.—1 Johane 5:21.
19. Bileama o ile a dira’ng, gomme Bakriste ka moka ba swanetše go itiša malebana le eng?
19 Le gona Kriste o ile a bolela ka “thutô ya Bileama.” Ka go ba le megabaru ya go hwetša dilo tše di bonagalago, moporofeta wa maaka e lego Bileama o ile a leka go roga Isiraele. Ge Modimo a be a fetoša maroga a gagwe go ba tšhegofatšo, Bileama o ile a šoma le Kgoši ya mo-Moaba e lego Balaka gomme a gogela ba-Isiraele ba bantši borapeding bja medimo ya diswantšho le boitshwarong bjo bo gobogilego bja botona le botshadi. Bagolo ba Bakriste ba swanetše go emela seo se lokilego ka go tia bjalo ka Pinease, yoo a ilego a dira ka go se dumelelane le mediro ya Bileama. (Numeri 22:1–25:15; 2 Petro 2:15, 16; Juda 11) Ge e le gabotse, Bakriste ka moka ba swanetše go itiša malebana le borapedi bja medimo ya diswantšho le go šwahlela ga boitshwaro bjo bo gobogilego bja botona le botshadi ka phuthegong.—Juda 3, 4.
20. Mokriste le ge e le ofe o swanetše go dira’ng ge e ba a thoma go ba le dikgopolo tša bohlanogi?
20 Phuthego ya Peregamo e be e le bothateng bjo bogolo ka gobane e ile ya dumelela gore gare ga yona go be le “ba ba xomarêlaxo thutô ya Banikolaite.” Kriste o ile a botša phuthego gore: “Sokoloxa, xore ke se tlo Xo tlêla ka pelá ka lwa le batho bao ka lerumô la molomo wa-ka.” Dihlotswana di nyaka go gobatša Bakriste moyeng, gomme bao ba ikemišeditšego go thekga dikarogano goba dihlotswana ba ka se be le kabelo Mmušong wa Modimo. (Ba-Roma 16:17, 18; 1 Ba-Korinthe 1:10; Ba-Galatia 5:19-21) Ge e ba Mokriste le ge e le ofe a thoma go ba le dikgopolo tša bohlanogi gomme a nyaka go di phatlalatša, o swanetše go amogela temošo yeo e tšwago go Kriste! E le gore a iphološe masetla-pelong, o swanetše go itshola gomme a nyake thušo ya moya go bagolo ka phuthegong. (Jakobo 5:13-18) Go bohlokwa go gata mogato kapejana, ka gobane Jesu o tla ka go akgofa go tlo ahlola.
21, 22. Ke bomang bao ba jago ‘manna ao a utilwego,’ gomme seo se swantšhetša’ng?
21 Bakriste ba botegago bao ba tloditšwego le bašomi-gotee le bona bao ba botegago ka go se kwanantšhe ga se ba swanela go boifa kahlolo e tlago. Ka moka bao ba kwago keletšo ya Jesu yeo e neilwego ka tlhahlo ya moya o mokgethwa wa Modimo ba letetšwe ke ditšhegofatšo. Ka mohlala, batlotšwa bao ba tla fenyago lefase ba tla laletšwa go ja ‘manna ao a utilwego’ gomme ba tla newa “talama e thšweu” yeo e nago le “’ina le lefsa.”
22 Modimo o ile a nea manna bakeng sa go fepa ba-Isiraele nakong ya leeto la bona la nywaga e 40 lešokeng. Bjo bongwe bja “boxôbê” bo ile bja bolokwa ka gare ga sebjana sa gauta ka gare ga areka ya kgwerano gomme ka go rialo bo be bo utwa ka Sekgethwa-kgethweng sa tabarenakele, moo seetša sa mohlolo se bego se swantšhetša go ba gona ga Jehofa. (Ekisodo 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Ba-Hebere 9:3, 4) Ga go na motho yo a bego a dumeletšwe go ja manna ao a utilwego. Lega go le bjalo, ge balatedi ba Jesu bao ba tloditšwego ba tsošwa, ba apara go se hwe, moo go swantšhetšwago ke go ja ‘manna ao a utilwego.’—1 Ba-Korinthe 15:53-57.
23. “Talama e thšweu” le ‘leina le lefsa’ di bolela’ng?
23 Talama e ntsho e be e bolela kahlolo dikgorong tša tsheko tša Roma, mola e le gore e tšhweu e be e bolela go lokollwa. Go nea ga Jesu Bakriste ba tloditšwego bao ba fentšego “talama e thšweu” go be go bolela gore o ba lebelela ba se na molato, ba sekile e bile ba hlwekile. Ka ge ba-Roma le bona ba be ba diriša ditalama go tsena ditiragalong tše bohlokwa, “talama e thšweu” e ka bolela go amogelwa ga batlotšwa lefelong la legodimong lenyalong la Kwana. (Kutollo 19:7-9) Go molaleng gore ‘leina le lefsa’ le šupa tokelo ya go kopanywa le Jesu e le baja-bohwa gotee Mmušong wa legodimong. Tše ka moka di kgothatša gakaakang batlotšwa gotee le bašomi-gotee le bona tirelong ya Jehofa bao ba holofelago go phela lefaseng la paradeise!
24. Re swanetše go ema kae tabeng ya bohlanogi?
24 Ke ga bohlale go gopola gore phuthego ya Peregamo e be e hlasetšwe ke bahlanogi. Ge e ba boemo bjo bo swanago bo bea boemo bjo bobotse bja moya bja phuthego yeo re kopanelago le yona kotsing, anke re ganetšeng bohlanogi ka mo go feletšego gomme re tšwele pele re sepela therešong. (Johane 8:32, 44; 3 Johane 4) Ka ge barutiši ba maaka goba batho bao ba sekametšego bohlanoging ba ka senya phuthego ka moka, re swanetše go dula re eme ka go tia malebana le bohlanogi, le ka mohla re se ke ra dumelela ditutuetšo tše kgopo go re šitiša go kwa therešo.—Ba-Galatia 5:7-12; 2 Johane 8-11.
25. Sehlogong se se latelago re tla ahla-ahla melaetša ya Kriste e yago diphuthegong dife?
25 A mantšu a hlohlago kgopolo gakaakang a theto le a keletšo ao Jesu Kriste yo a tagafaditšwego a a boditšego diphuthego tše tharo tša tše šupago tša kua Asia Minor tšeo re di ahla-ahlilego! Lega go le bjalo, ka ge a hlahlwa ke moya o mokgethwa, o sa dutše a na le mo gontši mo a tla go botšago diphuthego tše nne tše di šetšego. Melaetša ye, yeo e lebišitšwego Thiathira, Sarede, Filadelefia le Laoditsea e tla ahla-ahlwa sehlogong se se latelago.
[Dipotšišo tša Thuto]
[Caption on page 10]
ASIA MINOR
GERIKA
Simirina
Efeso
Peregamo
Thiathira
Sarede
Filadelefia
Laoditsea
[Caption on page 12]
“Lešaba le lexolo” le tla thabela lefase la paradeise
[Caption on page 13]
Bakriste bao ba tlaišitšwego ke bafenyi ba lefase
O tla Araba Bjang?
• Ke ka baka la’ng re swanetše go ela hloko seo Kriste a se botšago diphuthego?
• Ke bjang re ka thušago go tsošološa lerato la pele la phuthego?
• Ke ka baka la’ng go ka thwe Bakriste bao ba diilago ba kua Simirina ya bogologolo ba be ba humile e le ka kgonthe?
• Ge re naganišiša ka boemo bja phuthego ya kua Peregamo, re swanetše go lebelela kgopolo ya bohlanogi bjang?