Na o be o Tseba?

Jesu o be a era gore’ng ge a be a botša Saulo a re: “Go tšwela pele o ngangabala go etša seruiwa seo se ragago seotledi, go tla go gobatša”?—Ditiro 26:14.

▪ Mehleng ya Beibele, balemi ba be ba diriša diotledi go hlahla diphoofolo tše di dirišetšwago go goga merwalo e boima ge di dutše di lema. Seotledi e be e le patla yeo e nago le ntlhana, yeo mohlomongwe e bego e le ya botelele bja dimithara tše pedi le seripa. Patla e be e na le sepikiri sa ntlha e bogale mafelelong a yona. Ge e ba phoofolo e be e ka raga seotledi, e be e tla ikgobatša. Ka thoko e nngwe ya patla gantši go be go eba le theku yeo e swanago le tšhisele yeo e bego e ka dirišetšwa go tloša ditšhila, letsopa goba dimela mogomeng.

Ka dinako tše dingwe, diotledi di be di dirišwa e le dibetša. Moahlodi le mohlabani wa Moisiraele e lego Shamogara o ile a bolaya Bafilisita ba 600 “ka seotledi sa dikgomo.”—Baahlodi 3:31.

Mangwalo e bile a bolela ka sedirišwa se ka tsela ya seswantšhetšo. Ka mohlala, Kgoši Solomone o ngwadile gore mantšu a motho yo bohlale a ka “swana le mapara a dintlhana a go gapa dikgomo,” gomme a hlahla mogwera wa gagwe gore a dire phetho e nepagetšego.—Mmoledi 12:11.

Jesu yo a tsošitšwego o ile a dira papišo e swanago. O ile a eletša Saulo, motlaiši wa Bakriste, gore a kgaotše go ‘raga seotledi.’ Polelwana yeo e dira gore motho a nagane ka phoofolo e ngangabetšego yeo e ganago go hlahlwa ke mong wa yona. Saulo ka bohlale o ile a arabela keletšong ya Jesu gomme a fetoša tsela yeo a bego a phela ka yona, a ba moapostola Paulo.

Bajuda ba lekgolong la pele la nywaga ba be ba balela nako bjang bošego?

▪ Bajuda bao ba bego ba phela lekgolong la pele la nywaga C.E. ba be ba kgona go diriša sešupanako seo se šomago ka letšatši go balela nako letšatšing leo le apogilego. Lega go le bjalo, ge letšatši le be le apešitšwe ke maru goba e eba bošego, ba be ba diriša sešupanako sa clepsydra, goba sešupanako sa go diriša meetse. Ka ntle le Bajuda, sedirišwa se gape se be se dirišwa ke Baegipita ba bogologolo, Baperesia, Bagerika le Baroma.

Go ya ka The Jewish Encyclopedia, dingwalwa tša Mishnah le Talmud di bolela ka sešupanako sa clepsydra “ka maina a fapafapanego, mohlomongwe e le go hlalosa dibopego tše di sa swanego le tsela yeo se hlamilwego ka yona, lega go le bjalo, tšeo ka moka di šupa selo setee; e lego go tšwa ganyenyane-ganyenyane—yeo ge e bewa ka go lebanya e lego go ngwega—ga meetse, a etšwa ka go rotha, e lego seo se hlalosago lentšu ‘clepsydra’ ka Segerika.”

Sešupanako sa clepsydra se be se šoma bjang? Meetse a be a etšwa ka sebjaneng ka lešobana le lenyenyane leo le lego botlaseng bja sona a tsena ka sebjaneng se sengwe. Motho o be a ka kgona go balela nako ka go lebelela gore meetse a be a etla kae ka sebjaneng sa ka godimo goba sa ka tlase, tšeo bobedi bja tšona di bego di swailwe ka methaladi ya go ela.

Dikampa tša madira a Baroma di be di diriša dišupanako tše bjalo go lemoga dinako tša bošego tša go hlapetša. Go be go letšwa phalafala ge go be go tsena nako e nngwe ya go hlapetša. Motho le ge e le ofe yo a bego a kgona go kwa phalafala e lla o be a lemoga ge go be go tsena nako e nngwe le e nngwe ya go hlapetša ya bošego le ge e fela.—Mareka 13:35