O IKWA bjang ge o nagana ka botšofadi? Se se dira gore batho ba bantši ba tshwenyege, ba be le dipelaelo le go ikwa ba boifa. Maikwelo a a bakwa ke gore gantši go tšofala go tswalanywa le dilo tše di sa kgahlišego tše bjalo ka maswao a botšofadi, go babja, go lebala kudu le malwetši a sa alafegego.

Lega go le bjalo, therešo ke gore batho ga ba tšofale go swana. Batho ba bangwe le ge ba tšofetše ga ba tshwenywe ke malwetši le go lebala. Go kaonefala ga mekgwa ya kalafo go thuša batho ba bangwe go alafa le go laola malwetši a sa alafegego. Ka baka la se, dinageng tše dingwe batho ba bantši ba phela nako e telele.

Go sa šetšwe gore o lebeletšane le mathata a botšofadi goba go se bjalo, batho ba bantši ba duma eka ba ka tšofala ba thabile. Se se ka kgonega bjang? Ka boripana, se se ithekgile ka pono ya motho le go kgona go amogela boemo bjo bjo bofsa bophelong. Go go thuša go lebeletšana le boemo bjo, anke re hlahlobeng keletšo e šomago le e bonolo ya Beibele.

EBA LE BOIPOETŠO: “Bohlale ke bja baipoetši.” (Diema 11:2) Tabeng ye, “baipoetši” e ka ba batho ba godilego bao ba lemogago le go amogela gore ba ka se sa kgona go dira dilo tšeo ba bego ba tlwaetše go di dira, e sego go leka go gana therešo ye. Charles yo a nago le nywaga e 93 wa Brazil, o dumelelane le se ka gore: “Ge e ba o phela nako e telele, o tlo tšofala. O ka se kgone go bušetša dilo morago.”

Lega go le bjalo, go ipoetša ga go bolele gore o swanetše go ba le kgopolo e fošagetšego ya gore “ke tšofetše e bile ga ke sa le selo.” Kgopolo ye e ka go nyamiša. Diema 24:10 e re: “Na o ipontšhitše o nyamile letšatšing la tlalelo? Gona matla a gago a tla hlaela.” Go e na le moo, motho yo a ipoeditšego o bontšha bohlale ka go amogela boemo bja gagwe.

Corrado yo a nago le nywaga e 77 wa Italy, o boletše gore: “Ga se wa swanela go phakiša ge o rotogela gore o se lape, eupša o swanetše go iketla.” Ka mo go swanago, o swanetše go dira diphetogo ge o tšofala. Corrado le mosadi wa gagwe ba ile ba ithuta mokgwa o mofsa wa go dira mešongwana ya ka gae, ba ile ba dira se ka go se dire dilo ka lebelo gore mafelelong a letšatši ba se ikwe ba lapile wa go hwa. Marian yo a nago le nywaga e 81 wa Brazil o na le pono e botse ka botšofadi; o re: “Ke ile ka ithuta go dira dilo ka go iketla. Ke fela ke khutša ge ke lapile.  Ke dula fase goba ka patlamanyana gore ke bale goba go theetša mmino. Ke ithutile go amogela gore ga ke sa kgona go dira dilo tšeo ke bego ke tlwaetše go di dira.”

EBA LE TEKATEKANO: “Basadi ba ikgabiše ka moaparo o rulagantšwego gabotse, ka go se solege le ka go hlaphogelwa ga monagano.” (1 Timotheo 2:9) Polelwana “moaparo o rulagantšwego” e bolela go ba le tekatekano le go kgona go kgetha diaparo gabotse. Barbara yo a nago le nywaga e 74 wa Canada, o re: “Ke leka gore ke dule ke hlwekile. Ga ke nyake go bogega ke hlakahlakane ka kgopolo ya gore ke tšofetše ga ke sa na taba.” Fern wa nywaga e 91 wa Brazil, o re: “Ke ithabiša ka go reka diaparo tše difsa.” Banna ba tšofetšego bona ba ka dira’ng? Antônio yo a nago le nywaga e 73 wa Brazil o re: “Ke leka go dula ke bogega, ke apare diaparo tše hlwekilego le tše nkgago bose.” Ge Antônio a hlalosa kamoo a itlhokomelago ka gona o oketša ka gore: “Ke hlapa le go kota ditedu letšatši le lengwe le le lengwe.”

Ka lehlakoreng le lengwe, go bohlokwa gore o se dule o tshwenyegile kudu ka ponagalo ya gago moo o sa hlwego o bontšha go ‘hlaphogelwa monaganong.’ Bok-im wa nywaga e 69 wa Korea Borwa ga a fo apara selo se sengwe le se sengwe. O re: “Ke a tseba gore ga ke a swanela go apara diaparo tšeo ke bego ke di apara ge ke be ke sa le mofsa.”

EBA LE PONO E BOTSE: “Matšatši ka moka a mohlaki ke a mabe; eupša wa pelo e lokilego o dula a le monyanyeng.” (Diema 15:15) Ge o dutše o gola, o ka thoma go nyama ge o gopola matla ao o bego o na le wona ge o be o sa le mofsa le dilo tše dintši tšeo o bego o kgona go di dira. Ga se phošo go ikwa ka tsela ye. Lega go le bjalo, leka go se nyamišwe ke maikwelo a mohuta wo. Go dula o nagana ka dilo tša kgale go tla go šulafaletša bophelo le go go thibela go dira seo o sa dutšego o kgona go se dira. Joseph wa nywaga e 79 wa Canada o re: “Ke leka go thabela dilo tšeo ke sa kgonago go di dira gomme ka tlogela go tshwenyega ka dilo tšeo ke sa di kgonego.”

Go bala le go ithuta go ka go dira gore o be le pono e botse gomme se se ka go thuša gore o ithute dilo tše difsa. Ka gona, ge e ba go kgonega, fetša nako e lekanego o bala le go ithuta dilo tše difsa. Ernesto yo a nago le nywaga e 74 wa Philippines, o rata go ya bokgobapukung go yo nyaka dipuku tšeo a ka thabelago go di bala. O re: “Ke sa rata go bala, ka ge go utswa kgopolo ya ka gomme ka ya le megopolo ka seo ke se balago.” Lennart yo a nago le nywaga e 75 wa Sweden o dirile phetho e thata ya go ithuta leleme le lengwe.

EBA LE SEATLA SE SE BULEGILEGO: “Tlwaelang go fa gomme batho ba tla le fa.” (Luka 6:38) Itlwaetše go fetša nako le batho ba bangwe le go ba fa dimpho. Se  se tla go thabiša le go go kgotsofatša. Hosa yo a nago le nywaga e 85 wa Brazil, o leka go thuša ba bangwe le ge a sa phele gabotse mmeleng. O re: “Ke leletša bagwera bao ba babjago le bao ba nyamilego mogala le go ba ngwalela mangwalo. Ka dinako tše dingwe ke ba romela dimphonyana. Ke rata go apeela batho bao ba babjago dijo tše di bose.”

Ge e ba o na le seatla se se bulegilego o tla kgothaletša ba bangwe gore ba dire se se swanago. Jan yoo a nago le nywaga e 66 wa Sweden o re: “Ge o rata batho le bona ba tla go rata.” Therešo ke gore motho yo a nago le seatla se bulegilego o bontšha borutho le lerato e lego dika tšeo di ka dirago gore a batamelege.

EBA LE BOGWERA: “Yo a ipeago lekatana o tsoma kganyogo ya gagwe ya boithati; o gana bohlale ka moka.” (Diema 18:1) Go na le dinako tšeo o ka ratago go ba noši, eupša hlokomela gore o se ipee lekatana. Innocent yoo a nago le nywaga e 72 wa Nigeria, o thabela go dula a na le bagwera; o re: “Ke thabela go fetša nako le batho ba nywaga ka moka.” Börje yoo a nago le nywaga e 85 wa Sweden o re: “Ke ipha nako ya go ba le bafsa. Mafolofolo a bona a ntira gore ke ikwe ke le mofsa gape, le ge ke tšofetše.” Leka go laletša bagwera ba gago nako le nako. Han-sik yoo a nago le nywaga e 72 wa Korea Borwa o re: “Nna le mosadi wa ka re rata go laletša bagwera ba rena ba nywaga e sa swanego—ba godilego le bafsa—pokanong e lapološago le dijong.”

Batho bao ba nago le bogwera ba a bolela. Ka ge poledišano e dirwa ke batho ba babedi, o swanetše go ba motheetši yo botse. Bontšha gore o kgahlegela batho ba bangwe. Helena yoo a nago le nywaga e 71 wa Mozambique o re: “Ke rata batho le go ba swara ka seriti. Ke theetša seo ba se bolelago gore ke kgone go tseba seo ba se ratago.” José yoo a nago le nywaga e 73 wa Brazil o re: “Batho ba rata batheetši ba ba botse—bao ba bontšhago kwelobohloko le go kgahlegela ba bangwe, bao ba retago ba bangwe ge ba dirile botse le bao ba ratago metlae.”

Ge o bolela seo o se naganago, leka go ‘noka polelo ya gago ka letswai.’ (Bakolose 4:6) Naganela batho ba bangwe le go ba kgothatša.

LEBOGA: “Ipontšheng le le ba lebogago.” (Bakolose 3:15) Ge o thušwa, leboga seo. Mantšu a ditebogo a dira gore re be le ditswalano tše dibotse. Marie-Paule yoo a nago le nywaga e 74 wa Canada o re: “Nna le monna wa ka re sa tšwa go tloga ntlong e kgolo ra hudugela ntlong e nyenyane. Re thušitšwe ke bagwera ba rena ba bantši go huduga. Re be re hloka le mantšu a go ba leboga. Re ile ra ba ngwalela dikarata tša go ba leboga tšeo di bego di na le melaetša yeo re ingwaletšego yona e bile re be re laletša ba bangwe dijong.” Jae-won yo a nago le nywaga e 76 wa Korea Borwa, o leboga bana babo bao ba mo išago Holong ya Mmušo (lefelo la borapedi la Dihlatse tša Jehofa). O re: “Ke leboga thušo ye kudu moo le nna ke lekago go ba nea disentiana tša go reka makhura. Ka dinako tše dingwe ke ba nea dimpho tše dinyenyane tša go ba le melaetša ya tebogo.”

Ka godimo ga tše ka moka, thabela gore o sa phela. Kgoši Solomone o re gopotša gore: “Mpša e phelago e phala tau e hwilego.” (Mmoledi 9:4) Ke therešo gore ge e ba re eba le pono e botse e bile re ikemišeditše go tlwaela boemo bjo, re ka kgona go tšofala re thabile.