Okusherura ekiconco ky’okuha omuntu buzima tikyorobi. Ahakuba ou turikukiha niwe arikumanya ekirikumushemeza. Kandi eki omuntu arikutwara nk’eky’omuhendo nikibaasa kutaba ky’omuhendo aha ndiijo.

Nk’eky’okureeberaho, omunyeeto naabaasa kuteekateeka ngu kompyuta nari esimu eri aha murembe nikyo kiconco ekirikukirayo oburungi. Kwonka omuntu omukuru naabaasa kukunda ekiconco ahabw’okugira ngu n’eky’obuhunguzi. Omu nganda ezimwe, abakuru n’abato nibakunda kuheebwa sente nk’ekiconco kugira ngu babaase kugura eki barikwenda.

N’obu kiraabe kitoorobi kumanya ekiconco eki omuntu arikukunda baingi nibagumizamu kusherura ekiconco ekirungi kukiha ou barikukunda. Okusherura ekiconco nikibaasa kuguma, kwonka hariho ebintu ebirikubaasa kutuhwera kukitunga. Ka tureebe ebintu bina ebirikubaasa kureetera ou turikwenda kuha ekiconco kukikunda.

Ekyetengo ky’ou turikwenda kuha ekiconco. Aha myaka 10 nari 11 omushaija omuri Belfast, omu matemba ga Ireland, akaheebwa ekiconco ky’egaari z’empaka eki arikugira ngu nikyo kirikukira ebiconco byona ebi baraamuhaire. Ahabw’enki? Akagira ati: “Nikyo naabaire niinyenda buzima.” Eki nikyoreka ngu eki omuntu arikwenda nikibaasa kumureetera kukunda ekiconco eki turikumuha nari kutakikunda. N’ahabw’ekyo teekateeka aha muntu ou orikwenda kuha ekiconco. Teeraho kumanya eki arikubaasa kutwara nk’eky’omuhendo, ahakuba obumwe nikikwata aha kyetengo kye. Nk’ekyo’okureeberaho, abazaire abakaikwire nibakunda kuba hamwe n’ab’omu maka gaabo. Nibabaasa kugira ekyetengo ky’okureeba abaana n’abaijukuru baabo. Waatebeekanisa kugira obwire bw’okuba hamwe n’abanyabuzaare nk’abo nibashemererwa munonga.

Kubaasa kumanya ekyetengo ky’omuntu twine kuhurikiriza gye. Baibuli neetuhiga eti: ‘Orahukye kuhurira, kwonka otarahukiiriza kugamba.’ (Yakobo 1:19) Waaba noogaaniira n’abanywani nari abanyabuzaare baawe, teeraho kuhurikiza gye kubaasa kumanya ebi barikukunda n’ebi barikwanga. Noija kumanya ekiconco kirungi ekiraabashemeze.

 Eki arikwenda. Ekiconco n’obu kyakuba kiri kikye nikibaasa kusiimwa munonga ou turikukiha kyaba nikiza kumuhwera. Kwonka shi noobaasa kumanya ota eki omuntu ondiijo arikwenda?

Nikireebeeka ngu omuringo murungi gw’okumanya eki omuntu arikwenda n’okumubuuza. Kwonka baingi abarikuha ebiconco nibaba batarikwenda ngu omuntu amanye eki barikuza kumuha okuhitsya obu baraakimuhe. Okwongyera ahari ekyo, baingi nibabaasa kugamba ebi barikukunda nari ebi batarikukunda kwonka nibagumirwa kugamba ebyetengo byabo.

N’ahabw’ekyo, teeraho kwetegyereza embeera ey’ou orikwenda kuha ekiconco. Mbwenu shi akiri muto, ni mukuru, takataahire mu bushwere, ari omu bushwere, ataanire n’ou ari nawe omu bushwere, n’omuzaire omwe, aine omurimo, ahuumwirwe aha murimo? Teekateeka aha biconco ebirikubaasa kuhwera omuntu ori omu mbeera nk’ezo.

Kubaasa kwetegyereza ekiconco eki omuntu arikwenda noobaasa kubuuza abandi abari omu mbeera nk’ei arimu. Nibabaasa kukugambira ebyetengo ebi baingi batarikumanya. Bwanyima y’okukora ekyo noobaasa kutungira omuntu ekiconco ekirikubaasa kumuhwera kandi eki baingi batarikubaasa kuteekateeka.

Obwire obu twakimuheeramu. Baibuli neegira eti: ‘Ekigambo ekigambiirwe omu bunaku bwakyo ka ni kirungi!’ (Enfumu 15:23) Ekyahandiikirwe eki nikyoreka ngu twakoresa gye ebigambo byaitu omu bunaku obuhikire nibihikiiriza kihango. Nikyo kimwe n’ebi turikukora. Nk’oku ebigambo ebigambirwe omu bunaku obuhikire birikushemeza ori kubihuriikiza, twaha omuntu ekiconco omu bunaku obuhikire ou twakiha naija kushemererwa munonga.

Munywani waawe naaza kugaitwa. Omunyeeto ori haihi kuheza emishomo ye. Abashweraine abari haihi kutunga omwana. Obu nibumwe aha bwire obu baingi barikukira kuheeramu ebiconco. Bamwe bashangire kiri kirungi kuhandiika ebiro by’omutaano eby’omwaka ogurikwija. Omu muringo ogu nikibaasa kubahwera kwetebeekanisa bukiri kare kusherura ekiconco kirungi. *

Titurikuha ebiconco omu biro bikuru byonka. Nitubaasa kutunga okushemererwa ahabw’okugaba obwire bwona. Kwonka twine kwegyendesereza. Nk’eky’okureeberaho, omushaija yaaha omukazi ekiconco kandi omukazi atarikumanya ahabw’enki yaakiheebwa, naabaasa kuteekateeka ngu naamukunda kandi naayenda kwongyera kumumanya. Ekyo kyaba kitari kigyendererwa kye nikibaasa kureetaho obuteetegyerezana nari oburemeezi. Eki nikitutwara aha nshonga endiijo nkuru​—ebigyendererwa by’ogwo orikuhayo.

Ebigyendererwa by’ogwo orikuhayo. Omu ky’okureeberaho eki twareeba ni kirungi kumanya yaaba ou turaahe ekiconco naabaasa kugira emiteekateekyere endiijo. Kandi orikuhayo nawe aine kushwijuma ebigyendererwa bye. N’obu baingi barikuteekateeka ngu baine ebigyendererwa birungi by’okuha abandi ebiconco, nibakira kukikora omu biro bikuru obu barikuba nibagyemeserezibwa. Abandi nibaha ebiconco kugira ngu bagire eki baatunga nari ahabw’okwenda kutwarizibwa omu muringo gw’omutaano.

Niki eki orikubaasa kukora kuhamya ngu waaha omuntu ekiconco n’ebigyendererwa birungi? Baibuli neegira eti: “Byona ebi murikukora, mubikorese rukundo.” (1 Abakorinso 16:14) Waahayo ahabwa rukundo eyaabuzima n’okufayo ahari ogwo ou turikuha ekiconco, naija kushemererwa, naiwe otungye okushemererwa okurikukirayo ahabw’okuba efura. Kandi waahayo oyihire aha mutima Tataitwe ow’omu iguru naashemererwa. Entumwa Paulo akasiima Abakristaayo b’omuri Korinso ahabw’okuhayo beekundiire kuhwera Abakristaayo b’omuri  Buyudaaya. Paulo akabagira ati: “Ruhanga akunda efura.”​—2 Abakorinso 9:7.

Okuta omutima aha bintu ebi twagaaniiraho nibibaasa kukuhwera kuha omuntu ekiconco ekirikubaasa kumushemeza. Ahabw’enshonga ezi n’ezindi Ruhanga atebeekanisiize abantu ekiconco ekirikukirayo. Shoma ekicweka ekirikukurataho kumanya ekiconco eki eky’omutaano.