Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Duzu A Le Ehyia Fufule?

Duzu A Le Ehyia Fufule?

Duzu A Le Ehyia Fufule?

EHYIA fufule fa sonla ngoane to esiane nu. Ɔkile kɛ awie ɛnlɛ aleɛ, nzule, nee patulo, anzɛɛ ɔnnyia dabelɛ, ayileyɛlɛ nee nwoma ɛzukoalɛ kpalɛ. Ɔka menli mgbe mgbe ko mɔɔ bɛ dodo nee menli mɔɔ wɔ Afrika maanle ne mɔ kɔsɔɔti anu bazɛ la. Noko akee, menli dɔɔnwo mɔɔ wɔ Europe Adɔleɛ nee Ameleka Sɔlɔ la ɛnze ehyia fufule deɛ holɛ. Yemɔti, maa yɛzuzu menli mɔɔ wɔ tɛnlabelɛ ɛhye anu la bie mɔ anwo.

Mbarushimana wɔ Rwanda, Afrika, ɔ nee ɔ ye nee ɔ mra nnu a de a. Ebunlu hunle bɛ ra ne mɔɔ to zo nsia la. Ɔse: “Ɛnee ɔwɔ kɛ me ze kyɛ ye azɛlɛ ne anu maa yɛdayɛ nsia ne. Me afoa nu ɛdeɛ ne yɛle ekyi somaa yemɔti ɛnee ɔwɔ kɛ me nee me abusua ne tu kɔtɛnla suakpole zo. Me nee me ye lile ɛkpa zoale awolɛ nee ɛnwea wɔ ahodoku nu. Ɛnee nvɛnzɛlɛ ɛnle yɛ sua ne anwo. Ɛnee yɛkɔsa nzule wɔ bula bie mɔɔ wɔ kpolisima ɛkɛ la anu. Ɛnee yɛta yɛdi aleɛ kokye kenle ko biala, noko saa yɛanyia gyima yɛanyɛ a, kenle zɔhane yɛbua yɛda. Saa ɔba ye zɔ a mefinde ɔluakɛ saa ngakula ne mɔ ɛlɛsu ɛhɔne a ɔyɛ me atetee.”

Victor nee Carmen yɛ mgbɔlaboa boɛ. Bɛ nee bɛ mra nnu de suakpole bie mɔɔ ɛde ɔ nwo mɔɔ wɔ Bolivia la anu. Bɛhaye sua ekpumgbunli ko bie mɔɔ ɛlɛsɛkye na ɔnwu la, bɛnlɛ laete. Ɛnee ngakula dɔɔnwo wɔ sukulu ne anu yemɔti ɛnee ɔwɔ kɛ Victor kpondɛ ɛkponle maa ɔ ra raalɛ ne na bɛava ye. Ɛnee ɔwɔ kɛ agyalɛma ne tia mayɛlɛ nsia (kilomita 10) kɔkpondɛ ɛyɛne na bɛava bɛado aleɛ mɔɔ bɛbali nee nzule mɔɔ bɛbanlo la. Carmen se: “Yɛnlɛ tiefi, yemɔti ɛnee yɛkɔyɛ yɛ nwo boɛ wɔ azule bie mɔɔ bɛbia nu na eza bɛto ewule bɛgua nu la anu. Ngakula ne mɔ anwo ta to bɛ.”

Francisco nee Ilídia de namule nu wɔ Mozambique. Bɛ ra ko vile nu; ebunlu ɛhu bieko ɔluakɛ asopiti ne anlie ye ando ɛkɛ anyɛ ye ayile. Agyalɛma ne dua awule nee nrɛlɛbɛta dɔɔnwo wɔ bɛ azɛlɛ ekyi ne azo amaa bɛanyia siane nsa aleɛ. Francisco ka kɛ: “Ɔdwu mekɛ ne bie a ezule ɛndɔ anzɛɛ nwule wua aleɛ ne, yemɔti mekɔpɛ kɛnlampone mɔɔ bɛfa bɛyɛ kpɔda la metɔne ye amaa meanyia ezukoa ekyi. Eza yɛtia dɔnehwele nwiɔ yɛkɔ kpɔkɛ nu yɛkɔkpondɛ ɛyɛne. Mesoa file ko yɛɛ me ye noko soa ko, yɛfa ko yɛto yɛ aleɛ na yɛtɔne ko.”

Menli dɔɔnwo te nganeɛ kɛ, ɔnle kpalɛ kɛ saa ɛkyɛ menli mɔɔ wɔ ewiade ye la anu 7 a nuhua 1 nwu amaneɛ kɛ Mbarushimana, Victor, nee Francisco la, noko menli mgbe mgbe mɔɔ ɛha la ɛnyia bɛ nwo kpole. Bie mɔ ɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbayɛ ɛhye anwo debie. Edwɛkɛ mɔɔ doa zo la bahilehile bɛ mɔdenlebɔlɛ ne nee bɛ anyelazo mɔɔ bɛlɛ la anu.

[Nvoninli ne mɔ wɔ mukelɛ 2, 3]

Carmen nee ɔ mra ne mɔ anu nwiɔ ɛlɛsa nzule wɔ azule bie anu