Kasin Antam La?
Akin ya saray adiskobrin bricks tan hurnoan ya nalmo ed Babilonia et patunay ya talagan agawa iray akarekord ed Biblia?
WALA ray akotkot na saray archaeologist ya amayamay ya bricks o laryo ed Babilonia, sakey ya syudad nensaman. Inusar irayan bricks pian ipaalagey iyan syudad. Imbaga nen Robert Koldewey, sakey ya archaeologist, ya sarayan bricks et gagawaen ed hurnoan “diad paway na syudad ta maong ya klase so dalin ditan tan amayamay so nausar ya pantungo.”
Base ed saray nalmon rekord, atuklasan ya walay mauges ya panguusaran na saray opisyal na Babilonia ed sarayan hurnoan. Oniay imbaga na sakey ya eksperto, si Paul-Alain Beaulieu, ya professor ed University of Toronto: “Wala ray sulsulat ed Babilonia . . . ya ditan et akadetalye so impangiganggan na ari ya ibantak ed hurnoan tan poolan ya mabilay iray rebelde tan saray anggapoy respeto ra ed saray sagradon bagay.” Singa bilang, oniay nabasa ed sakey ya rekord nen panaon nen Arin Nabucodonosor: “Patey yo ra, poolan yo ra, ikalot yo ra . . . dia ed hurnoan . . . ya anggad onasewek tan natektek ira.”
Nanonotan tayod saya imay salaysay ed Biblia ya akarekord ed Daniel kapitulo 3. Nabasa ditan ya angipaalagey si Arin Nabucodonosor na balbaleg ya imahen ya gawad gold diad patar na Dura, ya walad paway na syudad na Babilonia. Nen aglabay na taloran Hebreo ya si Sadrac, Mesac, tan Abednego so ondakmomo ed imahen, amasnok ya maong si Nabucodonosor. Kanian “ingganggan ton papetangen a maminpito so hurno,” tan imbuntok da ditan imay taloran lalaki. Pero inligtas ira na sakey ya anghel.—Dan. 3:1-6, 19-28.
Anggan saray mismon bricks ya aromog ed Babilonia et papaneknekan da ya duga so ibabaga na Biblia. Maslak ed sarayan bricks et walay akasulat ya mangirarayew ed ari. Singa bilang, walay onian nabasa: “Si Nabucodonosor, ya Ari na Babilonia . . . Say palasyo, ya panaayaman na maglorian Ari, ya impaalagey kon mismo . . . Manuley komon ed sayan pasen iray ananak ko tan apok diad anggad angga.” Sarayan salita et halos pareho ed samay nabasad Daniel 4:30. Diad sayan teksto et oniay inlastog nen Nabucodonosor: “Agta saya so Babilonia a Makapanyari, ya impaalagey kon mismo parad abung na ari diad panamegley na biskeg ko tan pakayarik tan parad gloria na katagyan ko?”