Tepet na Saray Manbabasa
Kasin wala ni arum ya inakan na saray Israelita diad kalawakan o puros mana tan pugo labat?
Legan na 40 ya taon na saray Israelita diad kalawakan, mana so kaslakan ya kakanen da. (Exo. 16:35) Amidua met ya nanmilagro si Jehova pian makataway iray karne na pugo. (Exo. 16:12,13; Num. 11:31) Pero wala met ni arum ya inakan da.
Singa bilang, igigiya ira no maminsan nen Jehova diad pasen ya ‘napampainawaan da’ ya ditan et wala ray subol na danum tan wala ray naromog ya naakan. (Num. 10:33) Say sakey ya pasen ya nakar da et diad Elim. Ditan et “walay 12 subol na danum tan 70 kiew a palma”—ya posiblin ontutukoy ed kiew ya datiles. (Exo. 15:27) Oniay imbaga na libron Plants of the Bible tungkol ed kiew ya datiles: “Ontutubo itan ed dakel ya lugar. Minilyon ya totoo so minanabang ed satan. . . . Atan so pangaalaan day naakan tan larak, tan mangiiter iratan na sirom.”
Nayarin tinmunda met iray Israelita ed pasen ya tatawagen la natan ya Feiran Oasis, ya naromog ed Lawak na Feiran. a Imbaga na libron Discovering the World of the Bible ya “say karukey na sayan lawak et 81 milya [o 130 kilometro] tan satan so sakey ed saray sankarukeyan, sankarakepan, tan sankasikatan ya lawak ed Sinai.” Onia ni imbaga na satan ya libro: “Manga 28 milya [o 45 kilometro] manlapud gapo na sayan lawak et naromog so Feiran Oasis. Taloran milya [o 4.8 kilometro] so karukey na sayan marakdakep ya lugar, ya manga 2,000 piye [o 610 metro] above sea level. Amayamay so datiles ed satan ya lugar. Singa itan hardin na Eden ed Sinai. Manlapu la nensaman et dadayoen itan na saray totoo ta libo-libo so kiew na datiles.”
Nen inmalis iray Israelita diad Ehipto, wala ray awit dan arina, panagmasaan, tan ompan walay awit da met ya ilik tan larak. Pero siempre, aganggano met iratan ya naupot. Inaawit da met iray ‘karnero tan baka ra, tan agaylan karakel na ayayep.’ (Exo. 12:34-39) Pero lapud aliwan marakep ya pampastolan so kalawakan, ompan inaatey met lanlamang so arum ya ayayep da. Inakan da met so arum, tan wala met iray inyapay dad Jehova, say arum balet et inyapay da ed palson dirios. b (Gawa 7:39-43) Pero aparakel met na saray Israelita so arum ya ayayep da ta oniay imbaga nen Jehova ed sikara nen nanrebelde irad sikato: “Saray ananak yo et magmaliw a managpastol ed kalawakan diad loob na 40 taon.” (Num. 14:33) Posible sirin ya akataway met ira na gatas tan karne. Pero siempre, ag-itan sapat ta manga taloran milyon ira tan 40 taon irad kalawakan. c
Iner so pangaalaan na saray Israelita na ipakan tan ipainum dad ayayep da? d Nensaman, mas mabetbet so uran diad kalawakan kanian mas dakel so ontutubon tanaman. Base ed Insight on the Scriptures, Volume 1, manga 3,500 taon lay apalabas, “mas dakel so suplay na danum ed Arabia no ikompara natan. Say patunay et dakdakel ditan so aralem ya lawak ya datin aagusan na saray ilog. Ebidensya iratan ya mabetbet so uran nensaman kanian aralem iray ilog.” Pero siempre, diad kalawakan et mas dakel so amagaan ya dalin. (Deu. 8:14-16) No agnanggaway milagro si Aman Jehova pian naikdan toy danum iray Israelita, seguradon inatey ira pati saray ayayep da.—Exo. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.
Imbaga nen Moises ed saray Israelita ya pinakan ira nen Jehova na mana pian naamtaan da ya “aliwan tinapay labat so pambilay na too, noagta amin a balikas a manlalapud sangi nen Jehova.”—Deu. 8:3.
a Basaen so pahina 24-25 na Mayo 1, 1992 ya isyu na Ang Bantayan.
b Base ed Biblia, amiduan angiyapay na ayayep iray Israelita ed si Jehova diad kalawakan. Say unona et nen ginmapo so uksoyan na inkasaserdote, tan say komadua et legan na Paskua, ya parehon agawa nen 1512 B.C.E. Atan imay komaduan taon manlapu nen inmalis iray Israelita ed Ehipto.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.
c Nen asingger lan manampot so 40 ya taon na saray Israelita ed kalawakan, libo-libon ayayep so asamsam da diad impiguerra da ed arum ya nasyon. (Num. 31:32-34) Pero tuloytuloy iran inikdan nen Jehova na mana, tan anampot labat itan nen wala la rad Insipan ya Dalin.—Jos. 5:10-12.
d Nibaga tayon ag-angan na mana iray ayayep ta say ganggan nen Jehova ya alaen na kada sakey ya Israelita et “unong ed karakel na naakan to.”—Exo. 16:15, 16.