Bai na kontenido

Bai na kontenido

Dies Mion Buki den un Kas di Glas

Dies Mion Buki den un Kas di Glas

Dies Mion Buki den un Kas di Glas

DI E KORESPONSAL DI SPIÈRTA! NA FRANSIA

SUBIENDO e trapinan di palu pa yega na e koredor kaminda tin un bientu duru ta supla, un bishitante definitivamente ta keda impreshoná⁠—⁠asta intimidá⁠—⁠dor di e kuater torennan di glas ku ta bai laira su dilanti. Esaki no ta un kompleho komun i koriente. Esaki ta e Biblioteka Nashonal di Fransia, un biblioteka ultramoderno situá na oria di Riu Seine. Den un sentido por bisa ku a tuma siglonan pa form’é.

Su Prinsipio

Na aña 1368, Charles V a reuní kasi 1.000 manuskrito den un toren di e fòrti Louvre na Paris. Pero en realidat tabata despues di e Guera di Shen Aña ku reinan di Fransia a kuminsá reuní un kolekshon permanente. Hopi hende ku tabata trata di haña fabor real tabata regalá e bibilioteka buki òf laga buki komo herensia pa e biblioteka. Tambe e bukinan ku biahero- i embahadornan a bini kuné for di paisnan europeo i di Oriente òf ku sòldánan a trese komo botin di guera a enrikesé e biblioteka. Anto den siglo 16, Rei François I a kuminsá ku un sistema legal di depositá buki dor di pasa un lei ku a rekerí pa hende duna e Biblioteka di Rei un ehemplar di kada buki ku ser publiká.

Despues ku e Biblioteka di Rei tabata den vários residensia real den e provinsianan, nan a transferié bèk na Paris, i djis despues el a wòrdu di plùnder durante e Gueranan di Religion (añanan 1562-98). E biblioteka a haña un lugá mas permanente na aña 1721. Durante e Revolushon Franses, nan a konfiská kolekshonnan religioso i aristokrátiko, i komo resultado e biblioteka a risibí sientos di míles di buki, manuskrito i kopia di pintura. Ounke e kosnan aki tabatin un balor inkalkulabel, a bira bisto ku e fasilidatnan tabatin un falta konstante di espasio.

Kresementu Inmenso

Na aña 1868 nan a konstruí i inougurá un sala di lektura ku tabatin nuebe kupel di glas. E sala ei, diseñá pa e arkitekto Henri Labrouste, tabatin lugá pa 360 hende sinta na mesa i lesa, i el a kontené un 50.000 buki. E rèkinan di buki banda di e sala tabatin lugá pa un mion buki mas. Pero den ménos ku 60 aña, e kantidat di buki den e biblioteka aki a surpasá tres mion!

Vários renobashon i ekstenshon no por a perkurá adekuadamente pa e tres kilometer di rèki adishonal ku tabatin mester tur aña pa warda e bukinan i revistanan ku tabata drenta na granèl. Finalmente na 1988, Presidente François Mitterand a anunsiá un proyekto pa konstruí loke kisas lo bira “e biblioteka mas grandi i mas moderno na mundu.” E meta tabata pa e biblioteka “abarká tur kampo di konosementu, ser aksesibel pa tur hende, usa e teknologianan di mas moderno pa transmití informashon, ku e posibilidat di konsult’é for di lugánan leu, i pa e ta konektá ku otro bibliotekanan europeo.”

Pa por a haña un diseño pa e biblioteka nobo, nan a tene un kompetensia internashonal. Kasi 250 idea a ser entregá. Al final nan a aseptá e diseño di un arkitekto franses no masha konosí ku yama Dominique Perrault. Su konsepto tabata un inmenso base firkant ku un toren na kada skina den forma di un buki habrí pará. Krítikonan a rechasá e idea di warda buki den torennan di glas⁠—⁠ku nan a yama fòrnu solar⁠—⁠kaminda e bukinan lo a keda eksponé na lus di solo i kayente. Komo un kompromiso, a disidí di instalá screen di palu tras di e bentananan pa protehá e bukinan, anto lo a warda e dokumentonan mas presioso den rèki abou den e base firkant.

E Tarea Difísil di Muda

Un otro desafio tabata kon ta bai muda mas ku dies mion buki, di kua hopi tabata masha delikado i úniko, manera por ehèmpel e biblioteka su dos ehemplarnan di e Beibel di Gutenberg. Mudansanan anterior no a tuma lugá sin problema. Segun un persona ku tabata testigu di un mudansa na aña 1821, hopi buki a kai den lodo riba kaya for di e garoshinan. E biaha aki, nan lo a usa medionan mas sientífiko pa muda.

Na 1998 un tim di profeshonal a kuminsá ku e tarea gigantesko di muda miónes di buki. Pa evitá kualkier daño, ladronisia òf pèrdida di e bukinan, a transportá nan den kashinan seyá ku por a risistí awa, kandela i gòlpi. Kasi un aña largu, dies trùk⁠—⁠sin marka di identifikashon komo transporte di buki, komo un prekoushon adishonal di siguridat⁠—⁠mester a pasa tur dia dor di e notorio tráfiko será di Paris pa hiba entre 25.000 pa 30.000 buki na nan kas nobo.

Un Kas ku un Tesoro di Konosementu

E biblioteka nobo ta partí den dos nivel. E haut-de-jardin (e hardin ariba) tin 1.600 asiento pa públiko en general i ta diseñá pa hende yega fásilmente na un 350.000 buki. E rez-de-jardin (e hardin abou) tin 2.000 asiento, ku ta reservá pa investigadónan.

Nan a konstruí e biblioteka rònt di un selva chikí. E dekòr di tapeit kòrá, muebelnan di palu i tambe pènel di palu na muraya ta yuda krea un ambiente kozi i relahá, kaminda bo por konsentrá bon i studia. Tin un sala oudiovisual kaminda bishitantenan por konsultá CD-ROM, pelíkula, grabashon di kasèt i míles di buki i plachi digital.

E Biblioteka di Fransia tin sufisiente rèki pa akomodá buki nobo pa e próksimo 50 añanan. E biblioteka ta pone bo para ketu i reflekshoná riba e esfuerso diligente ku nan mester a hasi pa traha i konserbá e kas ei ku tin un tesoro di konosementu!

[Plachi na página 16]

E sala di lektura di aña 1868

[Rekonosementu pa Potrèt na página 16]

© Cliché Bibliothèque nationale de France, Paris

[Rekonosementu pa Potrèt na página 17]

©Alain Goustard/BNF. Arkitekto: Dominique Perrault. © 2002 Artists Rights Society (ARS), New York/ADAGP, Paris