Pierwszy List do Koryntian 1:1-31
Przypisy
Komentarze
Pierwszy List do Koryntian: Tytuły najwyraźniej nie były częścią oryginalnego tekstu Biblii. Ze starożytnych manuskryptów wynika, że dodano je później, zapewne po to, żeby łatwiej było rozróżnić poszczególne księgi. Papirusowy kodeks znany jako P46 potwierdza, że kopiści nadawali księgom biblijnym tytuły. Jest to najwcześniejszy dostępny zbiór dziewięciu listów Pawła, przez wielu badaczy datowany na mniej więcej 200 r. n.e. Pierwszy natchniony list Pawła do Koryntian rozpoczyna się tytułem Pros Korínthious A („Do Koryntian 1”) (zob. Multimedia, „Pierwszy list Pawła do Koryntian”). Tytuł ten zawierają też inne wczesne manuskrypty, takie jak Kodeks watykański i Kodeks synajski z IV w. n.e. Pojawia się on tam zarówno na początku, jak i na końcu listu.
nasz brat Sostenes: Imię Sostenes nie było często spotykane. W Biblii występuje jeszcze tylko w Dz 18:17. Możliwe więc, że wspomniany tam przełożony synagogi w Koryncie, pobity przez tłum, został potem chrześcijaninem i że to właśnie on towarzyszył Pawłowi w Efezie. W 1Ko 16:21 Paweł sugeruje, że nie napisał tego listu własnoręcznie, co może wskazywać, że Sostenes posłużył mu za sekretarza.
zboru Bożego w Koryncie: Paweł założył zbór w Koryncie ok. 50 r. n.e. (Dz 18:1-11). Pierwszy natchniony list do Koryntian napisał w Efezie ok. 55 r. (por. 1Ko 5:9). Bracia z Koryntu nieco wcześniej zapytali go w liście o sprawy dotyczące małżeństwa oraz jedzenia mięsa, które złożono w ofierze bożkom (1Ko 7:1; 8:1). Ale Paweł był świadomy, że w tym zborze są jeszcze bardziej palące problemy. Tolerowano w nim rażącą niemoralność (1Ko 5:1-8). Doszło też do podziałów (1Ko 1:11-13; 11:18; 15:12-14, 33, 34). Poza tym bracia najwyraźniej nie do końca rozumieli, na czym polega godne obchodzenie Wieczerzy Pańskiej (1Ko 11:20-29). Paweł pod natchnieniem Bożym udzielił im wskazówek w tych sprawach, zwracając szczególną uwagę na znaczenie chrześcijańskiej miłości (1Ko 13:1-13).
Niech (...) okazują wam niezasłużoną życzliwość i udzielają pokoju: Zob. komentarz do Rz 1:7.
do życia w jedności: Dosł. „do wspólnoty”. W ten sposób oddano greckie słowo koinonía, którego Paweł używa w swoich listach kilka razy (1Ko 10:16; 2Ko 6:14; 13:14). W tym kontekście chodzi o bliską więź i jedność z Synem Bożym (zob. komentarz do Dz 2:42).
podziałów: Lub „rozłamów”. Jezus modlił się, żeby jego naśladowcy byli zjednoczeni (Jn 17:20-23), i tak samo Pawłowi bardzo zależało na jedności w zborze chrześcijańskim. Zanim napisał 1 List do Koryntian (ok. 55 n.e.), w zborze tym pojawiły się stronnictwa. Niektórzy uznawali za swojego przywódcę Apollosa, inni Pawła czy Piotra, a jeszcze inni uważali, że należą tylko do Chrystusa (1Ko 1:11, 12). Paweł zganił niestosowne wywyższanie ludzi, którzy byli jedynie sługami Boga i Chrystusa (1Ko 3:4-9, 21-23; 4:6, 7). Greckiego słowa schísma, oddanego tu jako „podziały”, użył w tym liście trzy razy (1Ko 1:10; 11:18; 12:25).
domu Chloe: W Biblii jest to jedyna wzmianka o kobiecie o tym imieniu. Być może mieszkała ona w Koryncie albo w Efezie, skąd Paweł pisał 1 List do Koryntian. Paweł nie podaje, czy Chloe była chrześcijanką z jednego z tych miast. Ponieważ jednak wspomina o jej domownikach — mając na myśli członków rodziny lub niewolników — przynajmniej niektórzy z nich musieli być chrześcijanami znanymi Koryntianom.
Apollosa: Apollos był chrześcijaninem z Aleksandrii i miał żydowskie pochodzenie. Udał się do Efezu, a stamtąd wyruszył do Koryntu, gdzie pomagał ‛tym, którzy uwierzyli’ (Dz 18:24-28; 19:1; zob. komentarz do Dz 18:24). ‛Podlewał’ tam to, co ‛zasadził’ Paweł (1Ko 3:5, 6; zob. komentarz do 1Ko 16:12).
Kefasa: Kefas (gr. Kefás) to semickie imię apostoła Szymona Piotra, które nadał mu Jezus, kiedy pierwszy raz się z nim spotkał. Być może jest spokrewnione z hebrajskim rzeczownikiem kefím [„skały”], użytym w Hi 30:6 i Jer 4:29. W Jn 1:42 Jan wyjaśnia, że imię Kefas „znaczy Piotr” (gr. Pétros, czyli „odłam skalny”). Imię to pojawia się tylko w Jn 1:42 i w dwóch listach Pawła — w 1 Liście do Koryntian i Liście do Galatów (1Ko 1:12; 3:22; 9:5; 15:5; Gal 1:18; 2:9, 11, 14; zob. komentarze do Mt 10:2; Jn 1:42).
stracony na palu: Lub „przybity do pala; przybity do słupa” (zob. komentarz do Mt 20:19 i Słowniczek pojęć, „Pal”; „Pal męki”).
Chrystus (...) nie wysłał mnie po to, żebym chrzcił: Paweł był upoważniony do chrzczenia innych (Mt 28:19) i czasami to robił. Jednak we wcześniejszych wersetach wskazuje, że nie było to główne zadanie, jakie otrzymał od Chrystusa (1Ko 1:14, 16). Nie chciał, żeby przyczyniło się ono do podziałów, jak gdyby chrzest udzielany przez apostoła miał większe znaczenie niż udzielany przez innych.
pal męki Chrystusa: Określenie „pal męki” (gr. stauròs) jest tutaj synonimem męczeńskiej śmierci Jezusa. Jezus umarł w ten sposób, żeby uwolnić ludzi z niewoli grzechu i umożliwić im nawiązanie bliskich relacji z Bogiem.
palu męki: Zob. komentarz do 1Ko 1:17.
znawca Prawa: Lub „uczony w piśmie”. Chodzi o znawcę Prawa Mojżeszowego.
tego świata: Lub „tego systemu rzeczy; tej epoki”. Użyty tu grecki wyraz aiòn, którego podstawowe znaczenie to „wiek”, może się odnosić do stanu rzeczy lub cech wyróżniających pewien okres, wiek czy epokę (zob. Słowniczek pojęć, „System rzeczy”). Tutaj odnosi się do tego, co w 2Tm 4:10 (przyp.) nazwano „obecnym systemem rzeczy”, czyli do ogólnego stanu rzeczy istniejącego na świecie.
głoszenie orędzia uważanego za coś głupiego: Paweł nawiązał tu do narodów, które za „coś głupiego” uważały dobrą nowinę o Chrystusie. Grecy nie mogli zrozumieć, dlaczego jakiś Żyd musiał umrzeć jako pogardzany przestępca, żeby ich wybawić (1Ko 1:18, 25; zob. komentarz do 1Ko 1:22). Żydzi spodziewali się, że osiągną wybawienie dzięki przestrzeganiu Prawa Mojżeszowego, dawaniu jałmużny i dzięki zasługom przodków, zwłaszcza Abrahama. Nie chcieli, żeby ich Mesjaszem był człowiek, który wydawał się słaby i który pozwolił przybić się do pala (1Ko 1:23).
Grecy: W I w. n.e. greckie słowo Héllen („Grek”) nie odnosiło się tylko do ludzi urodzonych w Grecji lub mających greckie pochodzenie. W tym kontekście Paweł używa terminu „Grecy” paralelnie z wyrażeniem „inne narody” (1Ko 1:23), a więc odnosi go do wszystkich ludzi niebędących Żydami (Rz 1:16; 2:9, 10; 3:9; 10:12; 1Ko 10:32; 12:13). Niewątpliwie wynikało to z ogromnego znaczenia i upowszechnienia mowy i kultury greckiej w całym cesarstwie rzymskim (zob. komentarz do Rz 1:16).
dla Żydów będącym powodem do potknięcia: Według Prawa Mojżeszowego każdy, kto zawisł na palu, był „przeklęty przez Boga” (Pwt 21:22, 23; Gal 3:13). Żydzi uważali więc sposób, w jaki umarł Jezus, za hańbiący, niegodny Mesjasza. Dlatego stało się to dla nich „powodem do potknięcia”.
szlachetnie urodzonych: Lub „znakomitego rodu”. Niektórzy bibliści uważają, że występujące tu greckie słowo odnosi się do potomków starszych, bardziej znamienitych rodów w mieście. W świecie grecko-rzymskim tacy „szlachetnie urodzeni” należeli do elity. Użycie tego terminu w omawianym wersecie wskazuje, że tylko niektórzy chrześcijanie w Koryncie mogli pochodzić z wyższych warstw społecznych i korzystać ze związanych z tym przywilejów.
nikt: Dosł. „żadne ciało”. Greckie słowo sarks w tym miejscu odnosi się do istoty mającej fizyczne ciało, do człowieka z krwi i kości (zob. 1Ko 1:26 i przyp. oraz komentarze do Jn 17:2; Rz 3:20).
Jehową: Zacytowano tu słowa z Jer 9:24, gdzie w tekście hebrajskim pojawia się imię Boże wyrażone czterema spółgłoskami (w transliteracji na jęz. pol. JHWH) (zob. Dodatek C1 i Dodatek C2).
Multimedia
Zdjęcie przedstawia fragment papirusowego kodeksu znanego jako P46. Jedna jego część (papirus Chester Beatty 2) jest przechowywana w Dublinie, a druga (papirus Michigan 6238) w Ann Arbor w amerykańskim stanie Michigan. Kodeks ten jest datowany mniej więcej na r. 200 n.e. Zawiera 86 częściowo uszkodzonych kart z dziewięcioma natchnionymi listami Pawła, choć początkowo mógł zawierać 104 karty. Fragment kodeksu z wyróżnionym na zdjęciu tytułem „Do Koryntian 1” jest przechowywany w Bibliotece Chestera Beatty’ego w Dublinie. Ten papirusowy kodeks potwierdza, że kopiści już od najdawniejszych czasów nadawali księgom biblijnym tytuły.
W trakcie swoich podróży misjonarskich apostoł Paweł odwiedził Korynt dwa razy. Za pierwszym razem zatrzymał się tam na półtora roku (Dz 18:1, 11; 20:2, 3). W tym czasie Korynt był tętniącym życiem ośrodkiem handlu, do czego w dużej mierze przyczyniło się jego strategiczne położenie przy Istmie, przesmyku łączącym centralną część Grecji z półwyspem Peloponez. Dzięki temu mógł kontrolować przepływ towarów w dwóch pobliskich portach, Lechajonie i Kenchrach. Ponieważ leżał u zbiegu ważnych szlaków komunikacyjnych, którymi ściągali tam kupcy i podróżni z całego cesarstwa rzymskiego, był idealnym miejscem do prowadzenia działalności ewangelizacyjnej. Ten film przedstawia historię Koryntu i mówi o odkryciach archeologicznych, takich jak inskrypcja Erasta. Można na nim zobaczyć, jak w czasach Pawła mogła wyglądać agora (rynek miejski), trybuna sędziowska (po gr. béma) i teatr.