„Uczynię z ciebie wielki naród”

W ośmioczęściowym cyklu omówimy niezwykłą cechę Biblii — zawarte w niej proroctwa. Artykuły te pomogą znaleźć odpowiedzi na następujące pytania: Czy proroctwa biblijne to po prostu dzieło genialnych ludzkich umysłów? Czy raczej noszą znamiona Boskiego natchnienia? Na co wskazują dowody?

SCEPTYCYZM i powątpiewanie są dziś na porządku dziennym. Widać to również w stosunku niejednej osoby do Biblii. Niestety, wielu nie znalazło dotąd czasu na rzetelne przeanalizowanie jej treści. Swoją opinię opierają oni na zasłyszanych informacjach. Mamy nadzieję, że twoje podejście jest inne. Zapraszamy zatem do odbycia z nami podróży w czasie. Dzięki temu lepiej poznasz fakty potwierdzające autentyczność tej Księgi.

Podróż tę rozpoczniemy od człowieka, którego po dziś dzień darzą ogromnym szacunkiem chrześcijanie, żydzi oraz muzułmanie. Był Hebrajczykiem i żył w latach 2018-1843 p.n.e. Na imię miał Abraham *.

Abraham jest centralną postacią kilku najwcześniejszych proroctw biblijnych — proroctw dotyczących nawet nas (zobacz ramkę  „Błogosławieństwo dla ‚wszystkich narodów’”). Jak wynika z Księgi Rodzaju, zapowiedzi te obejmowały następujące elementy: 1) Potomkowie Abrahama staną się potężnym narodem. 2) Zanim do tego dojdzie, będą niewolnikami w obcym kraju. 3) Zostaną oswobodzeni i wezmą w posiadanie ziemię Kanaan. Przeanalizujmy te elementy.

Trzy niezwykłe proroctwa

Proroctwo 1: „Uczynię z ciebie [Abrahamie] wielki naród” (Rodzaju 12:2).

Spełnienie: Potomkowie Abrahama z linii prowadzącej przez Izaaka i Jakuba (zwanego też Izraelem) stali się narodem — niezależnym królestwem izraelskim.

Co mówi historia?

● Biblia dość szczegółowo przedstawia drzewo genealogiczne potomków Abrahama, w tym pochodzących od Izaaka oraz Jakuba  i jego 12 synów. W tej linii rodowej znalazło się wielu królów panujących w Izraelu albo Judzie. O 17 z tych władców wspominają też niezależne źródła świeckie, co harmonizuje z biblijnym opisem, jak potomkowie Abrahama, Izaaka i Jakuba stali się narodem *.

Proroctwo 2: „Twoje potomstwo będzie osiadłym przybyszem w nie swojej ziemi i będą musieli im służyć (...). Lecz w czwartym pokoleniu tu powrócą” (Rodzaju 15:13, 16).

Spełnienie: Z powodu klęski głodu, która nawiedziła Kanaan, cztery pokolenia potomków Abrahama żyły w Egipcie — najpierw w charakterze przybyszów, a później niewolników zmuszanych do wyrobu cegieł z gliny i ze słomy. Oto przykład takich czterech pokoleń — potomków Lewiego, który był prawnukiem Abrahama i przeniósł się do Egiptu ze swym sędziwym ojcem: 1) Lewi, 2) jego syn Kehat, 3) jego wnuk Amram oraz 4) jego prawnuk Mojżesz (Wyjścia 6:16, 18, 20). W roku 1513 p.n.e. Mojżesz wyprowadził Izraelitów z Egiptu (zobacz poniższy  wykres, a także ramkę  „Dokładna chronologia”).

Co mówi historia?

● Jak wyjaśnia James K. Hoffmeier, profesor archeologii Starego Testamentu i Bliskiego Wschodu, zarówno teksty egipskie, jak i dowody archeologiczne wskazują, że w okresach klęski głodu Semitom (na przykład starożytnym Hebrajczykom) pozwalano wchodzić z trzodami do Egiptu. Czy Izraelici rzeczywiście stali się tam niewolnikami wyrabiającymi cegły?

 ● Co prawda dokumenty egipskie nie wspominają bezpośrednio o Izraelitach, ale nagrobne malowidła i zwoje potwierdzają, że Egipcjanie wyręczali się cudzoziemcami w wytwarzaniu cegieł z mułu i ze słomy. Ponadto egipskie źródła poświadczają, że — jak mówi Biblia — nadzorcy spisywali liczbę wykonanych cegieł (Wyjścia 5:14, 19). Zdaniem Hoffmeiera poświadczają również, że „w okresie ciemiężenia Izraelitów narzucano cudzoziemcom (...) przymusową pracę. Reasumując, zarówno wejście starożytnych Hebrajczyków do Egiptu (...) podczas klęski głodu, jak i późniejsze ich zniewolenie wydaje się autentyczne”.

Proroctwo 3: „Dam (...) twemu potomstwu (...) całą ziemię Kanaan” (Rodzaju 17:8).

Spełnienie: Mojżesz wyprowadził Izraelitów z Egiptu, a Jozue, syn Nuna, w roku 1473 p.n.e. wprowadził ich do Kanaanu.

 Co mówi historia?

● Kenneth A. Kitchen, emerytowany profesor egiptologii, napisał, że choć archeolodzy nie są zgodni co do datowania, „wejście Izraelitów do Kanaanu oraz ich osiedlenie się tam należy uznać za fakt”.

● Jak informuje Biblia, Jozue spalił kananejskie miasto Chacor (Jozuego 11:10, 11). W ruinach archeolodzy odkryli pozostałości trzech doszczętnie zniszczonych świątyń. Znaleźli też dowód, że miasto zostało spalone w XV wieku p.n.e. Fakty te harmonizują z relacją biblijną.

● Na uwagę zasługuje także kananejskie miasto Gibeon, położone 10 kilometrów od Jerozolimy. Archeolodzy zidentyfikowali je, gdy znaleźli około 30 uchwytów dzbanów z nazwą tego miasta. W przeciwieństwie do mieszkańców Chacoru Gibeonici zawarli pokój z Jozuem. Ten wyznaczył ich do czerpania wody (Jozuego 9:3-7, 23). Dlaczego powierzył im właśnie takie zadanie? Z Księgi 2 Samuela 2:13 oraz Księgi Jeremiasza 41:12 wynika, iż Gibeon obfitował w wodę. Nic więc dziwnego, że w pewnym dziele znajdujemy następującą informację zgodną z Biblią: „Cechą szczególną Gibeonu były wyjątkowo bogate zasoby wody: jedno duże źródło i siedem mniejszych” (Archaeological Study Bible, New International Version).

● Zapiski pozabiblijne informują również o dziesiątkach postaci wymienionych w Piśmie Świętym. Jak już wspomniano, zawierają na przykład imiona 17 królów, którzy wywodzili się od Abrahama i panowali nad Izraelem albo Judą. Należeli do nich: Achab, Achaz, Dawid, Ezechiasz, Manasses czy Uzzjasz. Obecność królewskich dynastii stanowi niezbity dowód na to, że lud zwany Izraelem wkroczył do ziemi Kanaan i objął ją w posiadanie.

● W roku 1896 znaleziono w Tebach stelę faraona Merenptaha. Opiewa ona jego wyprawę wojenną do Kanaanu około roku 1210 p.n.e. Zawiera pierwszą znaną pozabiblijną wzmiankę o Izraelu, dodatkowo potwierdzającą istnienie tego narodu.

Wartość szczegółowych informacji

Jak widzimy, Biblia podaje mnóstwo szczegółowych informacji o ludziach, miejscach i wydarzeniach. Pozwala to porównywać jej treść ze źródłami pozabiblijnymi i dzięki temu nabrać przekonania, że proroctwa biblijne naprawdę się ziściły. Należy do nich obietnica dotycząca Abrahama i jego potomków — rzeczywiście stali się oni narodem, byli niewolnikami w Egipcie, a później posiedli ziemię Kanaan. Przywodzi to na myśl słowa apostoła Piotra, który skromnie przyznał: „Proroctwo nigdy nie zostało przyniesione z woli człowieka, lecz ludzie mówili od Boga, uniesieni duchem świętym” (2 Piotra 1:21).

Z czasem w życiu narodu izraelskiego nastąpiły dramatyczne zmiany. Ich tragiczne konsekwencje też zostały przepowiedziane w Biblii. Zagadnienie to omówimy w następnym numerze.

[Przypisy]

[Ramka na stronie 17]

 BŁOGOSŁAWIEŃSTWO DLA „WSZYSTKICH NARODÓW”

Bóg obiecał, że przez potomstwo Abrahama będą zaznawać błogosławieństw ludzie ze wszystkich narodów (Rodzaju 22:18). Z tego potomstwa uczynił On naród przede wszystkim po to, by mógł się w nim pojawić Mesjasz, mający oddać życie za całą ludzkość *. A zatem obietnica złożona Abrahamowi dotyczy również ciebie! W Ewangelii według Jana 3:16 czytamy: „Bóg tak bardzo umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby nikt, kto w niego wierzy, nie został zgładzony, lecz miał życie wieczne”.

[Przypis]

[Ramka na stronie 17]

 DOKŁADNA CHRONOLOGIA

Przykładem wartości dokładnej chronologii biblijnej jest Księga 1 Królów 6:1, gdzie podano czas rozpoczęcia przez króla Salomona prac przy wznoszeniu świątyni w Jerozolimie: „W czterysta osiemdziesiątym roku po wyjściu synów Izraela z ziemi egipskiej [czyli po upływie 479 pełnych lat], w czwartym roku [panowania Salomona], w miesiącu Ziw, to znaczy w miesiącu drugim, po tym, gdy Salomon został królem nad Izraelem, przystąpił do budowy domu dla Jehowy”.

Według chronologii biblijnej czwarty rok rządów Salomona przypadł na 1034 rok p.n.e. Odejmując 479 pełnych lat, można ustalić, że Izraelici wyszli z Egiptu w roku 1513 p.n.e.

[Ramka na stronie 18]

ABRAHAM — POSTAĆ HISTORYCZNA

● Na glinianych tabliczkach z początku II tysiąclecia p.n.e. występują nazwy miast będące odpowiednikami imion krewnych Abrahama. Do miast tych należą Peleg, Serug, Nachor, Terach i Charan (Rodzaju 11:17-32).

● W Księdze Rodzaju 11:31 czytamy, że Abraham z rodziną wyruszył z Ur Chaldejczyków. Ruiny tego miasta odkryto w południowo-wschodnim Iraku. Z Biblii dowiadujemy się również, że Terach, ojciec Abrahama, zmarł w Charanie (leżącym dziś prawdopodobnie w Turcji), a Sara, żona Abrahama — w Hebronie, jednym z najstarszych wciąż zamieszkanych miast Bliskiego Wschodu (Rodzaju 11:32; 23:2).

[Wykres na stronach 16, 17]

[Patrz publikacja]

 POTOMKOWIE ABRAHAMA ORAZ EXODUS IZRAELITÓW

Cztery pokolenia potomków Abrahama

Lewi

Kehat

Amram

Mojżesz

(p.n.e.)

1843 Śmierć Abrahama

1728 Jakub przenosi się z rodziną do Egiptu

1711 Śmierć Jakuba

1657 Śmierć Józefa

1593 Narodziny Mojżesza

1513 Mojżesz wyprowadza Izraelitów z Egiptu

1473 Śmierć Mojżesza. Jozue wprowadza Izraelitów do Kanaanu

Czasy sędziów

1117 Samuel namaszcza Saula na pierwszego króla w Izraelu

1107 Narodziny Dawida

1070 Dawid zostaje królem w Izraelu

1034 Salomon zaczyna budowę świątyni

[Ilustracja na stronie 17]

Stela z Tel Dan z napisem „dom Dawida” to jedno ze źródeł podających imiona królów, którzy wywodzili się od Abrahama i panowali nad Izraelem albo Judą

[Prawa własności]

© Israel Museum, Jerozolima/​The Bridgeman Art Library International