„Wasz Ojciec jest miłosierny”
„Stawajcie się miłosierni, tak jak wasz Ojciec jest miłosierny” (ŁUKASZA 6:36).
1, 2. Jak słowa Jezusa skierowane do uczonych w piśmie i faryzeuszy oraz do jego naśladowców poświadczają, że miłosierdzie to pożądana cecha?
PRAWO dane za pośrednictwem Mojżesza narodowi izraelskiemu zawierało około 600 wymagań i przepisów. Ale nie mniej ważne od ich przestrzegania było okazywanie miłosierdzia. Rozważmy, co Jezus powiedział faryzeuszom, którym brakowało tej cechy. Przy dwóch okazjach zganił ich za bezduszność i przypomniał słowa Boga: „Miłosierdzia chcę, a nie ofiary” (Mateusza 9:10-13; 12:1-7; Ozeasza 6:6). Pod koniec swej służby Jezus oznajmił: „Biada wam, uczeni w piśmie i faryzeusze, obłudnicy! Dajecie bowiem dziesiątą część mięty i kopru, i kminu, ale zlekceważyliście to, co ważniejsze w Prawie, mianowicie sprawiedliwość i miłosierdzie, i wierność” (Mateusza 23:23).
2 Nie ulega zatem wątpliwości, że Jezus przywiązywał wielką wagę do miłosierdzia. Polecił swym naśladowcom: „Stawajcie się miłosierni, tak jak wasz Ojciec jest miłosierny” (Łukasza 6:36). Chcąc jednak pod tym względem ‛stać się naśladowcami Boga’, musimy wiedzieć, czym jest prawdziwe miłosierdzie (Efezjan 5:1). A gdy dostrzeżemy korzyści wynikające z okazywania tego przymiotu, będziemy skłonni przejawiać go w coraz pełniejszej mierze.
Miłosierdzie wobec osób będących w potrzebie
3. Dlaczego prawdziwego miłosierdzia powinniśmy uczyć się od Jehowy?
3 Psalmista śpiewał: „Jehowa jest łaskawy i miłosierny, nieskory do gniewu i wielki w lojalnej życzliwości. Jehowa jest dobry dla wszystkich, a jego zmiłowania są nad wszystkimi jego dziełami” (Psalm 145:8, 9). Ponadto w Biblii czytamy, że Jehowa jest „Ojcem tkliwych zmiłowań i Bogiem wszelkiego pocieszenia” (2 Koryntian 1:3). Miłosierdzie wyraża się w okazywaniu innym współczucia. Stanowi bardzo ważny aspekt osobowości Boga. Z Jego przykładu i wskazówek możemy się dowiedzieć, na czym polega prawdziwe miłosierdzie.
4. Co na temat miłosierdzia mówi Księga Izajasza 49:15?
4 W Księdze Izajasza 49:15 zanotowano wypowiedź Jehowy: „Czy żona może zapomnieć o swym osesku, żeby się nie zlitować nad synem swego łona?” Hebrajskich słów pokrewnych wyrazowi przetłumaczonemu tu na ‛zlitować się’ użyto w cytowanym powyżej Psalmie 145:8, 9 w powiązaniu z miłosierdziem. Do okazywania tego przymiotu skłania Jehowę ciepłe uczucie, podobne do tego, którym karmiąca matka darzy niemowlę. Gdy jest ono głodne lub ma jakąś inną potrzebę, powodowana współczuciem matka stara się ją zaspokoić. Takie tkliwe uczucia Jehowa żywi do tych, którym okazuje miłosierdzie.
5. Jak Jehowa okazał się „bogaty w miłosierdzie” wobec Izraelitów?
5 Współczuć potrzebującym to jedno, a działać na ich korzyść to coś zupełnie innego. Zobaczmy, jak Jehowa zareagował, gdy 3500 lat temu Jego czciciele przebywali w niewoli egipskiej. Oświadczył Mojżeszowi: „Zaiste widziałem uciśnienie mego ludu, który jest w Egipcie, i słyszałem ich krzyk z powodu tych, którzy ich poganiają do pracy; gdyż dobrze znam boleści, jakich doznają. I zstępuję, aby ich wyzwolić z ręki Egipcjan i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi dobrej i przestronnej, do ziemi mlekiem i miodem płynącej” (Wyjścia 3:7, 8). Pięć wieków po oswobodzeniu swego ludu z niewoli egipskiej Jehowa przypomniał mu: „To ja wyprowadziłem Izraela z Egiptu i wyzwalałem was z ręki Egiptu oraz z ręki wszystkich królestw, które was ciemiężyły” (1 Samuela 10:18). Z powodu odstępowania od prawych zasad Bożych Izraelici często popadali w tarapaty. Niemniej Jehowa im współczuł i raz po raz przychodził z pomocą (Sędziów 2:11-16; 2 Kronik 36:15). Unaocznia to, jak kochający Bóg reaguje na sytuację osób, które są w potrzebie lub niebezpieczeństwie albo przeżywają trudności. Jehowa jest „bogaty w miłosierdzie” (Efezjan 2:4).
6. Jak Jezus Chrystus naśladował swego Ojca w okazywaniu miłosierdzia?
6 W okazywaniu miłosierdzia doskonale naśladował swego Ojca Jezus Chrystus. Jak się odniósł do gorącej prośby dwóch niewidomych: „Panie, zmiłuj się nad nami, Synu Dawida”? Błagali oni Jezusa, by w cudowny sposób przywrócił im wzrok. I Jezus to uczynił. Ale nie zrobił tego beznamiętnie. W Biblii czytamy: „Zdjęty litością, dotknął ich oczu i natychmiast przejrzeli” (Mateusza 20:30-34). Właśnie pod wpływem litości Jezus dokonał wielu cudów, które przyniosły ulgę ślepym, opętanym przez demony, trędowatym oraz rodzicom mającym chore dzieci (Mateusza 9:27; 15:22; 17:15; Marka 5:18, 19; Łukasza 17:12, 13).
7. Czego przykład Jehowy Boga i Jego Syna uczy nas o miłosierdziu?
7 Z przykładu Jehowy Boga i Jezusa Chrystusa wynika, że w zakres miłosierdzia wchodzą dwa elementy: uczucia empatii i litości dla osoby będącej w trudnym położeniu oraz konkretne działanie niosące jej pomoc. Kto chce być miłosierny, musi uwzględniać oba aspekty. W Piśmie Świętym miłosierdzie najczęściej odnosi się do okazania życzliwych względów potrzebującym. A jak można przejawiać miłosierdzie w kwestiach sądowniczych? Czy obejmuje ono również niepodjęcie żadnego działania, na przykład powstrzymanie się od wymierzenia kary?
Miłosierdzie wobec grzeszników
8, 9. Co obejmowało miłosierdzie okazane Dawidowi po grzechu z Batszebą?
8 Rozważmy, co się wydarzyło, gdy prorok Natan wytknął królowi starożytnego Izraela Dawidowi cudzołóstwo popełnione z Batszebą. Skruszony Dawid modlił się: „Okaż mi łaskę, Boże, stosownie do swej lojalnej życzliwości. Stosownie do obfitości swych zmiłowań zmaż moje występki. Dokładnie mnie obmyj z mego przewinienia i oczyść mnie z mego grzechu. Sam bowiem znam swe występki, a grzech mój ciągle jest przede mną. Przeciw tobie, tobie samemu, zgrzeszyłem i zrobiłem to, co złe w twoich oczach” (Psalm 51:1-4).
9 Dawid odczuwał głębokie wyrzuty sumienia. Jehowa mu przebaczył i powstrzymał się od wykonania na nim i na Batszebie wyroku śmierci przewidzianego w Prawie Mojżeszowym za taki czyn (Powtórzonego Prawa 22:22). Wprawdzie zostali oszczędzeni, ale nie uniknęli wszystkich konsekwencji popełnionego grzechu (2 Samuela 12:13). Przejawiając miłosierdzie, Bóg odpuszcza przewinienie, zarazem jednak nie odstępuje od wymierzenia stosownej kary.
10. Dlaczego nie powinniśmy nadużywać Bożego miłosierdzia?
10 Ponieważ „przez jednego człowieka [Adama] grzech wszedł na świat” i „zapłatą, którą płaci grzech, jest śmierć”, wszyscy ludzie zasługują na śmierć (Rzymian 5:12; 6:23). Jakże wdzięczni możemy być Jehowie, że oceniając nas, kieruje się miłosierdziem! Musimy jednak uważać, by tego nie nadużywać. W Księdze Powtórzonego Prawa 32:4 powiedziano o Jehowie: „Wszystkie jego drogi są sprawiedliwością”. Okazując miłosierdzie, Bóg nie lekceważy swych doskonałych mierników sprawiedliwości.
11. Jak sposobem załatwienia sprawy grzechu Dawida i Batszeby Jehowa dowiódł poszanowania dla wymogów sprawiedliwości?
11 W wypadku Dawida i Batszeby anulowanie wyroku śmierci wymagałoby wcześniejszego przebaczenia ich grzechu. Coś takiego przekraczało kompetencje izraelskich sędziów. Gdyby to oni rozpatrywali tę sprawę, musieliby orzec karę śmierci. Tak stanowiło Prawo Mojżeszowe. Ale Jehowa ze względu na przymierze zawarte z Dawidem chciał ustalić, czy są podstawy do odpuszczenia mu grzechu (2 Samuela 7:12-16). Dlatego jako „Sędzia całej ziemi”, który ‛bada serce’, postanowił zająć się tą sprawą osobiście (Rodzaju 18:25; 1 Kronik 29:17). Mógł dokładnie wejrzeć w serce Dawida, ocenić szczerość jego skruchy i przebaczyć mu popełnione zło.
12. Jak grzeszni ludzie mogą skorzystać z miłosierdzia Bożego?
12 Miłosierdzie Jehowy, umożliwiające nam uwolnienie od kary za odziedziczony grzech, pozostaje w zgodzie z Jego sprawiedliwością. Aby móc bez łamania jej zasad przebaczać nasze grzechy, Bóg w największym geście miłosierdzia udostępnił ofiarę okupu w postaci swego Syna, Jezusa Chrystusa (Mateusza 20:28; Rzymian 6:22, 23). Chcąc skorzystać z miłosierdzia Bożego, które może nas uchronić przed karą za odziedziczony grzech, musimy ‛wierzyć w Syna’ (Jana 3:16, 36).
Bóg miłosierdzia i sprawiedliwości
13, 14. Czy sprawiedliwość Boga jest łagodzona przez Jego miłosierdzie? Objaśnij to.
13 Jak widać, miłosierdzie Jehowy nie narusza zasad Jego sprawiedliwości. Ale czy w jakiś sposób na nią oddziałuje? Czy można powiedzieć, że miłosierdzie powściąga, łagodzi sprawiedliwość Bożą? Twierdzenie takie nie jest słuszne.
14 Jehowa za pośrednictwem proroka Ozeasza oświadczył narodowi izraelskiemu: „Zaręczę się z tobą na czas niezmierzony i zaręczę się z tobą w prawości i sprawiedliwości, i lojalnej życzliwości, i zmiłowaniach” (Ozeasza 2:19). Wypowiedź ta bez wątpienia dowodzi, że miłosierdzie Jehowy zawsze pozostaje w harmonii z innymi Jego przymiotami, nie wyłączając sprawiedliwości. Jehowa to „Bóg miłosierny i łaskawy, (...) on przebacza przewinienie i występek, i grzech, lecz bynajmniej nie pozwoli ujść bezkarnie” (Wyjścia 34:6, 7). Jest Bogiem zarówno miłosierdzia, jak i sprawiedliwości. W Biblii powiedziano o Nim: „Skała — doskonałe są wszystkie jego poczynania, bo wszystkie jego drogi są sprawiedliwością” (Powtórzonego Prawa 32:4). W wypadku Boga oba te przymioty — sprawiedliwość i miłosierdzie — są doskonałe. Żaden nie jest wznioślejszy od drugiego, żaden też nie musi być łagodzony. Oba idealnie ze sobą współdziałają.
15, 16. (a) Co dowodzi, że sprawiedliwość Boża nie jest surowa? (b) Czego mogą być pewni chwalcy Jehowy, gdy wykona On wyrok na obecnym niegodziwym systemie rzeczy?
15 Sprawiedliwość Jehowy nie jest surowa. Z reguły sprawiedliwość bywa kojarzona z legalizmem, a osąd zwykle wiąże się z wymierzeniem winowajcom zasłużonej kary. Jednakże sprawiedliwość Boża zarazem toruje drogę do wybawienia tych, którzy są tego godni. Na przykład gdy niegodziwych mieszkańców Sodomy i Gomory dosięgła zagłada, patriarcha Lot i jego dwie córki zostali ocaleni (Rodzaju 19:12-26).
16 Możemy być pewni, że gdy Jehowa przystąpi do wykonania wyroku na obecnym niegodziwym systemie rzeczy, oszczędzi „wielką rzeszę” swych prawdziwych czcicieli, którzy „wyprali swoje długie szaty i wybielili je we krwi Baranka”. Dzięki temu ‛wyjdą z wielkiego ucisku’ (Objawienie 7:9-14).
Dlaczego należy być miłosiernym?
17. Z jakiego bardzo ważnego powodu powinniśmy być miłosierni?
17 Z przykładu Jehowy i Jezusa Chrystusa rzeczywiście możemy się dowiedzieć, czym jest prawdziwe miłosierdzie. Nader istotny powód, dla którego należy je przejawiać, podaje Księga Przysłów 19:17: „Kto okazuje łaskę maluczkiemu, ten pożycza Jehowie, a On mu odpłaci za jego postępowanie”. Jehowa cieszy się, gdy bierzemy wzór z Niego i Jego Syna i jesteśmy miłosierni w kontaktach z bliźnimi (1 Koryntian 11:1). Drudzy zaś czują się zachęceni do przejawiania tej cechy, ponieważ miłosierdzie rodzi miłosierdzie (Łukasza 6:38).
18. Dlaczego należy starać się być miłosiernym?
18 Miłosierdzie stanowi połączenie wielu szlachetnych przymiotów. Obejmuje łaskawość, miłość, życzliwość i dobroć. Czyny miłosierdzia wynikają z empatii i tkliwego współczucia. Miłosierdzie Boże nie łamie zasad sprawiedliwości; Jehowa powstrzymuje swój gniew i cierpliwie daje grzesznikom odpowiednią ilość czasu na okazanie skruchy (2 Piotra 3:9, 10). Miłosierdzie wiąże się zatem z cierpliwością i wielkodusznością. Łącząc w sobie szereg pożądanych cech — między innymi różne elementy „owocu ducha” Bożego — stwarza odpowiedni grunt dla ich pielęgnowania (Galatów 5:22, 23). Jakie to ważne, byśmy starali się być miłosierni!
„Szczęśliwi miłosierni”
19, 20. W jakim sensie miłosierdzie tryumfuje nad sądem?
19 Na kolejną przyczynę, dla której miłosierdzie powinno odgrywać ważną rolę w naszym życiu, wskazał uczeń Jakub. Napisał: „Miłosierdzie tryumfuje nad sądem” (Jakuba 2:13b). Jakub mówił o miłosierdziu, które chwalca Jehowy okazuje innym. Tryumfuje ono nad sądem w tym sensie, że gdy przychodzi pora, by dana osoba ‛sama za siebie zdała sprawę Bogu’, On bierze pod uwagę jej miłosierne postępowanie i przebacza jej na podstawie ofiary okupu Syna Bożego (Rzymian 14:12). Nie ulega wątpliwości, że jeden z powodów okazania Dawidowi miłosierdzia w związku z grzechem z Batszebą stanowiła okoliczność, iż on sam był człowiekiem miłosiernym (1 Samuela 24:4-7). Z kolei „nad tym, kto nie okazuje miłosierdzia, odbędzie się sąd bez miłosierdzia” (Jakuba 2:13a). Nic więc dziwnego, że „niemiłosiernych” wymieniono wśród osób, które w oczach Boga „zasługują na śmierć” (Rzymian 1:31, 32).
20 W Kazaniu na Górze Jezus powiedział: „Szczęśliwi miłosierni, gdyż im będzie okazane miłosierdzie” (Mateusza 5:7). Jakże dobitnie słowa te poświadczają, że kto zabiega o miłosierdzie Boże, sam powinien być miłosierny! Z następnego artykułu dowiemy się, jak możemy przejawiać miłosierdzie w życiu codziennym.
Czego się dowiedziałeś?
• Czym jest miłosierdzie?
• Jak można okazywać miłosierdzie?
• W jakim sensie Jehowa jest Bogiem miłosierdzia i sprawiedliwości?
• Dlaczego powinniśmy być miłosierni?
[Pytania do studium]
[Ilustracja na stronie 21]
Do osób w potrzebie Jehowa żywi tkliwe uczucia, podobne do tych, którymi matka darzy niemowlę
[Ilustracja na stronie 23]
Czego na temat miłosierdzia uczymy się z cudów Jezusa?
[Ilustracja na stronie 24]
Czy Jehowa naruszył zasady sprawiedliwości, okazując miłosierdzie Dawidowi?
[Ilustracja na stronie 25]
Miłosierdzie Boga wobec grzesznych ludzi pozostaje w harmonii z Jego sprawiedliwością