1. O czym byli przekonani Paweł i jego towarzysze i dlaczego?

 JEST przypuszczalnie rok 59. Statek z figurą dziobową „Synowie Zeusa” — zapewne duży frachtowiec przewożący zboże — płynie Morzem Śródziemnym z Malty do Italii. Na pokładzie znajduje się apostoł Paweł, podróżujący pod eskortą jako więzień, oraz jego współwyznawcy Łukasz i Arystarch (Dzieje 27:2). W przeciwieństwie do załogi statku chrześcijanie ci nie oczekują ochrony od Kastora i Polluksa — bliźniaczych synów greckiego boga Zeusa (zobacz komentarz do Dziejów 28:11 w Biblii do studium). Służą Jehowie i wierzą, że zgodnie z Jego zapowiedzią Paweł będzie dawał świadectwo w Rzymie i stanie przed Cezarem (Dzieje 23:11; 27:24).

2, 3. Jaką trasą płynął statek wiozący Pawła i jakiego wsparcia doświadczył apostoł podczas całej podróży?

² Po trzydniowym postoju w Syrakuzach, pięknym sycylijskim mieście konkurującym z Atenami i Rzymem, statek płynie do Regium, które leży na czubku Półwyspu Apenińskiego. Następnie, korzystając z wiatru południowego, nad wyraz szybko pokonuje 175 mil morskich i na drugi dzień dociera do portu Puteoli, czyli w okolice dzisiejszego Neapolu (Dzieje 28:12, 13).

³ Paweł coraz bardziej zbliża się do Rzymu, gdzie ma być osądzony przez cesarza Nerona. Od samego początku podróży zaznawał ochrony od „Boga wszelkiego pocieszenia” (2 Kor. 1:3). I jak się przekonamy, Bóg dalej będzie wspierał tego wiernego apostoła, który ani na chwilę nie straci swojej misjonarskiej gorliwości.

4, 5. (a) Jakiej gościnności zaznał Paweł z towarzyszami w Puteoli i prawdopodobnie dzięki czemu mógł korzystać ze sporej swobody? (b) Jaki pożytek odnoszą więzieni chrześcijanie ze swojego przykładnego zachowania?

⁴ W Puteoli Paweł, Łukasz i Arystarch ‛znaleźli braci i na ich prośbę pozostali z nimi siedem dni’ (Dzieje 28:14). Jak widać, tamtejsi chrześcijanie bardzo pragnęli ich ugościć. Zapewne sami także odnieśli wiele pożytku z duchowych zachęt, których im udzielił Paweł z towarzyszami.  Ale jak to możliwe, że pilnie strzeżony więzień korzystał z takiej swobody? Najwyraźniej apostoł zdobył zaufanie eskortujących go żołnierzy.

⁵ W naszych czasach słudzy Jehowy przebywający w więzieniach czy obozach również zyskiwali nieraz więcej swobody dzięki swojej chrześcijańskiej postawie. W Rumunii pewien mężczyzna, który odsiadywał 75-letni wyrok za rozbój, zaczął studiować Słowo Boże i całkowicie zmienił swoją osobowość. W nagrodę władze więzienne przydzieliły mu wyjątkowe zadanie: sam, bez strażnika, robił w mieście zakupy na potrzeby więzienia! Oczywiście nasze przykładne postępowanie przede wszystkim przynosi chwałę Jehowie (1 Piotra 2:12).

6, 7. W jaki sposób chrześcijanie z Rzymu okazali Pawłowi braterską miłość?

⁶ Jak się wydaje, z Puteoli Paweł i jego towarzysze udali się do odległej o jakieś 30 kilometrów Kapui, gdzie weszli na Drogę Apijską prowadzącą do Rzymu. Podróżując tym słynnym traktem, wybrukowanym bazaltowymi płytami, można było oglądać piękne krajobrazy Italii, a gdzieniegdzie także Morze Śródziemne. Po drodze przechodziło się przez Bagna Pomptyjskie, na których ponad 60 kilometrów od Rzymu znajdował się Rynek Appiusza. Łukasz donosi, że gdy bracia w Rzymie ‛usłyszeli o nich’, niektórzy wyszli im na spotkanie aż do Rynku Appiusza, a inni czekali w Trzech Gospodach — miejscu postoju oddalonym o jakieś 50 kilometrów od Rzymu. Jak wspaniale okazali swoją miłość! (Dzieje 28:15).

⁷ Rynek Appiusza nie zapewniał zmęczonym podróżnym komfortowych warunków. Rzymski poeta i satyryk Horacy opisuje, że był „pełen marynarzy i opryskliwych karczmarzy”, a „woda budziła obrzydzenie”, co go skłoniło do zrezygnowania z posiłku. Mimo tych wszystkich niedogodności delegacja braci z Rzymu  z radością czekała na Pawła i jego towarzyszy, żeby razem z nimi pokonać ostatni etap podróży.

8. Dlaczego na widok braci Paweł podziękował Bogu?

⁸ W sprawozdaniu biblijnym czytamy: „Paweł na ich widok podziękował Bogu i nabrał odwagi” (Dzieje 28:15). Apostoła pokrzepił i wzmocnił sam widok kochanych współwyznawców, z których część być może znał osobiście. A dlaczego podziękował Bogu? Ponieważ wiedział, że niesamolubna miłość to jeden z owoców ducha (Gal. 5:22). Również w naszych czasach święty duch Boży pobudza chrześcijan do ofiarnego troszczenia się o siebie nawzajem i pocieszania tych, którzy tego potrzebują (1 Tes. 5:11, 14).

9. Jak możemy naśladować nastawienie braci, którzy wyszli Pawłowi na spotkanie?

⁹ Osoby poddające się pod wpływ ducha świętego okazują gościnność nadzorcom obwodów, misjonarzom i innym sługom pełnoczasowym, z których wielu zdobywa się na ogromne wyrzeczenia, żeby służyć Jehowie w szerszym zakresie. Zastanów się nad następującymi pytaniami: Czy mógłbym w pełniejszej mierze popierać wizyty nadzorcy obwodu, na przykład goszcząc go w swoim domu? Czy mógłbym zaplanować wyruszenie z nim lub jego żoną do służby? Przekonasz się, że dzięki temu zaznasz wielu błogosławieństw. Pomyśl tylko, jak bardzo cieszyli się bracia z Rzymu, gdy Paweł i jego towarzysze opowiedzieli im swoje budujące przeżycia (Dzieje 15:3, 4).

10. W jakich warunkach Paweł mieszkał w Rzymie i co zrobił wkrótce po dotarciu na miejsce?

¹⁰ Kiedy podróżni w końcu dotarli do Rzymu, „Paweł otrzymał zgodę, żeby zamieszkać samemu pod strażą żołnierza” (Dzieje 28:16). W wypadku aresztu domowego zazwyczaj zapobiegano ucieczce więźnia w ten sposób, że przykuwano go łańcuchem do strażnika. Paweł, jako głosiciel Królestwa, nie pozwolił, żeby powstrzymało go to od świadczenia. Trzy dni później, gdy odpoczął po trudach podróży, zwołał wysoko postawionych Żydów mieszkających w Rzymie, żeby im wyjaśnić, dlaczego znalazł się w tym mieście, i dać im świadectwo.

11, 12. Jak podczas rozmowy z rodakami Paweł starał się rozproszyć ich ewentualne uprzedzenia?

¹¹ „Bracia”, powiedział Paweł, „mimo że nie zrobiłem nic złego ani przeciw ludowi, ani wbrew zwyczajom naszych przodków, zostałem uwięziony w Jerozolimie i wydany w ręce Rzymian. Ci po przesłuchaniu chcieli mnie zwolnić, bo nie było powodu, żeby mnie skazano na śmierć. Ale Żydzi sprzeciwili się temu i byłem zmuszony odwołać się do Cezara — ale nie po to, żeby oskarżyć o coś swój naród” (Dzieje 28:17-19).

 ¹² Nazywając swoich żydowskich słuchaczy „braćmi”, Paweł starał się stworzyć z nimi wspólną płaszczyznę i rozproszyć ich ewentualne uprzedzenia (1 Kor. 9:20). Poza tym wyraźnie zaznaczył, że chociaż odwołał się do Cezara, nie ma zamiaru o nic oskarżać swoich rodaków. Jak się okazało, miejscowa społeczność żydowska nie została poinformowana o apelacji Pawła (Dzieje 28:21). Dlaczego Żydzi z Judei tego nie zrobili? W pewnym opracowaniu wyjaśniono: „Statek wiozący Pawła był niewątpliwie jednym z pierwszych, które dopłynęły do Italii po zimie, dlatego z Jerozolimy nie dotarli jeszcze żadni przedstawiciele władz żydowskich ani żaden list naświetlający sprawę”.

13, 14. Jak Paweł wprowadził temat Królestwa i jak możemy go naśladować?

¹³ Następnie Paweł wprowadził temat Królestwa, przy czym zrobił to w taki sposób, że z pewnością przykuł uwagę słuchających go Żydów: „Właśnie dlatego prosiłem, żeby móc się z wami zobaczyć i do was przemówić. Bo to z powodu nadziei Izraela jestem związany tym łańcuchem” (Dzieje 28:20). Oczywiście nadzieja ta była związana z Mesjaszem i jego Królestwem, o którym głosili chrześcijanie. W odpowiedzi starsi żydowscy rzekli: „Chcemy więc od ciebie usłyszeć, co myślisz, bo jeśli chodzi o tę sektę, wiemy, że wszędzie mówi się przeciw niej” (Dzieje 28:22).

¹⁴ Kiedy głosimy dobrą nowinę, możemy naśladować Pawła, rozbudzając zainteresowanie słuchaczy odpowiednimi pytaniami lub stwierdzeniami.  Świetne wskazówki możemy znaleźć chociażby w książkach Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, Odnoś pożytek z teokratycznej szkoły służby kaznodziejskiej oraz Ulepszaj umiejętność czytania i nauczania. Czy w pełni korzystasz z tych podręczników?

15. Na jakie aspekty służby Pawła warto zwrócić uwagę?

¹⁵ W wyznaczonym dniu miejscowi Żydzi jeszcze liczniej przyszli do Pawła na kwaterę. Udzielił im wtedy obszerniejszych wyjaśnień, „od rana do wieczora (...) dając dokładne świadectwo o Królestwie Bożym i używając przekonujących argumentów na temat Jezusa zarówno z Prawa Mojżeszowego, jak i pism proroków” (Dzieje 28:23). Warto zwrócić uwagę na cztery elementy wyróżniające służbę apostoła. Po pierwsze, koncentrował się na Królestwie Bożym. Po drugie, starał się trafić słuchaczom do przekonania. Po trzecie, prowadził rozważania na podstawie Pism. I po czwarte, wykazał się ofiarnością, głosząc „od rana do wieczora”. Rzeczywiście dał nam wspaniały przykład! A jaki rezultat przyniosły jego starania? „Niektórzy uwierzyli w to, co mówił”, a niektórzy — nie. Ponieważ nie mogli dojść do porozumienia, „zaczęli odchodzić” (Dzieje 28:24, 25a).

16-18. Dlaczego postawa Żydów nie zdziwiła Pawła i jak my powinniśmy reagować, gdy ludzie odrzucają orędzie biblijne?

¹⁶ Paweł nie był zaskoczony tą reakcją, bo z podobną spotykał się już wcześniej, a poza tym wiedział, że została zapowiedziana w proroctwach (Dzieje 13:42-47; 18:5, 6; 19:8, 9). Dlatego odrzucającym orędzie oświadczył: „Duch święty trafnie powiedział waszym przodkom przez proroka Izajasza. Rzekł: ‚Idź do tego ludu i powiedz: „Będziecie słuchać, ale na pewno nie zrozumiecie, i będziecie patrzeć, ale na pewno nie zobaczycie. Bo nieczułe stało się serce tego ludu”’” (Dzieje 28:25b-27). Grecki wyraz przetłumaczony tu na „nieczułe” dosłownie określa serce „zgrubiałe”, „otłuszczone” — takie, do którego orędzie o Królestwie nie może przeniknąć. Co za opłakana sytuacja!

¹⁷ W końcowych słowach Paweł stwierdził, że w przeciwieństwie do Żydów ‛inne narody na pewno posłuchają’ (Dzieje 28:28; Ps. 67:2; Izaj. 11:10). Mógł się na ten temat wypowiadać z pełnym przekonaniem, ponieważ sam widział, że wielu nie-Żydów pozytywnie zareagowało na dobrą nowinę (Dzieje 13:48; 14:27).

¹⁸ Wzorujmy się więc na Pawle i nie bierzmy tego do siebie, gdy ludzie odrzucają głoszone przez nas orędzie. Wiemy przecież, że stosunkowo niewielu znajdzie drogę prowadzącą do życia (Mat. 7:13, 14). Cieszmy się z tego, że osoby szczere przyłączają się do religii prawdziwej, i przyjmujmy je z otwartymi ramionami (Łuk. 15:7).

19. Jak Paweł wykorzystywał sytuację, w której się znalazł?

¹⁹ Łukasz kończy swoje sprawozdanie w pozytywnym i ciepłym tonie: „[Paweł] pozostawał tam całe dwa lata w wynajętym przez siebie domu i życzliwie przyjmował wszystkich, którzy do niego przychodzili. Głosił im o Królestwie Bożym i z całą śmiałością, bez żadnych przeszkód, nauczał o Panu Jezusie Chrystusie” (Dzieje 28:30, 31). Dał nam więc naprawdę piękny wzór gościnności, wiary i gorliwości!

20, 21. Kto między innymi odniósł korzyść z działalności Pawła w Rzymie?

²⁰ Jedną z osób, które Paweł serdecznie przyjął, był Onezym, zbiegły niewolnik z Kolosów. Apostoł pomógł mu zostać chrześcijaninem, a on z kolei okazał się dla niego „wiernym, kochanym bratem”. Paweł nazwał go wręcz ‛dzieckiem, dla którego stał się ojcem’ (Kol. 4:9; Filem. 10-12). Z pewnością zaznał dzięki niemu pociechy a.

²¹ Z postawy Pawła odniosły korzyści również inne osoby. W Liście do Filipian apostoł napisał: „Moja sytuacja w rzeczywistości przyczyniła się do rozkrzewienia dobrej nowiny, bo moje więzy ze względu na Chrystusa stały się publicznie znane całej gwardii pretoriańskiej i wszystkim innym. A większość braci pełniących służbę dla Pana okazuje jeszcze większą odwagę i nieustraszenie głosi słowo Boże, bo z powodu mojego uwięzienia nabrali otuchy” (Filip. 1:12-14).

22. Jak jeszcze Paweł wykorzystał okres uwięzienia w Rzymie?

²² Poza tym Paweł wykorzystał czas uwięzienia w Rzymie do napisania kilku ważnych listów, które weszły w skład Chrześcijańskich Pism Greckich b. Chrześcijanie w I wieku, do których były skierowane te listy, odnieśli z nich wiele korzyści. Natchnione rady Pawła mogą przynieść korzyść również nam, ponieważ są dzisiaj tak samo praktyczne jak w dniu ich spisania (2 Tym. 3:16, 17).

23, 24. Jak wzorem Pawła wielu nowożytnych chrześcijan zachowało pozytywne nastawienie mimo niesprawiedliwego uwięzienia?

²³ Do czasu uwolnienia, o którym Dzieje Apostolskie nie wspominają, Paweł był więziony w sumie jakieś cztery lata — dwa w Cezarei i dwa w Rzymie (Dzieje 23:35; 24:27) c. A jednak zachował pogodę ducha i na miarę swoich możliwości pełnił służbę dla Boga. Podobnie wielu dzisiejszych sług Jehowy nie utraciło radości i nie przestało głosić mimo niesprawiedliwego uwięzienia za wiarę. Do takich osób zalicza się Adolfo,  który był więziony w Hiszpanii z powodu swojej chrześcijańskiej neutralności. Pewien oficer powiedział mu kiedyś: „Zadziwiasz nas. Na wszelkie sposoby utrudnialiśmy ci życie, ale im bardziej się staraliśmy, tym częściej miałeś dla nas uśmiech i miłe słowo”.

²⁴ Z czasem Adolfo zdobył takie zaufanie funkcjonariuszy, że zostawiali otwarte drzwi jego celi. Wielu z nich go odwiedzało, żeby porozmawiać na tematy biblijne. Jeden wchodził nawet do celi i czytał Biblię, a Adolfo stał na straży. Doszło więc do tego, że więzień strzegł wartownika! Oby piękna postawa takich wiernych Świadków pobudzała nas do ‛okazywania jeszcze większej odwagi i nieustraszonego głoszenia słowa Bożego’ nawet w niesprzyjających okolicznościach.

25, 26. Jakie proroctwo urzeczywistniło się na oczach Pawła i jak spełnia się ono obecnie?

²⁵ Apostoł Chrystusa mimo aresztu domowego ‛głosi o Królestwie Bożym’ wszystkim, którzy go odwiedzają — co za pokrzepiający akcent na zakończenie wartkiej akcji Dziejów Apostolskich! W 1 rozdziale tej księgi można przeczytać o zadaniu, które Jezus zlecił swoim naśladowcom: „Gdy zstąpi na was duch święty, otrzymacie moc i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie, w całej Judei, Samarii i aż do najdalszego miejsca na ziemi” (Dzieje 1:8). Po niespełna 30 latach wieść o Królestwie „była głoszona na całym świecie” (Kol. 1:23) d. Jakie to wspaniałe świadectwo mocy ducha Bożego! (Zach. 4:6).

²⁶ Obecnie ten sam duch uzdalnia żyjących jeszcze na ziemi braci Chrystusa oraz współpracujące z nimi „drugie owce” do nieustannego składania „dokładnego świadectwa o Królestwie Bożym” w 240 krajach (Jana 10:16; Dzieje 28:23). Czy aktywnie uczestniczysz w tym dziele?