Co Biblia mówi o dziesięcinach?
Biblijna odpowiedź
W ramach wspierania prawdziwego wielbienia Boga Izraelici mieli płacić dziesięciny a, czyli dziesiątą część swoich rocznych dochodów. Bóg nakazał im: „Macie bezwarunkowo składać dziesięcinę ze wszystkiego, co siejecie i co każdego roku zbieracie na swoim polu” (Powtórzonego Prawa 14:22).
Składanie dziesięcin było wymagane przez Prawo Mojżeszowe — zbiór przepisów, które Bóg dał starożytnym Izraelitom. Ponieważ obecnie chrześcijanie nie podlegają temu Prawu, nie muszą składać dziesięcin (Kolosan 2:13, 14). Jednak każdy chrześcijanin powinien składać datki „tak, jak postanowił w sercu, bez ociągania się i nie pod przymusem, bo Bóg kocha radosnego dawcę” (2 Koryntian 9:7).
Dziesięciny w Biblii — „Stary Testament”
Część Biblii zwana Starym Testamentem mówi o dziesięcinach kilka razy. W większości wypadków wspomina o nich już po nadaniu Izraelitom Prawa Mojżeszowego. Jednak parę razy mówi też o składaniu dziesięcin we wcześniejszym okresie.
Przed nadaniem Prawa Mojżeszowego
Pierwszą osobą opisaną w Biblii, która złożyła dziesięcinę, był Abram (Abraham) (Rodzaju 14:18-20; Hebrajczyków 7:4). Wydaje się, że ofiarował ją jednorazowo królowi-kapłanowi Salem. Biblia nie wspomina jednak, żeby jeszcze potem Abraham lub jego dzieci składali dziesięcinę.
Drugą osobą wspomnianą w Biblii, która złożyła dziesięcinę, był Jakub, wnuk Abrahama. Obiecał on Bogu, że jeśli otrzyma Jego błogosławieństwo, to zawsze będzie Mu „oddawał dziesiątą część” tego, co ma (Rodzaju 28:20-22). Według niektórych biblistów Jakub prawdopodobnie składał tę dziesięcinę w formie ofiary ze zwierząt. Chociaż Jakub zobowiązał się do jej składania, to nie zmuszał do tego swoich bliskich.
W czasie obowiązywania Prawa Mojżeszowego
Starożytni Izraelici mieli składać dziesięciny, żeby popierać wielbienie Boga.
Dziesięciny wspierały osoby pełnoczasowo pełniące służbę związaną z wielbieniem Boga, czyli Lewitów — w tym kapłanów. Nie mieli oni ziemi uprawnej na własność (Liczb 18:20, 21). Lewici niebędący kapłanami otrzymywali dziesięciny od ludu i przekazywali najlepszą „dziesiątą część dziesięciny” kapłanom (Liczb 18:26-29).
Wydaje się, że Izraelici mieli odkładać jeszcze drugą coroczną dziesięcinę, z której korzyści odnosili zarówno Lewici, jak i nie-Lewici (Powtórzonego Prawa 14:22, 23). Korzystały z niej rodziny izraelskie podczas świąt, a co kilka lat rozdawano ją najbiedniejszym (Powtórzonego Prawa 14:28, 29; 26:12).
Jak obliczano wysokość dziesięciny? Izraelici odkładali dziesiątą część ze swoich rocznych zbiorów (Kapłańska 27:30). Jeśli zamiast plonów chcieli ofiarować pieniądze, to musieli zwiększyć ich wartość o 20 procent (Kapłańska 27:31). Mieli też składać „dziesięciny z bydła, owiec i kóz” (Kapłańska 27:32).
Żeby określić wysokość dziesięciny z żywego inwentarza, Izraelici wybierali co dziesiąte zwierzę wychodzące z zagrody. Prawo zabraniało sprawdzania czy wymieniania wybranych zwierząt na inne; nie mogli też w zamian za nie zapłacić pieniędzmi (Kapłańska 27:32, 33). Natomiast dziesięcinę przeznaczoną do wykorzystania na corocznych świętach można było wymienić na pieniądze. Dzięki temu Izraelitom, którzy mieli do pokonania dużą odległość, łatwiej było podróżować na święta (Powtórzonego Prawa 14:25, 26).
Kiedy Izraelici składali dziesięciny? Robili to co roku (Powtórzonego Prawa 14:22). Wyjątek stanowił każdy siódmy rok, który był rokiem szabatowym — Izraelici nie zajmowali się wtedy pracą na roli (Kapłańska 25:4, 5). Ze względu na te wyjątkowe okoliczności nie zbierano wtedy dziesięciny. Co trzeci i szósty rok w siedmioletnim cyklu szabatowym Izraelici dzielili się tą drugą dziesięciną z biednymi i Lewitami (Powtórzonego Prawa 14:28, 29).
Jaka kara groziła za nieskładanie dziesięcin? Prawo Mojżeszowe nie przewidywało kary dla kogoś, kto nie składał dziesięcin. Dawanie ich było obowiązkiem moralnym. Izraelici mieli złożyć oświadczenie przed Bogiem, że wywiązali się z tego obowiązku, i poprosić w związku z tym o błogosławieństwo (Powtórzonego Prawa 26:12-15). Bóg uważał, że jeśli ktoś nie składa dziesięciny, to Go okrada (Malachiasza 3:8, 9).
Czy składanie dziesięcin było uciążliwe? Nie. Bóg obiecał Izraelitom, że jeśli będą przynosić dziesięciny, to On będzie im błogosławił i niczego nie będzie im brakowało (Malachiasza 3:10). Z drugiej strony jeśli nie składali dziesięcin, sami sobie szkodzili. Tracili błogosławieństwo Boże i nie mogli korzystać z pomocy kapłanów i Lewitów, którzy żeby się utrzymać, musieli poświęcać czas na pracę (Nehemiasza 13:10; Malachiasza 3:7).
Dziesięciny w Biblii — „Nowy Testament”
Składanie dziesięcin nadal było wymaganiem Bożym, kiedy Jezus był na ziemi. Ale zostało zniesione po jego śmierci.
W czasach Jezusa
Z części Biblii zwanej Nowym Testamentem wynika, że kiedy Jezus był na ziemi, Izraelici nadal składali dziesięciny. Przyznał on, że są do tego zobowiązani, jednak potępił przywódców religijnych, którzy skrupulatnie składali dziesięciny, ale ‛lekceważyli to, co w Prawie ważniejsze — sprawiedliwość, miłosierdzie i wierność’ (Mateusza 23:23).
Po śmierci Jezusa
Po śmierci Jezusa składanie dziesięcin przestało być obowiązkowe. Jego ofiarna śmierć zniosła Prawo Mojżeszowe, w tym ‛nakaz pobierania dziesięcin’ (Hebrajczyków 7:5, 18; Efezjan 2:13-15; Kolosan 2:13, 14).
a Dziesięcina to „dziesiąta część rocznych przychodów przeznaczona na cele sakralne. (...) Większość tekstów biblijnych dotyczących dziesięciny zgadza się, że służyła ona pewnym celom sakralnym i była obligatoryjna” (Encyklopedia biblijna, Vocatio, strona 227).