10 PAŹDZIERNIKA 2017
NIEMCY
Niemcy przyznają Świadkom Jehowy najwyższy status prawny
Po przeszło 26 latach walki prawnej Świadkowie Jehowy w Niemczech uzyskali ten sam status, co główne wyznania w tym kraju. Dnia 27 stycznia 2017 roku ostatni z 16 landów, Nadrenia Północna-Westfalia, uznał ich za stowarzyszenie prawa publicznego. Dla Świadków jest to ważna decyzja, ponieważ — mimo, że są obecni w Niemczech już od ponad 100 lat — ich siedziba oraz tysiące zborów były wcześniej zarejestrowane jako odrębne związki wyznaniowe. Teraz Świadkowie uzyskali status prawny obowiązujący we wszystkich niemieckich landach, dzięki któremu są uważani za jedną organizację religijną i mogą korzystać z przysługujących im z tego tytułu praw.
Długa droga do uzyskania statusu stowarzyszenia prawa publicznego
W 1921 roku Świadkowie Jehowy zostali zarejestrowani jako podmiot prawa prywatnego. Po zjednoczeniu Niemiec w roku 1990 wnioskowali oni o uznanie ich za stowarzyszenie prawa publicznego, żeby mogli korzystać z wynikających z tego statusu przywilejów.
Żeby organizacja religijna została zarejestrowana jako stowarzyszenie prawa publicznego w całym kraju, musi najpierw uzyskać taki status w landzie, w którym ma siedzibę. Potem może starać się o status prawny w 15 pozostałych niemieckich landach. W 1990 roku związek wyznaniowy Jehovas Zeugen in Deutschland (Świadkowie Jehowy w Niemczech) złożył wniosek o zarejestrowanie w Berlinie, gdzie Świadkowie posiadali swój adres urzędowy. Chociaż większość związków wyznaniowych uzyskuje wspomniany status dość szybko, bo w ciągu roku lub dwóch, władze Berlina przez wiele lat odmawiały nadania go Świadkom. Decyzję tę uzasadniano między innymi faktem, że Świadkowie nie biorą udziału w wyborach. Jednak argument ten jest bezpodstawny, ponieważ prawo nie wymaga od niemieckich obywateli udziału w głosowaniu — jest to całkowicie dobrowolne.
W końcu sprawa ta trafiła do sądu. Dnia 24 marca 2005 roku Wyższy Sąd Administracyjny w Berlinie orzekł, że Świadkowie Jehowy w Niemczech mają zostać uznani za „korporację prawa publicznego”. Ponad rok później władze Berlina przyznały Świadkom ten status prawny, co zakończyło trwającą 16 lat batalię prawną.
Następnie Świadkowie złożyli wnioski o przyznanie im statusu w pozostałych 15 landach. W 2009 roku wnioski uznano w 11 z nich, a w następnych latach udało się to w 3 kolejnych. Dnia 27 stycznia 2017 roku status przyznano Świadkom w ostatnim z landów — w Nadrenii Północnej-Westfalii. Wytrwałe wysiłki Świadków Jehowy w celu uzyskania praw, które posiadają główne religie w Niemczech, zakończyły się po 26 latach.
Korzyści z uzyskania statusu stowarzyszenia prawa publicznego
Siedziba oraz przeszło 2000 zborów Świadków Jehowy w Niemczech funkcjonuje teraz w ramach jednej korporacji prawnej. W przeszłości, kiedy poszczególne związki Świadków Jehowy reprezentujące co najmniej jeden zbór uważano za odrębne stowarzyszenia religijne, podlegały one prawu, które wymagało składania corocznych sprawozdań oraz zwrotu podatków. Wszelkie zmiany związane z funkcjonowaniem tych związków, takie jak mianowanie nowych starszych, nabywanie nieruchomości, łączenie zborów albo zmiana ich nazw, trzeba było zgłaszać władzom. Starsi musieli poświęcać na to dużo czasu i sił, teraz jednak mogą bardziej się skupić na dbaniu o potrzeby duchowe współwyznawców. Brak odpowiedniego statusu wiązał się też z koniecznością uiszczania opłat związanych ze składaniem sprawozdań. Długoletni starszy z jednego ze zborów powiedział: „Teraz możemy swodobniej korzystać z ofiarowanych datków, żeby wspierać działalność kaznodziejską zboru”.
Bez krajowego statusu Świadkowie Jehowy nie byli uznawani w Niemczech za jedną z głównych religii, mimo że w ich spotkaniach uczestniczyło nawet 274 000 osób. Armin Pikl, prawnik występujący w imieniu siedziby Świadków Jehowy w Niemczech, zauważył: „Przez ponad 26 lat batalii prawnej o uzyskanie statusu stowarzyszenia prawa publicznego, media publikowały setki nieprawdziwych i szkalujących informacji, nieraz nawet tydzień w tydzień. Ale ten czas się skończył”. Długoletni Świadek Werner Rudtke powiedział: „Ponieważ związek wyznaniowy ubiegający się o status stowarzyszenia prawa publicznego musi pilnie przestrzegać prawa, teraz można obalić wiele fałszywych zarzutów wysuwanych pod adresem Świadków”. Kobieta o imieniu Petra, również będąca Świadkiem Jehowy, wspomina o wyzwaniach, które dzieci napotykały w szkole. Powiedziała: „Zmiana statusu prawnego bardzo pomoże dzieciom w wieku szkolnym. Dotąd nauczyciele często dyskryminowali uczniów będących Świadkami pod wpływem fałszywych oskarżeń, że należą oni do ‚sekty’, a nie do religii”.
Świadkowie Jehowy w Niemczech są wdzięczni, że ich działalność religijna została uznana przez rząd jako spełniająca normy prawne. Mają nadzieję, że ta decyzja zrekompensuje ich wcześniejsze trudności i przyniesie korzyść zarówno jednostkom, jak i całej społeczności religijnej.