Jehovap sutinpi jarkʼakunachik

“Qamkunap chawpiykichikpi llampʼu sunqu runasta, [...] kawsakunallankutapuni saqisaq, paykunataq Jehovap sutinpi jarkʼakunqanku.” (SOF. 3:12, NM.)

1, 2. ¿Ima “thuñiy[tataq]” tumpamantawan tukuy runas rikunqanku?

MAYLLAPIPIS purichkaptinchik, sinchi para chayri chikchi para japʼiwaptinchikqa, usqhayllata juk pakakunata maskʼanchik. Ichá wakinkunaqa, juk puentep uranpi pakakunkuman. Chaywanpis loco parawan wayrawan kaptinqa, puentep uranpi pakakuyqa, nichá jarkʼawasunmanchu. Chayjinapi rikukuspaqa, aswan allin jarkʼakunatachá maskʼasunman.

² Kunanpis sinchi loco paramanta nisqaqa, aswan sinchi “thuñiy” pʼunchayraq runaspaq kanqa. Arí, Jehovap “jatun pʼunchaynin[taqa]”, tukuy runas rikunqanku. Chaywanpis, juk sumaq jarkʼakuna kan (Sofonías 1:14-18, ñawiriy). Chantá Jehovap “phiñakuy pʼunchay[nin]” qallariptin, ¿imatá ruwasunman chay jarkʼakunapi pakakunanchikpaq?

Israel llaqtapaq, ¿ima thuñiytaq karqa?

3. ¿Ima “chejchi para jina[taq]” chunka aylluspaq karqa?

³ Jehovap pʼunchayninqa, tukuy llulla religionesta chinkachispa qallarinqa. Chay pʼunchay chayamuptin, ¿ima jarkʼakunataq kan? Yachanapaqqa, Israel llaqtawan imachus kasqanta qhawarina. Isaiasqa, qaynapacha watamanta pusaq siglopi kawsakurqa. Payqa, chunka ayllusmanta llulla dioskunata yupaychaq israelitasta, Jehovap castigasqanta juk “chejchi para[wan]” kikincharqa. Chay pʼunchayqa, chayamunanpuni karqa (Isaías 28:1, 2, ñawiriy). Kay profeciaqa, Asiria chay ayllusta kamachiyta qallarichkaptin juntʼakurqa, chaytaq 740 watapi karqa. Efraín ayllutaq chay ayllusmanta aswan riqsisqa karqa.

4. Kay 607 watapi, ¿imaynatá Jehovap “jatun pʼunchay[nin]” Jerusalenta thuñirqa?

⁴ Diosta wasanchaq Israel llaqta castigasqa kasqanmantaqa, Jehovap “jatun pʼunchaynin” watiqmanta rikukullarqataq. Kay 607 watapiqa, Judá suyu, Jerusalén llaqtanpis llulla diosesta yupaychasqankurayku thuñisqas karqanku. Chaytataq Nabucodonosorpa kamachiyninpi babilonios thuñirqanku. Israelitasqa, “llullakuypi pakaku[nata]” maskʼarqanku, nisunman Egiptoman jukchaykukurqanku. Chaytaq qhasipaq karqa, imaraykuchus babiloniosqa, juk chikchi parajina chay “pakaku[nata]” thuñirparirqanku (Isa. 28:14, 17).

5. Llulla religionesta chinkachichkaptin, ¿imataq Diospa llaqtanpi kaqkunapaq kanqa?

⁵ Cristiano nichikuqkunaqa, Diosta wasanchasqankurayku, israelitas castigasqas kasqankumanta nisqaqa, astawan castigasqasraq  kanqanku. Chantapis, “jatun Babilonia[manta]” mayqinchus tukuy llulla religiones kaqkuna chinkachisqas kanqanku. Chantá Satanaspa pachanpi kaq imaspis chinkachisqallataq kanqanku. Chaywanpis Jehovap llaqtanpi kaqkunaqa, kawsallanqankupuni, paypi jarkʼakunata maskʼasqankurayku (Apo. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21).

Jehovaqa tukuy imapi jarkʼawanchik

6. ¿Imaynatá cristianos jarkʼakunata tarisunman?

⁶ Cristianosqa, tukukuy pʼunchaykunapi kawsaspapis, kunan pakakunata tarisunman. ¿Imaynatá? Diosman qayllaykuspa, chaypaq “sutinta jatuncha[nachik]” tukuy sunquwantaq yupaychanachik (Malaquías 3:16-18, ñawiriy). Chaytaq mana sutinta uqhariyllachu. Imaraykuchus Biblia nin: “[Jehovap] sutinta oqharispa Diosnimpaj rejsikapojqa salvasqa kanqa”, nispa (Rom. 10:13). Rikunchikjina, salvasqas kayta munaspaqa, Diospa sutinta uqharinanchik tiyan. Chayrayku llampʼu sunqu runasqa, chiqa cristianos Diosta mana kasukuq runasmanta jukjinataq kasqanchikta reparanku. Imaraykuchus Jehovap “sutin[pi]” sunqu kʼajaywan yuyanchik, paypa kamachisninjinataq yupaychanchik.

7, 8. ¿Imaynamantá ñawpa cristianos salvakurqanku, imaynamantá kay tiempopi salvakusun?

⁷ Jehová, salvasqas kayta atisqanchikta niwasqanchikqa, mana Payman qayllasqa kasqallanchiktachu jarkʼananta nin, manaqa cuerponchiktapis. Sutʼincharinapaq Cestio Galoqa, romanoswan 66 watapi Jerusalenman thuñiq yaykuykurqanku, chay jatun ñakʼariy pʼunchaykuna “pisiyachisqa” kanantarí nirqaña Jesús (Mat. 24:15, 16, 21, 22). Chay profeciaqa, soldados Jerusalenmanta ripuptinku juntʼakurqa. Ajinamanta chiqa cristianosqa, profecía nisqanmanjina “salvasqas” karqanku. Arí, paykunaqa, chay llaqtamanta, qayllanpi kaq llaqtasmanta ima, ayqirqanku. Wakinkunataq Jordán mayuta chimparqanku, urqusninpitaq pakakurqanku.

⁸ Kay tiempomanta cristianospis ñawpa cristianosjinallataq rikukunchik. Paykunaqa, Jehovap nisqanta kasukusqankurayku jarkʼasqas karqanku, ñuqanchikpis kikillantataq ruwananchik tiyan. Chaywanpis, tukuyniqpi kasqanchikrayku mana urqusmanchu ayqinanchik kachkan. Diospa llaqtanpiqa “ajllasqa” cristianos, wak ovejasmanta cristianos ima, kachkanchik, cristiano nichikuqkuna thuñisqa kaptinku mana wañusunchu Jehovapi, llaqtanpi ima, jarkʼakunata maskʼasqanchikrayku. Bibliaqa, llaqtanta juk urquwanjina kikinchan.

9. ¿Pikunataq Diospa sutinta mana uqharinata yachachinku? Sutʼinchay.

⁹ Cristiano nichikuqkunaqa, runasman Diosmanta llullata yachachinku, Diospa sutinta chiqnisqankutataq rikuchinku. Chayrayku, chinkachisqas kanqanku. Kay 500 watamanta yaqha 1.500 watakama Europapiqa, Diospa sutin tukuyniqpi rikukuq. Chay sutiqa, hebreopi tawa letrasllapi qillqakun, (YHWH chayri JHVH) chaytaqa Tetragrámaton nisqawan riqsikuq. Chay sutirí qullqi phisuspi, librospi, Bibliaspi, wasi pirqaspi, catolicospa iglesiasninkupi, wak iglesiaspi ima, rikhuriq. Chaywanpis aswan qhipamanqa, Bibliasmanta, wak imasmanta ima, chay sutita urqhurparinku. Sutʼincharinapaq, kay Congregación para el Culto Divino, Disciplina de los Sacramentos nisqa, 2008 junio 29 pʼunchaypi “Carta a las Conferencias Episcopales sobre ‘el Nombre de Dios’” nisqaniqta urqhurqanku. Chay cartapi, Iglesia Católica kay tawa letrasta uqharinankumantaqa, “Señor” rimayta uqharinankuta kamachirqa. Vaticanoqa, misasta ruwachkaspa takiykunasninkupi, rezosninkupi ima, Diospa sutinta mana uqharinankuta kamachirqa. Religionesta kamachiqkuna, cristiano nichikuqkunapis, Diosmanta llullata yachachispa, achkha runasta chʼawkiyanku.

Sutinta jatunchaqkunata jarkʼan Diosqa

10. ¿Imaynatá kay tiempopi Diospa sutin jatunchasqa kachkan?

¹⁰ Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, wak religionesmanta nisqaqa, Diospa sutinta jatunchanku, Payta kusichinanpaqjinataq sutinta  jatunpaq qhawaspa uqharinku. Diosqa, paypi atienekuqkunata allinpaq qhawan. Chayrayku llaqtanta bendecinanpaq, jarkʼananpaq ima, tukuy imata ruwanqa. Chantapis “paypi atienekojkunata” sumaqta riqsin (Nah. 1:7; Hech. 15:14).

11, 12. Judíos castigasqas kachkaptinku, ¿pikunataq Jehovap sutinpi jarkʼakurqanku? ¿Pikunataq kunan tiempopi Diospa sutinpi jarkʼakunku?

¹¹ Yaqha tukuy judíos Diosta wasanchaspapis wakinqa, “Jehovap sutinpi jarkʼaku[rqanku]” (Sofonías 3:12 *, 13, ñawiriy). Wasanchaq judiosta Dios castigachkaptin, ¿sutinpi atienekuq judiosta jarkʼarqachu? Babilonios judiospa llaqtankuman yaykuspa, runastataq wata runastajina apakapuptinku, paykunaqa salvasqas karqanku. Jeremiasta, Baructa, Ébed-melecta ima, “kawsakunallankutapuni” saqirqa. Wakkunataq presosjina apasqas kaspapis, chiqa sunqusllapuni karqanku. Kay 539 watapi medos, persas ima, Cirop kamachiyninpi Babiloniata juk maqanakuypi atiparqanku. Pisi tiemponmantaq Ciroqa, judíos llaqtankuman kutipunankuta kamachirqa.

¹² Sofonías nisqanmanjina, Jehovaqa, Jerusalenpi templota watiqmanta sayachiqkunata salvarqa, paykunamantataq mayta kusikurqa (Sofonías 3:14-17, ñawiriy). Chay profeciaqa, tiemponchikpipis juntʼakullantaq. Diospa Reinon janaqpachapi sayachisqa kasqanmanta qhipaman, Jehovaqa, kay Jallpʼapi kaq akllasqa cristianostaraq, Jatun Babiloniamanta kacharichirqa. Kunankamataq paykunamanta mayta kusikullanpuni.

13. Tukuy suyusmanta runas, ¿imamantá kacharichisqas kanku?

¹³ Jallpʼapi wiñaypaq kawsakuyta suyakuq cristianospis, Jatun Babiloniamanta, llulla yachachiykunasninmanta ima, kacharichisqasllataq kanku (Apo. 18:4). Chayrayku Sofonías 2:3 nisqan kunan juntʼakuchkan, chaypi nin: “Qankuna kay pachapi [llampʼu sunquyuqkuna], tukuyniykichej [Jehova]ta maskʼaychej”, nispa. Arí, kay tiempopipis tukuy suyusmanta achkha llampʼu sunqu runas, janaqpachapi chayri kay pachapi kawsakuyta suyakuspapis Jehovap sutinpi jarkʼakunku.

Diospa sutin imaspipis rikhurin chay ¿jarkʼawasunmanchu?

14, 15. a) ¿Imawantaq wakin runas jarkʼachikuyta yuyarqanku? b) ¿Imataq mana jarkʼawasunmanchu?

¹⁴ Jeremiaspa tiemponmanta kaqkunaqa, templo enemigosninkumanta jarkʼananta yuyaq kanku (Jer. 7:1-4). Ñawpa wataspiña israelitasqa, Diospa trato ruwasqan arca maqanakuypi yanapananta yuyaq kanku. Chayjinata yuyasqankuqa, qhasi karqa, imaraykuchus filisteosqa, israelitasta atipaspa chay arcata apakapurqanku (1 Sam. 4:3, 10, 11). Constantino el Grande soldadosninpa escudosninkupi kji chantá rho letrasta pintarqa, Griego qallupitaq “Cristo” sutiqa, chay letraswan qallarin. Ichá soldadosninta maqanakuypi jarkʼananpaq chayta ruwarqa. Chantapis Sueciamanta kamachiq Gustavo II Adolfoqa, Diospa sutinpi maqanakupi maqanakurqa. Payqa kay 7 paginapi fierromanta rikhuriq pecherata ichá churakunman karqa. Chay pecherapiqa, sutʼi “Iehova” nisqa suti qillqasqa rikukun.

¹⁵ Diospa wakin kamachisninqa, supaykuna ñakʼarichichkaptinku Jehovap sutinta jatunmanta uqharispa jarkʼakunku. Chaywanpis imaspichus Diospa sutin rikhurin chaykunaqa, ni jaykʼaq jarkʼanawanchikta yuyananchikchu tiyan. Imaraykuchus ajinata qhawaspaqa, mana Jehovap sutinpi jarkʼakuchkasunmanchu.

Kunan tiempopi, ¿imaynatá jarkʼakunata tarisunman?

16. ¿Imaynatá Diospa qayllanpi kasqanchikta jarkʼasunman?

¹⁶ Kunanqa, Diosman qayllasqa kasqanchikrayku Jehovap llaqtanpi jarkʼachasqa kachkanchik (Sal. 91:1). Jehovaqa, chay jarkʼakunapi kanallanchikpaqpuni “allin kamachi  yuyayniyuq[niqta]”, qutuchakuymanta ancianosniqta ima, kay saqra pacha chay jarkʼakunamanta mana karunchachinawanchikpaq sutʼita yuyaychawanchik (Mat. 24:45-47; Isa. 32:1, 2). Achkha kutispi qhapaqyayta mana maskʼanata yuyaychawasqanchikpi tʼukurina. Chayta kasukusqanchikqa, Diosmanta mana karunchakunanchikpaq mayta yanapawanchik. Chantapis, Jehovata yupaychaypi wakichisqapuni kananchikta yuyarichillawanchiktaq. Imaraykuchus Biblia nin: “Wampu runataqa mana imamanta dakusqallantaj chinkachenqa. Pichus noqata uyariwajrí mana imamanta manchachikuspa tiyakonqa; kusisqa tiyakonqa”, nispa (Pro. 1:32, 33). Chantapis Diospa qayllanpi kanallanchikpaqpuniqa, llimphu kawsayniyuq kananchikpaq kallpachakuna tiyan.

17, 18. ¿Imaynasmantataq achkha runas Jehovap sutinpi jarkʼakunankupaq yanapasqas kachkanku?

¹⁷ Jesusqa, Jallpʼantinpi Diospa Reinonmanta willamunanchikta kamachiwarqanchik, chayta juntʼanapaq allin kamachi yuyayniyuqqa, sapa kuti yuyarichiwanchik (Mat. 24:14; 28:19, 20). Sofoniasqa, imaynatachus runas, Diospa sutinpi jarkʼakunata tarinankumanta nirqa: “Chay pʼunchay chayamojtin, llimphuchasaj tukuy runaspa parlayninkuta, tukuyninku noqaj sutiyta oqharispa Diosninkupaj rejsikapunawankupaj, tukuy runastaj noqata uj sonqolla sirvinawankupaj”, nispa (Sof. 3:9).

¹⁸ ¿Imataq kay ‘llimphu parlay’? Chay llimphu parlayqa, Jehovamanta, imatachus ruwayta munasqanmanta ima, chiqa yachay, chaytaq Palabranpi tarikun. Chay parlaytaqa, Diospa Reinonmanta chay Reino imaynatachus Diospa sutinta llimphuchananmanta, Jehová kamachiq kasqanta maychus kasqanman churananmanta, kasukuq runaspaq wiñay kawsayta apamunanmanta ima, runasman willanchik. Chantapis, Diospa kamachiyninmanta, chiqa sunqu runas ima bendicionestachus wiñaypaq japʼinankumantapis willallanchiktaq. Kay llimphu parlaytaqa, achkhaña parlanchik, ajinamanta achkha runas, Jehovap “sutinta oqharispa” “uj sonqolla[taq]” yupaychanankupaq yanapachkanchik. Arí, Jallpʼantinpiqa achkhaña Jehovapi jarkʼakunata maskʼanchik (Sal. 1:1, 3).

19, 20. Israelitas “llullakuypi pakaku[sqankurayku]”, ¿ima llakiypitaq rikukurqanku?

¹⁹ Kay pachamanta runasqa, tukuy laya chʼampaykunapi rikukunku. Chaykunata mana atipayta yuyaspataq juchasapa runaspa yanapayninta maskʼanku chayri kamachiqkuna allinchananta suyanku. Israelitaspis qayllankupi kaq llaqtaspa yanapanta maskʼaspa jukchaykukurqanku. Chaykunapi atienekusqankutaq qhasipaq karqa, kunanpis kikillantaq kanqa. Runaspa chʼampaykunasnintaqa, ni mayqin gobiernopis nitaq Naciones Unidas nisqapis allinchayta atinqachu. Chayrayku chaykunapi jarkʼakunata maskʼayqa, qhasi mana kaq. Bibliaqa, juk “llullakuypi” pakakuna kasqanta nin, ñuqanchikpis ajinata qhawananchik tiyan. Imaraykuchus paykunapi atienekuqkunaqa, llakiyllapi rikukunqanku (Isaías 28:15, 17, ñawiriy).

²⁰ Jehovaqa, tumpamantawan jatun pʼunchayninpi,  chikchi paratajina Jallpʼaman apachimunqa. Runasqa, jarkʼakunapaq tukuy imasta ruwanku, chaywanpis chay pʼunchay chayamuptinqa, ni imanku jarkʼayta atinqachu. Isaías 28:17 ninjina: “Llullakuypi pakakunaykichejta chejchi para chinkachenqa, chʼawkiyaypi pakakunaykichej cheqatapis yakus apanqanku”, nispa.

21. Kay 2011 watapaq Bibliamanta pʼiti nisqanmanjina kawsakuy, ¿imaspitaq yanapawasun?

²¹ Jarkʼawaqninchik Jehovaqa, jamuq thuñiypipis jarkʼallawasunpuni. Sofonías sutiqa, “Jehová Pakan” niyta munan, chayrayku Jehovalla jarkʼayta atiwasunman. Kay 2011 watapaq Bibliamanta pʼitiqa, Sofonías 3:12 urqhusqa kachkan, chaypitaq nin: Jehovap sutinpi jarkʼakunachik. Rikunchikjina, Diospa sutinpi jarkʼakunataqa, kunan maskʼanachik paypi tukuy sunqu atienekuspa (Sal. 9:10). Biblia nin: “[Jehovap] sutenqa uj jarkʼachasqa torre jina; cheqan runasqa chaypi pakakuspa, waqaychasqa kanku”, kaytataq ni jaykʼaq qunqanachu (Pro. 18:10).

[Sutʼinchaynin]

Yuyarikunapaq

• Kunan tiempopi, ¿imaynatá Jehovap sutinpi jarkʼakunchik?

• ¿Imaraykutaq “llullakuypi” pakakuna mana allinchu?

• ¿Ima jarkʼakuytataq suyanchik?

[Tapuykuna]

[6 paginapi sutʼinchaynin]

Kay 2011 watapaq Bibliamanta pʼitiqa: Jehovap sutinpi jarkʼakunachik (Sofonías 3:12).

[7 paginapi maymantachus foto urqhukusqan]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”