Ir al contenido

Ir al índice

Jehová Dios jina ruwana

Jehová Dios jina ruwana

“Diospa munasqa wawasnin kaspa payta qhawarispa kikinta ruwaychej.” (EFE. 5:1.)

1. ¿Imaynatataj Jehová ruwawarqanchej?

JEHOVAQA wajkuna llakiypi kaspa imaynachus kashasqankuta entiendeyta atinapaj jina ruwawarqanchej, mana kikin kausayniyoj kajtinchejpis (Efesios 5:1, 2 leey). Wajkunata entiendenapaj jina ruwasqa kasqanchej, ¿imaynatá Jehová jina ruwanapaj yanapawasunman? ¿Imaraykutaj sumajta qhawarikuna tiyan imapichus yuyashasqanchejta?

2. ¿Jehová llakikunchu ñakʼarejtinchej? Sutʼinchay.

2 Jehovaqa ajllasqa cristianosman janaj pachapi wiñaypaj kausakunankuta nerqa, waj ovejasmanta kajkunamantaj kay Jallpʼapi wiñaypaj kausakunankuta. Wiñaypaj kausakushajtinchejqa, ni imapis ñakʼarichiwasunchu (Juan 10:16; 17:3; 1 Cor. 15:53). Diosqa yachan kay tiempopi wakin imas ñakʼarichiwasqanchejta, ajinapi rikukojtinchejtaj mayta llakikun. Sutʼincharinapaj, Biblia niwanchej israelitas Egiptopi ñakʼarichisqas kashajtinku Jehová llakikusqanta (Isa. 63:9). Astawan qhepaman israelitas templota watejmanta sayarichishajtinku, Jehová Diosqa yacharqa enemigosninku ñakʼarichishasqankuta, chayrayku nerqa: “Pillapis aylluyta llankhaykojqa ñawi papaytapis llankhaykunman jina”, nispa (Zac. 2:8). Jehovaqa imaynatachus uj mama wawitanta munakun ajinata munakuwanchej. Chayraykutaj llakiypi rikukojtinchej yanapayta munawanchej (Isa. 49:15). ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? Pikunachus ñakʼarishanku chaykuna, imaynachus kashasqankupi yuyaspa (Sal. 103:13, 14).

JESUSPIS RUNASTA MUNAKORQA

3. ¿Imaraykutaj Jesús runasta munakorqa, chantá khuyakorqa?

3 Jesusqa kay Jallpʼapi kashaspa, runas llakiypi kashaspa imaynachus kashasqankuta entiendej, ajina llakiypi mana rikukuspapis. Sutʼincharinapaj, yacharqa religionta kamachejkuna runasta ñakʼarichisqankuta, runasman llullakusqankuta, yuyayninkuman jinalla kamachiykunata churasqankuta ima. Chayraykutaj runasqa paykunata manchachikoj kanku (Mat. 23:4; Mar. 7:1-5; Juan 7:13). Jesustajrí mana paykunata manchachikojchu, nitaj llulla yachachiyninkutapis creejchu. Chaywanpis imaynachus runas kashasqankuta entienderqa, chayraykutaj mayta llakikorqa. Nerqataj mana michejniyoj ovejas jina kasqankuta (Mat. 9:36). Jesusqa, Tatanmanta yachakusqanrayku runasman munakuyta, khuyakuyta ima rikucherqa (Sal. 103:8).

4. ¿Imatataj Jesús ruwaj runasta ñakʼarejta rikuspa?

4 Jesusqa runasta munakusqanrayku, ñakʼarejta rikuspa yanaparqa. Chaytataj Tatanmanta yachakorqa. Uj kuti pay, yachachisqasnin ima, may karuta rerqanku runasman willaj. Saykʼusqas kashasqankuraykutaj, samarikunankupaj uj lugarta maskʼarqanku. Jesustajrí rikorqa ashkha runas paymanta yachakuyta munaspa qhepanta risqankuta. Chayraykutaj saykʼusqaña kaspapis chay runas yanapata necesitasqankuta rikuspa, “paykunaman tukuy imata yachachiyta qallarerqa” (Mar. 6:30, 31, 34).

JEHOVÁ JINA MUNAKUYTA RIKUCHINA

5, 6. Jehová jina munakuyta rikuchinapaj, ¿imatataj ruwananchej tiyan? Sutʼinchay. (24 paginapi dibujota qhawariy.)

5 Jehová jina munakuyta rikuchiyta munanchej chayqa, wajkuna imaynachus kashasqankupi yuyananchej tiyan. Juan sutiyoj hermano uj machitu hermanitopi yuyashasqanpi tʼukurina, chay machitu hermanoqa tojnitunwan purikun, nitaj allintachu qhawan. Juanqa Jesuspa nisqanta yuyarikun. Jesús nerqa: “Imaynatachus munankichej runas qankunapaj ruwanankuta, ajinallatataj qankunapis paykunapaj ruwaychej”, nispa (Luc. 6:31). Ichapis Juanqa yuyan pelota jaytʼayman wajyarinankuta munasqanpi, chayllapitaj yuyarikun machitu hermano mana allinta qhawayta, nitaj correyta atisqanta. Chayrayku tapurikun: “Chay machitu hermano kayman chay, ¿imata ruwapunawankutataj munayman?”, nispa.

6 Juanqa machituña kaspa imaynachus kananpi tʼukurin. Chayrayku chay machitu hermanowan parlarinanpaj, uyarinanpaj ima tiempochakun. Reparantaj chay hermano manaña Bibliata leeyta atisqanta, wasimanta wasi willaj riyta mana atisqanta ima. Ajinata ruwasqanrayku Juanqa reparan imatachus chay hermano necesitasqanta. Noqanchejpis wajkuna imaynachus kashasqankuta entiendenapaj kallpachakusunchej, munakuyta rikuchisunchej ima chayqa, Jehová jina ruwasunchej (1 Cor. 12:26).

Jehová jina munakuyta rikuchina (7 parrafota qhawariy)

7. ¿Imaynatataj ñakʼarishanku chay hermanosta yanapasunman?

7 Wajkuna llakiypi kashaspa imaynachus kashasqankuta mana entiendeyta atillanchejchu, mana chay llakiypi rikukuspaqa. Sutʼincharinapaj, ashkha hermanos onqoykusqankurayku, machuyapusqankurayku, accidentakusqankurayku ñakʼarinku. Wakintaj sinchʼi llakisqas kasqankurayku, wajkuna ñakʼarichisqankuta yuyarikusqankurayku ima ñakʼarinku. Wakin hermanosqa sapallanku wawasninkuta uywashanku chayri familiankupi mana tukuychu Diosta sirvinku. Arí, tukuypis chʼampaykunasniyoj kanchej, yanapatataj necesitanchej. Chayrayku kallpachakunanchej tiyan ñakʼarishanku chay hermanosta yanapanapaj, paykunaman munakuyta rikuchinapaj ima. Chaypajtaj, paykuna imatachus niwasqanchejta sumajta uyarina, imaynachus kashasqankuta entiendenapajtaj kallpachakuna. Chantapis yuyarichisunman Jehová chʼampaykunasninchejmanta llakikusqanta. Tukuy chaykunata ruwaspataj Jehová jina ruwasunchej (Romanos 12:15; 1 Pedro 3:8 leey).

JEHOVÁ JINA KʼACHA KANA

8. ¿Imataj Jesusta yanaparqa kʼacha kananpaj?

8 Jehovaqa tukuy runaswan may kʼacha (Luc. 6:35). Jesuspis Tatan jinallataj may kʼacha. ¿Imataj Jesusta yanaparqa runaswan kʼacha kananpaj? Nisqanwan, ruwasqanwan ima, imaynachus runas kanankupi yuyasqan. Sutʼincharinapaj, uj juchasapa warmi Jesús kasharqa chayman rerqa. Chay warmeqa mayta waqasqanrayku, waqayninwan Jesuspa chakisninta joqʼocharqa. Jesustaj chay warmi sajra imasta ruwasqanmanta may llakisqa kashasqanta, sajra ruwayninmanta pesachikusqanta ima yacharqa. Chantapis repararqa mana munakuywanchu parlapayajtin astawan llakikunanta. Chayrayku chay warmita allin imasta ruwasqanmanta allinta ruwasqanta nerqa, perdonarqa ima. Chantapis Jesusqa, chay warmiwan parlasqanta mana allinpaj qhawaj fariseowan kʼachallamanta parlarqa (Luc. 7:36-48).

9. ¿Imataj yanapawasun Jehová jina kʼacha kanapaj? Sutʼinchay.

9 Jehová jina kʼacha kanapaj, ¿imatataj ruwasunman? Niraj imatapis parlashaspa, nisqanchejwan imaynachus wajkuna kanankupi yuyana. Chaytaj kʼachas kanapaj, wajkunata mana phiñachinapaj ima yanapawasun. Apóstol Pablo nerqa: “Señorpa kamachenqa mana churanakojchu kanan tiyan, manachayqa tukuypaj kʼacha”, nispa (2 Tim. 2:24). Kunantaj kaypi tʼukuriy: Patronniyki llankʼayninta mana allintachu ruwajtin, ¿imatataj ruwanki? Uj hermano Tantakuna Wasiman ashkha killasmanta jamojtin, ¿ima ninkitaj? Wasimanta wasi willashajtiyki wasiyoj mana tiempoyojchu kasqanta nisojtin, ¿imatataj ruwanki? Chayri warmiyki imatapis payta mana tapurispalla ruwasqaykimanta tapusojtin, ¿imatataj kutichinki? Chaykunapi rikukuspaqa imaynachus wajkuna kashasqankupi, chantá nisqanchejwan imaynachus kanankupi ima tʼukurinanchej tiyan. Ajinallamanta paykunawan kʼachas kasunchej, Jehová jinataj ruwasunchej (Proverbios 15:28 leey).

JEHOVÁ JINA YACHAYNIYOJ KANA

10, 11. ¿Imaynatá Jehová jina yachayniyoj kasunman? Sutʼinchay.

10 Jehovaqa may yachayniyoj kasqanrayku, imachus aswan qhepaman kananta yachan. Noqanchejtajrí, chayta mana yachanchejchu, chaywanpis Jehová jina yachayniyoj kasunman. ¿Imaynamanta? Niraj imatapis ajllashaspa, ruwasqanchejwan imaynachus kananchejpi, wajkuna imaynachus kanankupi ima yuyananchej tiyan. Ama israelitas jina kanachu. Paykunaqa Jehovata wasanchajtinku llakiypi rikukunankupi mana yuyarqankuchu. Nitaj Jehovawan allinpi kasqankuta jarkʼarqankuchu, nillataj Jehová paykunarayku imatachus ruwasqanmanta agradecekorqankuchu. Moisestaj chayta reparasqanrayku, paykunamanta nerqa: “Israelitasqa mana yuyayniyoj kanku. Mana umachakuyta atinkuchu. Sichus paykuna yuyayniyoj kankuman chayqa, reparakunkuman imapichus paranankuta”, nispa (Deu. 31:29, 30; 32:28, 29).

11 Sutʼincharinapaj, pillawanpis casarakunaykipaj rejsinakushanki chayqa, yuyarikuy paywan khuska kayta munasqaykita, qhariwarmi jina puñuykuyta munayniykipis yapakusqanta. Chayrayku, kallpachakuy Jehovaj sonqonta mana nanachinaykipaj. Ajinamanta yachayniyoj kasqaykita rikuchinki, nitaj llakiypi rikukunkichu. Jehovaj yuyaychasqanta kasukuy. Pay nin: “Yuyayniyojqa sajra kajta rikuspa, pakakun; mana yuyayniyojrí sajraman chimpaykun, chantaqa ñakʼarin”, nispa (Pro. 22:3).

IMAPICHUS YUYASQANCHEJTA SUMAJTA QHAWARIKUNA

12. ¿Imaraykú imapichus yuyasqanchejta qhawarikunanchej tiyan?

12 Yachayniyoj kasunchej chayqa, imapichus yuyasqanchejta qhawarikusunchej. Imaraykuchus yuyayninchejqa uj ninawan kikinchakunman. Ninaqa, waykʼunapaj, waj imaspaj ima yanapawanchej. Chaywanpis ninata mana allinta apaykachajtinchejqa wasinchejta ruphaykunman, noqanchejtapis wañuchiwasunman. Ajinallataj imapichus yuyasqanchejwanpis, Jehová yachachiwasqanchej imaspi yuyasun chayqa, may allin riwasun. Sajra imaspi yuyasun chaytaj mana allinchu riwasun. Sutʼincharinapaj, khuchichakushasqanchejpi yuyasun chayqa, ichapis khuchichakusunpuni. Chayta ruwaspataj Jehovamanta karunchakusunman (Santiago 1:14, 15 leey).

13. ¿Imapitaj Eva yuyarqa?

13 Noqanchejqa Evamanta mayta yachakusunman, Jehovaqa Adanman Evamanwan kamacherqa “allin kajta mana allin kajta yachanamanta sachʼaj poqoynillanta amapuni” mikhunankuta (Gén. 2:16, 17). Satanastaj Evaman nerqa: “Mana wañunkichejchu. Dios allinta yachan, chay sachʼaj poqoyninta mikhuspa, sumaj yachayniyojman tukunaykichejta. Ajinamanta chaywan qankunaqa Dios jina kankichej, yachankichejtaj imachus allin kajta, mana allin kajtapis”, nispa. Chayta nispaqa sapallanmanta imatapis ajllananta nisharqa, Evataj yuyarqa ajinata ruwaspa sumajta kausakunanta. Chayllapipuni yuyasqanraykutaj sachʼaj poqoyninta moqʼeyta qallarerqa, chantá mikhuykorqa, qosanmanpis mikhuykunanpaj jaywarqa (Gén. 3:1-6). Chayraykutaj “juchaqa kay pachaman yaykumorqa, jucharaykutaj wañuypis tiyan” (Rom. 5:12). Rikunchej jina Evaqa imapichus yuyasqanta mana qhawarikorqachu.

14. ¿Imatataj Biblia khuchichakuymanta nin?

14 Evaqa mana khuchichakuy juchapichu urmarqa. Chaywanpis Jesusqa pillawanpis qhariwarmi jina puñuykuypi yuyay mana allinchu kasqanta yuyaycharqa. Pay nerqa: “Sichus pipis uj warmita qhawan munapayaspa chayqa, ñapis paywan sonqompi khuchichakunña”, nispa (Mat. 5:28). Apóstol Pablopis “amataj yuyaychejchu aychaj sajra munayninta sajsachiyta”, nispa nerqa (Rom. 13:14).

15. ¿Imapitaj yuyananchej tiyan, imaraykutaj?

15 Chantapis Bibliaqa yuyaychawanchej Jehovaj munayninta ruwaypi yuyananchejta, manataj qolqeta ganaypichu. Imaraykuchus qolqeqa mana ima llakiymantapis jarkʼawanchejchu (Pro. 18:11). Jesús nisqanman jina, qolqeta maskʼananrayku Jehovapaj pisillataña llankʼaj runaqa wampu. Imaraykuchus qhapajyajtinpis, Diospajqa mana imayoj (Luc. 12:16-21). Tukuy kapuyninchejta janaj pachapi tantajtinchej, Jehovata kusichinapaj jina imatapis ruwajtinchej ima, Jehová kusikun, noqanchejpis kusikullanchejtaj (Mat. 6:20; Pro. 27:11). Diospa amigon kayqa ni imawan kikinchakunchu.

AMA LLAKIKUNACHU

16. ¿Imatataj ruwasunman imallapis llakichiwajtinchej?

16 Kay pachapi kapuyniyoj kayta munasunchej chayqa, ashkha llakiykunapi rikukusunchej (Mat. 6:19). Jesús yachacherqa qolqellapi yuyaspa, Jehovata yupaychayta mana ñaupajman churayta atinanchejta (Mat. 13:18, 19, 22). Wakin runasqa may llakisqas kausakunku, llakiykunallapi rikukunankuta yuyasqankurayku. Chay runas jina yuyasun chayqa, onqoykusunman, niñataj Jehovapi atienekusunmanchu. Biblia nin: “Phuteyqa runata mana allinman tukuchin, miskʼi palabrasrí sonqonta tʼikarichin”, nispa (Pro. 12:25). Chayrayku, imallapis llakichisojtenqa sumajta rejsisoj hermanowan chayri hermanawan parlariy. Ichapis parlariwaj tatasniykiwan, qosaykiwan chayri warmiykiwan, mana chayri uj sumaj amigoykiwan, pikunachus Jehovapi atienekunaykipaj, mana anchata llakikunaykipaj ima yanapasonqanku.

17. ¿Imaynasmantataj Jehová yanapawanchej llakisqa kashajtinchej?

17 Jehovalla llakiypi rikukojtinchej imaynachus kashasqanchejta yachan, chayrayku chay kutispi yanapawanchej. Pablo nerqa: “Ama imamantapis phutikuychejchu, astawanqa Diosmanta mañakuspaqa, imatachus munasqaykichejta mañakuychej, tukuy imamanta graciasta qospallapuni. Chantá Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqosniykichejman churanqa, chaytaj sonqoykichejta, yuyayniykichejtawan waqaychanqa Cristo Jesuspi”, nispa (Fili. 4:6, 7). Llakisqa kashanki chayqa, Jehová ima yanapastachus amigollanpuni kanaykipaj qosusqanpi yuyay. Sutʼincharinapaj, Payqa hermanosnejta, ancianosnejta, allin kamachi yuyayniyojnejta, angelesnejta, Jesusnejta ima yanapawanchej.

18. ¿Imapajtaj yanapawasunman imapichus yuyasqanchej?

18 Kay yachaqanapi yachakunchej, Jehová jina ruwanapaj, wajkuna imaynachus kashasqankuta entiendenapaj ima, yuyasqanchej yanapawasqanchejta (1 Tim. 1:11; 1 Juan 4:8). Noqanchejqa kusisqa kasunchej munakuyta rikuchejtinchej, kʼacha kajtinchej, mana anchata llakikojtinchej, uj ruwayta ajllasqanchej kusichiwasunchus manachus chaypi yuyajtinchej ima. Chayrayku imaynachus paraisopi kausay kananpi yuyana, imaynatachus Jehová jina ruwanapi ima (Rom. 12:12).