Líbano suyupi Rmaysh llajtitamanta kani, chaytaj Israelpa qayllanpi kashan. Chaypacha llajtaypi guerra karqa. Chay pʼampasqa dinamitas jina, runasta mana makiyojta, mana chakiyojta, saqesqanta yuyashallanipuni. Sajra ruwaykuna patapi kausakoyqa, llakiylla karqa.

Familiayqa Iglesia Maronita nisqaman rej, tiyakuni chaypi iglesia catolicata ajinata sutichanku. Wasiypi 12 tiyakorqayku, chayrayku tatayqa ni imata faltachinawaykupaj mayta llankʼaj, mamaytaj iglesiaman pusawaj kayku. Wiñasqayman jinataj repararqani iglesiamanta kajkuna, jinallataj tukuy runaspis wajchasmanta qonqakapusqankuta.

Wiñaytawanqa karatista kayta maytapuni munarqani. Chaypajtaj sumajta wakichikoj kani, pisimanta pisitaj sajmayta, jaytʼayta mayta amañaykorqani. Karatistas imaswanchus maqanakunku chaykunawanpis sumajtaña amañaykorqani. “Guerrasta mana chinkachisaj chaypis, sajra ruwaykunallatapis chinkachiyman ari”, nispa nej kani. Chayrayku runasta maqanakojta rikuspaqa, usqhayllata kacharichimoj kani. Chantá imallamantapis phiñarpakullaj kani. Chay llajtay ladopeqa, tukuy manchachikuwaj kanku, imajtinchus sajra ruwaykunata chinkachiyta munarqani.

Kay 1980 watapi Beirut llajtapi karatistaspaj escuelaman yaykorqani. Chaymantaj imapis kachun rejpuni kani. Chantapis mikhuspalla, puñuspalla kaj kani. Bruce Lee jinataj kausaj kani. Pichus Estados Unidosmanta karqa, tatasnintaj Chinamanta. Payqa peliculaspi rikhurimoj, may rejsisqa karatistataj karqa. Noqataj pay jina ñajchʼakoj, puriykacharej ima kani. Maqanakojtiypis pay jina qhaparirej kani. Ni jaykʼajtaj asirejchu kani.

Chinapi rejsisqa karatistaswan maqanakuyman riytapuni munarqani. Chaypaj mayta wakichikushajtiytaj, punkuyta takaykamorqanku. Noqataj karatista pʼachaywan kasharqani, jumpʼirisharqanitaj.  Kicharejteyqa, amigoy iskay Jehovaj testigosninwan Bibliamanta noqawan parlarej jamusqanku. Noqataj Bibliamanta ni imata yachasqayta nerqani. Ni jaykʼaj yuyaymanchu karqa chay kutimantapacha kausayniy tijrakunanta.

Jehovaj testigosnenqa, Bibliawan yachachiwarqanku runasqa sajra ruwaykunata mana chinkachiyta atisqankuta. Sutʼinchawarqankutaj tukuy imamanta juchayojqa Satanás kasqanta (Apocalipsis 12:12). Kʼachamanta, sonqo kʼajaywantaj parlariwasqankoqa, mayta tʼukuchiwarqa. Dios sutiyoj kasqanta yachaytaj sonqoyta kuyuricherqa (Salmo 83:18). Leeripuwarqankutaj 1 Timoteo 4:8, chaypi nin: “Cuerpota ima ruwanaman yachachisqa kallpachayqa pisillata runata yanapan. Cheqan kajman jina kawsayrí tukuy imapi sumajta yanapan, imaraykuchus runata yanapan kay kawsaypi, jamoj kawsaypipis”, nispa. Chaytaj mayta yanapawarqa.

Chantá Jehovaj testigosninwan niña tinkuyta aterqanichu, imajtinchus familiayqa amaña kutimunankuta nisqanku. Jinapis Bibliamanta yachakuyta munaspa, karatista kayta saqeporqani. Hermanosniy mayta churanakojtinkupis, Jehovaj testigosninta Bibliamanta astawan yachachinawankupaj tarimusajpuni nerqani.

Tukuynejpi maskʼamorqani, nitaj tarerqanichu. Ajinallapi tatayqa wañuporqa, familiaytataj waj llakiykuna qhatirerqa. Chaytaj maytapuni phutichiwarqa. Chay kutisqa wasista ruwaj empresapi llankʼasharqani. Chaypitaj ujnin llankʼaj masiy Adel, imajtinchus llakisqa kashasqayta tapuriwarqa. Chantá Biblia nisqanman jina wañusqas kausarimunankumanta sutʼinchariwarqa. Payqa Jehovaj testigon kasqa. Jisqʼon killastataj may kʼachamanta, pacienciawantaj yachachiwarqa.

Bibliamanta yachakusqayman jina kausakuyta munarqani, nitaj atillarqanichu. Qhasillamanta phiñarpakojpacha kani. Chayrayku phiñakuyniyta ñitʼiyta yachakorqani. Bibliaqa mayta yanapawarqa. Kay Mateo 5:44 versiculonpi Jesús nerqa: “Enemigosniykichejta munakuychej, chejnispa qankunata qhatiykachajkunapajtaj Diosmanta mañapuychej”, nispa. Chantá Romanos 12:19 nillantaj: “Ama ima sajramantapis pagachikuychejchu [...] Noqa pagachikusaj jasutʼispa, nin Señorqa”, nispa. Kay versiculosqa pacienciayoj runa kanaypaj yanapawarqa.

Familiayqa Jehovaj testigosninman churanakoj kanku. Kunantaj jatunpaj qhawanku. Ujnin hermanoypis Jehovaj testigonña, mamaypis wañupunankama creesqaykuta wajkunaman sutʼinchaj.

Kusikuni Anitawan casarakusqaymanta, payqa may kʼacha warmipuni. Khuskataj astawan tiempochakuyku runasman Diosmanta willamunaykupaj. Kay 2000 watamantapacha Eskilstuna (Suecia) llajtapi árabe qalluta parlaj runasman Bibliamanta yachachishayku.

Sajra ruwaykuna runasta ñakʼarichisqanqa sonqoyta nanachin. Jinapis imaraykuchus ñakʼariy kasqanta yachay, jinallataj Dios ñakʼariyta tumpamantawan chinkachinanta yachayqa, sonqoyta tiyaykuchin, kusichiwantaj (Salmo 37:29).