1. ¿Imata ruranapaqtan Jehovä nimantsik?

JEHOVÄQA alläpa kuyakoq Diosmi (Os. 6:6). Y sirweqninkunapis Pënö kuyakoq kayänantam munan. Diosnintsikqa willakoqnin Miquëaswanmi mandamantsik, alläpa kuyakoq këta kuyanapaq (Miq. 6:8). Peru puntataqa, alläpa kuyakoq kë ima ninan kanqantam entiendinantsik.

2. ¿Ima ninantan alläpa kuyakoq këqa?

² Mushoq Patsachö Kawaqkunapaq Diospa Palabran Bibliachöqa, “alläpa kuyakoq” neq palabraqa 230 kutinömi yurin. Peru ¿ima ninantan alläpa kuyakoq këqa? Tsë Bibliachö “Glosario” ninqanchömi kënö nin: “Alläpa kuyakoq këqa, änikur kuyakoq, llapanchö alli, mana jaqikoq y pimampis chipyëpa laqakaq ninanmi. Nunakunata Diosnintsik kuyanqampaq parlarmi tsënöqa nin. Peru nuna mayinta kuyaq nunapaq parlarnimpis tsënömi nin”. Tsënöqa, Jehovämi mas kuyakun. Këchömi nunakunata Jehovä imanö alläpa kuyanqampita yachakushun y qateqnin kaqchönam, Diosta sirweqkuna juknintsik juknintsik alläpa imanö kuyanakunapaq kaqta yachakushun.

3. ¿Imatataq Moisesta Jehovä nirqan?

³ Egiptupita israelïtakuna yarquyanqanllachömi, Jehoväqa jutimpita y imanö kanqampita Moisesta parlaparqan. Kënömi nirqan: “Noqam Jehovä kä, y noqa Jehovä Diosnikikunaqa ankupäkoq, llakipäkoq, pacienciakoq y alläpa kuyakoqmi kä, y rasumpa kaqllatam parlä. Llapan nunakunatam alläpa kuyä, y mana wiyakoqkunata, imachöpis pantaqkunata y jutsa ruraqkunatam perdonä” (Ex. 34:6, 7, TNM). Kikimpaq tsënö parlarmi, imanir alläpa kuyakoq kanqanta Moisesta Jehovä musyatsirqan. Tsëpita yachakurishun.

4, 5. (1) ¿Imatataq Jehoväqa kikimpaq nirqan? (2) ¿Ima tapukuykunapitataq yachakushun?

 ⁴ Jehoväqa, manam kuyakoq kanqanllatatsu nin, sinöqa “alläpa kuyakoq” kanqantam. Tsë palabrakunaqa, qanchis kuti masmi Bibliachö yurin (Nüm. 14:18; Neh. 9:17; 13:22; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jon. 4:2). Tsë textukunachöqa, Jehovällapaqmi alläpa kuyakoq kanqantaqa nin y manam nunakunapaqqa. ¿Manaku kikimpaq Jehovä alläpa kuyakoq kanqanta ninqanqa yarpakachätsimantsik? Pëpaqqa, tsënö kanqanmi masqa välin. * Tsëchi rey Davidpis Jehoväpaq kënö nirqan: “Teyta Jehovä, alläpa kuyakoq kanqëkiqa ciëluyaqmi chan [...]. Teyta Dios, alläpa kuyakoq kanqëkiqa alläpa kushikuypaqmi, qamman nunakuna shayämuptinqa älasnin rurinman wallpa wawankunata pakaqnömi pakanki” (Sal. 36:5, 7, TNM). Rey Davidnöllaku noqantsikpis, ¿Diosnintsik alläpa kuyakoq kanqanta valorantsik?

⁵ Alläpa kuyakoq kë ima ninan kanqanta maslla entiendinapaqqa, kë ishkan tapukuykunapitam yachakushun: ¿pikunatataq Jehovä alläpa kuyan? y ¿imanötan Jehovä alläpa kuyakoq kanqanqa yanapamantsik?

6. ¿Pikunatataq Jehoväqa alläpa kuyan?

⁶ ¿Pikunatataq Jehoväqa alläpa kuyan? Bibliachöqa, këkunata kuyanqantsikpaqpis parlanmi: ‘corregimanqantsikta’, “entiendeq” këta, ‘vïnuta y aceitita’ y “alli pensëta” (Prov. 12:1; 21:17; 29:3, TNM). Peru alläpa kuyëpaq parlarqa, nunakunata kuyanqanllapaqmi parlan y manam cösaskunataqa. Tsëqa, ¿llapan nunakunataku Jehoväqa alläpa kuyan? Manam, Pëqa sirweqninkunallatam alläpa kuyan. Diosnintsikqa, manam amïgunkunata jaqintsu. Tsëmi shamoq tiempuchö shumaq kawakuyänampaq patsätsishqa y manam ni imëpis jaqinqatsu.

7. ¿Imanötan Jehoväqa llapan nunakunata kuyanqanta rikätsikushqa?

⁷ Jehoväqa, llapan nunakunata kuyanqantam rikätsikushqa. Tsëmi Jesuspis, Nicodëmu nunata kënö nirqan: “Nunakunata alläpa kuyarninmi Diosqa japallan Tsurinta pëkunarëkur qorqan, tsënöpa pëman markäkuyanqanta rikätsikoqkuna mana ushakätsishqa kayänampaq, sinöqa imëyaqpis kawëyoq kayänampaq” (Juan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45).

8, 9. (1) ¿Imanirtan sirweqninkunata Jehovä alläpa kuyan? (2) ¿Imatataq kanan yachakushun?

⁸ Näqa ninqantsiknömi, Jehoväqa sirweqninkunallatam alläpa kuyan. Këqa,  Dios yanapaptin rey David y Diospa willakoqnin Daniel qellqayanqanchömi cläru rikakun. Davidmi kënö qellqarqan: “Reqiyäshoqnikikunata imëpis kuyëkullë” y “Teyta Jehoväqa respetaqninkunata imëpis kuyëkanqallam”. Y Danielnam kënö nirqan: “Teyta Jehovä, qamllam rasumpa y puëdeq Diosqa kanki. [...] Kuyashoqnikikunata y mandakunqëkita cäsukoqkunataqa alläpam kuyanki” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4, TNM). Rikanqantsiknömi, Jehoväqa sirweqninkunata alläpa kuyan pëta reqiyaptin, respetayaptin, kuyayaptin y mandakunqankunata wiyakuyaptinmi. Pëqa munanqannö adoraqninkunallatam tsënöqa kuyan.

⁹ Jehoväqa manaraq sirwishqam, wakin nunakunatanölla kuyamarqantsikna (Sal. 104:14). Peru Pëta adorar qallëkushqaqa, alläpam kuyamarnintsik qallëkurqan. Jehoväqa, sirweqninkunatam kënö nin: “Alläpa kuyarnikim imëpis dejarishqëkitsu” (Is. 54:10, TNM). Rey Davidpis kikin pasanqankunachö rikarmi, kënö nirqan: “TEYTA DIOSQA munashqannö kawaq kaqkunatam kuyan” (Sal. 4:3). ¿Imatataq ruranantsik Jehovä tsënö kuyëkämashqaqa? Salmusta qellqaq juk nunam kënö nirqan: “Yachaq nunaqa këkunatam yarparanqa, y allipa kuyakoq karnin Teyta Jehovä llapan ruranqankunamanmi pensanqa” (Sal. 107:43, TNM). Jehovä tsënö consejamanqantsikta wiyakur, alläpa kuyamarnintsik ruranqankuna imanö yanapamanqantsikpita kimallata yachakurishun.

10. ¿Imanötan Dios imëpis alläpa kuyakoq kanqanta musyëqa yanapamantsik? (Salmus 31:7).

¹⁰ Dios alläpa kuyakoq kanqanqa, manam imëpis ushakanqatsu. Salmus librupa 136 kaq capïtulunchömi, alläpa kuyakuypaq parlar 26 kuti yurimun. Punta kaq versïculum kënö nin: “Teyta Jehoväqa alläpa allim, agradecikuyë. Alläpa kuyakoq kanqanqa manam imëpis ushakantsu” (Sal. 136:1, TNM). Y 2 a 26 kaq versïculukunachömi, “alläpa kuyakoq kanqanqa manam imëpis ushakantsu” nir kutin kutin yurimun. Tsë salmuta leyirqa, imëkanöpa y imëpis Jehovä alläpa kuyamanqantsikta rikarmi alläpa kushikuntsik. “Alläpa  kuyakoq kanqanqa manam imëpis ushakantsu” ninqanqa, sirweqninkunata imëpis kuyanampaq kaqtam rikätsimantsik. Sirweqninkunata raslla mana jaqirinqanta musyanqantsikmi, alläpa kushitsimantsik. Pëqa lädunkunachömi imëpis këkan, y masran mana allikunapa pasayaptinqa. ¿Imanötan tsëqa yanapamantsik? Jehovä läduntsikchö imëpis kanqanta musyanqantsikqa kushitsimantsikmi, y imapa pasarpis alli tsarakunapaq y Pëta sirwir sïguinapaqmi kallpayoqta tikratsimantsik (leyi Salmus 31:7, TNM). *

11. Salmus 86:5 ninqannö, ¿imanirtan Jehovä perdonamantsik?

¹¹ Diosqa alläpa kuyakoq karmi perdonamantsik. Pipis jutsallakunqampita arrepentikuptin y cambianampaq kallpachakuptinqa, alläpa kuyakoq karmi Diosnintsik perdonan. Juk salmuchömi Jehoväpaq rey David kënö nirqan: “Manam jutsata rurashqantsikmannötsu castigamantsik” (Sal. 103:8-11). Pipis conciencianchö mana alli kaptin, imanö llakikunqantam Davidqa musyarqan. Peru Jehovä perdonakoq kanqantapis yachakurqanmi. ¿Imanirtan Jehoväqa pitapis perdonan? Tsë tapukuypa respuestanqa, Salmus 86:5, * TNM ninqanchömi këkan (leyiri). Awmi, mañakunqanchö David ninqannöpis, Jehoväqa alläpa kuyakoq karmi pëman mañakoqkunataqa perdonan.

12, 13. ¿Imatan yanapamäshun unë witsanchö jutsata ruranqantsikpita llakikurlla këkashqaqa?

¹² Jutsata ruranqantsikpita llakikunqantsikqa allim, tsëmi arrepentikunapaq y cambianapaq yanapamäshun. Peru Diosta wakin sirweqkunaqa, unë witsan jutsata rurayanqanman yarparäkurmi alläpa llakikuyan. Tsënö llakikurmi, imata rurayaptimpis Jehovä ni imëpis mana perdonanampaq kaqta pensayan. Tsënö pensaptikiqa, sirweqninkunata Jehovä alläpa kuyanqanta yachakunqëkim yanapashunki.

¹³ ¿Imanötan tsëqa yanapamantsik? Imachö pantareq karpis, Jehovätaqa limpiu concienciantsikwanmi kushishqa  sirwita puëdintsik. ¿Imanir? ‘Tsurin Jesuspa yawarnin llapan jutsapita limpiamaptintsikmi’ (1 Juan 1:7). Imachöpis pantaq kanqantsikpita llakishqa këkarqa, yarpäshun, Jehoväqa rasumpa arrepentikoqkunata perdonanmi. Alläpa kuyakoq kar Jehovä perdonakoq kanqampaq parlarmi, rey David kënö qellqarqan: “Kë patsapita ciëlu alläpa altu kashqannömi pëta mantsakuqkunapaqqa kuyakïnin alläpa jatun këkan. Patsapa juk kaq kuchunpita juk kaq kuchunyaq jitariqnömi jutsata rurashqantsiktapis karuman jitarishqa” (Sal. 103:11, 12). Rikanqantsiknömi, Jehoväqa perdonamänapaq listu këkan (Is. 55:7).

14. Rey David ninqannöpis, ¿imanötan alläpa kuyamarnintsik Dios tsapämantsik?

¹⁴ Dios alläpa kuyakoq kanqanqa, pëwan amïgu kënintsikchömi cuidamantsik. Jehoväman juk kutichö mañakurninmi rey David kënö nirqan: “Mana allikunapa pasanqä höraqa qammanmi tsapämänëkipaq shamü, qammi llakikunqä hörakunapis yanapamanki. Salvamanqëkipitam mëtsikaq nunakuna kushishqa qayëkachäyanqa”. Jina kënöpis nirqanmi: “Teyta Jehoväqa pëman confiakoqkunata alläpam kuyan” (Sal. 32:7, 10, TNM). Biblia qellqakanqan witsanqa, markakunapa perqankunam chikeqninkunapita tsapaq. Jehovä alläpa kuyamanqantsikqa, juk markata tsapaq perqanömi pëwan amïgu kënintsikchö tsapämantsik. Jina alläpa kuyamarnintsikmi, Jehoväqa pëta sirwinapaq akramarquntsik (Jer. 31:3).

15. Jehovä alläpa kuyamanqantsikqa, ¿imanirtan ratakuna o tsinkakuna y tsapämaqnintsik perqa cuenta?

¹⁵ Sirweqninkunata Dios imanö cuidanqampaq parlarmi, rey Davidqa jina kënö qellqarqan: “Qammi imëka mana allikunapita tsapämanki, Qamqa alläpa kuyakoq karmi, imëpis kuyamanki”. Jina kënömi nirqan: “Pëqa alläpam kuyaman, pëqa alli següru marka cuentam, pëmanmi imëkapita tsapämänampaq ëwä, pëmi salvaman, escüdu cuentam tsapäman” (Sal. 59:17; 144:2, TNM). Imanirtan Davidqa Jehovä alläpa kuyakoq kanqampaq parlar, ¿imëka mana allikunapita tsapäkoq y alli següru marka cuenta kanqanta nirqan? Mëchö këkashqapis Jehoväta sirwikashqaqa, pëwan amïgu kanqantsiktam cuidanqa. Salmus librupa 91 kaq capïtulunchöpis tsënöllam nin: “TEYTA DIOSTA mañakurmi nï: ‘Qammi tsapämaqnï këkanki. Qammi ratakunä törri këkanki’” (Sal. 91:1-3, 9, 14). Moisespis ratakuna o tsinkakuna sitiutawanmi Jehoväta igualatsirqan (Sal. 90:1). Y manaraq wanurmi kënö nirqan: “Wiñëpa kawaq Teyta Diosmi imëkapitapis tsapäyäshunki. Makinchömi imëpis katsiyäshunki” (Deut. 33:27). Jehoväqa “makinchömi imëpis katsiyäshunki” neqpitaqa, ¿imatataq yachakuntsik?

16. ¿Ima ishkë bendicionkunayoqtan kantsik? (Salmus 136:23).

¹⁶ Jehoväta tsapämänapaq mañakurqa, segürum kantsik. Tsënö kaptimpis, itsa höraqa kallpannaq kashun y llakikushun. Tsëkunapa pasashqaqa, ¿imanötan Jehovä yanapamäshun? (Leyi Salmus 136:23, TNM). * Makinwanmi kuyëpa pallarkamäshun y tsarakur sïguinapaqmi yanapamäshun (Sal. 28:9; 94:18). ¿Imanötan tsëqa yanapamantsik? Diosnintsik imëpis yanapamänapaq kaqta musyanqantsikqa, ishkë bendicionkunatam yarpätsimantsik. Punta kaqqa, mëchö këkashqapis Jehovä cuidëkämanqantsikmi. Y ishkë kaqqa, Teytantsik Jehoväqa noqantsikpaq alläpam yarpachakun.

17. ¿Imamantan confiakuntsik? (Salmus 33:18-22).

¹⁷ Rikanqantsiknöpis, pruëbakunapa pasashqa yanapamänapaq kaqta y pëta mana jaqipa sirwinapaq kaqtam següru këkantsik (2 Cor. 4:7-9). Diospa willakoqnin Jeremïasmi kënö nirqan: “TEYTA DIOSQA imëpis kuyamantsikmi. Ankupäkuq këninqa manam ushakantsu” (Lam. 3:22). Teyta Jehovä imëpis kuyamänapaq kaqtaqa següru këkantsik, Salmusta qellqaq juk nuna kënö ninqampitam: “Teyta Jehoväqa alläpa kuyakoqmi, y yanapanampaq shuyarëkaqkunatam rikarëkan y respetaqninkunatam salvan” (leyi Salmus 33:18-22, TNM). *

18, 19. (1) ¿Imatataq yarpänantsik? (2) ¿Imatataq qateqnin kaqchö yachakushun?

¹⁸ Yachakunqantsikpitaqa, ¿imatataq yarpänantsik? Sirwir manaraq qallashqapis Jehoväqa wakin nunakunatanömi kuyamarqantsikna. Peru adorar qallanqantsikpitam Jehoväqa alläpa kuyamantsik. Tsënö kuyamarnintsikmi, mellqarkamaqnintsik cuenta cuidamantsik. Lädunchömi imëpis katsimäshun, y änimanqantsiktam cumplimunqa. Pëqa kushishqa kawakunatam munan (Sal. 46:1, 2, 7). Tsëqa ima problëmapa pasashqapis, mana jaqipa sirwinapaqmi yanapamäshun.

¹⁹ Sirweqninkunata alläpa kuyanqantam yachakurirquntsik. Y Pëqa kikintsikpura alläpa kuyanakunantsiktam munan. Qateqnin kaqchömi, tsëta imanö ruranapaq kaqta yachakushun.