Leeqkunapa tapukuyninkuna

Predicanankupaq 12 apostolninkunata Jesus kamachispan, ¿nirqachu tawnakunatawan usutakunata apanankupaq?

Wakinkum ninku Jesusmanta willakuq 3 librokunapi, apostolninkunata predicanankupaq kamachisqanpi Jesuspa nisqanqa mana chaynalla kasqanta. Ichaqa tupachispam cuentata qokusun mana chayna kasqanta. Qallarisun Jesusmanta willakuq 2 librokunawan. Marcosmi qawachin Jesuspa kayna kamachisqanta: “Illaspaykichikqa amayá imatapas apaychikchu ni qoqawtapas ni tantatapas ni qollqetapas, apaspaqa-apaychik tawnallatayá, hinakuychikpas usutallawanyá, pachakuychikpas huk muda pachallawantaqyá”, nispa (Mar. 6:7-9). Lucasñataqmi nin: “Illaspaykichikqa amam apankichikchu tawnatapas, qoqawtapas, qollqetapas nitaq mudanaykichiktapas”, nispa (Luc. 9:1-3). Kay nisqanpim mana tupaqta hina qawanchik. Marcospa nisqanpim apostolkunaqa apananku karqa tawnankuta hinaspa hinakunanku karqa usutankuta, Lucaspa nisqanpiñataq mana imatapas apanankuchu karqa ni tawnatapas, nitaqmi rimarqachu usutakunamantapas.

Apostolninkunaman Jesuspa kamachisqanta entiendenapaqqa, 3 librokunapi rikuriq Jesuspa huk nisqanpim reparananchik. Rimasqanchik iskay librokunapi chaynataq Mateo 10:5-10 nisqanpim Jesusqa kamachirqa ‘mudakunapaq’ pachakunata mana apanankupaq. Sapakamam churasqataña aparqaku. Manam apanankuchu karqa mudakunankupaq huk pachataqa. Marcosñataqmi qawachin Jesuspa nisqanman hina ‘usutallankuta’ ‘hinakunankupaq’, manam hukwanqa cambianankuchu karqa. Ichaqa ¿imatam nichwan tawnamanta? The Jewish Encyclopedia nisqa librom nin: “Ñawpaq tiempopi israelitakunaqa costumbraqkum tawnankuta apayta”, nispa (Gen. 32:10). Marcospa nisqanpim qawachin apostolkunaqa iIIaspanku imatapas mana apanankupaq, apaspankuqa apanankum karqa apasqanku tawnallankuta. Kay librokunata qellqaqkunaqa astawanmi qawachiyta munarqaku illaspanku imatapas mana maskanankupaq Jesuspa kamachisqanta.

Chayna kasqantam astawan qawachin apostol Mateo, paymi Jesuspa kamachisqanta kikinpuni uyarispan qellqarqa. Paypa nisqanman hinaqa Jesusmi nirqa: IIIaspaykichikqa amam apankichikchu [“maskankichikchu”, NM] imayrikuq qollqetapas nitaq qoqawtapas nitaq mudakunapaq camisatapas, usutatapas nitaq iskay tawnatapas. Llamkasqaykichikmantaqa chaskinaykichikmi mikunaykichikta”, nispa (Mat. 10:9, 10). ¿Jesusqa kamachirqachu hinakusqanku usutankuta hinaspa apasqanku tawnankuta wischunankupaq? Manamá. Aswanqa nichkarqam hukta mana maskanankupaq. ¿Imanasqam chayta kamachirqa? ‘Llamkaqqa chaskinanmi mikuyninta’. Qawasqanchikman hinaqa chaytam niyta munachkarqa. Yuyarisunchik, Ancha Reqsisqa Yachachikuyninpim Jesusqa yaqa chaynata nirqa: “Amayá afanakuychikchu mikunaykichikmantaqa, tomanaykichikmantaqa hinaspa pachakunaykichikmantaqa”, nispa (Mat. 6:25-32).

Jesusmanta willakuq librokuna nisqankunapi mana chaynalla kasqan rikchakuptinpas, yachachikuyninqa hukllam: apostolkunaqa predicaqmi rinanku karqa kapusqallankuwan, manamá imatapas maskanankuchu karqa Jehová Dios necesitasqankuta qonanpaq prometesqanrayku.

 ¿Pikunamantam Salomonqa rimachkarqa “warmi, arí, warmikuna”, nispanqa? (Ecl. 2:8, NM.)

Yaqachá rimachkarqa palacionman hamuq ancha reqsisqa warmikunamanta, ichaqa manam chaymantaqa segurochu kanchik.

Eclesiastes libropa 2 kaq capitulonpim, Salomonqa tukuy ima rurasqanmanta nirqa: “Ñoqaqa huñukururqanitaqmi qori qollqetapas, kapuwarqam reykunapa chaynataq gobiernokunapa imapas kapuqninkuna. Kapuwarqam takiqkuna qarikunapas-warmikunapas, hinaspa runakunapa imapas munasqankuna. Warmi, arí, warmikuna”, nispa (Ecl. 2:8, NM).

Yachaysapa runakunam ninku “warmikuna” nispan Bibliapa rimasqanqa, Salomonpa achka warminkunamantawan huk nacioniyoq compañerankunamanta rimasqanta, paykunam taytacha-mamachakunata yupaycharachirqa (1 Rey. 11:1-4). Ichaqa qawasunyá kaymanta. “Warmi, arí, warmikuna” nispan Salomon rimaspanqa, sutillam rimachkarqa ñawpaqpi reqsisqan warmikunamanta. Hinaspa chay palabrakunata qellqaspanqa payqa Diospa favornintaraqmi chaskirqa, chaymi Diosqa yanapachkarqa wakin librokunata qellqananpaq. Ichaqa pasaq watakunapiñam achkallaña warminkuna hinaspa huk law nacionniyoq compañerankuna karqa, hinaspa huk dioskunatañam yupaycharqapas.

Eclesiastes libropim Salomonqa nirqa ‘sumaq palabrakuna tariypi risqanta, cheqap kaqman hina sumaqllataña allinta qellqananpaq’ (Ecl. 12:10). Chaymi payqa ‘reinakuna’ hinaspa ‘compañerakuna’ niq palabrakuna ima ninan kasqanta allinta yacharqa, chaychá wakin libronkunapi servichikurqa (Cant. 6:8, 9, NM). Eclesiastes 2:8 nisqanpim ichaqa kay palabrakunataqa mana servichikurqachu, chay rimaykuna hebreopi reqsisqa kaptinpas.

“Warmi, arí, warmikuna” nisqanpiqa hebreo rimaypim rikurin mana ancha reqsisqa huk palabra, chayqa rikurin chay textollapim. Yachayniyoq runakunaqa manam yachankuchu ima ninan kasqanta. Ichaqa achkam ninku Eclesiastes 2:8 nisqan palabrakunaqa warmikunamanta rimasqanta, paykunaqa ichapas ancha reqsisqa warmikuna karqaku. Chayna kasqanmantam entiendekun “warmi, arí, warmikuna” nisqanta leespaqa.

Salomonqa ancha reqsisqam karqa. Chaymi Saba nacionmanta reinapas paymanta uyarispa watukuq rirqa hinaspam admirasqa qeparqa (1 Rey. 10:1, 2). Kaymi qawachiwanchikman “warmi, arí, warmikuna” niq palabrakuna ima ninan kasqanta. Arí, Salomonqa palacionman hamuq ancha reqsisqa warmikunamantachá rimachkarqa, Diospa favorecesqan kachkaspanraq.