1, 2. ¿Ima sasachakuykunawanmi kunan tiempopi ñakarinchik, hinaspa imatam sapakama rurananchik?

KUNAN tiempopiqa hatun sasachakuykunapim tarikunchik. Llumpaytam ñakarinchik terremotokunawan, lamar qocha otaq mayukuna lloqsiramusqanwan, imakunapas kañakusqanwan, sinchi wayra-parawan hinaspa huk hatun sasachakuykunawanpas. Runakunaqa ñakarinchiktaqmi kikinchikpa otaq familianchikpa sasachakuyninkunawanpas. Arí, Bibliapa nisqanman hinaqa qonqayllamantam imapas pasawanchikman (Ecl. 9:11, NM).

² Kay sasachakuykuna kaptinpas, Jehová Diospa serviqninkunaqa hinallam kusikuywan Diosta servinchik. Chayna kaptinpas, Diospa piñakuynin punchaw chayamunankamaqa, sapakamam preparasqa kananchik ima sasachakuykuna hamuptinpas atipanapaq. ¿Imaynatam mana hukmanyaspalla chaykunata atipachwan? ¿Imataq yanapawasun?

3. Romanos 15:4 nisqanman hinaqa, ¿imam kallpanchawachwan sasachakuypi tarikuptinchik?

³ Kunan tiempopi yaqa llapallan runakuna aswan sasachakuykunawan tarikuptinkupas, sasachakuykunaqa ñawpaqmantaraqmi karqa. Qawasun ñawpaq tiempopi Diospa wakin serviqninkuna sasachakuykunata imayna atipasqankumanta (Rom. 15:4).

4. ¿Ima sasachakuykunapim Davidqa tarikurqa, hinaspa maymantam kallpata horqorqa?

⁴ Puntata rimasunchik Davidmanta. Paytam rey Saul wañurachiyta munarqa, cheqniqninkunapas contranpim hoqarikurqaku, señorankunatapas presocharurqakum, amistadninkunapas qepancharurqakum hinaspapas llumpay llakisqam tarikurqa (1 Sam. 18:8, 9; 30:1-5;  2 Sam. 17:1-3; 24:15, 17; Sal. 38:4-8). Davidpa vidanmanta Bibliapa willakusqanqa sutillatam qawachiwanchik llumpay ñakarisqanmanta. Chayna kaptinpas iñiyninqa manam yanqachakururqachu. ¿Maymantataq kallpata horqorqa? Mana iskayrayaspanmi kusikuywan nirqa: “Diosmi amparaqnillayqa, manam pitapas manchakunichu”, nispa (Sal. 27:1; leey Salmo 27:5, 10).

5. ¿Imaynatam Abrahanwan Saraqa vidankupi sasachakuykunata atiparqaku?

⁵ Kunan rimasun Abrahanmantawan Saramanta. Paykunaqa yaqa tukuy vidankupim karpakunallapi kaypi-chaypi yacharqaku. Wakinpiqa muchuypim tarikurqaku, wakinpiñataqmi cheqniqninkuna contrankupi hoqarikurqaku. Chaywanpas mana hukmanyaspankum chay sasachakuykunataqa atiparqaku (Gen. 12:10; 14:14-16). ¿Imaynatam atiparqaku? Bibliapa nisqanman hinaqa, “Abrahamqa suyarqa cimientoyoq llaqtatam otaq trazaspan Diospa rurasqan llaqtatam” (Heb. 11:8-10). Paykunaqa kay Pachapi tukuy imakunawan aysachikunankumantaqa, hamuq tiempopim piensarqaku.

6. ¿Imanasqam Jobta qatipakunanchik?

⁶ Diospa serviqnin Jobpas llumpay sasachakuykunapim tarikurqa. Maynatachá payqa llakikurqa tukuy imakunapas pasaptin (Job 3:3, 11). Astawanraqchá llakikurqa imanasqa chaykuna pasasqanmanta mana yachaspanqa. Ichaqa hinallam Diospi hapipakurqa (leey Job 2:3). ¡Mayna qatipakunapaqmi payqa!

7. ¿Ima sasachakuykunapim Pabloqa tarikurqa, hinaspa imataq kallpancharqa chaykunata atipananpaq?

⁷ Kunanñataq rimasun apostol Pablomanta. Payqa “llaqtakunapipas, chunniqkunapipas, lamar qochapipas” sasachakuykunapim tarikurqa. Chaymantapas ‘yarqaymantawan yakumantam’ karqa. ‘Chiripi hinaspa pachanmantapas’ ususpanmi karqa. Payqa nirqataqmi ‘huk punchaw huk tutan lamar qochapi nuyusqantapas’, yaqapaschá chaynataqa nirqa risqan buque yakuman chinkakuykusqanrayku (2 Cor. 11:23-27). Chaywanpas Pabloqa manam llumpaytaqa hukmanyarurqachu. Huk kutipim wañuy patanpi tarikuspan nirqa: “Chayqa karqa wañusqakuna kawsarichiq Diosllamanña hapipakuy yachanaykupaqmi hinaspa mana kikillaykupi confiakunaykupaqmi. Diosmi librawarqaku wañuymanta, paytaqmi qepatapas librawanqaku”, nispa (2 Cor. 1:8-10). Manapaschá Pablo hinaqa chayna llumpay sasachakuykunapiqa tarikurqanchikchu. Ichaqa yaqa llapanchikmi pay hina sientekunchik sasachakuypi tarikuspaqa. ¡Allintamá kallpanchawanchik paypa qarinchakusqanqa!

8. ¿Ima sasachakuykunapim tarikuchwan? Willakamuy Lucy iñiqmasinchikmanta.

⁸ Achka runakunatam llumpayta hukmanyachin kay Pachapi tukuy ima sasachakuykuna. Chaykunaqa wakiqninchiktapas hukmanyachiwachwanmi. Rimasun Lucy * iñiqmasinchikmanta. Payqa qosanwanmi tukuy tiemponkuwan Australia nacionpi Diosta servirqaku. Paytam qonqaymanta nirqaku cancer onqoywan kasqanmanta. Paymi willakun: “Sanoyanaypaq tukuy chaskisqaymi qalaypaqta qeparachiwarqa hinaspapas hukmanyasqallañam tarikurqani”, nispa. Manam chayllachu, qosanpatapas wasantam operarurqaku, chaymi cuidanan karqa. ¿Imatam rurachwan chayna sasachakuypi tarikuspaqa?

9, 10. a) ¿Satanas ima ruranantam mana saqekunanchikchu? b) ¿Imaynatam Hechos 14:22 nisqan yanapawachwan?

⁹ Ama qonqasunchu, Satanasqa imapas sasachakuyninchiktam servichikun iñiyninchiktawan kusikuyninchikta chinkarachinanpaq.  Amayá saqekusunchu chay ruranantaqa. Bibliam nin: “Sasachakusqayki punchawpi hukmanyaruspaqa pisi kallpayoqñam rikurirunki qamqa”, nispa (Prov. 24:10). Bibliapa willakusqanman hina, ñawpaq tiempopi Diospa serviqninkunamanta yuyaymanayqa yanapawasunmi qarinchakuspa sasachakuykunata atipanapaq.

¹⁰ Manamá nichwanchu sasachakuykuna haykapipas mana pasawananchiktaqa (2 Tim. 3:12). Bibliam niwanchik: “Diospa munaychakusqanman yaykunapaqqa achka sasachakuytam ñakarina”, nispa (Hech. 14:22). Sasachakuykunawan hukmanyarunamantaqa, qarinchakuq kasqanchiktawan Diospi hapipakusqanchiktam qawachinanchik.

11. ¿Imataq yanapawasun sasachakuyninchikkunata atipanapaq?

¹¹ Kallpanchakunanchiktaqmi allin kaqkunapi yuyaymananapaq. Bibliam niwanchik: “Runapa sonqon kusisqa kaptinqa uyanpas kusisqam kanqa. Sonqon llakisqa kaptinmi ichaqa hukmanyasqa kanqa”, nispa (Prov. 15:13). Yachayniyoq runakunam ñawpaqmantaraq nirqaku allin kaqkunapi piensayqa allinninchikpaq kasqanmanta. Achka onqoq runakunam onqoyninkumanta allinyanku allin hampi churasqankumanta piensaspallanku. Wakinpim ichaqa astawanraq onqoyta qallaykunku hampi tomasqanku mana allinninpaq kasqanta pipas niykuptillan. Arí, mana imapas ruray atisqanchikkunapi llumpayta piensayqa, astawanmi hukmanyarachiwasun. Jehová Diosqa allintapunim yanapawanchik. Chaypaqmi servichikun Palabranta, kuyakuq iñiqmasinchikkunata hinaspa chuya espirituntapas. Kay yanapakuykunata chaskispaqa kallpanchasqam tarikusun. Hinaptinqa, sasachakuyninchikkunawan intuchikunamantaqa kallpanchakusun atisqanchikman hina chaykunata atipanapaq hinaspa allin kaqkunapi yuyaymanasun (Prov. 17:22).

12, 13. a) ¿Imataq iñiqmasinchikkunata yanaparqa hatun sasachakuykunata atipanankupaq? b) Ima hatun sasachakuy pasaptinpas, ¿imatam astawan waqaychananchik?

¹² Kay pasaq watakunallapim achka nacionkunapi hatun sasachakuykuna pasakurqa. Chay nacionkunapi kaq cristianokunaqa allintam qawachirqaku Jehová Diospi hapipakusqankuta. 2010 watapa qallariyninpim Chile nacionpi hatun terremoto karqa, lamar qochapas lloqsiramurqam. Hinaspanmi achka iñiqmasinchikkunapa wasinkuta purmarachirqa, wakinkuqa mana imayoqmi qeparurqaku. Chayna kaptinpas, iñiyninkupiqa hinallam allinta takyarqaku. Samuel iñiqmasinchikpas mana wasiyoqmi qeparurqa, paymi nin: “Chayna sasachakuypi tarikuspaykupas, señoraywanqa manam saqerqanikuchu Diosmanta willakuytawan huñunakuykunaman riytaqa. Chayna rurasqaykum yanapawarqaku mana llumpayta hukmanyarunaykupaq”, nispa. Paykunaqa hinallam huk iñiqmasinchikkunawan kuska Jehová Diosta servirqaku.

¹³ Filipinas nacionpi Manila sutiyoq llaqtamanmi, septiembre 2009 watapi sinchi para chayaruspan yaqalla huntarurqa. Yaqa tukuy imanta chinkarachiq qollqesapa runam nirqa: “Kay sinchi parawanqa wakchapas apupas llapaykum llumpayta sasachakurqaniku”, nispa. Kaymi yuyarichiwanchik Jesuspa kayna nisqanta: “Qori-qollqetaqa huñukuychik hanaq pachapiyá. Chaypiqa manam puyurachikunmanchu nitaq ismurunmanchu, suwapas manam yaykunqachu nitaq apakunqachu” (Mat. 6:20). Arí, tukuy kapuqniyoq kanankupaq afanakuq runakunaqa llumpaytam hukmanyanku imapas pasaruptin. Chaymi ancha allin Jehová Dioswan amistadninchikta waqaychayninchikqa, kaytaqa manam rimamusqanchik sasachakuykunaqa chinkarachinmanchu (leey Hebreos 13:5, 6).

14. ¿Imataq yanapawasun qarinchakuq kanapaq?

¹⁴ Jesusqa willakurqañam sasachakuykunapi tarikunanchikmanta, chaymi nirqa: “Amam mancharikunkichikchu”, nispa (Luc. 21:9). Jehová Diospa chaynataq Jesuspa yanapakuyninwanqa, atichwanmi qarinchakuytaqa. Pablom Timoteota kaynata kallpancharqa: “Diosqa Espirituntaqa qowarqanchik manam manchakunanchikpaqchu aswanqa atiywan, kuyakuywan hinaspa allinta qawakuspa kawsananchikpaqmi”, nispa (2 Tim. 1:7).

15. ¿Pikunataq qawachirqaku tukuy sonqonkuwan Jehová Diospi hapipakusqankuta, hinaspa imaynatam ñoqanchikpas qarinchakuq kachwan?

¹⁵ Jehová Diospa achka serviqninkunam Paypi hapipakusqankuta qawachirqaku. Davidmi nirqa: “Tayta Diosmi atiyninwan harkaykuwaqniyqa. Paypipunim confiakullarqani ñoqallayqa. Chaymi payqa ñoqallayta yanapaykuwarqa. Chaymi kusikuywan llimparichkan sonqollaypas”, nispa (Sal. 28:7). Pablopas nirqam: “Aswanqa Cristo kuyawaspanchik yanapawaptinchikmi lliw sasachakuykunata pasaypaqña vencerunchik”, nispa (Rom. 8:37). Jesuspas sasachakuypi tarikuspanqa sutillatam qawachirqa Taytanwan allin amistad kasqankuta, nirqam: “Manam sapallaychu kachkani, Taytaymi ñoqawanqa kachkan”, nispa (Juan 16:32). Llapallankupa rimasqankum qawachin tukuy sonqonkuwan Jehová Diospi hapipakusqankuta. Ñoqanchikpas paykuna hina Diospi hapipakuspaqa, ima sasachakuytapas qarinchakuspam atipasun (leey Salmo 46:1-3).

16. ¿Imanasqam Biblia estudiayninchikqa ancha allin?

¹⁶ Cristianokunaqa manamá kikillanchikmantachu qarinchakuqqa kanchik, aswanqa Jehová Diosta reqsispa paypi hapipakusqanchikraykum. Chaymi Diospa Palabranta estudiananchik. Llumpay llakikuywan onqoq huk cristianam nin: “Kallpanchawaqniy textokunatam kuti-kutirispa leeni”, nispa. ¿Imatam nichwan familianchikwan Dios yupaychayninchikmanta? ¿Yaqachu chayta rurachkanchik? Chayna kaptinqa, Salmista hinam kaynata nisun: “¡Maynatam yachachikuynikita kuyallani! Chaypim tukuy punchaw yuyaymanani”, nispa (Sal. 119:97).

17. a) ¿Imataq yanapawasun ima sasachakuywanpas mana hukmanyarunapaq? b) ¿Iñiqmasinchikkunapa vidanmanta ima willakuytaq qamta yanapasurqanki?

¹⁷ Kapuwanchiktaqmi Diospi hapipakunapaq Bibliamanta qellqanchikkunapas. Chaypi iñiqmasinchikkunapa vidankumanta willakuykunam allinta yanapakun. Rimasun Asia lawpi llumpay llakikuywan onqoq cristianamanta. Paymi qellqanchikkunapi leerurqa pay hina onqoq iñiqmasinchik sasachakuyninta allinta atipasqanmanta. Paymi  nin: “Allintam yanaparuwarqa onqoyniymanta allinta yachanaypaq, hinaspam kallpanchasqa tarikurqani”, nispa.

18. ¿Imanasqam kallpanchakunanchik Diosta mañakunapaq?

¹⁸ Yanapawanchiktaqmi Jehová Diosta mañakuyninchikpas. Chaymanta rimaspanmi apostol Pablo nirqa: “Amayá imamantapas afanakuychikchu, aswanqa orakuspaykichikyá lliwta Diosman willaychik hinaspayá payman graciasta qoychik. Hinaptinqa Diosninchikmi hawkayachisunkichik runakunapa mana entiendey atinan hawkayaywan. Chaynapim imamantapas mana preocupakunkichikchu nitaq llakikunkichikchu Jesucristowan huklla kasqaykichikrayku”, nispa (Filip. 4:6, 7). Hinaptinqa, hatun sasachakuykunapi tarikuspaqa ¿Diosta mañakunchikchu kallpanchasqa tarikunapaq? Llumpay llakikuywan onqoq Inglaterra nacionmanta mozollaraq iñiqmasinchikmi nin: “Jehová Dioswan rimayqa hinaspa Palabrantakama uyariyqa anchatamá kallpanchawan”, nispa.

19. ¿Imaynatam huñunakuykunata qawananchik?

¹⁹ Huñunakuykunapas yanapawanchikmi. Salmistam kaynata qellqarqa: “Anchatam munani, Dios Taytalláy, qampa templollaykipa pationkunapi kaytaqa. Wañurinaykamam munallachkani chaytaqa”, nispa (Sal. 84:2). ¿Pay hinachu ñoqanchikpas tarikunchik? Rimamusqanchik Lucy iñiqmasinchikmi nin: “Jehová Dios yanapawananta munaspayqa mana munaymi huñunakuykunaman rinay karqa”, nispa.

20. ¿Imaynatam Diosmanta willakuyqa yanapawanchik?

²⁰ Diosmanta willakuypas allintam yanapawanchik (1 Tim. 4:16). Achka sasachakuykunata pasaq Australia nacionmanta huk cristianam nin: “Congregacionmanta huk kaqnin ancianom predicanaykupaq niwarqa. Chayta mana munaspaypas lloqsirqanim. Chaynatamá Jehová Dios yanapawachkarqa. Sapa lloqsisqaypim ancha kusisqa tarikurqani”, nispa (Prov. 16:20). Achka iñiqmasinchikkunam ninku iñiyninkupi hukkunata kallpanchaspanku, paykunapas ancha kallpanchasqa tarikusqankumanta. Chayna rurasqankuwanmi qonqanku imapas sasachakuyninkuta, hinaspam aswan allin kaqkunapi piensanku (Filip. 1:10, 11).

21. ¿Imamantam mana iskayrayanachu?

²¹ Diosqa achka yanapakuykunatam qowanchik sasachakuykunata atipanapaqqa. Chaykuna rurayta mana saqespaqa hinaspa Dios serviqkunapa rurasqankupi yuyaymanaspaqa atisunpunim sasachakuykunata atipaytaqa. Diospa piñakuynin manaraq chayamuchkaptinqa, ima mana allinpas pasawachwanmi, ichaqa Pablo hinam nichwan: “Maqawaptinkupas manam wañurunikuchu. Chaymi mana hukmanyanikuchu”, nispa (2 Cor. 4:9, 16). Chaynaqa, Diospa yanapakuyninwanqa ima sasachakuytapas atipasunmi (leey 2 Corintios 4:17, 18).