1-3. a) ¿Imaynataq wakinkuqa imapas ruwasqankumanta otaq mana ruwasqankumanta tarikunku? b) ¿Imatam apostol Pablomanta yachachwan?

ACHKA runakunam ninku: “Kaytam otaq waktam ruwayman karqa” nispanku, chaynata rimaspankum qawachichkanku imapas ruwasqankumanta ñakakusqankuta. Pipas ñakakuspanqa, sonqonpim imapas ruwasqanmanta otaq mana ruwasqanmanta llumpayta llakikun. ¿Qamqa ñakakunkichu imamantapas?

² Wakin runakunam ñawpaqpi mana allinkunata otaq hatun huchakunata ruwarurqaku. Wakinkunañataqmi chaykunata mana ruwaspankupas, sapa kuti tapukunku ñawpaqpi imapas tantearusqanku sichu allin kasqanmanta. Wakinñataqmi imapas ruwasqankuta qonqaspanku vidankupi hinalla kallpanchakurqaku. Wakinkum ichaqa puñuytapas mana atinkuchu kaynata nikuspanku: “Kaynata otaq waknata ruwayman karqa...”, nispanku (Sal. 51:3). ¿Imatam niwaq qanmanta? ¿Munawaqchu ñawpaqpi pantasqaykikunamanta mana ñakakuspa Dios serviyta? ¿Biblia willawanchikchu chaynapi tarikuq pi runamantapas? Arí, rimarisun apostol Pablomanta.

³ Pabloqa ñawpa vidanpiqa llumpay mana allinkunatam ruwarqa, tiempopa risqanman hinataqmi ichaqa allinta tantearurqa. Mana allin ruwasqankunamanta llumpayta ñakakuspanpas, payqa ancha kusikuywanmi Diosta servirqa. Qawasun imatam paymanta yachachwan.

4. ¿Imaynam apostol Pablo ñawpa vidanpi karqa?

⁴ Pabloqa mozollaraq kaspan mana allin ruwasqankunamantam ñakakurqa. Payqa Jesuspa qatiqninkunatam mana allinkunata ruwaspan qatikacharqa. Bibliapa nisqanman hinaqa, Estebanta wañurachisqanku qepamanmi, Sauloqa “iñiqkunata chinkachinanpaq qatikacharqa  wasin-wasin hinaspam qaritapas warmitapas carcelman apaq” (Hech. 8:3). Albert Barnes yachachiq runapa nisqanman hinaqa, griego rimaypi ‘chinkachinanpaq qatikachay’ niq rimayqa qawachinmantaqmi Sauloqa “purun animal” hina cristianokunata llumpay mana allinta ruwasqanmanta (Hech. 9:1, 2; 22:4). *

5. ¿Imaynatam Sauloqa Jesuspa qatiqninkuna qatikachayta saqerurqa, hinaspa imaynatam Jesusmanta willakuyta qallaykurqa?

⁵ Saulom Damasco llaqtaman rispan Jesuspa qatiqninkunata chaypi qatikachayta munarqa hinaspa corteman apaptin chaypi imatapas ruwanankupaq. Ichaqa, llapallan iñiqkunapa Uman Jesucristom harkarurqa (Efes. 5:23). Damasco llaqtaman chayaykuchkaptinñam Jesusqa huk llipyaywan hina ñawsayarachirqa. Chaymantañataqmi Jesusqa Damasco llaqtaman rinanpaq nirqa, chaypim ima ruwananta suyanan karqa. Chaymanta tukuy ima pasasqantaqa Bibliam willawanchik (Hech. 9:3-22).

6, 7. ¿Imaynatam yachanchik apostol Pablo ñawpa vidanpi mana allin ruwasqankunamanta reqsikusqanta?

⁶ Pabloqa cristiano rikuriruspanmi mana allin ruwasqankunata saqerurqa. Cristianokunata llumpay cheqninanmantaqa, astawanmi Jesucristomanta willakuyta qallaykurqa. Tiempopa risqanman hinam kikinmanta kaynata qellqarqa: “Qamkunaqa uyarirqankichikñam judiokunapa yachachikuyninkunallata kasukuspay ñawpaq kawsasqaymantaqa. Yachankichiktaqmi Diosman iñiqkunata imaynam ñakarichisqaytapas”, nispa (Gal. 1:13). Chaymantapas, kaqmantam ñawpa vidanmanta willakurqa Corintopi hinaspa Filipos llaqtapi cristianokunaman chaynataq Timoteoman qellqaspan (leey 1 Corintios 15:9; Filip. 3:6; 1 Tim. 1:13). Pabloqa ñawpa vidanpi tukuy ruwasqanmantaqa penqakurqam, ichaqa manataqmi chay ruwasqankunataqa pakayta munarqachu. Payqa yacharqamá llumpay mana allinkunata ruwasqanmantaqa (Hech. 26:9-11).

⁷ Yachayniyoq Frederic W. Farrar sutiyoq runam qellqarqa cristianokunata Saulo mayna ñakarichisqanmanta piensaspanchik, wakinkunapa kamisqankuwan Saulo llumpay llakisqa tarikusqanmanta. Achka congregacionkunata Pablo watukuptinpas yaqapaschá Pablota chayllaraq reqsiq cristianokunamanta wakinninkuqa kaynata ninmanku karqa: “¡Qanmi kasqanki qatikachawaqniyku Pabloqa!”, nispanku (Hech. 9:21).

8. ¿Imaynam Pabloqa tarikurqa Diospa hinaspa Jesuspa favorecesqanmantawan kuyakuyninmanta, hinaspa imatam yachachiwanchik?

⁸ Pabloqa entienderqam Dios favorecesqanrayku Diosmanta willakuy atisqanta. Bibliata mayqen qellqaqkunamantapas, Pablom 14 carta qellqasqanpi yaqa isqon chunka kutikama Diospa favorecesqanmanta rimarqa (leey 1 Corintios 15:10). Pabloqa anchatam agradecekurqa Diospa favorecesqanmantaqa, hinaspam agradecekusqanta ruwasqanwan qawachiyta munarqa. Arí, payqa anchatamá lliw apostolkunamantapas Diosmanta willakuspan llamkarqa. ¿Imatam Pablomanta yachachwan? Ñoqanchikpas Jesuspa wañukusqanpi iñispaqa hinaspa huchanchikkunata Diosman willakuspa wanakuptinchikqa, Jehova Diosqa pampachawasunmi hatun huchanchiktapas. Chaynaqa, hatun huchaykita Dios mana pampachasqanmanta piensaspaykiqa, yuyariy Pablomanta (leey 1 Timoteo 1:15, 16). Pabloqa Jesucristopa llumpay qatikachaqnin kachkaspapas, nirqam: “[Diospa Churinmi] kuyawaspan ñoqapaq wañupuwarqa”, nispan (Gal. 2:20;  Hech. 9:5). Qawasqanchikman hinaqa, Pabloqa mana ñakakuspallanmi Jehova Diosta servirqa. ¿Ima niwaqtaq qanmanta?

9, 10. a) ¿Imanasqam wakin iñiqmasinchikkunaqa ñakakunku? b) ¿Imanasqam mana allin ruwasqanchikmanta mana llumpaytaqa piensanachu?

⁹ Yaqapaschá imatapas ruwaruspayki haykapipas ñakakurqanki. Ichapas imatapas tantearuspayki tiempoykitawan kallpaykita yanqa usuchirqanki. Ichapas runamasikipa contranpi mana allinta ruwarurqanki otaq imaraykupas ñakakuchkanki. Chaynaqa, ¿imatam ruwawaq?

¹⁰ Wakin runakunaqa chaykunamantam llumpayta llakikunku. Chayllapiña llumpayta piensaspankum hukmanyaspanku mana allinta ruwakunku. Ichaqa, ¿chaynata ruwaspachu allicharuchwan? Manamá. Chaykunapi llumpayta piensaspaqa hukmanyarusunmi. Chayllapiña llumpayta piensanamantaqa allinmi kanman allichanapaq imapas ruwayninchik. Ichapas niwaq pampachasunaykipaq chaynapi hinalla allin amistad kanaykichikpaq. Kallpanchakunataqmi mana allinkunata ruwarunapaq aparuwaqninchik kaqta qalaypaq qepanchanapaq. Wakinpiqa ichapas pacienciakunallayki kanqa. Imayna kaptinpas, imapas ruwarusqanchikmanta ñakakuyqa manamá yanapawanchikchu. Aswanqa hukmanyachiwanchikmi hinaspa harkawanchikmi tukuy sonqonchikwan Diosta servinapaqpas.

11. a) ¿Imatam ruwachwan llakipayakuynintawan kuyapayakuyninta Dios qawachiwananchikpaq? b) ¿Imatam Bibliaqa niwanchik hawkayaypi tarikunapaq?

¹¹ Wakin iñiqmasinchikkunaqa ñawpa vidankupi imapas mana allin ruwasqankumanta llumpayta hukmanyaspankum piensanku Dios mana kuyasqanta. Wakinpiqa piensanmankutaqmi hatun hucha ruwasqanmanta otaq sapa kuti ruwasqanmanta Dios mana pampachananmanta. Ichaqa, ima huchataña ruwaruspankupas atinmankum wanakuspanku Dios pampachaykunanpaq  mañakuytaqa (Hech. 3:19). Jehova Diosqa achkallaña runakunawan ruwasqanman hinam llakipayakuynintawan kuyapayakuyninta qawachiwasun. Payqa kuyapayakuywanmi qawan humillakuspan sonqomanta wanakuptinqa, chaynam Jobpas karqa, paymi nirqa: “Allpapiwan uchpapi tiyaykuspam wanakuniña”, nispa (Job 42:6). Hawkayaypi tarikunapaqmi Biblia kaynata niwanchik: “Huchankuna pakaq runaqa manam allinchu kanqa. Huchanta willakuspa wanakuq runam ichaqa Diospa kuyapayasqan kanqa”, nispa (Prov. 28:13; Sant. 5:14-16). Chaynaqa, atichwanmi huchanchikkunamanta Diosman willakuytaqa hinaspa pampachawananchikpaq mañakuytapas chaynataq manaña kaqmanta ruwanapaq kallpanchakuytapas (2 Cor. 7:10, 11). Chaynata ruwaptinchikqa llakipayaykuwaspanchikmi pampachaykuwasun (Is. 55:7).

12. a) Davidpa ruwasqanman hina, ¿imatam ruwananchik mana allin ruwasqanchikkunamanta conciencianchik allin kananpaq? b) ¿Imaynataq Diosqa pesakunman hinaspa imapim yanapawasun chaymanta entiendesqanchik? (Qaway recuadrota.)

¹² Jehova Diosqa allintam yanapawachwan mañakuptinchikqa. Davidpas iñiywanmi sonqonpi imayna tarikusqanmanta willakurqa, chay sumaq mañakusqantam tarinchik Salmos libropi (leey Salmo 32:1-5). Davidqa reqsikurqam conciencianta mana kasukusqanrayku sonqonpi llumpay hukmanyasqa tarikusqanmanta. Huchanmanta mana willakusqanraykum kusikuyninpas chinkarurqa hinaspam tukuy imawan ñakarirqa. ¿Imatam Davidqa ruwarqa huchanmanta pampachasqa kananpaq hinaspa hawka tarikunanpaq? Diosta mañakuspanmi huchanmanta willakurqa. Jehova Diosqa uyariykuspanmi kallpata qorqa allinkunata hinalla ruwananpaq. Qampas huchaykimanta sonqomanta willakuptikiqa, Diosqa uyarisunkipunim. Ñawpa vidaykipi mana allin ruwasqaykikuna hukmanyachisuptikiqa, tukuy atisqaykita ruway allichanaykipaq. Chayta ruwaspaykiqa ama iskayrayaychu Dios pampachasusqaykita (Sal. 86:5).

13, 14. a) ¿Imapitaq kunanqa astawan piensananchik? b) ¿Ima tapukuykunataq yanapawachwan ima ruwasqanchikmanta musyakunapaq?

¹³ Ñawpa vidanchikpi imapas ruwasqanchikkunaqa yanapawachwanmi, ichaqa manamá allinchu kanman chaykunamanta llumpayta llakikuyqa. Hinaptinqa, chaykunapi llumpayta piensanamantaqa, kallpanchakunanchikmi astawan kunan hinaspa hamuq tiempopi piensananchikpaq. Tapukusun: “¿Yaqachu imapas kunan tanteasqaykunamanta hamuq punchawkunapi ñakakusaq? ¿Nisaqchu ‘kaynata otaq waknata ruwayman karqa’ nispa? ¿Tukuy  sonqoywanchu Jehova Diosta servichkani chaynapi hamuq tiempopi mana ñakakunaypaq?”, nispa.

¹⁴ Diospa piñakuynin hinaspa llumpa-llumpay ñakariy punchaw hichpallapiña kachkaptinqa, manamá munanchikchu kayna nikuytaqa: “¿Atiymanchu karqa Jehova Diosta astawan serviyta? ¿Imanasqataq tiempoy kachkaptinqa precursor kayta mana atirqanichu? ¿Imataq harkawarqa siervo ministerial mana kanaypaq? ¿Tukuytachu ruwarqani mosoqwan pachakuchkaq hina allin cristiano kanaypaq? ¿Yaqachu mosoq pachapi kawsanaypaq hina allin sonqoyoq runa kani?”, nispa. Kay tapukuykunaqa allintam yanapawachwan sichu tukuy sonqonchikwan Jehova Dios servisqanchikmanta musyakunapaq. Mana chaynata ruwaspanchikqa, ichapas qepa punchawta ñakakunapaq kaqkunata tanteachkachwan (2 Tim. 2:15).

15, 16. a) ¿Imatam achka cristianokuna tantearunku Jehova Diosta tukuy sonqonkuwan servinankupaq? b) ¿Imanasqataq qamqa mana ñakakunaykichu Jehova Diospa munayninta ruwanaykipaq tanteakusqaykimanta?

¹⁵ ¿Yaqachu imapas munasqaykita saqerqanki Jehova Diosta astawan servinaykipaq? Yaqapaschá imapaqpas estudiasqaykita otaq allin negociotapas saqerurqanki kapuqllaykiwan kawsaspa Diosta astawan servinaykipaq. Ichapas mana casarakururqankichu otaq mana wawa-churiyoqchu kanki Betel wasipi, congregacionkunata watukuq anciano, misionero otaq huñunakunapaq Salonkunata ruwaq kayta munasqaykirayku. Jehova Diosta unay wataña servispaqa, ¿ñakakunaykichu chayna tantearusqaykimanta? ¿Piensanaykichu imapa munasqaykita yanqapas qepanchasqaykita otaq mana allin tantearusqaykita? ¡Amayá chaynataqa piensasunchu!

¹⁶ Chaykunataqa tanteakurqanki Jehova Diosta tukuy sonqoykiwan kuyasqaykiraykum hinaspa Dios serviy munaqkunata sonqomanta yanapayta munasqaykiraykum. Ama piensaychu Jehova Diosta mana servispayki aswan kusisqa kawsakunaykimantaqa. Ancha kusisqam tarikunayki Jehova Diosta kusichinaykipaq allin kaqta akllakusqaykiwanqa. Payqa manam haykapipas qonqanqachu chayna ruwasqaykimantaqa. “Cheqap wiñay kawsayta” haypaptikiñam Jehova Diosqa piensasqaykimantapas astawanraq bendecisunki (Sal. 145:16; 1 Tim. 6:19).

17, 18. a) ¿Imatam apostol Pablo ruwarqa mana ñakakunanpaq? b) ¿Imaynatam qatipakuchwan?

¹⁷ ¿Imatam apostol Pablo ruwarqa mana hinalla ñakakunanpaq? Apostol Pablom kaynata nirqa: “Ñawpaq rurasqaykunata qonqaruspaymi hamuq kaqkunata ruranaypaq kallpanchakuchkani. Carrerapi hinam kallpachkani chayanayman”, nispa (leey Filipenses 3:13, 14). Pabloqa manam llumpaytachu ñakakurqa ñawpa vidanpi mana allin ruwasqankunamantaqa. Aswanqa, tukuy tiempontawan kallpantam servichikurqa wiñay kawsayta haypananpaq.

¹⁸ ¿Imatam yachachwan Pablopa nisqanmanta? Manam allinchu kanman mana allin ruwasqanchikkunamanta llumpayta ñakakuyqa, imapas ruwasqanchikqa ruwasqañam kachkan. Hinallam kallpanchakunanchik ñawparinanchikpaq. Sasamá mana allin ruwasqanchikkunata qonqayqa, ichaqa manam allinchu sapa kuti ñakakuyninchikqa. Ñawpaq ruwasqanchikkunata qepapi saqespam Jehova Diosta tukuy sonqonchikwan servinanchik, hinaspapas sumaq suyakuyninchikpim piensananchik.