1. (1) ¿Imam Pedrowan pasarqa Galilea quchapi llumpay wayra pukuptin? (Qaway kay paginapi kaq dibujota). (2) ¿Imanasqataq Pedroqa yakupi chinkaykuyta qallaykurqa?

JESUCRISTOPA qatiqninkuna Galilea quchata botepi chimpachkaptinkum llumpay wayra pukuyta qallaykurqa. Hinaptinmi qunqayllamanta Jesusta rikururqaku yaku hawanta puristin hamuchkaqta. Chaymi Pedroqa Jesusta nirqa: “Kamachimuwayá yakupa hawanta qanman hamunaypaq”, nispa. Jesusñataqmi nirqa: “Hamuy”, nispa. Hinaptinmi Pedroqa botemanta pawaykuspan yaku hawanta puriyta qallaykurqa, ichaqa iskay-kimsa ichiyllapim yaku ukunman chinkaykuyta qallaykurqa. ¿Imanasqa? Llumpay wayrawan olakuna huqarikusqanta qawaykuspanmi mancharikururqa. Chaypim Pedroqa Jesusta qayakurqa yanapaykunanpaq. Jesusñataqmi makinmanta hapiykuspan nirqa: ‘¡Pisi confianzayuq runa! ¿Imanasqataq iskayrayarqanki?’, nispan (Mat. 14:24-32).

2. ¿Imamantam kay yachachikuypi rimasun?

² Kay yachachikuypim rimasun Pedrowan imakuna pasasqanmanta. Kaypim kay tapukuykunamanta yachasun:  ¿Imaynatam Pedroqa qawachirqa Jehova Diospi iñisqanta? ¿Imanasqataq iñiyninpi iskayrayarqa? ¿Imatam ruwarqa kaqmanta iñiyninpi takyananpaq? Kaykunamanta yachaymi yanapawasun iñiyninchikpi allinta takyananchikpaq (1 Cor. 16:13).

3. (1) ¿Imanasqataq Pedroqa botemanta lluqsispan yaku hawanta purirqa? (2) ¿Imatam ñuqanchikpas Pedro hina ruwarqanchik?

³ Pedroqa Jesus qayaptinmi botemanta lluqsispan yaku hawanta puriyta qallaykurqa. ¿Imanasqataq chay ruwayta atirqa? Jehova Diospi iñisqanraykum. Chaymi, Jesusta hina paytapas yanapananmantaqa mana iskayrayarqachu. Ñuqanchikpas chaytam ruwarqanchik. Jesucristopa qatiqnin kananchikpaq kikin Jehova Dios qayawasqanchikmanta bibliapi yacharuspanchikmi payman qukurqanchik hinaspa bautizakurqanchik. ¿Imanasqa? Jehova Dioswan Jesucristo yanapawananchikpi iñisqanchikraykum (Juan 14:1; leey 1 Pedro 2:21).

4, 5. ¿Imakunapim Diospi iñisqanchikqa yanapawanchik?

⁴ Diospi iñisqanchikmi yanapawanchik sasa ruwaykunatapas ruwanapaq (Mat. 21:21, 22). Pedrotapas Diospi iñisqanmi yanaparqa yakupa hawanta purinanpaq. Ñuqanchikpas Diospi iñisqanchikraykum mana ruway atisqanchikkunata ruwarqanchik. Achkam mana allin kawsasqanchikta saqirqanchik. Chaytaqa, Diosta mana riqsiq runakunapas sutillatam qawanku. Chaykunataqa ruwarqanchik Jehova Diosta kuyasqanchikrayku hinaspa pay yanapawasqanchikraykum (leey Colosenses 3:5-10). Chaymantapas Diospi iñisqanchikraykum paypa munasqanman hinaña kawsakunchik hinaspam amistadnin kaytapas atinchik. Manamá kaykuna ruwaytaqa atichwanchu karqa pay mana yanapawaptinchikqa (Efes. 2:8).

⁵ Diospi iñisqanchiktaqmi kallpanchawanchik hinaspa yanapawanchik satanaspa makinman mana wichiykunapaq (Efes. 6:16). Yanapawanchiktaqmi sasachakuykunata atipanapaqpas. Jehova Diosmi niwanchik paypi iñispa hinalla yupaychaptinchikqa, imapas necesitasqanchikkunata quwananchikmanta (Mat. 6:30-34). Paypi iñiptinchikqa musuq pachapi wiñay kawsaytapas quwasunmi (Juan 3:16).

6, 7. (1) ¿Imataq llumpay wayraman hinaspa olakunaman rikchakunman? (2) ¿Imanasqataq ninchik: Mayqanninchikpas iñiyninchikpiqa chiriyaruchwanmi, nispa?

⁶ Kaqmantayá Pedromanta rimarisun. ¿Imanasqataq yaku hawanta purichkaspan mancharikurqa? Jesusta qawanamantaqa llumpay wayrawan olakuna huqarikusqan lawman qawarispanmi (Mat. 14:30). Chaynapim Dios yanapananmanta iskayrayaspan chinkaykuyta qallaykurqa. Kay tiempopi sasachakuykunawan tentacionkunam chay llumpay wayraman hinaspa olakunaman rikchakunmanku. Mayna sasaña kaptinpas Jehova Diosmi kallpata quwanchik iñiyninchikpi takyanapaq. Sasachakuyninchikpi llumpayta piensaspaqa, Jehova Dios yanapawananchikmantam iskayrayayta qallaykuchwan hinaspam iñiyninchikpi chiriyaruchwan.

⁷ Mayqanninchikpas iñiyninchikpiqa chiriyaruchwanmi. ¿Imanasqam chaynata ninchik? Bibliapim willawanchik iñiyninchikpi  iskayrayayqa arwitawaqninchik hucha kasqanta (Heb. 12:1, NM). Pedro hina sasachakuyninchikpi llumpayta piensaspaqa iñiyninchikpim chiriyaruchwan. ¿Imaynatam yachachwan iñiyninchikpi chiriyasqanchikta utaq hukmanyasqanchikta? Qatiqninpim chaykunamanta rimasun.

8. ¿Imaynanpitaq Diospa willawasqanchikmantaqa iskayrayaruchwan?

⁸ ¿Hinallachu hamuq tiempopaq Diospa niwasqanchikkunapi iñichkanchik? Jehova Diosmi willawarqanchik satanaspa munaychakusqanta chinkachinanmanta. Ichaqa kusirikuykunaman llumpayta qukuruspam tukupay tiempopiña kawsasqanchikmanta iskayrayayta qallaykuchwan (Hab. 2:3). Jehova Diosqa niwarqanchiktaqmi huchanchikmanta pampachawananchiktapas. Ichaqa, pasaq watakunapi huchallikusqanchikkunapi hinalla piensaspam, Jehova Dios pampachawasqanchikmantam iskayrayayta qallaykuchwan (Hech. 3:19). Chayta ruwaspaqa manam kusisqañachu Jehova Diostaqa yupaychachwan nitaq paymanta willakuytapas atichwanchu.

9. ¿Imapim tarikuchwan qullqilla maskayman utaq sunqunchikpa imapas munasqanman astawan qukuruptinchikqa?

⁹ ¿Hinallachu tukuy sunqunchikwan Jehova Diosta servichkanchik? Jehova Diosta tukuy sunqunchikwan servisqanchikqa musuq pachapi wiñay kawsayta haypanapaqmi kallpanchakusun. Ichaqa ¿imapim tarikuchwan qullqilla maskayman utaq sunqunchikpa imapas munasqanman astawan qukuruptinchikqa? Ichapas allin pagaq llamkayta tariruchwan hinaspa chayrayku manaña llumpaytañachu tiempochakuchwan Diosta servinapaqqa. Chayqa iñiyninchiktam chiriyarachinman, hinaptinmi Jehova Diostapas manaña tukuy sunqunchikwanñachu servichwan (Heb. 6:10-12).

10. ¿Imanasqataq ninchik: Runamasinchikta pampachaspam Jehova Diospi iñisqanchikta qawachinchik, nispa?

¹⁰ ¿Sasachakunchikchu pitapas pampachanapaq? Pipas sienterachiwaptinchik manaña rimapayayta munaspaqa ñuqallanchikpim llumpayta piensachkachwan. Sientechiwaqninchikta pampachaspam ichaqa Jehova Diospi iñisqanchikta qawachinchik. ¿Imanasqam chayta ninchik? Huchanchikmanta Jehova Dios pampachawananchikta munaspaqa, puntatam runamasinchikkunata pampachananchik (Luc. 11:4). Chayna pampachaspam qawachichkanchik Jehova Dios pampachawananchikpi iñisqanchikta. Sientechiwaqninchikta pampachaymi paypaq ima munasqanchikmantapas aswan allinqa. Jesucristopa qatiqninkunaqa yacharqakum, pitapas pampachanapaqqa allin iñiyniyuq kanankuta. Chaymi enemigonkunatapas pampachanankupaq Jesus yachachiptin, paykunaqa nirqaku: ‘Yanapaykuwayku astawan iñiyniyuq kanaykupaq’, nispa (Luc. 17:1-5).

11. ¿Imatam ruwananchik mana allin ruwasqanchikmanta pipas rimapayawaptinchikqa?

¹¹ ¿Sientekunchikchu mana allin ruwasqanchikmanta pipas rimapayawaptinchik? Pipas mana allin ruwasqanchikmanta rimapayawaptinchikqa, niwasqanchikkuna imayna yanapawasqanchikpim yuyaymanananchik. Rimapayawaqninchikpa pantasqankunapi hinaspa mana allin ruwasqankunapi piensayqa mana allinninchikpaqmá kanman (Prov. 19:20). Niwasqanchikkunata uyarikuspaqa astawanmi kallpanchakusun  Jehova Diospa piensasqanman hina piensanapaq.

12. ¿Imatam qawachinchik punta apaqkunamanta rimapakuspaqa?

¹² ¿Rimapakunchikchu punta apaqkunamanta? 10 watiqaqkunapa willakusqankuta uyarispankum ñawpa Israel casta runakunaqa Moisesmantawan Aaronmanta mana allinkunata rimarqaku. Chaymi Jehova Diosqa Moisesta tapurqa: ‘¿Haykapikamataq kay runakuna piñachiwanqa? ¿Haykapikamataq mana creewanqakuchu paykunapa qayllanpi tukuy señalkunata ruwachkaptiypas?’, nispa (Num. 14:2-4, 11). Israel casta runakuna Diospa akllasqan runakunamanta rimapakuspankuqa, Jehova Diospi mana iñisqankutam qawachirqaku. Kunan tiempopipas Diospa akllasqan punta apaqkunamanta rimapakuspaqa, iñiyninchikpi mana allin kasqanchiktam qawachichkachwan.

13. ¿Imanasqam mana hukmanyanachu iñiyninchikpi chiriyasqanchikta musyakuruspaqa?

¹³ Kay tapukuykunamanta rimaruspaqa ichapas iñiyninchikpi chiriyasqanchikta musyakurunchik. Chayna kaptinpas manam hukmanyanachu. Apostol Pedropas mancharikuspanmi iñiyninpi chiriyayta qallaykurqa. Wakinpiñataqmi kikin Jesucristo lliw qatiqninkunata rimapayarqa iñiyninkupi chiriyasqankumanta (Mat. 16:8). ¿Imatam Pedroqa ruwarqa yaku ukunman chinkaykuchkaspan? ¿Imatam chay ruwasqanqa yachachiwanchik?

14, 15. (1) ¿Imatam Pedroqa ruwarqa yakupi chinkaykuchkaspan? (2) ¿Imata ruwaspam Jesucristotaqa allinta qawachwan?

¹⁴ ¿Imatam Pedroqa ruwarqa yakupi chinkaykuchkaspan? Payqa allin nadiaq kasqanraykum  nadiastin botenman kutinman karqa (Juan 21:7). Ichaqa manam chaytachu ruwarqa. Astawanmi Jesusta qawarispan yanapananpaq qayakurqa. Ñuqanchikpas, iñiyninchikpi chiriyarusqanchikta musyakuruspaqa Pedropa ruwasqantam qatipakunanchik. ¿Imaynata?

¹⁵ Pedroqa Jesustam qawarirqa. Chaynam ñuqanchikpas bibliapa nisqanman hina Jesucristota allinta qawarinanchik (leey Hebreos 12:2, 3). (Qaway “¿Ima ninantaq?”, niq yachachikuyta). Manamá Pedro hina ñawinchikwan rikuytaqa atichwanchu. Ichaqa, Jesuspa ruwasqankunamantawan yachachisqankunamanta estudiaspa hinaspa payta qatipakuspam qawaytaqa atisun. Chayta ruwaspanchikmi iñiyninchikpi kaqmanta allinyasun. Chaynaqa, Jesucristota imakunapi qatipakunamantayá qawasun.

16. ¿Imaynatam bibliaqa yanapawanchikman iñiyninchikpi allinta takyanapaq?

¹⁶ Bibliawanyá yanapachikusun iñiyninchikpi allinta takyanapaq. Jesucristoqa manam haykapipas iskayrayarqachu bibliaqa Diospa palabran hinaspa allinninchikpaq kasqanmantaqa (Juan 17:17). Iñiyninchik allin takyananta munaspaqa chaynataq Jesucristota qatipakuyta munaspaqa sapa punchawmi bibliata leena, estudiana hinaspa yachachiwasqanchikpi yuyaymanana. Imamantapas iskayrayaspaqa, iskayrayachiwaqninchikmanta allinta yachanapaqmi kallpanchakunanchik. Diospa piñakuynin punchaw qichpallapiña kasqanmanta mana iskayrayanaykipaqqa chaymanta rimaq yachachikuykunata estudiay. Hamuq tiempopaq Diospa willawasqanchikkunamanta mana iskayrayanaykipaqqa, kunankama imakuna pasakusqankunamanta yachayta maskay. Diospa yachachisqankuna allinninchikpaq kasqanmanta mana iskayrayanapaqñataq, leey iñiqmasinchikkunapa vidanku imayna cambiasqankumanta (1 Tes. 2:13). *

17. (1) ¿Imataq Jesucristota yanaparqa sasachakuypi tarikuptin? (2) ¿Imatam ruwachwan Jesucristota qatipakunapaq?

¹⁷ Hamuq tiempopi Jehova Diospa imakuna ruwananpiyá yuyaymanasun. Jesucristoqa hamuq tiempopi taytan imakuna ruwananpim piensarqa. Chaymi yanaparqa sasachakuypi tarikuspanpas mana hukmanyananpaq (Heb. 12:2). Manataqmi imawanpas sunquntaqa suwachikurqachu (Mat. 4:8-10). Jesucristota qatipakuyta munaspaqa Diospa willawasqanchikkunapim yuyaymanana. Piensawaqmi musuq pachapi imayna kawsakunaykipi. Qillqay utaq dibujay musuq pachapi imakuna ruway munasqaykimanta. Qillqawaqtaqmi kawsarimuqkunamanta pikunawan rimay munasqaykipa sutinkunatapas hinaspa imakunamanta tapuy munasqaykitapas. Kaypi piensay: Jehova Diosqa qanmanpas willasurqankim hamuq tiempopi imakuna ruwananmantaqa.

18. ¿Imataq yanapawasunchik astawan iñiyniyuq kanapaq?

¹⁸ Jehova Diostayá mañakusun iñiyninchikta kallpanchananpaq. Jesucristom qatiqninkunata yachachirqa Jehova Diospa chuya espiritunta mañakunankupaq (Luc. 11:9, 13). Diospa chuya espiritunmi yanapawasun astawan iñiyniyuq kananchikpaq. Jehova Diostaqa mañakunanchiktaqmi iñiyninchikta imapas hukmanyachiptin yanapawananchikpaq. Ichapas mana pampachayta atinchikchu, chayna kaptinqa  Jehova Diostam astawan iñiyniyuq kanapaq mañakunanchik, chaynapi pitapas pampachayta atinapaq.

19. ¿Imayna amistadkunatam maskananchik?

¹⁹ Allin iñiyniyuq kaqkunapa amistadninta maskasun. Jesucristoqa allinta qawarispanmi amistadninkunataqa akllarqa. Apostolninkunam payman sunqu hinaspa kasukuq kasqankurayku paypa amistadninkunaqa karqaku (leey Juan 15:14, 15). Ñuqanchikpas amistadninchik kanankupaqqa, allin iñiyniyuqkunata hinaspa Jesucristota kasukuqkunatam maskananchik. Allin amistadkunaqa mana pakanakuspam imam kaqta ninakunku. Imapas mana allin ruwasqanchikta qawaspanqa rimapayawasunmi, ñuqanchik rimapayaptinchikñataqmi uyariwasun (Prov. 27:9).

20. ¿Imanasqataq wakin runakunataqa yanapananchik allin iñiyniyuq kanankupaq?

²⁰ Wakin runakunatayá yanapasun iñiyninkupi allinta takyanankupaq. Jesucristoqa qatiqninkunata kallpanchananpaqmi tukuy imata ruwarqa hinaspa willarqa (Mar. 11:20-24). Ñuqanchikpas wakin runakunatam iñiyninkupi allinta takyanankupaq yanapananchik. Chayta ruwaspataqmi kikinchikpas iñiyninchikta kallpanchasun (Prov. 11:25). ¿Imaynatam wakin runakunata yanapachwan allin iñiyniyuq kanankupaq? Diosmanta willaspanchikmi yachachichwan imanasqa Diospi iñisqanchikmanta, Dios llakipayawasqanchikmanta hinaspa biblia paypa palabran kasqanmantapas. Iñiqmasinchikkunatapas yanapachwanmi iñiyninkupi allinta takyanankupaq. Sichum huk kaqnin iñiqmasinchik punta apaqkunamanta rimapakuptinqa manam paywanqa piñakurunachu nitaq chiqninanchikchu. Astawanmi yanapananchik Jehova Diospi allinta iñinanpaq hinaspa punta apaqkunatapas allinta qawananpaq (Jud. 22, 23). Colegiopiraq kaptikiqa yaqapaschá profesorniki yachachisunki tukuy imapas kikillanmanta rikurisqanta, chayna kaptinqa ama manchakuspayá Diospi iñisqaykimanta willakuy. Yaqapaschá profesornikiwan estudiaqmasikikunaqa allinta uyarisunki.

21. ¿Imapaqmi Jehova Diosqa sapakamata yanapawasun?

²¹ Rimamusqanchikman hinaqa Jehova Dioswan Jesucristom Pedrota yanaparqaku mana manchakuspa iñiyninpi allinta takyananpaq. Tiempo pasasqanman hinam Pedroqa qatipakunapaq hina allin iñiyniyuq karqa. Jehova Diosqa sapakamatam yanapawasun iñiyninchikpi allinta takyanapaqqa (leey 1 Pedro 5:9, 10). Chayna iñiyniyuq kanapaq kallpanchakuspaqa kusisqam kawsakusunchik.