1924: Pachak wata ñawpaqta
1924 watapi enero killapaq Bulletin a sutiyuq qillqanchikpim nirqa: “Lliw bautizasqa kaqkunapaqmi wata qallariyqa ancha allin imata ruwaspanku Diosta astawan servinankupaq tantiakuyninku”, nispa. Chay qillqanchikpa nisqanman hinam biblia estudiaqkunaqa mana manchakuq karqaku hinaspa Diosmanta willakunankupaq tukuy imata servichikurqaku.
RADIONTAM WILLAKURQAKU
Betelpi kaq iñiqmasinchikkunam wata masninña Nueva Yorkpi kaq Staten Island llaqtapi wasita ruwachkarqaku chaypi radio kananpaq. Terrenota rantiruspankum hatun wasita ruwarqaku chaypi llamkaqkuna yachanankupaq, sapaq wasitañataqmi ruwarqaku radiontakama Diosmanta willakunankupaq. Chay wasi ruwayta tukuruspankum equipokunata aparqaku radiontakama programata qallarichinankupaq. Ichaqa sasachakuykunam karqa.
91 metroyuq antenata churayninkum sasa karqa. Chayta kinrayninpata churanankupaqmi 61 metro sayayniyuq iskay qirukunata sayachinanku karqa. Qallariypi mana atispankupas Jehova Diospa yanapakuyninwanmi atirurqaku. Chaypi yanapakuq iñiqmasinchik Calvin Prossermi nirqa: “Qallariyllapi atiruspanchikqa felicitanakuykuspachá ‘kayqaya atirunchik’ ninakuchwan karqa”, nispa. Chaynata ninankumantaqa Diospa yanapakuyninwan atirusqankutam riqsikurqaku. Ichaqa manam chayllachu sasachakuykunaqa karqa.
Chayllaraq radio rikurisqanraykum equipokunata rantiyqa sasa karqa. Iñiqmasinchikkunam ichaqa transmisor nisqankuta hukpa servichikusqantaña rantirurqaku. Chaywanqa hichpapi llaqtachakunallamanmi radioqa haypaq. Chaymantapas, microfono mana kasqanraykum telefonopa microfonollanwan rimarqaku. Chaymi imayna uyarikusqanta yachanankupaq pruebarqaku febrero killapi, chaypaqmi takirqaku Diospaq takikunata. Chaypi kaq Ernest Lowe sutiyuq iñiqmasinchikmi asispan yuyarirqa ima b qayaramusqa. Payqa hichpankupi Brooklyn llaqtamantas uyarimuchkasqa.
pasasqanta: Iñiqmasinchikkuna takichkaptinkus juez RutherfordIñiqmasinchik Rutherfordsi nimusqa: “¡Upallaychik! Misikuna peleachkaq hinam uyarikun”, nispa. Hinaptinsi pinqakuyllamantaña radiotaqa kamas apagarusqaku. Ichaqa kusisqas kasqaku radiontakama Diosmanta willakunankupaq listoña kasqankumanta.
1924 watapi febrero killapa 24 punchawninpim punta kaq programata ruwarqaku. Chaypim iñiqmasinchik Rutherford nirqa chay radioqa Diospa gobiernonmanta willakunallapaq kananmanta. Nirqataqmi runamasinchikkuna ima religionniyuqña kaptinkupas bibliawan entiendechinapaq hinaspa ima tiempopi kasqanchikmanta yachachinapaq kananmantapas.
Punta kaq programataqa achka runakunam uyarirqaku. Chaymi 33 wata WBBR sutiyuq radiotaqa Diospa llaqtan servichikurqa bibliamanta yachachinanpaq.
PANTAY RELIGIONKUNAPI MANA ALLIN RUWASQANKUTAM QAWACHIRQAKU
1924 watapa julio killanpim biblia estudiaqkunapaq asamblea apakurqa Columbus llaqtapi. Chaymanmi rirqaku enteron pachamanta invitasqa iñiqmasinchikkuna. Chay asambleapi yachachikuykunatam uyarirqaku alemanpi, arabepi, francespi, griegopi, hungaropi, inglespi, italianopi, lituanopi, polacopi, rusopi, ucranianopi hinaspa Europapa norte lawninpi rimasqanku idiomakunapi. Wakin yachachikuykunaqa radiontakamam uyarikurqa. Contratotataqmi ruwarqaku Ohio State Journal sutiyuq periodicopi sapa punchaw imakunamanta yachachisqanku lluqsinanpaq.
Julio killapa 24 punchawninpim 5.000 masnin asambleapi kaqkuna Diosmanta willakuq lluqsirqaku. Hinaspankum yaqa 30.000 librokunata aypurqaku, hinaspapas waranqantin runamasinchikkunamanmi yachachiyta qallaykurqaku. The Watch Tower sutiyuq qillqanchikmi nirqa chay punchaw ancha kusikunapaq kasqanta.
Paqarintinñataqmi religionkunapi umalliqkuna pantayta yachachisqankuta qawachinanpaq iñiqmasinchik Rutherford cartata leerqa. Chayqa karqa corteman presentana documento hinam. Chaypim politicokunata, religionpi umalliqkunata hinaspa hatun negocioyuqkunata denunciarqa lliw runakuna hawka kawsakunankupaq Diospa gobiernonmanta yachanankuta harkakusqankumanta. Chay cartapiqa nirqataqmi Sociedad de Naciones nisqan organizacionnintakama kay allpa pachata Dios kamachisqanta nisqanku
pantay kasqanmantapas. Chay cartata biblia estudiaqkuna lliw runakunaman chayachinankupaqqa mana manchakuqmi kananku karqa.Chay asamblea imanasqa ancha allin kasqanmantam The Watch Tower revistapi nirqa: “Lliw Diosta serviqkunam iñiyninkupi allin kallpanchasqa tarikurqaku […], manañataqmi manchakurqakuchu Diosmanta willakusqankupa contranpi runakunapa tukuy ima ruwasqankutapas”, nispa. Chay asambleapi kaq Leo Claus sutiyuq iñiqmasinchikmi nirqa: “Anchatam kusikurqaniku chay cartapa copiankunata lliw runakunaman chayachinaykumanta yachaspayku”, nispa.
Iñiqmasinchik Rutherfordpa carta leesqantam tratadopi churarqaku hinaspam suticharqaku Eclesiásticos denunciados nispa. Chaytam lliw biblia estudiaqkuna octubre killapi millonninpi aypuyta qallaykurqaku. Iñiqmasinchik Frank Johnsontam Cleveland llaqtachapi saqirqaku chay tratadokunata aypunanpaq. Payqa huqarinanku horapaq 20 minuto faltachkaptinraqmi tupachisqanku wasikunaman aypuyta tukururqa. Ichaqa chaypi yachaqkuna piñakuspa hapiruyta munasqankuraykum iglesiaman pakakuq yaykururqa. Chay iglesiapi pipas mana kasqanraykum chay aypusqan tratadota ñawpaqmanta yachachimuqpa biblianman hinaspa lliw tiyanakunaman churaruspan apurawllamanña lluqsikaramurqa. Chaynallatataqmi ruwarqa iskay iglesiakunamanwan yaykuruspanpas.
Frankqa iñiqmasinchikkuna maypi huqarinankupaq ninakusqankumanmi kutirqa. Ichaqa grifopa qipanpim pakakururqa qatimuqninku runakunamanta. Chay runakunaqa carropi pasaruspankum mana rikurqakuchu. Pasaruptillankum hichpapi willakuq iñiqmasinchikkunaqa Frankta huqariq chayaramurqaku.
Huk iñiqmasinchikmi yuyarispan nin: “Llaqtamanta lluqsichkaspaykuñam kimsa iglesiakunapa kasqanta pasarqaniku. Sapa iglesiapa punkunpim yaqa 50 runakuna kachkarqaku. Wakinkum Frankpa saqisqan tratadota leechkarqaku, wakinkuñataqmi pastorman qawachichkarqaku. Ichaqa manam riqsiwarqakuchu. Jehova Diosninchiktam anchata agradecekuniku chiqniwaqniyku runakuna mana hapiruwanankupaq yanapaykuwasqankumanta”, nispa.
HUKLAWKUNAPIPAS MANA MANCHAKUSPAM WILLAKURQAKU
Francia nacionpipas biblia estudiaqkunaqa mana manchakuspam willakurqaku. Huk llaqtachapim iñiqmasinchik Jozef Krett minapi llamkaq Polonia nacionniyuq runakunaman Diosmanta willarqa. Chay llaqtachapim invitacionta aypurqaku “Ñam wañuqkunaqa kawsarimunqakuña” sutiyuq yachachikuyta uyarinankupaq. Chaymanta cura yacharuspanmi iglesianman riqkunata nirqa ama rinankupaq. Ichaqa manamá chaynachu karqa. 5.000 masnin runakunam rirqaku, rirqataqmi “amam rinkichikchu” niq curapas. Chaypim iñiqmasinchik Krett chay curata nirqa imapi creesqanta defiendenanpaq, ichaqa manam munarqachu. Iñiqmasinchikqa llapallan qillqanchikkuna apasqantam aypururqa, hinaspanmi betel wasiman qillqarqa yakumanta kachkanmankupas hina runakuna Diosmanta yachay munasqankumanta (Amos 8:11).
Africa lawpipas iñiqmasinchik Claude Brownmi Diosmanta willakuyta qallaykurqa Costa de Oro nacionpi, chay nacionpa kunan sutinmi Ghana. Achka runakunapa qayllanpi yachachisqanraykum hinaspa qillqanchikkunata aypusqanraykum manapas unaypi achka runakuna Diosmanta imam kaqta yachayta qallaykurqaku. Farmaciata estudiaq John Blankson sutiyuq runam iñiqmasinchik Claudepa yachachisqanta uyariruspan cuentata qukururqa chiqap religionta tarirusqanmanta. Paymi nin:
“Imam kaqta yachasqaywanmi anchata kusikurqani, hinaspaymi estudiasqaypi mana manchakuspay willakuyta qallaykurqani”, nispa.Johnqa hukllapi kimsa dioskuna mana kasqanmantam bibliawan imam kaqta yacharurqa. Hinaspanmi iglesiata rispan chaymanta curata tapuykurqa. Chay curañataqmi nirqa: “¡Manam qamqa Jesuspa qatiqninchu kanki! ¡Diablopa churinmi! ¡Pasaway kaymanta!”, nispan.
Johnqa wasinman kutiruspanmi curaman cartata apachirqa hukllapi kimsa dioskuna kasqanpi creesqanta achka runakunapa qayllanpi defiendenanpaq. Curañataqmi nirqa Johnpa estudiasqanpi ancha riqsisqa profesorninpa oficinanman rinanpaq. Chaypim profesorqa Johnta tapurqa: “¿Ciertochu curaman cartata apachirqanki?”, nispa.
Johnñataqmi nirqa: “Arí profesor”, nispan.
Hinaptinmi profesorqa kamachirqa “pampachaykullaway” nispan curaman cartata qillqananpaq. Chaymi Johnqa qillqarqa kaynata:
“Señor, profesorniymi niwachkan pampachaykuwanaykipaq cartata qillqanaypaq. Chaytaqa ruwasaq pantaykunata yachachisqaykita riqsikuptillaykim”, nispa.
Chay qillqasqanta leeruspanmi profesorninqa nirqa: “John, ¿ciertotachu kaynata apachiyta munanki?”, nispa.
Payñataqmi nirqa: “Arí profesor, chaynallatam niyman”, nispa.
Chaynata niptinmi profesorninñataq nirqa: “¡Imaynamá gobiernopa churasqan curapa contranpiqa rimanki! Chayna kaptikiqa manañam gobiernopas yanapasunkimanchu”, nispa.
Johnñataqmi nirqa: “Profesor, ¿manachu imatapas yachachiwaptikiku mana entiendespaykuqa tapukunayku?”, nispa.
Payñataqmi nirqa: “Arí”, nispan.
Chaymi Johnñataqmi nirqa: “Chaynapunim pasarurqa profesor. Bibliamanta yachachiwachkaptinkum mana entiendespay tapukurqani. Mana contestayta atiwaptinqa, ¿imamantataq pampachaykuwananpaqqa niyman?”, nispa.
Johntaqa manamá estudiasqanmantaqa qarqurqakuchu. Manataqmi cura pampachaykunanpaqpas cartataqa apachirqachu.
DIOSPAQ ASTAWAN RUWAYTAM MUNARQAKU
Diciembre killapaq The Watch Tower revistapim nirqa: “David hinam nichwan: ‘Qanmi kallpanchawanki peleaq rinaypaq’, nispa (Salmos 18:39). Kay watapi tukuy ima pasakusqanwanmi sutillata qawarqanchik taytanchik yanapawasqanchikta. Lliw bautizasqa kaqkunam kusikuywan Diosmanta willakurqanchik”, nispa.
1924 wata tukuytam tantiarurqaku radiontakama Diosmanta astawan willakunapaq. Chaymi Chicago llaqtapipas radio kananpaq wasi ruwayta qallaykurqaku. Chay radiotam suticharqaku WORD nispanku, chayqa PALABRA ninanmi inglespiqa. Chaynataqa suticharqaku Diospa palabranmanta hinaspa gobiernonmanta willakusqankuraykum. Chay radiopa transmisorninqa karu-karukamam hayparqa, chaymi Canada nacionpipas uyariqkuraq.
1925 watapim biblia estudiaqkunaqa Apocalipsis 12 capitulopa nisqanta hinaspa bibliapa wakin nisqankunata astawan entienderurqaku. Chay entiendesqanku wakinkupaq mana allin rikchakuptinpas wakinkupaqqa allinmi karqa. Chay iñiqmasinchikkunaqa ancha kusisqam tarikurqaku hanaq pachapi imakuna pasakusqanmanta entiendesqankuwan. Chaywantaqmi yacharqaku kay pachapi Diospa serviqninkuna imayna kanankumantapas.
a Kunanqa Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuypi yanapawaqninchik qillqam.
b Chay tiempopiqa iñiqmasinchik Joseph Rutherfordmi enteron pachapi biblia estudiaqkunapa cuentallikuqnin karqa. Paytam riqsiqku “juez Rutherfordwan” manaraq betelpi llamkachkaspan Misuri lawpi Tribunal del Octavo Circuito nisqanpi juez kasqanrayku.