TAPUSUN | YAN-DER HSUUW
Embriología estudiaqmi willan Diospi creesqanmanta
YAN-DER HSUUW doctormi estudian embriología nisqata, chayqa wawakuna imayna formakusqanmi. Payqa Universidad Nacional de Ciencia y Tecnología de Pingtung (Taiwán) nisqapi directormi. Evolucionpin creeran kunantaq manaña. ¡Rijch’ariy! revistata ruwaqkunan payta entrevistaranku imarayku cambiasqanta.
Vidaykimanta willariwayku.
1966 watapin nacerani, Taiwán nacionpitaq wiñarani. Tayta-mamayqa taoísmo, budismo religionkunamantan karanku. Wañupuqkunata imagenkunata iman adoraq kayku, ichaqa manan jayk’aqpas kamaq Diospiqa piensaraykuchu.
¿Imaraykun biología estudiayta decidikuranki?
Wawa kaspaqa wasipi animalkunatan munakuq kani, chaymi yachayta munarani animalkunapas runakunapas sufriqtinku imaynata yanapanaypaq. Chayraykun estudiasharani veterinario kanaypaq, chaymantataq imayna wawakuna paqarimusqanta yachanaypaq, chhaynapi kausay imaynata paqarimusqanta entiendenaypaq.
¿Imaraykun evolucionpi creeranki?
Universidadpin chaymanta yachachiqku. Profesorniykun niwaqku: “Askha pruebakunan kan evolucionpi creenapaqqa”, nispa. Chaymi noqapas creerani.
¿Imaraykun Biblia leeyta qallariranki?
Juj razonmi kay, noqaqa piensaqmi kani: “Runakunaq adorasqanku dioskunamantaqa kanpunichá juj aswan atiyniyoq Dios”, nispa. Iskay razontaq, yacharanin Bibliaqa juj allin libro kasqanta, chaymi Bibliata yachanaypaq cursoman matriculakurani.
1992 watapin Universidad Catolicapi (Bélgica) estudiayta qallarirani. Chaypin católico iglesiaman rirani, jinaspa sacerdoteta nirani Bibliamanta yachachiwananpaq, ichaqa manan munaranchu.
¿Imaynapitaq Diosmantari yacharanki?
Iskay wata qhepamanmi universidadpi estudiashaspa Polonia nacionmanta Ruth sutiyoq señorata reqsirani. Payqa Jehová Diospa testigonmi kasqa, chino simitataq yachasqa universidadpi estudiantekunata Bibliamanta yachachinanpaq. Noqaqa chaytapunin Diosmanta mañakurani, chaymi kusikurani payta reqsispa.
Ruthmi explicawaran Bibliaqa manaña cienciamantachu riman chaypas, cienciaq tukuy tarisqanwan tupasqanta. Ejemplopaq rey Davidmi Diosmanta orakuran: “Wijsallapiraq kashaqtiymi rikuwarankiña, libroykipin qelqasqaña kasharan cuerpoypa partenkuna imayna kananpas, manaraq jujllapas kashaqtin”, nispa (Salmo 139:16, Traducción del Nuevo Mundo). Bibliaqa cheqaqllatan rimashan. Cuerpoq partenkuna manaraq formakushaqtinmi imayna kananpas qelqasqaña kashan. Chayta sut’illanta nisqanwanmi convencekurani Bibliaqa Diospa Palabran kasqanmanta. Jinaspapas yacharanin ch’ullalla cheqaq Dios kasqanmanta, sutintaq Jehová 1 kasqanmanta.
¿Iman convencerasunki kausayta Dios kamasqanmanta?
Cienciaqa allintan imatapas investigan. Wijsapi wawa imaynata formakusqanmi piensasqayta cambiachiwaran, chaymi creerani kausayqa kamasqa kasqanta. Ejemplopaq ingenierokunaqa juj maquinata armanankupaqqa piezakunatan ordenpi churananku, chhaynapi funcionananpaq. Chayman rijch’akuqmi wijsapi wawaq formakusqanpas, chayqa admirakunapaqmi.
¿Imaynatan wawa formakun?
Warmi onqoq rijuriqtinqa, juch’uy celulan wijsanpi paqarin. Chay celulan askhaman t’aqakun, qallariypin sapa 12 horamanta, 24 horamanta ima dobletaraq yapakun. 2 Chay tiempopin células madre nisqakuna askha celulakunata paqarichinku, chhaynapi wawa formakuspa wiñananpaq. Chay celulakunan fabricanku yawarta, tullukunata, umapi neuronakunata, jujkunatapas.
Investigasqaymi convencewaran kausayqa Diospa kamasqan kasqanta
Celulakunaqa necesitakusqanman jinallan paqarin ima ordenpi may kanallanpitaqmi. Ñaupaqtaqa aychatan paqarichinku, chaymantataq organokunata, chay qhepamantaq makita, chakita jujkunatawan. Wawa imaynata formakusqanpas jayk’a tiempopi wiñananpas ñaupaqtaraqmi ADN nisqapi qelqasqaña kashan. Tukuy chaykunaqa juj planopi jinan llapallan qelqasqaña kashan. Manan mayqen ingenieropas chhayna planotaqa ruwayta atinmanchu. Chaykuna imayna ruwasqa kasqanpi piensaspan admirakuni, manataq iskayanichu kausayqa Diospa paqarichisqan kasqanmanta.
¿Imaraykun Jehová Diospa testigon kapuranki?
Jehová Diospa testigonkuna ukhupi munakuyta rikusqayrayku. Jesucriston niran: “Chhaynapin noqaq yachachisqaykuna kasqaykichista llapa yachanqaku qankuna munanakuqtiykichis”, nispa (Juan 13:35). Chay munakuy kaqtinqa manan qhawanakunchischu juj nacionmanta kaqkunawan juj razamanta kaqkunawanpas.
^ 2. Conciencianta respetasqanraykun Yan-Der Hsuuw doctorqa runapi células madre nisqawan mana llank’anchu.