Ana nin: “Ñoqaqa nirqani ‘payqa casarakunaypaq imaynata munasqay qharipunin’ nispa. Ichaqa casarakunaykupaq rimanakusqaykumanta iskay killa qhepamanmi tukupurqayku. ‘Imaynapitaq khayna munayta qallarisqaykuri mana imapi tukupun’ nispan nirqani”, nispa. *

Elena nin: “Tukuypin entiendenakuq kayku, ‘khaynallatachá kawsasaq casarakuspayqa niqmi kani’. Ichaqa tiempoq pasasqanman hinan repararqani mana imapipas entiendenakusqaykuta. Paywan kayqa yanqañan karqan, chayta reparaspaymi tukupurqayku”, nispa.

Sichus qan chhaynapi tarikurqanki chayqa, yanapasunkin kay yachachikuy.

Casarakunankupaq rimanakusqanku tukupuqtinqa iskayninkun sufrinku. Saraqa casarakunanpaq rimanakusqanmantan soqta killa qhepaman tukupurqan, ninmi: “Sinchi k’irisqan tarikurqani. Munakusqay runawan qhepaman kusisqa kawsanaypaq piensasqayqa qonqaymi chinkapurqan. Gustawasqanku musicata uyarispaymi yuyariq kani sumaqta paywan kusikusqayta. Gustawasqanku lugarkunata purispaymi sapay sientekuq kani. Ñoqan tukupunaykupaqqa nirqani, chaywanpas sinchitan sonqoy nanawarqan”, nispa.

Sonqo nanayña chaypas allinniykichispaqmi. Elena nin: “Manan sonqontaqa k’iriyta munankichu. Ichaqa reparankitaq qhepaman iskayniykichis sufrinaykichista chayqa aswan allinmi tukupuy”, nispa. Sarapas nillantaqmi: “Reqsinakushaspachus mana kusisqachu kankichis chayqa casarakuspapas manan kusisqachu kankichis. Chayraykun aswan allin tukupuy”, nispa.

Manan millay runa hinachu sientekunayki casarakunaykipaq rimanakusqayki tukupuqtinqa. Reqsinakusqaykichis tiempopiqa acuerdomanmi iskayniykichis chayanaykichis casarakunaykichispaq otaq mana casarakunaykichispaqpas. Sichus mayqenniykichispaqpas kanman razonnin iskayananpaq chayqa aswan allinmi kanman tukupuy. Ichaqa rimanakusqaykichisña tukupun chaypas manan chayraykuchu huchachakunaykichis. Ama pisipaychu, manan chaywanchu wañurunki.

Reconocey nanakusqanta. Elena nin: “Tukupuspaqa aswan allin amigoytan chinkachini”, nispa. Chhaynapi tarikuspa llakisqa sientekuyqa manan huchachu. Adán sutiyoq waynan nin: “Allinniykipaqña chaypas pitapas chinkachiyqa anchatan nanakun”, nispa. Rey David hinapaschá sientekunki, nirqanmi: “Tutan-tutan waqasqaywanmi puñunayqa [...] ch’aranllaña”, nispa (Salmo 6:6). Mayninpiqa sufrispan atipakun ima nanaytapas manan mana reconocespachu. Imayna sientekusqaykita reconoceymi yanapasunki nanayniykita atipanaykipaqqa (Bibliaq yachachikuynin: Salmo 4:4).

Amigoykikunawan huñunakuy. Yaqapaschá sapayki kayta munanki. Ana nin: “Manan pitapas rikuyta munarqanichu. Tiempotan necesitarqani imaynapi tarikusqaymanta recuperakunaypaq, piensanaypaq, entiendenaypaqpas”, nispa. Qhepamanmi Anaqa repararqan amigonkunawan huñukuy kallpachasqanta, nillantaqmi: “Kunanqa allintan entiendeni, manañan nishutañachu nanawan casarakunaykupaq rimanakusqaykuta tukusqaykuqa”, nispa (Bibliaq yachachikuynin: Proverbios 17:17).

Experienciata hap’iy. Yaqapaschá repararqanki imapipas allinyanaykiraq kasqanta. Piensay imatan ruwawaq qhepaman piwanpas casarakunaykipaq reqsinakuspa chaypi. Marcia sipasmi nin: “Tiempoq pasasqanman hinan aswan allinta entienderqani. Ichaqa chaytaqa entienderqani umaywan piensaspan manan sonqoywan q’otochikuspaychu”, nispa. Adanpas nillantaqmi: “Huk watapin recuperakurqani. Ichaqa chay experienciaymanta yachanaypaqqa unayraqmi pasarqan. Aswan allinta reqsikunaypaqmi serviwarqan. Hinaspapas yacharqanin warmikuna imayna kasqankumanta, imaynata hukkunawan kawsaymantapas. Pisi-pisimantan allin sientekurqani”, nispa.

Diospa yanapayninta mañakuy. Biblian nin: “[Diosmi] llakiq ñit’isqan sonqoyoqkunata qhaliyachin, k’irinkunatapas wataykun”, nispa (Salmo 147:3). Jehová Diosqa manan pitapas casarachinchu, nitaqmi t’aqananpaschu. Payqa munanmi kusisqa kananchista, chayrayku payman tukuy llakikuyniykikunata willakuy, chayqa allintan sientechisunki (Bibliaq yachachikuynin: 1 Pedro 5:7).