Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

Leeqkunaq tapukusqan

Leeqkunaq tapukusqan

¿Maná nisqata codorniz urpikunata imallachu Israel runakuna mijurqanku ch’inneqpi kashaspanku?

Israel runakuna tawa chunka wata ch’inneqpi purishaspankuqa, maná nisqa mijunatan mastaqa mijurqanku (Éx. 16:35). Chaymantapas iskay kutitan Jehová Diosqa paykunaman codorniz nisqa urpikunata qorqan (Éx. 16:​12, 13; Núm. 11:31). Chaywanpas Israel runakunaqa juj mijunakunatapas mijurqankun. Manapaschá askhatachu, ichaqa mijurqankun.

Chaypaq qhawarisun maykunamansi samanankupaq Jehová Dios chayachiq chayta, mayninqa maychus chayasqankupiqa kaqmi unupas mijuypas (Núm. 10:33). Chaykunamanta jujninmi kashan Elin nisqa lado, “chaypin kasqa chunka iskayniyoq pujyukuna, qanchis chunka palmera sach’akunapiwan”, chay palmera sach’akunaqa dátil nisqa ruruta qoq sach’akunachá karqan (Éx. 15:27). Bibliamanta rimaq juj libropin dátil nisqa ruruta qoq palmeramanta rimaspa nin: “Chay palmera sach’aqa askha partekunapin wiñan, […] ch’inneqpi sach’akunamantaqa chay palmeraq rurullanmi mijunapaq allin. Chay sach’akunamantaqa waranqa-waranqanpi runakunan mijunkuman; chaypiqa kanmi aceitepas, chay sach’akunaq kasqanmi kusa samanapaqpas”, nispa.

Chaymantapas Israel runakunaqa yaqapaschá samankuman karqan Farán nisqa wayq’opi. a Chay wayq’omanta rimashaspan Bibliamanta willaq juj libropi nin: “Chay wayq’oqa largonmanqa 130 kilómetro jinan kashan, chay wayq’oqa Sinaí ladopi aswan munaymi, aswan reqsisqataqmi kanpas”, nispa. Chay librollapitaqmi nin: “Chay wayq’oq tukuyninmanta 45 kilometropi jinan kashan Farán nisqa munay pampa, chaypiqa askhan palmera sach’akuna kan. Chay parteqa yaqa pisqa kilómetro jina largon kashan, lamar-qochamantaqa 610 metro altopi jinan kashan. Chay parteqa Sinaí ladopi Edén huertan. Ñaupa tiempomantapachan chay partemanqa runakunaqa chayallaqkupuni, chaypin kashan dátil ruruta ruruq askha palmerakuna”, nispa.

Farán pampapi dátil ruruta ruruq palmerakuna

Israel runakuna Egiptomanta lloqsimushaspaqa masata, masa ruwanata iman apamurqanku; apamurqankuchá wakin mijuykunatapas aceitetapas. Ichaqa manachá chayqa unayqa kanmanchu karqan. Chaymantapas paykunaqa “ovejakunantin, cabrakunantin, wakakunantin iman lloqsimurqanku”, qatisqanku uywakunaqa askhapunin karqan (Éx. 12:​34-39). Ichaqa, sasataq chay ch’inneqta puriy karqan chayqa, wakin uywakunaqa wañupurqanchá, mijupurqanku imachá. Wakin uywakunatapas sacrificiopichá jaywapurqanku, yanqa dioskunaman iman paykunaqa sacrificiotaqa jaywaqku (Hech. 7:​39-43). b Chaywanpas Israel runakunaqa uywarqankun ovejakunatapas wakakunatapas. ¿Imaynapin chayta yachanchis? Mana kasukusqanku qhepamanmi Jehová Dios paykunata nirqan: “Wawaykichiskunaqa uywata michispan tawa chunka wata kay ch’inneqkunapi purinqaku”, nispa (Núm. 14:33). Chhaynaqa karqanpunichá lechenkupas aychankupas, ichaqa manachá tawa chunka wata kinsa millón runakunata mijuchinankupaq jinaqa kanmanchu karqan. c

¿Maymantan orqonkuman karqan uywankupaq unutapas mijuytapas? d Chay tiempopiqa yaqachus jina chay ch’inneqkunapiqa allinta paranman karqan, chhayna kaqtinqa karqanpunichá pastoqa uywakunapaq. Perspicacia para comprender las Escrituras nisqa libropi “Arabia” nisqa partepi nisqanman jinaqa, 3500 wata qhepamanqa “Arabia ladopiqa manan kunan jinachu unuqa pisiyaq”. Chay libropin nin: “Chay ladokunapiqa askhan kashan jatun wayq’okuna, unuq purisqan ch’aki wayq’okuna; ñaupa tiempokunapiqa chaykunapiqa jatun mayukunan kanman karqan. Chhaynataq chayqa, chay ladokunapiqa allintapunichá pararqan. Chaypunichá mayuq purisqan jatun wayq’okunaqa kan”, nispa. Chaywanpas chay ladokunaqa ch’inmi kaq, manchakuymi kaq (Deut. 8:​14-16). Manachus Jehová Dios milagrota ruwaspa paykunaman unuta qonman karqan chayqa, wañupunkumanmi karqan paykunapas uywankupas (Éx. 15:​22-25; 17:​1-6; Núm. 20:​2, 11).

Moisesmi Israel runakunaman willarqan imaraykuchus Jehová Dios maná nisqata Israel runakunaman mijuchirqan chayta. Paymi nirqan: “Chaywanmi yachachirqasunkichis runaqa mana t’antallawanchu kausasqanta, aswanpas Jehová Diospa llapa nisqankunawan kausasqanta”, nispa (Deut. 8:3).

a Qhaway 1992 wata 1 mayo killapi lloqsimuq La Atalaya revistapi 24, 25 paginakunata.

b Bibliaq willasqanman jinaqa Israel runakunaqa iskay kutitan ch’inneqpi Jehová Diosman sacrificiokunata jaywarqanku. Ñaupaqtaqa sacerdotekunata paqarichishaspankun jaywarqanku, chaymantataq Pascua Fiestapi. Chaykunaqa 1512 watapin pasarqan manaraq Jesús jamushaqtin, Egipto llaqtamanta lloqsimusqankumanta juj wata jina kashaqtin (Lev. 8:14–9:24; Núm. 9:​1-5).

c Tawa chunka watakuna tukuyta jinaqa askha uywakunatan Israel runakunaqa guerrapi atipasqankumanta jap’ikapurqanku (Núm. 31:​32-34). Chaywanpas paykunaqa prometesqa jallp’aman jaykunankukaman maná nisqataqa mijushallarqanku (Jos. 5:​10-12).

d Animalkunaqa manan maná nisqa mijunataqa mijunkumanchu karqan. Diospa kamachisqanman jinaqa sapankanku mijunallankupaqmi chaytaqa oqarikunanku karqan (Éx. 16:​15, 16).