1, 2. ¿Iman Jehová Diospi suyakuy?

SINCHI sasa p’unchaykunapin tiyashanchis (2 Tim. 3:1). Tiempoq pasasqanman jinan kay kausayqa aswan millaymanraq tukunqa. Jehová Diosninchismi ichaqa tukuchinqa chay millay kausayta jinaspa sumaq kausayta apamunqa. Millaymantaq kay kausay tukunqa chayqa necesitasunpunichá yanapanata. Ichaqa, “¿piqpa yanapaynintan maskhananchis?” Jehová Diospa yanapaynintan.

² Chaypaqmi ichaqa Jehová Diosta qhawarinanchis. ¿Imaynatan chayta ruwasunman? ¿Imaynatan payllapi suyakusqanchistapas rikuchisunman? Chayta yachanapaq juj chikanta rimasun Salmos takita qelqaq runaq rimasqanmanta (leey Salmos 123:1-4). Paypa nisqanman jina, juj kamachiqa patronninpa qoykunantas qhawarayan. Paypis suyakun, paypa yanapananpis confian. Ichaqa patronnin qoykunanpaqqa o cuidananpaqqa patronnintan  kasukunan, atenton kanan ima munasqantapas ruwananpaq. Chhayna formapin noqanchispas Diosninchista qhawarayananchis. Ichaqa pay yanapawananchispaqqa Bibliatan estudiananchis, chaypin yachasun imatachus Diosninchis munan chayta, chayman jinataqmi kausananchis (Efes. 5:17).

3. ¿Imakunamantan kay estudiopi yachasun?

³ Rikusqanchis jina Jehová Diosllapin suyakunanchis. Mayninpin ichaqa chayta qonqarusunman, chaymi pasaran Jesuspa qatikuqnin Martawanpas. Payqa ‘imaymana ruwaykunapin afanasqa kasharan’ chhaynapin manaña Diospichu yuyaynin kasharan (Luc. 10:40-42). Martawantaq chay pasaran chayqa, ¿manachu noqanchistapas chay pasawasunman? Arí, pasawasunmanmi. Ichaqa ¿iman Diosta qonqachiwasunman? Jujkunaq imayna portakusqankun, chaymantan astawan kay estudiopi yachasun. Yachallasuntaqmi imatas ruwananchis Jehová Diosllapi yuyayninchis kananpaq chaytapas.

4. ¿Imaraykun nisunman “admirakunapaqmi Moisespa prometesqa allpaman mana jaykusqanqa” nispa?

⁴ Moisesqa imata ruwananpaqpas Diospa yanapaynintan mañakuq. Payqa Diostapas rikushanman jinan kausaq (leey Hebreos 11:24-27). Bibliapipunin nin: “Manañan jayk’aqpas Israelpi juj profeta Moisés jina karanñachu, manan pay jina Señor Dioswan uya-uya pura rimaqqa karanñachu”, nispa (Deut. 34:10). Chhaynataña Moisés Dioswan rimaq chaypas, manan prometesqa allpamanqa jaykuranchu (Núm. 20:12). ¿Imaraykun mana jaykuranchu? Chaytan yachasun.

5-7. a) ¿Iman pasaran israelitakuna Egiptomanta lloqsimusqanku qhepaman? b) ¿Imatan Moisés ruwaran?

⁵ Israelitakunaqa Egiptomanta lloqsimusqanku qhepamanmi unu mana kasqan jawa rimapakuyta qallariranku. Moisespa umantaraqmi wasaparanku, jinan Moisesqa manaña aguantayta atispa Diosta rogakuran: “¿Imanasaqtaq kay runakunata? ¡Asllamanwanqa ch’aqewanqakun!”, nispa (Éx. 17:4). Jinan Diosqa Moisesta kamachiran taunata aparikuspa Horeb orqoman rinanpaq, chaypin payqa qaqata waqtanan karan unu lloqsimunanpaq. Bibliaq willasqan jina ‘Moisesqa chay jinatan ruwaran Israel kuraq runakunaq rikushasqan’. Jinan israelitakunaqa manaña rimapakurankuchu (Éx. 17:5, 6).

⁶ Chay partetan Moisesqa suticharan “Meribá” nispa, chayqa “rimapakuy” ninantan nin. Nillarantaqmi “Masah” nispa, chaytaq “prueba” ninanta nin. ¿Imaraykun Moisés chhaynata sutichanman karan? “¿Noqanchiswanchu Señor Diosqa kashan? Icha, ¿manachu? nispa” israelitakuna rimapakusqankuraykun (Éx. 17:7).

⁷ ¿Imaynatan Jehová Dios qhawariran chay pasasqanta? ¿Pi contran israelitakuna rimapakusharanku, Dios contrachu icha Moisés contrachu? Dios contran (leey Salmos 95:8, 9). Chhaynapin israelitakunaqa mana allinta ruwaranku.  Moisesmi ichaqa Diospa nisqanman jina ruwaran.

8. ¿Ima probleman kallarantaq israelitakunawan?

⁸ 40 wata qhepamanmi yaqa chhayna pasallarantaq. Israelitakunaqa prometesqa allpa cercapiña kashaspankun, Qadés cercapi kashaspanku, unu mana kaqtin yapamanta rimapakullarankutaq (Núm. 20:1-5). Chay partetan sutichakullarantaq “Meribá” nispa. * Chay kutipiqa Moisesqa manan ñaupaq kutipi jinachu imatapas ruwaran.

9. ¿Imatan Dios kamachiran Moisesman? ¿Imatan pay ruwaran? (9 paginapi dibujota qhaway.)

⁹ Chay kutipipas Diospa yanapaynintan Moisesqa mañakullarantaq. Ichaqa manan payqa qaqata waqtananchu karan, aswanmi runakunata qaqaq ñaupanpi juñuspa qaqata rimapayanan karan, chhaynatan Dios kamachiran (Núm. 20:6-8). Moisesmi ichaqa mana chaytachu ruwaran aswanmi colerapi niran: “Uyariwaychis, k’ullu runakuna, ¿kay qaqamantachu unuta orqosaqku qankunaman ujachinaykupaq?”, nispa. Chayta nispataq taunanwan iskay kutita qaqata waqtaran (Núm. 20:10, 11).

10. ¿Imaynatan Dios qhawariran Moisespa ruwasqanta?

¹⁰ Jehová Diosqa nishutan phiñakuran Moiseswan (Deut. 1:37; 3:26). ¿Imaraykun phiñakunman karan? Yaqapaschá kamachisqanta mana kasukusqanrayku.

11. ¿Imaraykun israelitakuna Moisespa unu orqosqanta mana milagrota jinachu rikunkuman karan?

¹¹ ¿Imaraykun Jehová Dios phiñakullanmantaq karan? Chaypaq kaypi piensasun. Primer Meribapi kaq rumiqa ch’ilan karan, jayk’a kutitaña waqtankuman karan chaypas manan ima sut’uypas unuqa lloqsimunmanchu karan. Qhepa kaq Meribapi rumin ichaqa aqo rumilla karan. Chayraykun fácil karan chay rumikunamanta unuta orqoyqa. Chhaynataq karan chayqa manapaschá israelitakunaqa milagrota jinachu chaytaqa rikuranku. “Moisespa waqtasqanraykun unuqa lloqsimushan” nirankupaschá. *

12. ¿Imaraykun Dios Moisés contra phiñakullanmantaq karan?

¹² ¿Imaraykun Dios phiñakullanmantaq karan? Ñaupaqpi rikumusqanchis jina Moisesqa: “¿Kay qaqamantachu unuta orqosaqku [...] ujanaykichispaq?”, nispan israelitakunata niran. Chayta nispaqa yaqapaschá nisharan paymanta  Aaronmantawan. Imaynaña karan chaypas Moisesqa manan Jehová Diostachu jatuncharan. Chaytan reparanchis Salmos 106:32, 33 textopi, chaypin nin: “Meribá unuq kasqanpin Diosta phiñachillarankutaq, jinan paykuna jawa Moisespaq mana allinchu kapuran, manañan Moisesqa pacienciakuyta atiranñachu, chaymi mana rimananta rimaran”, nispa * (Núm. 27:14). Runakunaña Moisesta colerachiran chaypas payqa manan Diostachu jatuncharan, chaymi Diosqa Moisesta Aarontawan niran: ‘Kamachisqaytan mana kasukurankichischu’, nispa (Núm. 20:24). ¡May jatun juchatapunin paykunaqa ruwaranku!

13. ¿Imaraykun nisunman “chaninmi karan Moisespa chaskisqan castigoqa” nispa?

¹³ Yachasqanchis jina Moisesta Aarontawanmi Diosqa churaran llaqtanta pusanankupaq. Paykunaqa allin ejemplon kananku karan (Luc. 12:48). ¿Imatan Dios ruwaran mana kasukusqankumanta? Chaypaq yuyarisun ñaupa watakunapi Dios contra jatariq israelitakunata. Paykunataqa manan Diosqa jaykuchiranchu prometesqa allpaman (Núm. 14:26-30, 34). Kaqllatataqmi ruwaran Moiseswanpas.

14, 15. ¿Imaraykun Moisés Dios contra juchallikuran?

¹⁴ ¿Imaraykun Moisés Dios contra juchallikunman karan? Chaypaq yapamanta leellasuntaq Salmos 106:32, 33 textota, chaypin nishan: “Meribá unuq kasqanpin Diosta phiñachillarankutaq, jinan paykuna jawa Moisespaq mana allinchu kapuran, manañan Moisesqa pacienciakuyta atiranñachu, chaymi mana rimananta rimaran”, nispa. Israelitakuna Jehová Dios contraña jatariranku chaypas Moisesmi renegasqa kasharan. Chaymi Moisesqa comunta rimaran, chhaynapin mana allinkunapi tarikuran.

¹⁵ Primera vezta israelitakuna unumanta quejakushaqtinkuqa allintan Moisesqa ruwaran (Éx. 7:6). Qhepa kaq kutipi quejakuqtinkun ichaqa mana allintachu ruwaran. Unayñataq Diospa llaqtanta umallisharan chayqa, ñapaschá Moisesqa sayk’usqaña kasharan chay mana kasukuq runakunawan. Chaypaschá Diospi piensanantaqa, runakunaq imaynachus kasqanpi imaynatachus sientechisqankupi ima masta piensaran.

16. ¿Imaraykun allinta piensananchis imachus Moiseswan pasaran chaypi?

¹⁶ Kaypi yachasqanchis jina, junt’aq sonqo Moisespas juchallikurantaq chayqa, noqanchispas yaqapaschá juchallikusunman. Chaymantapas Moisés jinan mosoq pacha cercapiña kashanchis (2 Ped. 3:13).  ¿Pin munanman chay sumaq kausay pierdeyta? Manan pipas ¿riki? Chaymi noqanchisqa Jehová Diosllapi piensananchis paypa munaynillantataqmi ruwananchispas (1 Juan 2:17). Ichaqa, ¿imakunatan yachasunman Moisesmanta?

17. ¿Imaraykun yachana controlakuyta?

¹⁷ Yachanan controlakuyta. Mayninpiqa yaqapaschá sapa kutillan kasqan problemapi tarikusun. Ichaqa Bibliaq nisqan jina “kallpachakushallasun allin kaqta ruwanapaq, mana pisipaspa chayta ruwashallasun chayqa, tiempollanpin cosechasun” (Gál. 6:9; 2 Tes. 3:13). Chaymantapas sichus piwanpas ima problemapas kanman chayqa, manan comuntachu rimana aswanpas controlakunanchismi (Prov. 10:19; 17:27; Mat. 5:22). Jujkunaña renegachiwanchis chaypas ‘Diosmanmi chaytaqa saqenanchis’ (leey Romanos 12:17-21). Chaypaqmi ichaqa Diospa nisqanman jina imatapas ruwana, pacienciawantaq suyakuna chay problema allichakunanta. Ichaqa sichus noqanchis kikinchis vengakusunman chayqa, manan Jehová Diosta respetashasunmanchu nitaqmi paypi confiashasunmanchu.

18. ¿Imatan ruwananchis Diospa llaqtan mosoq kamachikuykunata qowaqtinchis?

 ¹⁸ Mosoq kamachikuykuna kaqtin. Sichus Jehová Dios llaqtanwan mosoq kamachikuykunata qowasun chayqa, kaq pachan kasukunanchis. Manataqmi ñaupa tiempopi ruwasqanchismanqa k’askakunanchischu (Heb. 13:17). Chay mosoq kamachikuykunata chaskispaqa ‘imachus qelqasqa kashan chaykunallatan ruwana’ manan yapaykunachu (1 Cor. 4:6). Chaykunata ruwaspan rikuchisun Diospi confiasqanchista.

19. ¿Imatan ruwananchis ama Diosmanta t’aqakunanchispaq?

¹⁹ Ama jujkuna imapipas pantasqanraykuqa Diosmanta t’aqakusunchu. Sichus Jehová Diosllapi piensasun chayqa, jujkunaña phiñachiwasunman chaypas manan paymantaqa t’aqakusunchu. Chaytan astawanqa Diospa llaqtanpi umalliqkuna yuyarinanku. Llapanchismi kallpachakunanchis Diospa nisqanta kasukunanchispaq chhaynapi salvasqa kananchispaq. Chaymantapas Diosninchisqa manan millay juezchu aswanpas khuyapayakuqmi (Filip. 2:12). Diospa llaqtanpi ima llank’anayoqpas kanchis chayqa astawanmi Diosqa cuentata mañawasun (Luc. 12:48). Tukuy sonqochus Diosta munakusun chayqa, manan imapas paymantaqa t’aqawasunchu (Sal. 119:165; Rom. 8:37-39).

20. ¿Imapaqmi decidisqa kashananchis?

²⁰ Tukukuy tiempopitaq kausashanchis chayqa sasan imapas kashan. Chaymi Jehová Diosllapi yuyayninchis kanan, paypa munaynillantan ruwananchis. Moisesmanta yachasqanchis jina manan jujkunaq imapas ruwasqankuwanqa phiñakunanchischu nitaqmi Diosmantapas t’aqakunanchischu. Imawanpas phiñakunanchismantaqa Salmista jinan Jehová Diosninchista qhawarinanchis (Sal. 123:1, 2).