Jeremías hina rikch’ashaqlla kasun

“Ñoqaqa qhawashallasaqpunin simiykuna hunt’akunantaqa.” (JER. 1:12.)

1, 2. ¿Imaynatan Jehová Diospa qhawashallasqan almendro mallkiman rikch’akun?

ISRAEL, Líbano nacionkunapin llapa mallkikunamantapas almendro mallki ñawpaqta t’ikarimun. Arí, para tiempo kashaqtinmi, enero tukuyta febrero qallariyta hina yuraq, rosado t’ikakuna sumaqta phanchirimun. Chaymi hebreo simipi almendro suti “rikch’arimuq” ninanta nin.

² Jeremiasta profeta kananpaq churasqan qhepamanmi Jehová Dios pay kikinta almendro t’ikawan rikch’anachikurqan. Mosqhoypi hinan almendro mallkiq k’allmanta rikuchispa nirqan: “Ñoqaqa qhawashallasaqpunin simiykuna hunt’akunantaqa”, nispa (Jer. 1:11, 12). Imaynan almendro mallki watapi ñawpaqta t’ikan chhaynatan Jehová Diospas ñawpaqmanta judiokunaman willachirqan qhepaman imachus sucedenanta. Hinaspapas qhawashallanmi otaq makilla kashaq simin hunt’akunankama. Chaytan Judá llaqtawanpas ruwarqan, payqa profetakunatan kacharqan mana kasukuq kasqankumanta sasachakuykunapi rikukunankumanta willananpaq (Jer. 7:25). Chay willachisqan hunt’akunankaman ‘qhawashallaq’. Chaymi churasqan p’unchay chayamuqtin, 607 watapi mana kasukuq judiokuna castigasqa karqanku.

3. ¿Imatan kunanpas Jehová Dios ruwashallan?

³ Kunanpas Jehová Diosqa qhawashallanmi  munaynin hunt’akunanta. Payqa hunt’anqapunin rimasqanta. ¿Imaynatan chayta yachasqanchis yanapawanchis? ¿Ñawpaqkunapi hinachu kay watapas ‘qhawashallanqa’ munaynin hunt’akunanta? Sichus imamantapas iskayashanchis otaq iñiyninchispi puñupuq hina chiriyapushanchis chayqa, rikch’arispan yapamanta kallpachakunanchis (Rom. 13:11). Chaymi kunan yachasun profeta Jeremiasmanta. Payqa makillan Diospa kamachisqanta hunt’arqan. ¿Iman yanaparqan? ¿Iman kallpacharqan chayta hunt’ananpaq? Chaykunamanta yachasqanchismi ñoqanchistapas kallpachawasun Diospa kamachiwasqanchista hunt’anapaq.

Usqhayllan willanan karqan

4. ¿Ima sasachakuykunan Jeremiaspaq karqan Diospa kamachisqanta hunt’ananpaq? ¿Imaraykun chayta usqhaylla hunt’anan karqan?

⁴ Jeremiasta profeta kananpaq Jehová Dios rimaykushaqtinqa 25 watanpi hinan kashanman karqan (Jer. 1:1, 2). Ichaqa wawa hinan manchapakurqan autoridadkunawan umallikunawanpas rimayta (Jer. 1:6). Jeremiasqa manchakuy willakuykunatan willanan karqan sacerdotekunaman, pantasqata yachachiqkunaman, autoridadkunaman, ‘llapa ñanninkuta phawaqkunaman’, Diosman mana ‘kutirikuy’ munaqkunaman ima (Jer. 6:13; 8:5, 6). Rey Salomonpa ruwachisqan yupaychana wasin thunichisqa kanan karqan, chaypiqa 400 watañan Diosta yupaychasharqanku. Jerusalén, Judá llaqtakunapas thunichisqan kanan karqan runakunataqmi huk llaqtaman apasqa kananku karqan. ¡Jeremiasqa usqhayllan chaykunata willanan karqan!

5, 6. a) ¿Imatan Dios kamachirqan kay tiempopi Jeremiasman rikch’akuq cristianokunata? b) ¿Imamantan yachasun kay estudiopi?

⁵ Kay tiempopipas Jehová Diosqa munakuyninpin hanaq pachapaq akllasqa cristianokunata kamachin qhawashanallankupaq Diospa juicion hamushasqanmanta willanankupaqwan. Paykunaqa Jeremías hinan watan-watan makilla llapa runakunaman willashanku (Jer. 6:17). Bibliaq willasqan hina, Jehová Diosqa manan prometesqantaqa asuchinchu. Chaywanpas runakunapaqqa qonqayllan chay p’unchay chayamunqa (Sof. 3:8; Mar. 13:33; 2 Ped. 3:9, 10).

⁶ Jehová Diosqa tukuytan qhawamushan, tiempollanpin sumaq kawsaytapas apamunqa. Chaytan Jeremiasman rikch’akuq cristianokunaqa yachanku, chaymi paykunapas makilla llank’ashanku. Paykunata yanapaq cristianokunapas makillan kashanku usqhayllataqmi chay allin willakuykunata llapa runakunaman apashanku. Jesuspa nisqan hina, llapa runakunan chayta yachanan, sapankankutaqmi decidekunanku Dios serviyta mana serviytapas. ¿Iman Jeremiasta yanaparqan rikch’ashaqlla kananpaq Diospa kamachisqanta makilla hunt’ananpaqpas? Kinsamanta yachasun, chaymi ñoqanchistapas yanapawasun Jeremías hina llank’ananchispaq.

Runakunata munakurqan

7. Jeremiasqa runakunata munakuspan sasachakuykunapi tarikuspapas predicarqan, ¿imarayku chayta ninchis?

⁷ ¿Imaraykun sasachakuykunaña kashaqtinpas Jeremías predicashallarqan? Llaqtamasinkunata munakusqanrayku. Rikurqanmi pantasqata yachachiqkunaq makinpi ñak’arisqankuta (Jer. 23:1, 2). Chaymi payqa munakuywan willaq. Diospa willachisqantan yachanankuta munarqan kawsashanallankupaq. Khuyaytan llakikurqan chay p’unchaypi runakuna imayna ñak’arinankumanta yachaspa (leey Jeremías 8:21; 9:1). Lamentaciones nisqa libro qelqasqanpas willanmi Jehová Diosta llaqtantapas anchatapuni munakusqanta (Lam. 4:6, 9). ¿Imaynatan sientekunchis runakunata “mana michiqniyoq ovejakunata hina wikch’usqata, ch’eqechisqata” rikuspa? ¿Khuyapayaspachu chay runakunaman sonqochaq willakuykunata willarinchis? (Mat. 9:36.)

8. ¿Ñak’ariranña chaypas imaynapin Jeremías mana phiñasqachu kawsarqan?

⁸ Judiokunan ichaqa mana uyarikurqankuchu  aswanmi Jeremiasta astawan ñak’arichirqanku. Chaywanpas manan phiñakurqanchu nitaqmi kaqwanchu kutichirqan. Aswanmi pacienciakuspa sumaqta paykunata qhawarirqan, chaytan sinchi millay rey Sedequiaswanpas ruwarqan. Wañuchiy munaqkunaq makinmanña huk kutin entregarqan chaypas, valekurqanmi Diosta kasukunanpaq (Jer. 38:4, 5, 19, 20). ¿Jeremías hinachu ñoqanchispas runakunata munakunchis?

Diosmi kallpacharqan

9. ¿Imaynapin yachanchis Jeremías Diospa kallpachasqan kasqanta?

⁹ Jeremiasqa mana manchakuspan qhari sayarqan, ichaqa manan hinapunichu nacerqan, chaytan yachanchis profeta kananpaq Dios kamachishaqtin manchakuypi mana munasqanta. Runakunaman mana manchakuspa willasqanpin yachanchis Diospi hap’ipakusqanta. Jehová Diosqa ‘mana atipana maqanakuq soldado hinaraqmi’ yanaparqan, kallpacharqantaqmi llapa runakunaman willananpaq (Jer. 20:11). Llapa runakunan rikurqanku mana manchakuq kasqanta, chaymi qhepaman Jesús mana manchakuspa predicasqanta rikuspa nirqanku, Jeremiasmi kawsarimpun nispa (Mat. 16:13, 14).

10. ¿Imaynapin kay pachapi kaq akllasqa cristianokuna ‘hatun suyukuna huch’uy suyukunaq’ hawanpi churasqa kashanku?

¹⁰ Jehová Diosmi “suyukunaq Reyninqa”. Chaymi profetanta kachamurqan chay tiempopi nacionkuna contra juicionta willachinanpaq (Jer. 10:6, 7). Kay Hallp’api qhepaq akllasqa cristianokunapas ‘hatun suyukuna huch’uy suyukunaq’ hawanpin churasqa kashanku (Jer. 1:10). ¿Imaynapi? Tukuy imaymanata kamaq Diosmi Jeremiasta hina paykunata kamachin phiñakuynin p’unchaypi llapa nacionkuna chinkachisqa kananmanta willanankupaq. Chay willakuytaqa Diospa kamachikusqanta hinapunin mana manchakuspa aparishanku, Bibliawantaqmi yanapachikushanku (Jer. 18:7-10; Apo. 11:18). Kay tiempopi Jeremiasman rikch’akuq cristianokunaqa makillan llank’ashanku, manataqmi upallakunqakuchu Diospa juicionkunamanta Hallp’antinpi willanankukama.

11. ¿Iman yanapawasun sasachakuykunaña kashaqtinpas predicashanallapaq?

¹¹ Mayninpiqa predicasqanchista mana uyarikuqtinku, hark’akuqtinku otaq ima sasachakuykunapas kaqtinmi pisi kallpayanchis (2 Cor. 1:8). Chaywanpas Jeremías hinan ñawpaqllaman purinchis, Diosmanta sapa kutilla mañakuspataq ‘kallpata’ tarinchis (1 Tes. 2:2). Rikch’ashaqllan kananchis hanaq pacha Taytanchispa kamachiwasqanchista hunt’anapaq. Willashanallanchismi ñawpa tiempopi Jerusalén llaqta hina kay tiempopi cristianon kayku niq religionkuna chinkachisqa kananmanta. Akllasqa cristianokunaqa willashallanqakun Diospa “khuyapayanan p’unchay chayamunanta”, hinallataq “awqanchiskunaman paypa ayni-kutichinan p’unchay hamunanmantawan” (Isa. 61:1, 2; 2 Cor. 6:2).

“Anchatapunin kusikurqani”

12. a) ¿Imaynapin yachanchis Jeremías Diospa kamachisqanta ruwaspa kusikusqanta? b) ¿Iman yanaparqan kusisqalla llank’ananpaq?

¹² Jeremiasqa kusikurqanmi Diospa kamachisqanta hunt’aspa. Sutin apasqanmanta kusikuspan Jehová Diosta nirqan: “Simiykikunatan llapachallanta uyarirqani, chaykunan sonqoyman chayaqpuni karqan, anchatapunin kusikurqani”, nispa (Jer. 15:16). Paypaqqa ancha sumaqmi karqan Jehová Diospa rantinpi rimay, paypa siminta willaypas. Jeremiasqa runakunaq asipayasqanta uyarispan pisi kallpayaq, Diospa siminta willasqanpi yuyaymanaspan ichaqa yapamanta kallpata hap’iq (Jer. 20:8, 9).

13. ¿Iman yanapawasun kusisqa sonqowan Diosta servinapaq?

¹³ Ñoqanchispas kusisqa sonqowan predicanapaqqa ‘khamuna mikhuytan’ otaq allin takyasqa yachaytan necesitanchis (Heb. 5:14). Bibliata allinta estudiaymi yanapawasun iñiyninchispi allinta takyanapaq (Col. 2:6, 7). Hinaspapas reparasunmi imaynatan Jehová  Dios qhawarin tukuy ruwasqanchistapas. Chaymi Bibliataqa leeshanalla estudiashanalla, tiempo mana aypawaqtinchispas huk ruwaykunata saqesparaqmi chayta ruwananchis. Sichus huk ratollapas sapa p’unchay leespa yuyaymanasun chayqa, Jehová Diosmanmi astawan asuykusun Jeremías hinataqmi ‘anchatapuni kusikusun’.

14, 15. a) ¿Imaraykun mana yanqapaqchu karqan Jeremiaspa predicasqan? b) ¿Imaynatan llapa cristianokuna qhawarinchis predicayta?

¹⁴ Jeremiasqa mana samaspan Diospa juicionkunata willarqan, ichaqa willarqanmi ‘sayarichiq takyachiq’ otaq suyakunapaq allin willakuykunatapas (Jer. 1:10). Chayta ruwasqanqa manan yanqapaqchu karqan, 607 watapi Jerusalén llaqta thunichisqa kashaqtinmi askha judiokuna qespichisqa karqanku, hinallataq wak llaqtayoq Recab ayllumanta runakuna, Ebedmelec, Baruc runakunapas (Jer. 35:18, 19; 39:15-18; 43:5-7). ¿Pikunan kanku kay tiempopi Jeremiasman rikch’akuq akllasqa cristianokunaq amigonkuna? Kay Hallp’api wiñay kawsayta suyakuq cristianokunan. Akllasqa cristianokunaqa anchatachá kusikunku “mana piqpa yupay atinan” cristianokunata iñiyninkupi suyakuyninkupi kallpachaspa (Apo. 7:9.) Kay Hallp’api suyakuyniyoq cristianokunapas anchatan kusikunku askha runakunaman Diospa siminta yachachispa.

 ¹⁵ Allin willakuykunataqa willanchis manan runakunata yanapayta munaspallachu aswanpas Jehová Diosta yupaychanapaqmi. Chaymi manaña runakuna uyariwanchischu chaypas, Jehová Diosta servispa anchata kusikunchis (Sal. 71:23; leey Romanos 1:9).

Rikch’ashaqlla kashasun

16, 17. ¿Imaynatan Apocalipsis 17:10, Habacuc 2:3 textokuna rikuchiwanchis p’uchukay tiempopi kawsasqanchista?

¹⁶ Apocalipsis 17:10 textopi nisqanmi yanapawasun imayna tiempopi kasqanchista yachanapaq. Chaypin willan qanchis kaq reymanta, chaytaqmi tupan Gran Bretaña, Estados Unidos nacionkunawan. Willantaqmi ‘pisi tiempollata kamachikunankuta’. Kay tiempopaqqa ñachá chay ‘pisi tiempo’ tukupunanpaqña kashan. Profeta Habacucmi nirqan: “Manaraqmi tiempo chayamunchu kay rikhuriypa hunt’akunanpaq, ichaqa hunt’akunqapunin, chay p’unchayqa sispaykamushanñan, qheparimunqaña chaypas, suyallay, tiemponpipunin chayamunqa”, nispa (Hab. 2:3).

¹⁷ Llapallanchismi tapukunanchis: “¿Reparashanichu p’uchukay p’unchay kayllapiña kashasqanta, chayman hinataqchu kawsashani? ¿Icha ‘hayk’aqraqchá p’uchukayqa chayamunqa, otaq manapas’ nispachu sonqoypa munasqallanta ruwashani?” nispa.

18, 19. ¿Imaraykun mana pisipananchischu sasachakuykuna kaqtin?

¹⁸ Akllasqa cristianokunaqa makillan Diospa kamachisqanta hunt’ashanku (leey Jeremías 1:17-19). Anchatan kusikunchis ‘allin kallpachasqa llaqta’ hina, ‘fierromanta wasi tusa’ hina qaqata sayaspa llank’asqankumanta. Paykunaqa ‘cheqaq kaywan chumpiwan hina allin chumpiykusqan’ kashanku otaq Diospa Simin paykunata kallpachashan llank’ay chaskisqankuta hunt’anankupaq (Efesios 6:14). Mana yupay atina cristianokunapas chhayna sonqowanmi yanapakushanku.

¹⁹ Manan imaraykullapas Diospaq llank’ayninchista pisiyachinanchischu, aswanmi Jeremías 12:5 (leey) textoq nisqanpi allinta yuyaymanananchis. Llapallanchispaqmi sasachakuykuna kan, chaytaqmi mayninqa iñiyninchispi pisipachiwanchis. Chay sasachakuykunata atipayqa “chakipi phawaq” runakunawan phaway hinan. Ichaqa ‘manchay ñak’ariy’ qayllaykamusqanman hinaqa astawanmi sasachakuykuna yapakamunqa (Mat. 24:21). Hatun sasachakuykunan kanqa, chaymi ‘caballopi phawaqkunawanpas phawashasunman’ hina anchata kallpachakunanchis kanqa chaykunata atipanapaq. Chakipi phawaq runakunawan phawayqa manan sasachu, caballoq qhepanta phawanapaqmi ichaqa anchatapuni kallpachakuna. Kay tiempopi sasachakuykunaqa qhepakunaman hamuq hatun sasachakuykunata aguantanapaqmi preparawashanchis.

20. ¿Imatan sapankanchispas ruwasun?

²⁰ Ñoqanchispas Jeremías hinan llank’ana chaskisqanchista hunt’asunman. Paytaqa runakunata munakuymi, mana manchakuq kaymi, kusisqa sonqo kaymi yanaparqan 67 wata Diospa siminta willananpaq. Almendro mallkiq t’ikasqantaqmi yuyarichiwanchis simin hunt’akunankama Jehová Diospa ‘qhawashanallanta’. Ñoqanchispas kallpachakunanchismi Diospa siminta willamushanallapaq, chayta ruwaspan Jeremías hina llank’ayninchista hunt’asun.

¿Yuyashankichu?

• ¿Imaynatan munakuq kasqan Jeremiasta yanaparqan makilla kashananpaq Diospa kamachisqanta hunt’ananpaqpas?

• ¿Imaraykun Jehová Diospa kallpachayninta necesitanchis mana manchakuq kanapaq?

• ¿Iman Jeremiasta yanaparqan kusisqa sonqowan predicananpaq?

• ¿Imaraykun rikch’ashaqlla kashananchis?

[Tapuykuna]

[31 paginapi fotokuna]

¿Predicashallasunchu piña hark’akuwaqtinchispas?