Ñawpa cristianokunaq tiemponmanta willaq Flavio Josefo runan Antigüedades Judías nisqa XX libronpi Jesuspa wawqen Santiagoq wañupusqanmanta qelqarqan: “Cristo sutiyoq Jesuspa wawqentan juzgarqanku, sutinmi karqan Jacobo [otaq Santiago]”, nispa. Askha estudioso runakunan chay qelqasqata Josefoq qelqasqanta hinapuni qhawarinku, hukkunataqmi ichaqa Jesusmanta willasqanta mana paypa qelqasqanta hinachu qhawarinku. Chay qelqakunatan nikun, Testimonium Flavianum nispa, chaypin nin:

“Chay tiempokunapin kawsarqan huk yachayniyoq runa Jesús sutiyoq, manataqmi común runa hinachu karqan. Payqa musphana milagrokunatan ruwarqan, sonqomanta cheqaq yachayta chaskikuq runakunaq yachachiqnintaqmi [karqan]. Judío, mana judío runakunan payman k’askakurqanku. Paymi karqan Cristo. Judío umallikunaq siminmantan Pilatosqa chakatasqa kananpaq huchacharqan. Payta munakuqkunan qhepamanpas munakushallarqanku. Kinsa p’unchaymanta kawsarimpuspan paykunaman rikhurirqan. Chaytan profetakuna paymanta willarqanku, hinaspapas waranqanpi sumaq willakuykunatan willarqanku. Chaymantapachan kunankama kashan cristiano sutiwan sutichasqa t’aqakuna”, nispa (Antigüedades Judías, Luis Farré español simiman t’ikrarqan).

1500 watakuna tukuymantapachan 400 wata hinaña chay qelqasqamanta runakuna hap’inakurqanku. Wakinmi niqku “Josefon qelqarqan” nispa, wakintaq “manan paychu” nispa. Francia nacionmanta Surge Bardet historiador hinaspapas ñawpa qelqakunamanta estudiaq runan investigasqanta huk libropi (Le Testimonium Flavianum —Examen historie considératenos historiographiques) qelqarqan manaña ima hap’inakuypas kananpaq.

Josefo runaqa manan cristianochu karqan aswanpas judío runan karqan, chay tiempokunapi kawsaymanta qelqaq. Chaymi estudioso runakunaqa Josefoq qelqanpi Jesusmanta, “paymi karqan Cristo” nisqa simikuna rikhurisqanmanta hap’inakurqanku. Bardet runan libronpi willarqan Josefoqa griego simipi qelqakusqanman hina qelqasqanta. Judiokunaq cristianokunaq qhawarisqanman hinan Bardet runa willarqan griego simipi qelqakusqanrayku “Christos” simita churananpuni kasqanta. Paymi nillantaq: “Qelqasqanpi chay suti rikhurisqanmi aswanpas llapa iskayaq runakunata reparachinan Jesusqa chay tiempopi allin reqsisqa runa kasqanta”, nispa.

¿Manachu huk runa Josefoq qelqasqanman chayta yapayrurqan paypa qelqasqanta hinapuni falsificaspa? Bardet runaq nisqan hina, imaymana pruebakunas kan chay qelqakuna Josefoq qelqasqanpuni kasqanmanta, falsificasqa kanman chayqa huk milagro hinas kanman. Falsificaq runaqa “chay tiempokunapi runakunamanta aswan yachaysapa runachá kanman”, arí, “Josefo hina qelqaqqa Josefo kikinpunichá kanman”.

Chhaynaqa, ¿imaraykutaq runakuna chay qelqasqamanta hap’inakunku? Chaymantan Bardet runa nin: “Runakunaqa hap’inakunku Testimonium nisqa qelqasqamanta imaymana tapukuykuna rikhurisqanraykun”, nispa. Chay hap’inakuq runakunaqa “sonqonkupi pakasqa yuyaykuykuna” kasqanraykus astawanqa iskayanku, chay qelqasqata allinta t’aqwirinkuman chayqa reparankumansi Josefoq qelqasqanpuni kasqanta.

Manan yachakunchu imaynatan estudioso runakuna qhawarinqaku Bardet runaq Testimonium Flavianum nisqamanta t’aqwisqanpi tarisqanta. Judiokunaq, griegokunaq, cristianokunaq kawsayninmanta estudiaq Pierre Geoltrain runan allinpaq qhawarirqan Bardet qelqasqanta. Ñawpaqqa hukpa qelqasqanta hinapunin Testimonium nisqata qhawarirqan, burlakuqtaqmi “Josefoq qelqasqanmi” niqkunamanta. Kunanqa Bardet qelqasqansi yanapan huk hinata chay qelqasqata qhawarinanpaq. Ninmi: “Manan pipas iskayananchu chay qelqasqa Josefoq qelqasqanpuni kasqanmanta”, nispa.

Jehová Diospa testigonkunapaqmi ichaqa huk hatun prueba kallantaq Jesuspuni Cristo kasqanmanta, ¿maypin chay prueba tarikun? Diospa Simin Qelqapin (2 Tim. 3:16).