Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

Ñucanchi mayorllagucunata cuidashunchi

Ñucanchi mayorllagucunata cuidashunchi

‘Ñuca juyashca huahuacuna ñucanchica na shimillahuan juyanimi ninachu canchi.’ (1 JUAN 3:⁠18)

1, 2. a) Ashtaca familiacunaca ¿ima llaquicunatata charin? b) ¿Imatata tapurina canchi? c) ¿Imashinata llaquicuna nara chayamujpillata taitamamacunapash huahuacunapash aliguta segurarina can?

ÑUCANCHI taitamamacuna sano, ali purinajujta ricushpaca ninandami cushijunchi. Shinapash ña mayorgucuna tucushpa urmajpi, cungai callarijpica ninandami llaquirinchi. Cutin mayorllacunapash ungushca cashcata o ñana imatapash rurai ushashcataca na intindingapaj munanllu (Job 14:⁠1). Shinaca ¿imashinata paicunataca ayudashun? ¿Imashinata cuidashun?

2 Mayorllacunata cuidanamanda parlashpaca huaquingunaca ninmi: “Shinlli cajpipash llaquicuna nara tiajpillatami taitamamacunata imashina ayudanataca parlarina can” nishpa. Mayorlla tucujpica maimandami llaquicunaca ricurin. Chaimandami llaquicuna nara chayamujpillata imashina ayudanata ricuna canchi. Shinaca mayorllacunata familiacuna imashina llaquishpa ayudanata ricupashunchi.

“NARAPASH LLAQUI PUNLLACUNA CHAYAMUJPILLATA” PARLARISHUNCHI

3. Taitamamacuna ña mayorlla tucujpica ¿imatata huaquin familiacunaca rurana can? (Callari dibujota ricupangui.)

3 Taitamamacuna mayorllagu tucushpaca ñana cuidari ushashpami shujcuna ayudachun minishtin (Eclesiastés 12:​1-7, liingui). Taitamamacuna ñana paicunalla causai ushajpica churicunami taitamamacunahuan parlarishpa imapi ayudachun minishtijushcata, imashina ayudanata ricuna can. Familia tandanajushpa cada uno imapi, imashina ayudanata parlashpaca alimi can. Huahuacuna ashtahuanbachaca taitamamacunami tucuita, imatapash na pacashpa parlana can. Shuj ejemplota ricupashun. Pipash ayudajpi taitamamacuna paicunapa huasipillata causashpa catinata o na catinatami parlana can. * Taitamamacuna ali causashpa catichunga cada uno imata ruranatapash parlanami can (Prov. 24:⁠6). Huaquingunaca cada punlla cuidangapami parlarin. Cutin shujcunaca culquihuan ayudasha nishpami parlarin. Huahuacunaca cada unomi imapipash taitamamataca ayudana can. Shinapash jipamanga tucuicuna tandanajushpami cada uno imata ruranata cutin parlarina can.

4. Taita o mama ungujpica ¿maipita familiacunaca ayudata mascai ushan?

4 Quiquinba taitata o mamata cuidai callarigrijushpaca paicunapa ungüicunamanda ashtahuan informacionda mascapangui. Na jambi tiaj ungüita charijpica imashina ashtahuan irquiyashpa rinatapash yachanami capangui (Prov. 1:⁠5). Mayorllacunata gobierno ayudajujta yachashpaca gobiernopa ayudatapash mascanallami capangui. Quiquinba comunidadpi mayorllacunata imashina cuidanata o ashtahuan ali cuidanata yachachijujpica, chai ayudacunatapash mascapanguilla. Ñucanchi causaipi huaquin cambiocuna tianata yachashpaca llaquillami sintirinchi, pinarinchi, imata ruranatapash na atinanchichu. Shina sintirijushpaca shuj ali rijsihuan parlapangui. Ashtahuangarin, Jehová Diosman tucuita parlapai. Paimi llaquicunata aguantachunga tranquilo sintirichun ayudanga (Sal. 55:22; Prov. 24:10; Filip. 4:​6, 7).

5. Mayorllacunata ali cuidangapaca ¿imamandata llaquicuna nara chayamujpillata parlarina capanchi?

5 Llaquicuna nara chayamujpillatami taitamamacunapash familiacunapash parlarina can. Shinapash ¿imacunatata parlarina can? Taita o mama pihuanda causanata, rucugucunata cuidaj huasiman cachanata o imata ruranatami parlarina can (Sal. 90:10). Ashtacacunaca na uchalla parlarimandami llaquicuna shamujpira imatapash decidishpa musparinajun. Shuj runaca ninmi: “Llaquicuna shamujpi imatapash decidishpaca nali decidi usharinllu” nishpa. Uchalla imatapash decidina cashpaca ninanda pinarishpami aliguta parlaritapash na ushan. Cutin llaquicuna nara shamujpillata parlarishpaca na yapata pinarishpami ali decidita ushan (Prov. 20:18).

Taitamamacuna imata minishtinajujta imashina ayudanatami familiacunaca parlana can (Párrafo 6-8ta ricupangui)

6. ¿Imamandata taitamamacuna maipi causanata, imashina cuidanata parlanaca ali can?

6 Huasipi ima cambiocunata ruranata o taitamamacuna maipi causangapaj rinata taitamamacunahuan parlanaca shinllimi can. Shinapash ashtacacunaca nishcami, chai cosascunamanda aliguta parlanaca minishtirishcami can nishpa. Imata rurana cashpapash pundata parlashpami chaishujcuna imata nijta respetohuan uyashun, shinlli cajpipash aliguta parlashpami intindiri ushashun. Llaquicuna nara shamujpica tucuicunami tranquilo canchi, familia ucupura cashcatapash yarishpami imata ruranatapash na manllashpa parlai ushashun. Taitamamacunapash paicunallata imacunatapash rurashpa catingapami munan. Chaimandami llaquicuna nara shamujpillata taitamamacunaca paicunata imashina cuidachun munashcata parlana can. Shinami huahuacunapash ali decisiongunata agllai ushanga.

7, 8. a) Familiahuanga ¿imacunamandata parlana canchi? b) ¿Imamandata chaicunamanda parlana capanchi?

7 Taitamamacuna, canguna imata munashcata, mashna culquiguta charishcataca cangunapa familiaman villapaichi. Shinami huahuacunapash canguna na decidi ushajpica quiquinguna imata munajushcata, imata minishtijushcata ricushpa aliguta decidi ushanga. Quiquingunapa cosasgucunata rurashpa causachunbash ayudangami (Efes. 6:​2-4). Shinallata usharijpica maijan churipa huasipi causangapaj rinata o imata munashcatapash parlanami can. Shinapash na tucuicunachu igual pensanchi, ñucanchi causaita cambianaca shinllimi can. Chaimandami usharishcagutalla taitamamacunaca mañana capanguichi.

8 Ashtaca llaquicuna ama tiachunga uchami aliguta parlana can (Prov. 15:22). Ima tratamientocunata munashcataca familiahuan parlapaichi. Testigo de Jehová caimandaca directriz médica nishca targetapi imatalla churashcata familiaman villaichi. Ima tratamientocuna tiashcata, chai tratamientocunata chasquingapaj munashcata o na munashcatapash ninami capanguichi. Directriz médica nishca targetapica ima tratamientota munashcatami uchalla churana can. Shinallata, quiquingunapa llactapi leycunata catishpa shuj representante legal nishcata agllapangui. Paimi maipi ali atindinata ricushpa ayudanga. Minishtirijpica cai representantemi canba munashcata respetashpa ima decisiondapash agllanga. Representantepash, taitamamacunapash, huahuacunapash ashtahuan minishtirishca documentocunapa copiata charishpaca alimi canman. Huaquin taitamamacunaca testamentohuan, alpa escrituracunahuan, banco libretahuan o imapash minishtirishca papelcunahuanmi directriz médica targetapa copiataca alichin.

LLAQUICUNA SHAMUJPICA ¿IMASHINATA AYUDASHUN?

9, 10. Taitamamacunaca ¿ima horata ashtahuan cuidachun minishtin?

9 Ashtaca taitamamacunaca shinllira caimandami paicunallata yanungapaj, fichangapaj, jambicunata ufiangapaj munan. Chaimandami huahuacuna chaipi ricushpa ayudanajuchunga na munan. Shinapash jipaman taitamamacuna imatapash cungai callarijpi, ñana ali puri ushajpi o ñana randingapaj rita ushajujpica huahuacunaca ayudanami can.

10 Huaquin mayorgucunaca tucuitami cungai callarin, ricuitapash ñana ali ricunllu, uyaitapash ñana ali uyanllu, ishpajushcatapash na sintinllu o tucuimandami llaquilla sintirin. Huaquinbica chai ungüicunapaca jambi tianmi. Chaimandami huahuacunaca doctorpaman uchalla pushana can. Taitamamacunata ali cuidangapaca randingapaj rina, escribishpa cuna o maicunamanbash apanami tucun (Prov. 3:27).

11. Taitamamacunata ali ayudangapaca ¿imatata rurana can?

11 Taitamamacuna ashtahuan irquiyajpica paicunata imashina ali cuidanata o paicuna causajushca huasipipash huaquin cosascunata cambianami tucunga. Shinapash paicuna yacharichunga na ashtaca cosascunata cambianachu can. Taitamamacuna carupi causajpica taitamamacuna ali cajta o nali cajta ricushpa cuchunmi shuj vecinoman o shuj Testigoman mingana can. Huaquinbica yanushpa o fichashpa cuchunllami minishtinajun. Cutin huaquinbica huasi ucupi puringapaj o armangapaj huasipi huaquin cosascunata arreglachunmi minishtinajun. Huaquin taitamamacunaca paicunalla causangapaj munashpapash pipash huasiman rishpa shuj ratoguta ayudachunmi minishtin. Shinapash paicunatalla ñana saqui usharina cajpica pipash chaipi ricuriachunmi minishtin. Taitamamacunata imashina ayudagrijushpapash chai llactapi ima ayudacuna tiajta ricupangui (Proverbios 21:⁠5, liingui). *

HUAQUINGUNACA ¿IMATATA RURASHCA?

12, 13. Taitamamacuna carupi causajpipash ¿imashinata huaquin huahuacunaca taitamamacunata cuidan?

12 Taitamamata llaquij huahuacunaca, taitamamacuna ali causachunmi munan. Paicuna ali sintirinajujta yachashpami tranquilo sintirin. Shinapash huaquin huahuacunaca carupimi causan. Carupi causashpapash vacación punllacunapi visitangapaj rishpami ima minishtirijushcapi ayudan. Huaquingunaca taitamamacuna ñana rurai ushashca cosascunata rurashpami ayudan. Usharijpica cada punllami cayan. Cartacunata escribin o mensajecunata celularman cachan (Prov. 23:​24, 25).

13 Carupi causashpapash taitamamacuna cada punlla ayudachun minishtinajujpica na maqui cruzashca quedanachu canchi. Ñucanchi taitamamacuna Testigo cajpi, carupi causajpica, paicunapa congregacionmanda ancianocunata cayashpami imatata rurai ushani nishpa parlana canchi. Jehová Diosta mañanatapash na cunganachu canchi (Proverbios 11:​14, liingui). Ñucanchi taitamamacuna na Testigo cajpipash Bibliapi mandashca shinaca paicunata cuidanami canchi (Éx. 20:12; Prov. 23:22). Na tucui familiacunachu igual pensanchi. Huaquin familiacunaca taita o mama mayorlla tucushpa paicunahuan causachun o paicunapa ladollapi causachunmi munan. Cutin huaquin taitamamacunaca paicunalla causai yacharishcami can. Chaimandami huahuacunapa huasipi mingarishpa causangapaca na munan. Culquita charishpaca pipash paicunapa huasiman rishpa cuidachunmi pagangapaj munan (Ecl. 7:12).

14. Taitata o mamata cuidadorca ¿imapita pensarina can?

14 Huaquin familiacunapica ladolla causajuj churi o ushimi taitata o mamataca cuidan. Taitamamata cuidajushpapash pensarinami can, huahuacunata huarmita o cusataca ladoman saquijunichu nishpa. Taitata o mamata cuidadorpash huaquinbica na ashtaca tiempota, fuerzata charinllu. Shinallata huaquinbica imapash problemacuna ricurinllami. Chaimandami familiahuan cutin parlarina minishtirin. Tapuripaichi: “¿Pita taitata o mamataca ashtahuan cuidajushca? ¿Chaishuj huahuacunapash ashtahuan cuidaita ushanllu o cuidangapaj turnarinachu can? nishpa.

15. Taitata o mamata cuidador ama shaijuchunga ¿imatata rurana can?

15 Taitata o mamata cada punlla cuidanaca shinllimi can (Ecl. 4:⁠6). Chaimandami taitata mamata cuidadorcunaca shaijun. Shaijushca sintirijushpaca shujcunapa ayudatapash mascanallami can. Shujcuna huaquinbi huaquinbillapash ayudajpica na yapata shaijungachu. Shinami, rucugucunata cuidaj huasiman cachanaca na minishtiringa.

16, 17. a) Taitamamata cuidadorcunaca ¿imashinata sintirin? b) Taitamamata cuidadorcuna ama yapata llaquirinajuchunga ¿imata ayudanga? (“Cuidaita ushashcamandaca agradicinimi” nishca recuadrotapash ricupangui.)

16 Ñucanchi taitamamacuna mayorlla tucunajujta ricunaca shinllimi can. Chaimandami taitamamata cuidadorcunaca llaquilla sintirin, pinarin, paicunamandallata culirarin o risintirinbash. Huaquin mayorgucunacarin culiranllami, agradicinatapash na yachanllu. Mayorgucuna shina cajpica na ñapash risintirinachu canchi. Shuj doctorca ninmi: “Mayorgucunata cuidadorcunaca nali sintirijushcata na pacashpapash ali sintiringapaj esforzarinami can” nishpa. Imashina sintirijushcataca shuj familiaman, huarmiman, cusaman o shuj rijsiman parlanallami can. Shujcunahuan parlanami ali sintirichun ayudanga.

17 Huaquin familiacunaca culquitapash na charinllu, cuidaitapash ñana ushanllu. Chaimandami huaquin llactacunapica taitata o mamata ñana huasipi chari ushashpa, rucugucunata cuidaj huasiman paicunataca apan. Shuj paniguca cada punllami paipa mamataca rucugucunata cuidaj huasipi visitangapaj rin carian. Paica ninmi: “Mamata punlla entero aliguta cuidaitaca ñana ushanajurcanchichu. Chaimandami ninanda llaquirijushpapash mamataca rucugucunata cuidaj huasiman aparcanchi. Shinami paipa último punllacunataca ali causarca. Mamapash ashtahuan ali sintiringapaj munashpami rucugucunata cuidaj huasiman rishallami nirca”.

18. Mayorlla taitamamata ali cuidajcunaca ¿imashinata sintirin?

18 Taitamamacuna mayorlla tucujpi paicunata cuidanaca shinllimi can, shaijuchinmi. Tucuita ali ruraitapash na usharinllu. Shinapash llaquicuna nara shamujpillata aliguta, imatapash na pacashpa parlarishpa, ashtahuanbachaca Jehová Diosta tucui shunguhuan mañashpaca ñucanchi taitamamata cuidai ushashunmi. Shinami ñucanchicunapash paicunaca alimi can nishpa tranquilo sintirishun (1 Corintios 13:​4-⁠8, liingui). Ashtahuangarin concienciapipash tranquilomi sintirishun. Jehová Diospash bendiciangami (Filip. 4:⁠7).

^ par. 3 Huaquin llactacunapica huahuacunahuanmi taitamamacunaca causan. Shina causanatami gushtan.

^ par. 11 Quiquinba taita o mama pailla causajujpica imapash llaqui ricurishcandi huasiman yaicuchunmi huasi llavetaca shuj rijsiman cuita ushanchi.