Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

Jehová Diosmi cuidanga

Jehová Diosmi cuidanga

“Nanaihuan camapi sirijujpipash, Mandaj Diosmi ayudanga.” (SAL. 41:3)

CÁNTICO 23, 1

1, 2. a) ¿Imatata huaquinbica tapuripashcanchi? b) ¿Imatata punda tiempopica Jehová Diosca rurashca?

ÑUCANCHI familiapi o ñucanchicunallata shuj millai ungüihuan cashpaca, “cai tucui ungüicunaca ¿ima horapash tucuringacha?” nishpami tapurishcanchi. Profeta Eliaspa, profeta Eliseopa punllacunapi mandaj ishcai reycunapash shinallatami tapurirca. Shujca Acabpa, Jezabelpa churi rey Ocoziasmi carca. Paica huasi ventanamanda urmashpami llaqui aparca. Cutin, Siria llactata mandaj rey Ben-hadadpash irqui cashcamandami ungüicunaca ¿ima horapash tucuringacha? nishpa tapurirca (2 Rey. 1:2; 8:7, 8).

2 Punda tiempopica, Jehová Diosca huaquin gentecunataca paipa poderhuanmi jambirca. Shinallata, profetacunamanbash huañushcacunata causachichunmi poderta curca (1 Rey. 17:17-24; 2 Rey. 4:17-20, 32-35). Chaimandami, ashtaca gentecunaca cunan punllacunapica tapurin ¿Taita Diosca milagrota rurashpa jambinlla? nishpa.

3-5. a) Jehovapash Jesuspash ¿imata rurangapata poderta charin? b) ¿Ima tapuicunamandata yachajugripanchi?

3 Bibliapi nishca shinaca, Jehová Diosca gentecunataca ungüicunahuan llaquichita ushanmi. Chaimandami Abrahanba punllacunapica faraonda llaquichirca. Cutin Moisespa punllacunapica Mirianda llaquichirca (Gén. 12:17; Núm. 12:9, 10, NM; 2 Sam. 24:15). Israelitacunatapash Jehová Diosca nircami, na cazujpica plagacunahuan, ungüicunahuanmi llaquichisha nishpa (Deut. 28:58-61). Ashtahuanbash, Jehová Diosca paipa poderta utilizashpami paita sirvijcunataca jambi usharca, ungüicuna ama japichunbash cuidaita usharca (Éx. 23:25; Deut. 7:15). Job runaguca ninanda ungushca caimandami huañungapaj munarca. Shina cajpimi Jehová Diosca jambirca (Job 2:7; 3:11-13; 42:10, 16).

4 Imashinami yachajupashcanchi, gentecuna ungushca cajpica Jehová Dios paicunata jambingapaj poderta charinmi. Jesuspash chai poderta charishcamandami lepra ungüita charijcunata, epilepsia o ñapash shitarishpa quedaj ungüita charijcunata, ñausacunata, cuerpo entero na cuyurita ushajcunatapash jambirca (Mateo 4:23, 24, liingui; Juan 9:1-7). Chai milagrocunamanda yachajushpami, shamuj punllacunapi Jesús imatalla ruranata yachashpa ninanda cushijunchi. Chai punllacunapica, pipash na “ñucaca huañujunimi” ninajungachu (Is. 33:24).

5 Shinaca ¿Jehová o Jesús cunanbillata paicunapa poderta utilizashpa tucui ungüicunata anchuchichun shuyanachu canchi? Ñucanchicuna ima ungüita charishpapash ¿imatata ali agllana canchi?

JEHOVAPA AYUDATA MASHCAPAI

6. Apostolcunapa punllacunapi Jesusta catijcuna jambishcamandaca ¿imatata Bibliapica nin?

6 Bibliapica ninmi, apostolcunapa punllacunapica Taita Diosca huaquin ungido huauquicunamanga milagrocunata rurachunmi poderta curca nishpa (Hech. 3:2-7; 9:36-42). Chaimandami, paicunaca gentecunata jambin carca, shuj shuj shimicunapi parlan carca (1 Cor. 12:4-11). Shinapash, paicunaca asha tiempotallami chai milagrocunataca rurarca (1 Cor. 13:8). Chaimandami cunanbi ñucanchicunata, ñucanchi familiata shuj milagrota rurashpa Taita Dios jambichunga na shuyana canchi.

7. ¿Imamandata Salmo 41:3pi shimicunaca ñucanchicunata cushichin?

7 Ñucanchicuna ungushca cajpi Jehová Dios na shuj milagrota rurashpa jambishpapash shinlliyachishpami ayudan. Imashinami punda tiempopi paita sirvijcunata ayudarca, shinallatami cunanbipash ungushca cajpica cushichin, ali yuyaihuan imata rurachunbash ayudan. Rey Davidca nircami: “Imagutapash na charij runaguta yarij runaca, ninandami cushijun. Llaqui punllapica, Mandaj Diosmi paitaca quishpichinga. Mandaj Diosmi, huacaichishpa causaitapash caranga” nishpa (Sal. 41:1, 2). Shinapash, imagutapash na charijcunata ayudajcuna cunangaman causashpa catinataca rey Davidca na nijurcachu. Shinaca ¿imashinashi Taita Diosca ayudana carca? ‘Nanaihuan camapi sirijujpi’ cuidashpa, shinlliyachishpami ayudana carca (Sal. 41:3). Jehová Diosca imagutapash na charij gentecunata ayudajcunataca ricujunmi, na cungangachu. Shinallata, ñucanchicunata huaquin ungüicuna japijpi, ñucanchi cuerpollata paimanda ali tucuchunmi Jehová Diosca rurashca.

8. Rey Davidca ¿imatata Jehovataca Salmo 41:4pica mañarca?

8 Salmo capítulo 41ca, Rey David ninanda ungushca irqui cashcamandami parlan. Salmo 41:4pica ninmi: “Mandaj Dioslla, llaquihuayari. Ñuca almaguta alichihuayari. Canda fiñashpamari, juchata rurashcani” nishpa. Rey Davidca cai shimicunataca paipa churi Absalón, paipa randi rey tucungapaj munajushca punllacunapimi escribishcanga. Rey Davidca ungushca, irqui caimandami paipa churi paipa randi mandangapaj munajpipash imatapash na rurai ushashcanga. Rey Davidca alimi yacharca, Bat-seba huarmihuan juchapi urmashcamanda chai llaquicunahuan causajushcata (2 Sam. 12:7-14). Jehová Dios paipa juchata perdonashcata yachashpami, rey Davidca irqui cashpapash Jehová ayudanata tucui shunguhuan crirca. Shinaca ¿Jehová Dios shuj milagrota rurashpa jambinatachu Davidca shuyajurca?

9. a) ¿Imashinata Jehová Diosca rey Ezequiasta ayudarca? b) ¿Imashina ayudachunda rey Davidca munarca?

9 Ashtaca huatacuna jipaca, rey Ezequías ninan ungüihuan huañunalla cajpimi, Jehová Diosca paita jambishpa 15 huatacunata causashpa catichun saquirca (2 Rey. 20:1-6). Shinapash, rey Davidca Jehová Dios shuj milagrota rurashpa jambichunga na shuyajurcachu. Paica imagutapash na charijcunata ayudajcunata, Jehová Dios llaquishpa ricuj cashcataca alimi yacharca. Chaimandami, rey Davidca irquilla cashpaca Jehová paita llaquichun, cuidachun, ali tucungapaj ayudachun munarca. Jehová Dioshuan pai ali cashcamandaca shina ayudachun mañaita usharcami (Sal. 103:3). Ñucanchicunapash David shina mañaita ushanchimi.

10. Trófimo, Epafrodito runagucuna ima pasashcamandaca ¿imatata yachajupanchi?

10 Apostolcunapa punllacunapica Jesusta catijcunamanda huaquingunaca milagrocunata rurashpa jambinllami carca. Apóstol Pablopash jambingapaj poderta charircami. Shinapash, Jesuspa catijcunaca na tucuicuna Diospa poderhuan jambi tucurcachu (Hechos 14:8-10, liingui). Apóstol Pabloca Publio runagupa taitatami jambirca. Paica ‘tabardillo ungüihuan, yahuar ishpai ungüihuanbashmi huañujurca’. Chaimandami apóstol Pabloca “Diosta mañashpa, huañujujpaj uma jahuapi maquita churashpa alichirca” (Hech. 28:8). Shinapash, paita cumbashpa rijuj Trófimo runagu irquiyajpica na jambircachu (Hech. 20:3-5, 22; 21:29). Trófimo runaguca ali tucungacamanmi Mileto llactapi quedarca (2 Tim. 4:20). Shinallata, apóstol Pablopa amigo Epafroditopash millai ungüi japijpimi “ña huañunallapacha carca”. Shina cajpipash, Bibliapica apóstol Pablo paita jambishcataca na nijunllu (Filip. 2:25-27, 30).

¿PIPA CONSEJOCUNATA ALI CAN?

11, 12. a) ¿Imashinata Lucasca apóstol Pablotaca ayudashcanga? b) ¿Imamandata ninchi, Lucasca doctor cangapami estudiarca nishpa?

11 Apóstol Pablotaca Lucaspashmi cumban carca. Paitaca “ñucanchi juyashca jambij doctor” nishpami rijsin carca (Col. 4:14; Hech. 16:10-12; 20:5, 6). Shinaca apóstol Pablo, paipa cumbacunapash shuj llactacunaman villachingapaj rijushpa irquiyajpica, Lucasmi ricun cashcanga. ¿Imamandata shina ninchi? Bibliapica ninmi, apóstol Pablo shuj llactacunaman rijushpaca huaquinbica irquiyarcami nishpa (Gál. 4:13). Jesús nishca shinaca, “nanaita na charijcunaca jambij runataca na mascanllu. Huañunajuj gentecunallami, jambijtaca mascan” (Luc. 5:31). Shinaca, Lucasmi apóstol Pablo huañujujpica ayudashcanga.

12 Lucasca nij tucushcalla doctorca na carcachu. Paica doctor tucungapaj estudiashcami carca. Bibliapica Lucas maipi estudiashcataca na nijunllu. Shinapash, Laodicea llactapimi doctor tucungapaj yachajuna huasica tiarca. Shinaca chaipimi estudiashcanga. ¿Imamandata shina ninchi? Apóstol Pablo escribishpaca, Lucasca Colosas congregacionbi huauquipanicunaman saludocunata cachajunmi nircami. Chai congregacionga Laodicea llacta ladollapimi carca. Shinaca, doctor tucungapaj Laodiceapi estudiashca cashpaca, Lucasca Colosaspi huauquipanicunataca rijsishcangami. Shinallata, Jesuspa milagrocunamanda Lucas libropi escribishpa, Hechos librota escribishpaca Lucasca doctorcunapa shimicunata utilizashpami escribirca.

13. Imapash jambicunamanda parlagrijushpaca ¿imatata yaipi charina canchi?

13 Cunanbica, Jesusta catijcunamandaca pipash jambina podertaca na charinllu. Shinapash, huaquin huauquipanicunaca alitami ruranchi yashpami imapash jambicuna alimi can ninata gushtan. Pipash ashata ungushca, irquilla cajpi imapash jambita villanaca na juchachu can. Por ejemplo, Timoteo mapa yacuta ufiashcamanda vijsa nanaihuan cajpica, apóstol Pabloca asha vinota ufiachunmi mandarca (1 Timoteo 5:23, liingui). * Imashinami ricunchi, shuj jambi ali cajta villanaca alimi can. Shinapash, huauquipanicunata imapash jambicuna alipachami can nishpa, cai o chai micuna alimi can nishpa crichinaca na alichu can. Huaquinbica chai jambicunaca nali canllu o ashtahuanmi irquiyachin. Huaquingunaca cashnami nin: “Ñuca primoca canshnallatami irqui carca, shinapash caita ufiashpaca ali tucurcallami” nishpa. Huaquinbica chai jambicunaca alimi can. Shinapash na cunganachu canchi, ima tratamiento cashpa o jambicuna cashpapash huaquinbica llaquichita ushanmi (Proverbios 27:12, liingui).

ALI YUYAITA CHARISHUNCHI

14, 15. a) Ungüihuan irquiyashca gentecunamanda aprovecharingapaca ¿imatata huaquin gentecunaca ruran? b) ¿Imashinata Proverbios 14:15pi consejota cati ushapanchi?

14 Cushilla causangapaj, Jehovata ashtahuan sirvingapaca tucuicunallatami sano cangapaj munanchi. Shinapash, juchayu caimandaca tucuicunatami imapash ungüicuna japin. Chai ungüicunapa ashtaca tratamientocuna tiajpipash, cada unomi ali ricushpa agllana canchi. Shinapash, cai mundopica ashtaca nali gentecunami paicuna ashtahuan charijyangapaj munashpa, ungüihuan irquiyashca gentecunamanda aprovecharin. Chaimandami, chai nali gentecunaca cai o chai tratamientocuna, jambicunaca alipachami can, ashtacacunami cai jambicunahuanga ali tucushca nishpa umachin. Shinapash, paicunaca chai tratamiento o chai jambi ali cashcataca na ricuchi ushanllu. Cutin huaquin gentecuna, empresacunaca ashtaca culquita japinamandallami valishca jambicunata jatun. Huaquingunaca uchalla jambiringapaj munaimandami, chai jambicuna alishnalla ricurijpi crin. Shinapash Bibliapica ninmi: “Na yachajushca runaca, imata nijpipash tucuita crinllami. Ashtahuangarin ali yachajushca runaca, imata rurangapajpash aliguta yariranmi” nishpa (Prov. 14:15).

15 Ali yuyaita charishpaca, jambicunamanda pipash imatapash nijujpica, estudiashca cashpa o chaita ali yachajushca cashpachu shina nijun yashpami ali ricuna canchi. Shinallata cashnami pensarina canchi: “Cai jambihuan, cai micunahuan, cai jambi jihuacunahuanga ashtacacunami jambirishca nijpipash ¿ciertocha can? Shujcuna alitucushca cajpipash ¿ñucapash alitucushacha? Chai jambicunamandaca ¿ashtahuanlla yachana cani? ¿Shuj doctortacha tapuna cani?” nishpa (Deut. 17:6).

16. Imapash jambicuna alimi can nijpica ¿imatata rurana capanchi?

16 Bibliapica ninmi, cai nali mundopica ‘aliguta yarishpami’ causana canguichi nishpa (Tito 2:12). Chaimandami, imapash tratamientocunamanda, imapash terapiacunamanda pipash nalitashnalla nijujta uyashpaca, ali yarishpami ali ricuna canchi. Chaipaca cashnami tapurina canchi: “¿Ciertopacha yachashpachu shina nijun? ¿Gentecuna rijsishca tratamientochu can?” nishpa (Prov. 22:29). Huaquinbica cai jambitaca caru caru, na rijsishca llactapimi tarishca, doctorcunapash nara rijsinllu ningapashchari. Shinapash tapuripai: ¿Na rijsishca caimandallacha cai jambica ali can? nishpa. Cutin, cai jambita imashina rurashcataca pipash na yachanllu, shuj milagromi can nijpica ashtaca cuidadotami charina canchi. Bibliapica advirtinmi yumbucunahuan, brujocunahuan, espiritismo cosascunahuanga napacha chapurinachu canguichi nishpa (Lev. 19:26; Deut. 18:10-12).

SANO, ALI CANGUICHI

17. ¿Imashina cangapata tucuicuna munapanchi?

17 Apostolcunapa punllacunapica, congregacionda ñaupaman pushaj ancianocunaca tucui congregaciongunamanmi shuj cartata cacharca. Chaipica, Jesusta catijcuna ima ruraicunata saquina cashcatami parlajurca. Chai cartapa tucuri shimicunaca cashnami nijurca: ‘Caicunata pactachishpaca aligutami ruranguichi. Cayacaman’ nishpa (Hech. 15:29). Cai shimicunata shuj shimicunaman traducishpaca “sano, ali canguichi” nishpami churan. Shinallata, cai shimicunaca “shinlli tucuichi” ningapajpashmi can. Imashinami ricunchi, tucuicunami Jehová Diosta ashtahuan sirvingapaj sano cangapaj munanchi.

Tucuicunami Jehová Diosta ashtahuan sirvingapaca ali, sano cangapaj munanchi. (Párrafo 17ta ricupangui.)

18, 19. Shamuj punllacunapica ¿imashinata causashun?

18 Cunan punllacunapi causajuimanda, juchayucuna caimandaca imapash ungüicuna japinllami. Shinapash, cunanbica ñucanchi ungüicunata shuj milagrota rurashpa pipash jambichunga na shuyanachu canchi. Apocalipsis 22:1, 2pica ninmi, ñallapachami tucui ungüicuna illajpi sanocuna cashun nishpa. Apóstol Juanga shuj muscuipishna ricurcami, ‘causaita caraj na mapayashca yacuta, causaita caraj quirucunata. Chai quirucunapa fangapash tucui llactacunamanda shamushcacunapa jambi cashcata’. Shinapash, imapash jambi jihuacuna tiajta o jipa punllacunapi jambi jihuacuna tianataca na nisha ninllu. Chai muscuipishna ricushcacunaca, gentecuna unai unaicaman causachun Jesús imata rurana cashcatami ricuchijun (Is. 35:5, 6).

19 Tucuicunami tucui shunguhuan chai punllacunapi causanata shuyanajunchi. Chaicamanga sano cajpipash o ima ungüihuan cajpipash, cada unota Jehová Dios cuidajujtami crinchi. Chaimandami, ñucanchicunapash ungüihuan irquilla cashpaca rey David cuenda Jehovapi confiana canchi. Shinami rey David cuenda nishun: “Ñucataca, ima pandatapash ama rurachunmi, jarcashpa charijuhuashcangui. Causaita causaipajmi, cambaj ñaupajpi churahuashcangui” nishpa (Sal. 41:12).

^ par. 13 La cultura del vino libropica ninmi, huaquin ungüicunapaca jambicunapa randica, vinomi ashtahuan ali can nishpa.