ASARA angu mingi awe la a yeke zia iri “wato-ti-Christ” na ndo ti agbia nga na ndo ti afilm. Tongaso, a yeke na lege ni ti hunda tere ti e na atënë so: Wato-ti-Christ ni ayeke zo wa? Eskê tënë ni so abâ nga e laso? Biani, kozo ndo so e doit ti komanse ti gi ti hinga kiringo tënë ni dä ayeke na yâ ti Bible, ndali ti so tënë “wato-ti-Christ” asigigi dä fani oku.

Gi bazengele Jean oko la asû tënë “wato-ti-Christ” na yâ ti Bible. Lo fa wato-ti-Christ ni tongana nyen? Na yâ ti kozo mbeti ti lo, so iri ti lo la ayeke na ndo ni, a tene: “Amolenge so mbi ndoye ala mingi, so ayeke ndangba ngbonga ni la. Na legeoko tongana ti so ala mä so wato-ti-Christ ayeke ga, même fadeso awato-ti-Christ mingi aga awe. Ni la, e hinga so a yeke ndangba ngbonga ni la. Azo so alondo lani na popo ti e si ala sigigi, me ala yeke lani ti e pëpe. . . . Zo ti mvene ni ayeke zo wa? A yeke lo so ake so Jésus ayeke Christ. So wato-ti-Christ ni la, zo so ake Babâ ni nga na Molenge ni.”—1 Jean 2:18, 19, 22.

Nyen la e manda na yâ ti tënë so? So Jean asara tënë ti “awato-ti-Christ,” aye ti fa so wato-ti-Christ ayeke pëpe mbeni zo oko, me a yeke mbeni groupe ti azo. Azo wala abungbi so ayeke awato-ti-Christ ayeke tene atënë ti mvene, ala ke ti yeda so Jésus ayeke Christ, wala Messie, nga ala fa songo so ayeke na popo ti Nzapa na Molenge ti Lo, Jésus Christ, na mbeni fason so ayeke na lege ni ape. Abungbi ti azo ni so atene ala la ayeke Christ wala ala ga na iri ti lo. Me, teti so “azo [ni] so alondo lani na popo ti e si ala sigigi,” ala ke tâ fango ye so alondo na Bible. Na ndo ni, groupe ti azo ni so ayeke lani dä na ngoi so Jean asû mbeti ti lo, so ti tene “ndangba ngbonga ni”, so a yeke peut-être hunzingo ti ngoi ti abazengele.

Nyen la Jean akiri atene na ndo ti wato-ti-Christ ni? Lo gboto mê ti e na ndo ti aprophète ti wataka, lo tene: “Tënë kue so yingo atene so atene Jésus Christ aga na yâ ti mitele, tënë ni so alondo na Nzapa. Me tënë kue so yingo atene na so atene Jésus aga na yâ ti mitele pëpe alondo na Nzapa pëpe. Nga, so ayeke tënë ti yingo so alondo na wato-ti-Christ la so ala mä tënë ti gango ni awe, na fadeso a bâ gigi na yâ ti dunia so awe.” (1 Jean 4:2, 3). Na pekoni, na yâ ti use mbeti ti lo, lo kiri na ndo ti tënë so, lo tene: “Gbâ ti azo ti handango azo abâ gigi na yâ ti dunia so awe. Ala yeke azo so ayeda pëpe so Jésus Christ aga na yâ ti mitele. So ayeke zo ti handango azo na wato-ti-Christ ni la!” (2 Jean 7). A yeke polele so, Jean ahinga so wato-ti-Christ ayeke azo kue so, na mbana, ayeke fa atënë ti mvene na ndo ti Jésus Christ nga ayeke ba yâ ti aye so lo fa.

Angu mingi kozoni si Jean asara tënë na ndo ti azo so ayeke handa amba ti ala na atënë ti mvene ni so, Jésus Christ awa lani adisciple ti lo, lo tene: “Ala sara hange na aprophète ti wataka so ayeke ga na ala na so ayü poro ti tere ti ngasangbaga, me na gbe ni, ala yeke ambo ti ngonda so nzara ahon ndo ti ala.” (Matthieu 7:15). Legeoko nga, bazengele  Paul agboto lani mê ti aChrétien ti Thessalonique, lo tene: “Zia mbeni zo ahanda ala na mbeni ye oko pëpe, ngbanga ti so lâ ni so ayeke ga kozoni pëpe si kengo tënë alondo nga a hinga zo-ti-kpengo-ndia-pepe, molenge so a yeke futi lo ande.”—2 aThessalonicien 2:3.

Tongaso, na ngoi ti akozo Chrétien, aprophète ti wataka nga na a-apostat akomanse même lani awe ti gi ti buba yâ ti congrégation ti aChrétien. “Wato-ti-Christ” so Jean asara tënë ni so ayeke azo kue so ayeke fa atënë ti mvene na ndo ti Jésus Christ nga ayeke ba yâ ti aye so lo fa. Tënë ti bê ti Jéhovah la Paul afa ni na gigi tongana lo tene ala yeke tongana “molenge so a yeke futi lo ande.”

Ka ti laso ayeke tongana nyen? Azo nga na abungbi so ayeke wato-ti-Christ angbâ lakue ti ke Christ nga na aye so lo fa. Ala yeke fa atënë ti mvene nga ala yeke sara si azo ahinga pëpe mbilimbili kangbi so ayeke na popo ti Jéhovah Nzapa, so ayeke Babâ ni, nga na Jésus Christ, so ayeke Molenge ti Lo. A lingbi e sara hange na mara ti atënë ti mvene so abungbi ti Nzapa ayeke fa. Ni la, zia e bâ ambeni tapande use.

A sara angu mingi awe, a-eglize ayeke fa tënë ti Trinité, na tenengo so Babâ ni nga na Molenge ni ayeke oko. Awato-ti-Christ ayeke sara si azo ahinga pëpe mbilimbili kangbi so ayeke na popo ti Jéhovah Nzapa nga na Jésus Christ. Ye ni so ayeke kanga lege na azo so aye tâ na bê ti ala kue ti mû tapande ti Jésus Christ nga ti ga nduru na Nzapa, tongana ti so Bible awa ala ti sara.—1 aCorinthien 11:1; Jacques 4:8.

A-eglize ni akiri asara si li ti azo aga kirikiri na lege so ala yeke wa azo ti sara kua gi na aBible so a zi iri ti Nzapa, Jéhovah, na yâ ni. Ala sara tongaso, atâa so iri Jéhovah asigigi fani 7000 tongaso na yâ ti Bible na ngoi so a sû ni ândö. Ye ti pekoni ayeke so wa? A yeke so, a kiri a ga tâ ngangu mingi ti hinga tâ Nzapa ni mbilimbili.

Andâ, hingango iri ti Nzapa, Jéhovah, ayeke mû maboko na gbâ ti azo so aye biani ti voro Nzapa ti ga nduru na lo. A yeke ye so asi lani na Richard la. Lo rappelé na mbeni lisoro so ambeni Témoin ti Jéhovah use asara na lo. Lo tene: “Ala fa na mbi, na yâ ti Bible, so iri ti tâ Nzapa ayeke Jéhovah. A nzere na mbi mingi ti bâ so Nzapa ayeke na iri, na a yeke kozo ti tene mbi mä ni la.” A to nda ni na ngoi ni so, Richard achangé aye na yâ ti fini ti lo ti sara ye alingbi na andia ti Bible nga ti nzere na lê ti Jéhovah. Lo tene: “Hingango iri ti Nzapa la amû maboko na mbi ti lë mbeni kpengba songo na lo.”

A sara angu mingi awe la awato-ti-Christ ayeke sara si azo kutu mingi angbâ na yâ ti vukongo ndo na lege ti yingo. Me, na mandango Bible, so ayeke tënë ti yanga ti Nzapa, e lingbi ti hinga mbilimbili azo so ayeke wato-ti-Christ nga e sara hange na atënë ti mvene so ala yeke fa ti handa na azo.—Jean 17:17.